Το παρακάτω κείμενο είναι βασισμένο στην εισήγηση του Νίκου Κανελλή, που διοργανώθηκε στης 4/8 στα πλαίσια του 25ου κάμπινγκ Antinazizone – YRE, γύρω από το κίνημα που αναπτύσσεται στο Βόλο ενάντια στην καύση απορριμμάτων από την ΑΓΕΤ, αλλά και συνολικά γύρω από το ζήτημα της διαχείρισης των σκουπιδιών.
Στις 5 Μαΐου πραγματοποιήθηκε στο Βόλο μια από τις πιο πολυπληθείς διαδηλώσεις των τελευταίων πολλών ετών. Μια ιστορική διαδήλωση που μπορεί να συγκριθεί σε μαζικότητα μόνο με τα συλλαλητήρια του 2003 ενάντια στον πόλεμο στο Ιράκ και τις μεγάλες εργατικές αντιμνημονιακές κινητοποιήσεις του 2011-2012.
Σε πλήρη αντίθεση με το γενικό αίσθημα της ήττας, της απογοήτευσης, της αδυναμίας να αντιδράσουμε, της αποστράτευσης, το συλλαλητήριο της 5ης Μάη ανέδειξε μια άλλη πραγματικότητα κρυμμένη στα βάθη της κοινωνίας. Πολλές χιλιάδες άνθρωποι πλημύρισαν τους κεντρικούς δρόμους της πόλης. Άνθρωποι όλων των ηλικιών, πολλές οικογένειες σύσσωμες με τα παιδιά και τα μωρά στα καρότσια, άνθρωποι που έχουν χρόνια να κατέβουν σε κάποια κινητοποίηση ή που δεν έχουν ξανακατέβει ποτέ…
Χιλιάδες άνθρωποι κατέβηκαν και διαδήλωσαν με δυνατό παλμό, με ταμπούρλα, αυτοσχέδια πλακάτ, με ευφάνταστα συνθήματα, εφευρετικές στολές και πικέτες και φυσικά με πάρα πολλά πανό…
Η αιτία της κινητοποίησης ήταν η προοπτική της καύσης εκατοντάδων χιλιάδων τόνων σκουπιδιών στην τσιμεντοβιομηχανία της ΑΓΕΤ που λειτουργεί μέσα στην πόλη. Αυτή όμως η κινητοποίηση δε θα είχε πραγματοποιηθεί χωρίς τον καταλυτικό ρόλο της Επιτροπής Αγώνα Πολιτών Βόλου ενάντια στην καύση σκουπιδιών.
Στο κάλεσμα της Επιτροπής Αγώνα ανταποκρίθηκαν δεκάδες μαζικοί φορείς της περιοχής, από τον Ιατρικό Σύλλογο και το ΤΕΕ, μέχρι συνδέσμους φιλάθλων της Νίκης Βόλου και εργατικά σωματεία. Να σημειώσουμε επίσης, ότι την κινητοποίηση στήριξαν και συμμετείχαν όλες οι πολιτικές συλλογικότητες του κινήματος, από τις αναρχικές καταλήψεις, όλες τις οργανώσεις της εξωκοινοβουλευτικής Αριστεράς, μέχρι και το ΚΚΕ.
Στο παρακάτω κείμενο θα αναφερθούμε εν συντομία σε τρία πράγματα:
- Το συγκεκριμένο πρόβλημα της καύσης σκουπιδιών που αφορά το Βόλο
- Τις πανελλαδικές διαστάσεις του θέματος της καύσης σκουπιδιών
- Την εμπειρία της Επιτροπής Αγώνα Πολιτών Βόλου
Οι αδειοδοτήσεις της ΑΓΕΤ
Η τσιμεντοβιομηχανία ΑΓΕΤ Ηρακλής (που λειτουργεί στο Βόλο εδώ και έναν αιώνα και σήμερα ανήκει στη Γαλλοελβετική πολυεθνική τσιμέντου Lafarge–Holcim) έχει λάβει τα τελευταία χρόνια μια σειρά από άδειες για να καίει απορρίμματα.
Συγκεκριμένα η ΑΓΕΤ έχει την άδεια να καίει ετησίως:
- 100.000 τόνους RDF. Πρόκειται για καύσιμο που προέρχεται από τη μηχανική και βιολογική επεξεργασία σύμμικτων απορριμμάτων
- 100.000 τόνους «άλλα απόβλητα από τη μηχανική κατεργασία αποβλήτων»
- 170.000 τόνους άλλα απόβλητα μονάδων επεξεργασίας αποβλήτων και
- 40.000 τόνους από ανακυκλώσιμα υλικά (!) και συγκεκριμένα: «Χαρτιά και χαρτόνια από δημοτικά απόβλητα» και «ξύλο από δημοτικά απόβλητα χωριστά συλλεγέντα».
