Καύση σκουπιδιών στην ΑΓΕΤ – συνέντευξη με τον Ζήση Λεμονή
Στα πλαίσια του 25ου Camping AntinaziZone-YRE θα πραγματοποιηθεί συζήτηση με θέμα τη διαχείριση των απορριμμάτων και τα κινήματα που αναπτύσσονται γύρω από το θέμα. Ένας από τους ομιλητές θα είναι και ο Ζήσης Λεμονής, πολιτικός μηχανικός Σύμβουλος Περιβάλλοντος και μέλος του Συντονιστικού της «Επιτροπής Αγώνα Πολιτών Βόλου ενάντια στην καύση σκουπιδιών». Μιλήσαμε μαζί του για τις τελευταίες εξελίξεις στο θέμα της καύσης σκουπιδιών από την ΑΓΕΤ. Υπενθυμίζουμε ότι στις 5 Μαΐου η Επιτροπή Αγώνα Πολιτών Βόλου διοργάνωσε ένα από τα μαζικότερα συλλαλητήρια της τελευταίας 10ετίας όπου πάνω από 8,000 Βολιώτες διαδήλωσαν με αιτήματα: να σταματήσει η καύση σκουπιδιών στην ΑΓΕΤ, να μην κατασκευάσει εργοστάσιο SRF ο Δήμος Βόλου και να προχωρήσει η ολοκληρωμένη οικολογική διαχείριση των απορριμμάτων.
Ακολουθεί η συνέντευξη.
- Ζήση, στις 16 Μαΐου ο Υφυπουργός Περιβάλλοντος Σ. Φάμελλος συγκάλεσε την Επιτροπή Προστασίας Περιβάλλοντος της Βουλής για να συζητήσει το θέμα της καύσης δευτερογενών απορριμματικών καυσίμων RDF από την τσιμεντοβιομηχανία. Ποια ήταν τα αποτελέσματα αυτής της συνεδρίασης; Πως τα σχολιάζεις;
Η Επιτροπή Προστασίας Περιβάλλοντος της Βουλής καλώς υπάρχει, καλώς συγκλήθηκε, αλλά έγινε σε λάθος χρόνο. Έπρεπε να συνεδριάσει πριν τις αποφάσεις για καύση απορριμμάτων από τις τσιμεντοβιομηχανίες. Θα ήταν ένα καλό αλλά όχι ικανό βήμα για να ανοίξει ο δημόσιος διάλογος για το θέμα. Δυστυχώς η χρονική στιγμή που αυτή συγκλήθηκε και ο τρόπος που συνεδρίασε δεν πρόσφερε κάτι στο πρόβλημα. Δεν θα μπω στη λογική αν και ποιος ωφελήθηκε ή όχι από αυτή τη συνεδρίαση. Ούτε το τι ειπώθηκε σε αυτή.
Σε κάθε περίπτωση δεν υπάρχει παραπάνω από μία αλήθειες. Και από τα δεδομένα ετών από ανάλογες διεργασίες σε άλλες χώρες (ακόμη και με τη χρήση βέλτιστης τεχνολογίας) έχει αποδειχθεί ότι οι επιπτώσεις από την καύση απορριμμάτων επιβαρύνουν τόσο τη δημόσια υγεία όσο και το περιβάλλον!
Αυτή είναι και η δυσάρεστη πραγματικότητα. Τη συνεδρίαση αυτή λοιπόν την θεωρώ ως μη σημαντικό γεγονός και μη ουσιαστικό. Το πρόβλημα είναι της τοπικής κοινωνίας και εκεί έπρεπε να πραγματοποιηθεί η συζήτηση και φυσικά με άλλους όρους. Με κύριους συμμετέχοντες τους πολίτες και απολογούμενους τους συντελεστές της καύσης.
- Οι μετρήσεις ρύπων που πραγματοποίησε η Περιφέρεια Θεσσαλίας στην ΑΓΕΤ και οι οποίες δόθηκαν στη δημοσιότητα έδειξαν ότι πολλοί ρύποι είναι κοντά αλλά κάτω από τα όρια του νόμου. Πιστεύεις ότι οι Βολιώτες πρέπει να κοιμούνται ήσυχοι;
Είναι πολύ βασικό να αντιληφθούμε τι σημαίνει «μετρήσεις» και πως αυτές πραγματοποιούνται. Καταρχάς, έχει σημασία να αναφερθούμε για ποιους ρύπους γίνονται οι μετρήσεις.
Για αρκετό καιρό δεν γινόταν καταμέτρηση του συνόλου των ρύπων όπως οφείλονταν και τυπικά βάσει νομοθεσίας. Όμως το σημαντικότερο είναι ότι δεν γίνονται μετρήσεις για τους πιο επικίνδυνους ρύπους, τις διοξίνες και τα φουράνια.
