Η κυβέρνηση Πινιέρα στη Χιλή βρίσκεται με την πλάτη στον τοίχο. Παρά την απόσυρση του μέτρου για αυξήσεις στις τιμές του εισιτηρίου του Μετρό, παρά την ανακοίνωση για αυξήσεις ως και 20% σε συντάξεις και μισθούς, παρά την αποπομπή υπουργών και στελεχών της κυβέρνησης, το κίνημα της νεολαίας, των εργαζομένων και των ιθαγενών δε δείχνει να έχει καμία διάθεση υποχώρησης. Την ίδια ώρα βέβαια που η κυβέρνηση κάνει πίσω, συνεχίζει την άγρια καταστολή, με τουλάχιστον είκοσι νεκρούς, χιλιάδες συλλήψεις και τις καταγγελίες για βασανιστήρια εναντίον των συλληφθέντων.
Στόχος του κινήματος πλέον δεν είναι απλά η ανατροπή της μισητής κυβέρνησης Πινιέρα, αλλά η θέσπιση νέου Συντάγματος, αφού το ισχύον Σύνταγμα της χώρας «κρατάει» από την περίοδο της δικτατορίας Πινοσέτ.
Παραχωρήσεις στο κίνημα και σκληρή καταστολή
Ο Πινιέρα αναγκάστηκε να ακυρώσει τη διοργάνωση από τη Χιλή της συνόδου του ΟΗΕ για το κλίμα (προγραμματισμένη για το Δεκέμβρη) και της συνόδου του φόρουμ Οικονομικής Συνεργασίας Ασίας-Ειρηνικού – APEC (προγραμματισμένη για τις αρχές του χρόνου).
Ανάμεσα στα θύματα του κινήματος, πιθανολογείται ότι συγκαταλέγεται η καλλιτέχνης του δρόμου Ντανιέλα Καράσκο, η οποία βρέθηκε νεκρή, κρεμασμένη με χειροπέδες σε ένα φράχτη, στο πάρκο André Jarlan. Παρότι η συμμετοχή της αστυνομίας στο θάνατό της δεν έχει αποδειχτεί, το κίνημα κατηγορεί ευθέως τις δυνάμεις καταστολής και απαιτεί τη διερεύνηση των γεγονότων. Την ίδια ώρα πληθαίνουν οι καταγγελίες για βασανιστήρια και σεξουαλική κακοποίηση των διαδηλωτριών, που πέφτουν στα χέρια της αστυνομίας.
Δεν είναι τα 30 πέσος…
«Δεν είναι για τα 30 πέσος, είναι για τα 30 τελευταία χρόνια». Αυτό είναι το βασικό σύνθημα που κυριαρχεί στις διαδηλώσεις το τελευταίο διάστημα (αναφέρεται στην αύξηση του εισιτηρίου του μετρό κατά 30 πέσος το οποίο πήρε πίσω η κυβέρνηση). Με το σύνθημα αυτό, το κίνημα ξεκαθαρίζει με τον πιο κατηγορηματικό τρόπο, ότι πλέον δεν του αρκούν μερικές παραχωρήσεις και «βελτιώσεις» στο βιοτικό του επίπεδο. Στόχος του είναι η ανατροπή των τεράστιων ανισοτήτων (οι πλουσιότεροι κάτοικοι της χώρας έχουν εισόδημα 13,6 φορές υψηλότερο από το αντίστοιχο των πιο φτωχών) η ανατροπή των διεφθαρμένων αξιωματούχων, η κατάκτηση μιας αξιοπρεπούς ζωής.
Στη μάχη αυτή το κίνημα έχει επιστρατεύσει ευφάνταστες μεθόδους πάλης και συνθήματα. Από τη μουσική του αντιδικτατορικού αγωνιστή Βίκτωρ Χάρα που κυριαρχεί στις διαδηλώσεις, μέχρι τη νεολαία που περικυκλώνει τις αστυνομικές δυνάμεις χορεύοντας και τραγουδώντας γύρω της, η ζωντάνια και η φαντασία είναι από τα πιο έντονα χαρακτηριστικά του.