Εδώ και πάνω από ένα χρόνο,στο λιμάνι του εργοστασίου της ΑΓΕΤ πλοία από την Ιταλία ξεφορτώνουν χιλιάδες τόνους σκουπιδιών το οποία έχουν καεί στους φούρνους της. Παράλληλα, και σε συνδυασμό με τις παραπάνω δανειοδοτήσεις, η δημοτική αρχή Μπέου θέλει να κατασκευάσει στον ΧΥΤΑ του Βόλου ένα εργοστάσιο παραγωγής SRF, μια άλλη μορφή καύσιμων σκουπιδιών, με τελικό αποδέκτη την ΑΓΕΤ.
Συγκεκριμένα, τον Οκτώβριο του 2017 η δημοτική αρχή Μπέου πέρασε από το δημοτικό συμβούλιο προμελέτη για την κατασκευή εργοστασίου παραγωγής SRF κόστους 42 εκ. ευρώ. Στην προμελέτη αναφέρεται ρητά ότι το καύσιμο θα είναι κατάλληλο για χρήση στην τσιμεντοβιομηχανία.
Τα βασικά επιχειρήματα της εταιρείας, του Δήμου και της κυβέρνησης είναι ότι η καύση είναι ασφαλής, ότι δίνει λύση στο πρόβλημα της διαχείρισης των απορριμμάτων στον αντίποδα της ταφής και φυσικά ότι ενισχύει την οικονομία, την ανάπτυξη, τις θέσεις εργασίας κοκ.
Όλα αυτά είναι ψέματα! Η καύση σκουπιδιών είναι μια τεράστια απειλή για το περιβάλλον και τη δημόσια υγεία.
Οι επιπτώσεις από την καύση RDF
Σύμφωνα με την επιστημονική κοινότητα από την καύση σκουπιδιών RDF εκπέμπονται ιδιαίτερα επικίνδυνοι αέριοι ρύποι, όπως διοξίνες και φουράνια, πτητικός υδράργυρος, αρωματικοί κυκλικοί υδρογονάνθρακες αλλά και άλλοι επικίνδυνοι ρύποι, όπως διοξείδιο του θείου (SO2), οξείδια του αζώτου (NOΧ), ολικός οργανικός άνθρακας (TOC), καθώς και επικίνδυνα μικροσωματίδια.
Πρόκειται για ρύπους που μπορούν να προκαλέσουν καρκινογενέσεις και άλλες σοβαρές βλάβες στον ανθρώπινο οργανισμό. Σύμφωνα με τη σχετική επιστημονική εργασία του ΕΜΠ (2011) με θέμα «Σχηματισμός διοξινών κατά την καύση εναλλακτικού καυσίμου RDF σε εγκαταστάσεις τσιμεντοβιομηχανίας» των Μ. Χριστόλη, Ε. Καπετάνιου, Γ. Σταυρακάκη, Α. Λυγερού και Ν.Χ. Μαρκάτου:
«Από τα πτητικά ιχνοστοιχεία, ο υδράργυρος και το θάλειο, κατά ένα μέρος συμπυκνώνονται στην επιφάνεια σωματιδίων και κατακρατούνται στα φίλτρα αντιρρύπανσης, αλλά κατά το μεγαλύτερο μέρος τους απελευθερώνονται στην ατμόσφαιρα σε αέρια φάση.
Από τις πτητικές οργανικές ενώσεις που εκπέμπονται κατά την καύση εναλλακτικών καυσίμων, το σημαντικότερο πρόβλημα συνιστούν οι διοξίνες οι οποίες είναι από τις πλέον επικίνδυνες ενώσεις και για τις οποίες δεν έχουν προσδιοριστεί κατώτερα όρια, κάτω από τα οποία να διασφαλίζεται ότι δεν υπάρχουν αρνητικές συνέπειες».
Δηλαδή και η απειροελάχιστη ανιχνεύσιμη ποσότητα διοξινών θεωρείται επικίνδυνη (μη ασφαλής) για τον άνθρωπο.
Όσον αφορά τις προβλέψεις της Κοινής Υπουργικής Απόφασης για πραγματοποίηση τουλάχιστον δύο μετρήσεων διοξινών ετησίως, η παραπάνω μελέτη του ΕΜΠ αναφέρει:
«Η παραγωγή διοξινών εξαρτάται από μεγάλο αριθμό παραγόντων και μηχανισμών που δεν είναι ακόμα απολύτως γνωστοί και κατά συνέπεια η λήψη 2-4 δειγμάτων ετησίως, μπορεί να οδηγήσει σε σημαντική υποεκτίμηση των πραγματικών συγκεντρώσεων, δεδομένου ότι όπως τεκμηριώνεται σε ορισμένες αναφορές οι διοξίνες παράγονται σε μεγαλύτερες ποσότητες σε μικρές χρονικές περιόδους, συνήθως κατά την έναρξη/ παύση λειτουργίας της μονάδας ή σε έκτακτες περιπτώσεις δυσλειτουργιών».
Τα δευτερογενή καύσιμα (RDF-SRF) που προέρχονται από ελληνικά ή ιταλικά αστικά σύμμικτα απορρίμματα (ΑΣΑ) είναι, κατά κανόνα, χιλιάδες φορές πιο επικίνδυνα από αντίστοιχα με προέλευση άλλες χώρες της Ευρώπης σε ότι αφορά τις τοξικές ουσίες που περιέχουν.
Ο λόγος είναι ότι τόσο στην Ελλάδα όσο και στη γειτονική μας Ιταλία γίνεται εκτεταμένη παράτυπη αποκομιδή βιομηχανικών και βιοτεχνικών αποβλήτων τα οποία χρεώνονται στους παραγωγούς τους με τέλη αποκομιδής αστικών σκουπιδιών από «πρόθυμους» δημάρχους. Έτσι, οι βιομήχανοι αποφεύγουν το υψηλό κόστος που συνεπάγεται η ασφαλής διάθεση τέτοιων αποβλήτων και το οποίο φτάνει τα 1.000 ευρώ τον τόνο.
Το ανακάτεμα των βιομηχανικών αποβλήτων μαζί με τα αστικά απορρίμματα οδηγεί σε μεικτά επιμολυσμένα απορρίμματα με ειδικά τοξικά απόβλητα, για τα οποία η επιστήμη και η τεχνολογία σήμερα δεν είναι σε θέση να μας δώσουν ασφαλή μέθοδο διαχείρισης.
Οι επιπτώσεις από τους ρύπους που απελευθερώνονται από την εκτεταμένη καύση αυτού του μείγματος για την υγεία και το περιβάλλον είναι τραγικές καθώς απελευθερώνονται ανεξέλεγκτα τοξικές, καρκινογόνες, μεταλλαξιογόνες ουσίες που επιδρούν στη γονιμότητα καταστρέφοντας κυριολεκτικά τη δημόσια υγεία.
Ταυτόχρονα οι ρύποι αυτοί εισχωρούν στο έδαφος και στα υπόγεια νερά δηλητηριάζοντας το χώμα, τους υδροφορείς και τα αγροτικά προϊόντα με τα οποία τρεφόμαστε.
Η εκτεταμένη καύση τέτοιου RDF το οποίο εκτός από τα αφυδατωμένα ΑΣΑ είναι και επιμολυσμένο με μέταλλα, φυτοφάρμακα, ορμονικούς αναστολείς, φορμόλες, διαλύτες, υγειονομικά απόβλητα, ορυκτέλαια κλπ, μπορούμε επιγραμματικά να πούμε ότι συνιστά έναν υγειονομικό και περιβαλλοντικό εφιάλτη.
Οι ουσίες αυτές συσσωρεύονται στο λίπος του ανθρώπινου οργανισμού και μπορούν να φύγουν από τον ανθρώπινο οργανισμό μόνο μέσω του μητρικού θηλασμού, κάτι που κάνει τα μωρά την πιο ευάλωτη ομάδα.
Είναι λοιπόν ξεκάθαρο ότι η καύση εκατοντάδων χιλιάδων τόνων σκουπιδιών RDF-SRF κάθε χρόνο, μια διαδικασία κατά την οποία θα εκλύονται από 12,5 έως 21 εκατομμύρια κυβικά μέτρα απαερίων κάθε μέρα, από ένα εργοστάσιο το οποίο λειτουργεί μέσα στην πόλη, συνιστά με τεράστια απειλή για τη δημόσια υγεία.