Τα πράγματα δε θα μπορούσαν να είναι διαφορετικά, αφού το βασικό τόνο στο κίνημα δίνει η νεολαία, με εντυπωσιακή συμμετοχή των γυναικών μικρής ηλικίας. Μερικές από τις δηλώσεις νέων γυναικών που συμμετέχουν στο κίνημα στη Χιλή, στην εφημερίδα Guardian είναι ενδεικτικές αυτής της διάθεσης:
«Η γιαγιά μου πολέμησε ενάντια στη δικτατορία, η μητέρα μου αγωνίστηκε κι αυτή με τη σειρά της… εγώ είμαι μητέρα ενός εξάχρονου κοριτσιού και έχει έρθει η δική μου σειρά να αγωνιστώ… έχουμε μισθούς πείνας και δουλεύουμε 12ωρες βάρδιες. Μου παίρνει δυο ώρες να γυρίσω στο σπίτι μετά τη δουλειά και την ώρα που φτάνω δε βλέπω καθόλου την κόρη μου γιατί έχει ήδη αποκοιμηθεί».
«Το πρώτο αίτημα είναι η αλλαγή του Συντάγματος. Είμαστε η μόνη χώρα της Λατινικής Αμερικής που εξακολουθεί να έχει το ίδιο Σύνταγμα από την εποχή της δικτατορίας. Έχουμε τους ίδιους νόμους και το ίδιο οικονομικό μοντέλο που είχαμε την εποχή της δικτατορίας. Και βλέπουμε ότι τα ανθρώπινα δικαιώματα παραβιάζονται όπως συνέβαινε και στην εποχή της δικτατορίας».
Ενδεικτικό του κλίματος που επικρατεί είναι και το γεγονός ότι στις μαζικές διαδηλώσεις στα τέλη του Οκτώβρη, οχήματα του στρατού, αντί να χτυπήσουν τους διαδηλωτές επέλεξαν να ενωθούν με το πλήθος, όπως έχει καταγραφεί σε βίντεο που κυκλοφορούν στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.
Ένα κίνημα με πείσμα
Το μαζικό κίνημα της νεολαίας, των εργαζομένων και των ιθαγενών στη Χιλή έχει ήδη επιδείξει τεράστια αντοχή και αποφασιστικότητα. Έχει καταφέρει να πετύχει πολύ σημαντικές νίκες και απειλεί ευθέως μια κυβέρνηση που είχε συνηθίσει να κυβερνά με το μαστίγιο της καταστολής και των σκληρών πολιτικών λιτότητας. Οι νίκες αυτές όμως, όσο σημαντικές κι αν είναι, δε μπορούν να θεωρηθούν δεδομένες μακροπρόθεσμα.
Ένα από τα συνθήματα του κινήματος λέει: «Ο νεοφιλελευθερισμός γεννήθηκε στη Χιλή και θα πεθάνει στη Χιλή». Όντως, οι κυβερνήσεις και τα μεγάλα οικονομικά συμφέροντα αν στριμωχτούν σε βαθμό που δεν έχουν άλλη επιλογή θα πάρουν πίσω νεοφιλελεύθερα μέτρα προκειμένου να σώσουν το τομάρι τους. Όσο όμως επιβιώνει ο καπιταλισμός, όταν νιώσουν πως έχουν τη δυνατότητα να ξαναπάρουν τη ρεβάνς από την κοινωνία, οι καπιταλιστές και οι κυβερνήσεις τους θα επιτεθούν ξανά, με στόχο να πάρουν πίσω όλες τις προηγούμενες κατακτήσεις των εργαζομένων.
Έτσι, προκειμένου να μπορέσει να προχωρήσει το κίνημα στη Χιλή χρειάζεται να χτίσει δημοκρατικές δομές οργάνωσης, και χρειάζεται να αρχίσει να συζητά πάνω σε ένα πρόγραμμα ανατροπής του καπιταλισμού.
Ιδιαίτερα σε μια εποχή που σε ολόκληρο τον κόσμο, από το Χονγκ Κονγκ μέχρι το Λίβανο και από το Εκουαδόρ μέχρι την Καταλονία, η νεολαία και οι εργαζόμενοι βγαίνουν μαζικά στο δρόμο, είναι η ώρα της σύνδεσης και του συντονισμού των αγώνων σε διεθνές επίπεδο.
________________________
[1] matrix24.gr: «Χιλή: Κρεμασμένη με χειροπέδες βρέθηκε καλλιτέχνης του δρόμου που συμμετείχε στις διαδηλώσεις»
[2] efsyn.gr: «Προσφυγές για ανθρωποκτονίες, βασανιστήρια και σεξουαλική βία στη Χιλή»
[3] theguardian.com: «Chile protesters: ‘We are subjugated by the rich. It’s time for that to end’»