Τοπική οικονομία και θέσεις εργασίας
Επιπλέον, η καύση σκουπιδιών απειλεί ολόκληρους κλάδους της τοπικής οικονομίας και χιλιάδες θέσεις εργασίας σε αυτούς. Πρώτα από όλα στη γεωργία και την κτηνοτροφία της περιοχής. Ποιος θα καταναλώνει τα φρούτα του και τις ελιές από το Πήλιο; Τα κρασιά και τα τσίπουρα από τη Ν. Αγχίαλο; Το γάλα και το γιαούρτι της ΕΒΟΛ, όταν η περιοχή γεμίσει διοξίνες; Αλλά και ποιος θα επιλέγει να έρθει για τουρισμό σε μια τέτοια περιοχή;
Είναι λοιπόν σαφές ότι η καύση των σκουπιδιών απειλεί χιλιάδες θέσεις εργασίας. Την ίδια ώρα όμως υπόσχεται μεγάλα κέρδη στις ιδιωτικές εταιρείες που ασχολούνται με τη διαχείριση των απορριμμάτων και στις εταιρείες, όπως η Lafarge-Holcim, που θα κάνουν την καύση.
Η μεγάλη εικόνα
Εδώ θα πρέπει να προσπαθήσουμε να δούμε τη μεγάλη εικόνα γύρω από το θέμα της καύσης των σκουπιδιών, μια εικόνα που ξεπερνά κατά πολύ το Βόλο και έχει πανελλαδικές και πανευρωπαϊκές διαστάσεις. Σε πανελλαδικό επίπεδο η καύση των σκουπιδιών, ειδικά στην τσιμεντοβιομηχανία, προωθείται συστηματικά όλα τα τελευταία χρόνια.
Όπως μας πληροφορεί η Ένωση Τσιμεντοβιομηχανιών Ελλάδας:
«Ήδη από τον Μάρτιο του 2012, η Ένωση Τσιμεντοβιομηχανιών Ελλάδος έχει υπογράψει Συμφωνία Εθελοντικής Συνεργασίας με το Υπουργείο Περιβάλλοντος, Ενέργειας & Κλιματικής Αλλαγής για προώθηση της χρήσης εναλλακτικών καυσίμων, αναλαμβάνοντας υποχρέωση για την εφαρμογή των Οδηγιών και Βέλτιστων Διαθέσιμων Τεχνικών, καθώς και την διενέργεια αυστηρών ελέγχων για την ασφαλή διαχείριση.
Τα χρησιμοποιούμενα εναλλακτικά καύσιμα ποικίλουν και περιλαμβάνουν:
- Χρησιμοποιημένα ελαστικά
- Πλαστικά
- Ζωοτροφές
- Ιλύς βιολογικών καθαρισμών
- RDF
- Γεωργικά και οργανικά απορρίμματα
- Απορρίμματα συσκευασίας
- Χαρτί, ξύλο, πριονίδι
- Λάσπες καθαρισμών
- Διαλύτες
- Χρησιμοποιημένα λάδια και λιπαντικά
…για να ενισχύσει την ανταγωνιστικότητά της και…. ταυτόχρονα να συνεισφέρει σε λύσεις των προβλημάτων της κοινωνίας που αφορούν στη διαχείριση των αποβλήτων της, με τέτοιο τρόπο που να τα αξιοποιεί και να ωφελεί το περιβάλλον».
Ενώ όπως δήλωσε εκπρόσωπος της ΑΓΕΤ στην ΕΡΤ τον Ιούνιο του 2017:
«Στόχος μας είναι να φτάσουμε σε αρνητικό κόστος ενέργειας, που τον προηγούμενο χρόνο είχε φτάσει τα 23 εκ. ευρώ»
Τι σημαίνει αυτό; Ότι οι τσιμεντοβιομήχανοι θα επιδοτούνται για την καύση σκουπιδιών γιατί θα απαλλάσσουν δήθεν την κοινωνία από τη διαχείριση των απορριμμάτων της!
Σε πανελλαδικό επίπεδο προωθείται μια στρατηγική που περιλαμβάνει:
α) μεγάλες μονάδες επεξεργασίας ΑΣΑ με εμπλοκή ιδιωτικών συμφερόντων μέσω ΣΔΙΤ και
β) εργοστάσια καύσης απορριμμάτων.
Για παράδειγμα όπως μας ενημερώνει ο ιστότοπος energypress, εκπρόσωποι της Αυτοδιοίκησης και της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας, δήμαρχοι, και διοικητικά μέλη του Περιφερειακού Φορέα Διαχείρισης Στερών Αποβλήτων Κεντρικής Μακεδονίας (ΦΟΔΣΑ-ΚΜ), επισκέφτηκαν το Παρίσι για να ενημερωθούν για τις μεθόδους διαχείρισης και ενεργειακής αξιοποίησης των απορριμμάτων. Την επίσκεψη οργάνωσε ο ΦΟΔΣΑ-ΚΜ, σε συνεργασία με το Ελληνογαλλικό Εμπορικό και Βιομηχανικό Επιμελητήριο και την Ελληνική Πρεσβεία στη Γαλλία.
Ο Μιχάλης Γεράνης, πρόεδρος του ΦΟΣΔΑ Κεντρικής Μακεδονίας δήλωσε ότι
«Πρέπει να δούμε σοβαρά το θέμα της ενεργειακής αξιοποίησης … να ξεπεράσουμε το κλίμα δαιμονοποίησης των τεχνολογιών καύσης ενώ σκοπός μας είναι μέσα στην υλοποίηση του περιφερειακού σχεδιασμού να κατασκευάσουμε κεντρικά μια μονάδα για όλη την Κεντρική Μακεδονία, τη Θράκη, τη Θεσσαλία και την Ήπειρο από την αξιοποίηση των υπολειμμάτων θα παράγει ηλεκτρική ενέργεια, ζεστό νερό και θα τροφοδοτεί τα νοικοκυριά της περιοχής ενώ θα περιορίζει στο ελάχιστο την περιβαλλοντική επιβάρυνση».
Οι μονάδες αυτές θα κατασκευαστούν με συμπράξεις δημόσιου και ιδιωτικού τομέα. Συγκεκριμένα με ΣΔΙΤ έχει κατασκευαστεί η πρώτη μονάδα επεξεργασίας στις Σέρρες ενώ η ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ έχει υπογράψει συμβάσεις ΣΔΙΤ για την κατασκευή μονάδων επεξεργασίας απορριμμάτων στην Πελοπόννησο και στην Ήπειρο.
Αυτή τη στιγμή σαράντα οκτώ μεγάλα και μικρότερα έργα, που αφορούν τη διαχείριση των απορριμμάτων σε πολλές περιοχές της Ελλάδας και βρίσκονται σε διαφορετικά στάδια υλοποίησης έχουν ήδη ενταχθεί σε ευρωπαϊκά προγράμματα, εξασφαλίζοντας χρηματοδότηση 305 εκατ. ευρώ.
Η χρηματοδότηση αυτή είναι μέρος των αξόνων του ΕΣΠΑ που αφορούν τη διαχείριση των στερεών αποβλήτων, για τους οποίους έχουν δεσμευθεί κεφάλαια ύψους 1,2 δισ. ευρώ.Όλα τα παραπάνω βαφτίζονται ολοκληρωμένη διαχείριση των απορριμμάτων και κυκλική οικονομία και παρουσιάζονται ως λύση απέναντι στους ΧΥΤΑ (Χώροι Υγειονομικής Ταφής Απορριμμάτων) και τους ΧΑΔΑ (Χώρος Ανεξέλεγκτης Διάθεσης Αποβλήτων)ενώ δεν έχουν καμία σχέση με αυτά.
Οι κινήσεις αυτές έχουν σχέση με τις διεθνείς εξελίξεις γύρω από το θέμα των απορριμμάτων. Πρόσφατα η Κίνα ανακοίνωσε ότι θα μειώσει δραστικά την εισαγωγή σκουπιδιών από την Ευρώπη. Μέχρι σήμερα οι χώρες της Ευρώπης έστελναν εκατομμύρια τόνους απορριμμάτων κάθε χρόνο και η Κίνα αναλάμβανε τη διαχείρισή τους με τεράστιες επιπτώσεις για το περιβάλλον της χώρας. Αυτό σήμερα αλλάζει, γεγονός που αναγκάζει τις χώρες της Ευρώπης να αναζητήσουν άλλες «λύσεις».
Για αυτό το λόγο προωθείται η καύση από την οποία τα ευρωπαϊκά κεφάλαια επιδιώκουν να βγάλουν κέρδη. Η Lafarge-Holcim, στην οποία ανήκει η ΑΓΕΤ, είναι η νούμερο ένα πολυεθνική τσιμέντου στον κόσμο και τα τελευταία χρόνια αναπτύσσει έντονη δραστηριότητα στο θέμα της διαχείρισης των σκουπιδιών, δηλαδή της καύσης για την παραγωγή ενέργειας.
Η Lafarge-Holcim έχει ιδρύσει θυγατρική, την Geocycle η οποία το 2017 επεξεργάστηκε παγκοσμίως 10 εκατομμύρια τόνους σκουπιδιών, σημειώνοντας αύξηση κατά 13% σε σχέση με το 2016. Μέσα στο 2017 η Geocycle κατασκεύασε εργοστάσια διαχείρισης απορριμμάτων στην Πολωνία, την Αίγυπτο και το Μαρόκο.
Το θέμα της διαχείρισης των απορριμμάτων και η απειλή της καύσης αφορά όλη τη χώρα επειδή ελληνικές και πολυεθνικές επιχειρήσεις βλέπουν στα απορρίμματα μια χρυσή ευκαιρία για κέρδη.
Το κίνημα
Για αυτό το λόγο πρέπει να δούμε πως έχει αντιδράσει το κίνημα μέχρι τώρα αλλά και πως πρέπει να σχεδιάσει τα επόμενα βήματά του. Θα αναφερθώ εν συντομία στο κίνημα που αναπτύχθηκε στο Βόλο. Η δημιουργία και η δράση της Επιτροπής Αγώνα ήταν καταλυτική για την ανάπτυξη αυτού του μαζικού κινήματος.
Οι πρώτες αντιδράσεις ενάντια στην καύση σκουπιδιών αναπτύχθηκαν βέβαια στην αρχή του 2017 πριν τη δημιουργία της Επιτροπής, που έγινε τον περασμένο Νοέμβριο (2017). Όμως οι αντιδράσεις αυτές, στις οποίες πρωτοστάτησε η Περιβαλλοντική Πρωτοβουλία Μαγνησίας, ποτέ δεν απέκτησαν τη μαζικότητα και τη δυναμική που ακολούθησε.
Το πρώτο στοιχείο που πρέπει να κρατήσουμε ήταν ότι η Επιτροπή Αγώνα από την πρώτη στιγμή είχε ένα χαρακτήρα ανοικτό, ενωτικό και δημοκρατικό. Λειτούργησε και συνεχίζει να λειτουργεί μέσα από δημόσια ανακοινωμένες συνελεύσεις που γίνονται στο πανεπιστήμιο, ενώ έχει δημιουργηθεί και Συντονιστικό όργανο που έχει επιφορτιστεί με την καθημερινή δουλειά: τις ανακοινώσεις, τις επαφές, την υλοποίηση των αποφάσεων, κ.α.
Αυτό δεσημαίνει ότι δεν υπάρχουν αδυναμίες, προβλήματα, διαφωνίες, συγκρούσεις. Όμως έχει κατακτηθεί ότι για να δώσουμε τον αγώνα χρειάζεται ένα κοινό μέτωπο με μαζικές, συλλογικές διαδικασίες και όχι κάποιες πεφωτισμένες ηγεσίες που δεδίνουν λογαριασμό σε κανέναν.
Ενημέρωση – τεκμηρίωση
Ένα δεύτερο πολύ σημαντικό στοιχείο είναι ότι από την πρώτη στιγμή η Επιτροπή έριξε μεγάλο βάρος στην τεκμηριωμένη ενημέρωση των πολιτών για τις σοβαρές επιπτώσεις της καύσης. Το Δεκέμβριο και τον Ιανουάριο η Επιτροπή διοργάνωσε δυο πολύ πετυχημένες από πλευράς μαζικότητας και περιεχομένου εκδηλώσεις στο πανεπιστήμιο του Βόλου.
Στην πρώτη, μέλη της Επιτροπής παρουσίασαν αναλυτικά και με στοιχεία τι γίνεται στην ΑΓΕΤ, γιατί εκλύονται διοξίνες από την καύση, ποιες είναι οι επιπτώσεις τους κλπ. Στη δεύτερη εκδήλωση προσκλήθηκε και ήρθε στο Βόλο ο Αμερικάνος καθηγητής πανεπιστημίου Paul Connet,ο οποίος έχει ασχοληθεί για πολλά χρόνια με τις επιπτώσεις της καύσης των σκουπιδιών σε τσιμεντοβιομηχανίες, έχει στηρίξει πολλά κινήματα πολιτών διεθνώς και είναι η ψυχή του κινήματος ZeroWaste, δηλαδή της προσπάθειας για μηδενικά απόβλητα σαν λύση στο ζήτημα των απορριμμάτων.
Τα στοιχεία που παρουσιάστηκαν, όπως η μελέτη του ΕΜΠ, η διεθνείς εμπειρία, κλπ, ήταν αυτά που εξόπλισαν τον κόσμο με τεκμηριωμένα επιχειρήματα.
Συνδυασμός ακτιβιστικών ενεργειών και μαζικών κινητοποιήσεων
Ένα τρίτο στοιχείο ήταν ο συνδυασμός ακτιβιστικών ενεργειών και μαζικών κινητοποιήσεων. Τον περασμένο Νοέμβριο και Δεκέμβριο πραγματοποιήθηκαν μαζικές συγκεντρώσεις πολιτών στο Δημοτικό Συμβούλιο με αίτημα να πάρει πίσω ο Δήμος Βόλου την απόφαση του για κατασκευή μονάδας SRF.
Η αντίδραση της δημοτικής αρχής Μπέου απέναντι στις συγκεντρώσεις ήταν ο τσαμπουκάς, οι απειλές, οι εκφοβισμοί και οι βρισιές. Για παράδειγμα,ο πρόεδρος του Δημοτικού Συμβουλίου έχει οδηγήσει τρία μέλη της Επιτροπής Αγώνα σε δίκη επειδή ζήτησαν το λόγο στο Δ.Σ.
Παράλληλα με τις μαζικές κινητοποιήσεις, η Επιτροπή προχώρησε και σε μια σειρά από ακτιβιστικές ενέργειες, όπως η συμβολική κατάληψη των γραφείων του ΣΥΡΙΖΑ στο Βόλο, η συμβολική κατάληψη του γραφείου του αναπληρωτή υπουργού Περιβάλλοντος Σ. Φάμελλου στην Αθήνα, οι παρεμβάσεις στην Περιφέρεια Θεσσαλίας, οι συγκεντρώσεις έξω από το εργοστάσιο της ΑΓΕΤ όταν ξεφορτώνονταν ιταλικά σκουπίδια από πλοία, η πρόσφατη παρέμβαση με πανό και συνθήματα σε ομιλία του Φάμελλου.
Σημείο καμπής ήταν η κινητοποίηση την Κυριακή 1η Απριλίου. Τότε περίπου 100 άνθρωποι σταμάτησαν ένα φορτηγό που μετέφερε συσκευασμένα σκουπίδια από ιταλικό πλοίο προς το εργοστάσιο, απαιτώντας να ληφθεί δείγμα προς εξέταση από την Περιφέρεια. Οι αναλύσεις του δείγματος επιβεβαίωσαν αυτό που η Επιτροπή αποκάλυψε ανοίγοντας τις σακούλες, ότι το δήθεν επεξεργασμένο και ασφαλές υλικό ήταν κατά 75 έως 80% πλαστικό.
Οι εικόνες που κυκλοφόρησαν από το φορτίο της 1ης Απριλίου εξόργισαν την τοπική κοινωνία και συσπείρωσαν τον κόσμο. Παράλληλα με τους ακτιβισμούς των πιο ενεργών η Επιτροπή έδωσε μεγάλο βάρος στην προσπάθεια για μαζική ενημέρωση και κινητοποίηση της κοινωνίας. Από το Μάρτη κιόλας, ανακοινώσαμε ότι καλούμε συλλαλητήριο για τις 5 Μαΐου. Για δυο μήνες έγινε μια πολύ μεγάλη προσπάθεια κινητοποίησης της κοινωνίας.
Εκτυπώσαμε και μοιράσαμε συνολικά 20.000 προκηρύξεις και εκατοντάδες αφίσες. Διοργανώσαμε συναυλία στα πλαίσια της προετοιμασίας του συλλαλητηρίου. Μιλήσαμε σε ραδιόφωνα και τηλεοράσεις. Αυτή η μαζική δουλειά, στην οποία συμμετείχαν δεκάδες μέλη της Επιτροπής, είχε ως αποτέλεσμα να δημιουργηθεί κοινωνική δυναμική που όλο και μεγάλωνε όσο πλησίαζε η 5η Μαΐου.
Έτσι, μαζικοί φορείς της τοπικής κοινωνίας άρχισαν ο ένας μετά τον άλλο να βγάζουν ανακοινώσεις υποστήριξης του συλλαλητηρίου, ενώ το γεγονός αυτό με τη σειρά του ενίσχυε την κοινωνική δυναμική που αναπτύσσονταν. Φορείς όπως ο Ιατρικός και ο Φαρμακευτικός Σύλλογος, το Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας, οι Σύλλογοι Γονέων και Κηδεμόνων, το ΤΕΕ, ο Σύλλογος Ελλήνων Χημικών κ.α., έβγαλαν ανακοινώσεις με τις οποίες καλούσαν στο συλλαλητήριο.
Πρωτοφανές ήταν επίσης το γεγονός ότι την κινητοποίηση στήριξε και συμμετείχε το ΚΚΕ, μέσα από τα εργατικά σωματεία που ελέγχει αλλά και συλλογικότητες του αναρχικού χώρου και της Αριστεράς.
Το συμπέρασμα από αυτή την εμπειρία είναι ότι η καλή προετοιμασία, η μαζική δουλειά και το κοινό κάλεσμα, ένα ενιαίο μέτωπο δηλαδή πάνω στο συγκεκριμένο θέμα, έπαιξαν καθοριστικό ρόλο στην επιτυχία αυτής της κινητοποίησης και υπερνίκησαν τον γενικότερο αρνητικό κλίμα της περιόδου.
Εδώ πρέπει να αναφέρουμε την απαράδεκτη στάση του ΕΚΒ και του Σωματείου Εργαζομένων στην ΑΓΕΤ. Και τα δυο συνδικαλιστικά όργανα, όλο αυτό το διάστημα παίζουν το ρόλο του εκπροσώπου της εταιρείας και όχι του υπερασπιστή των εργαζομένων της ΑΓΕΤ και της κοινωνίας. Ειδικά το Σωματείο της ΑΓΕΤ και ο πρόεδρος του, αναπαράγουν τις απειλές για απολύσεις αν δεν προχωρήσει η καύση, ταυτίζουν το δικαίωμα στην εργασία με το κυνήγι του μέγιστου κέρδους από πλευράς Lafarge και προσπαθούν να στρέψουν τους εργαζόμενους εναντίον του κινήματος κατά της καύσης σκουπιδιών.
Τα επόμενα βήματα
Όπως ήταν αναμενόμενο, παρά τη μαζική συμμετοχή, το συλλαλητήριο δεν ήταν αρκετό για να σταματήσει η καύση σκουπιδιών. Κυβέρνηση και Lafarge δεν πρόκειται να κάνουν πίσω στα σχέδιά τους και αυτό είναι κάτι που εξηγούσαμε από την αρχή. Για αυτό το λόγο η Επιτροπή ήδη σχεδιάζει τα επόμενα βήματα από το Σεπτέμβρη.
Το σημαντικότερο είναι να συνεχιστεί η στρατηγική της έμφασης στη μαζική κινητοποίηση των πολιτών – αν αυτός ο παράγοντας εκλείψει τότε το κίνημα θα ηττηθεί. Οι όποιες δικαστικές ενέργειες δε θα έχουν καμία τύχη αν δεν συνεχιστούν οι μαζικές αντιδράσεις πολιτών.
Παράλληλα, θα πρέπει να συνεχιστεί η προσπάθεια να προσεγγίσουμε και να πείσουμε τους ίδιους τους εργαζόμενους της ΑΓΕΤ ότι η καύση είναι επικίνδυνη για την υγεία τους. Σε αυτή την κατεύθυνση ήδη κάναμε την πρώτη κίνηση μοιράζοντας σχετική προκήρυξη έξω από την πύλη του εργοστασίου.
Τα βήματα που σχεδιάζουμε από Σεπτέμβριο είναι:
- Η πραγματοποίηση ενημερωτικών εκδηλώσεων σε συνοικίες του Βόλου, ώστε να συνεχιστεί η ενημέρωση της κοινωνίας αλλά και να γίνει προσπάθεια να δημιουργηθούν επιτροπές γειτονιάς
- Η προσπάθεια να κατεβάσουμε στο δρόμο τη νεολαία μέσα από μια μέρα πανεκπαιδευτικής κινητοποίησης τον Οκτώβριο
- Η πίεση προς τους μαζικούς φορείς να συνεχίσουν να στηρίζουν τον αγώνα ενάντια στην καύση σκουπιδιών
- Σε δεύτερο χρόνο θα πρέπει το κίνημα να κλιμακώσει με μια 24ωρη τοπική γενική απεργία
Με αυτό τον τρόπο θα συνεχίσουμε τον αγώνα μέχρι να σταματήσουμε οριστικά το έγκλημα της καύσης απορριμμάτων!