Επίσης έχει σημασία η συχνότητα και η ποιότητα των μετρήσεων. Ακόμη και από την ίδια την ευρωπαϊκή οδηγία υπάρχει μια σχετική παράγραφος (η οποία τεχνηέντως δεν αναφέρεται στην ελληνική νομοθεσία αλλά αποτελεί νόμο του κράτους ως τμήμα της ευρωπαϊκής οδηγίας) ότι πρέπει να γίνονται συνεχείς μετρήσεις ιδιαίτερα διοξινών και φουρανίων, όπως και των λοιπών ρύπων. Πέρα από τη συχνότητα όμως οι μετρήσεις πρέπει να πραγματοποιούνται και στις κατάλληλες συνθήκες (θερμοκρασία, στάδιο καύσης κλπ).
Με τον τρόπο που γίνονται σήμερα οι μετρήσεις δεν είμαστε σίγουροι ότι όλες αυτές οι συνθήκες τηρούνται γιατί τις μετρήσεις τις πραγματοποιεί η ίδια η τσιμεντοβιομηχανία! Γι’ αυτό που είμαστε σίγουροι, είναι ότι δεν γίνονται συνεχείς μετρήσεις και σίγουρα όχι διοξινών και φουρανίων.
- Πως σχολιάζεις τις μετρήσεις που πραγματοποίησε κλιμάκιο του Δημόκριτου πριν λίγες ημέρες;
Σίγουρα έχει σημασία ότι τις μετρήσεις τις πραγματοποίησε το κλιμάκιο του Δημόκριτου. Κανείς δεν αμφισβητεί την εμπειρία και την τεχνογνωσία του. Η λογική όμως των μετρήσεων όπως αναφέραμε και παραπάνω δεν μπορεί να βασίζεται σε προγραμματισμένα «ραντεβού» μέτρησης.
Σε μία ημέρα, ή μια εβδομάδα η βιομηχανία μπορεί να ρυθμίσει και το υλικό της καύσης και τον τρόπο. Ακόμη και αν αυτό είχε ένα κόστος για την ίδια προκειμένου οι μετρήσεις να είναι εντός ορίων. Δεν λέμε ότι αυτό έγινε, αλλά ότι θα μπορούσε να γίνει και σε κάθε περίπτωση δεν μπορούμε να βασιστούμε σε μετρήσεις μιας μικρής χρονικής περιόδου. Δεδομένης και της σύστασης του υλικού (RDF ή απροσδιόριστο υπόλειμμα επεξεργασμένων απορριμμάτων) η οποία ποικίλει από φορτίο σε φορτίο, δεν μπορούμε να βγάλουμε ασφαλή συμπεράσματα από τόσο μεμονωμένες και χρονικά ορισμένες μετρήσεις.
Όπως αναφέραμε και παραπάνω ασφαλή συμπεράσματα μπορούμε να έχουμε μόνο από συνεχείς επι 24ωρου βάσεως και 7 μέρες τη βδομάδα 365 μέρες το χρόνο. Το θέμα όμως στην ουσία δεν οι μετρήσεις ως διαδικασία. Δεν υπάρχει υγιές και μη πλαστικό. Η πρακτική ετών έχει αποδείξει ότι η καύση απορριμμάτων εκπέμπει τουλάχιστον διοξίνες και φουράνια με όποια μέθοδο και αν πραγματοποιείται αυτή. Οι μετρήσεις χρειάζονται απλά για να το επιβεβαιώσουν.
- Η κυβέρνηση και ο Υφυπουργός Σωκ. Φάμελλος ισχυρίζονται ότι η καύση σκουπιδιών εντάσσεται στην «κυκλική οικονομία». Ποια είναι η γνώμη σου;
Η κυκλική οικονομία (γι` αυτό και λέγεται και κυκλική) έχει ως στόχο της επιστροφή των πόρων που έχουν εξορυχθεί, επεξεργαστεί και έχουν χρησιμοποιηθεί σε προϊόντα ή κατασκευές, πίσω στην οικονομία για επαναχρησιμοποίηση, ή αν αυτό δεν είναι δυνατό για ανακύκλωση. Είναι άτοπο να εντάσσουμε την καύση ως τμήμα της κυκλικής οικονομίας, καθώς με αυτή τη διεργασία καταστρέφουμε τους πόρους οι οποίοι δεν επιστρέφουν ποτέ πίσω σε αυτήν.
Η δικαιολογία της ανάκτησης ενέργειας (που όντως πραγματοποιείται) δεν ευσταθεί με όρους κυκλικής οικονομίας και μάλιστα κοστίζει και οικονομικά στις τοπικές κοινωνίες 3 φορές περισσότερο από τα προγράμματα διαλογής στην πηγή.
Σε κάθε περίπτωση καμία διεργασία της κυκλικής οικονομίας δε νοείται και δεν μπορεί να λειτουργεί εις βάρος της δημόσιας υγείας και του περιβάλλοντος. Καταργεί τις ίδιες τις αρχές της κυκλικής οικονομίας.
- Πως πιστεύεις ότι πρέπει να συνεχιστεί ο αγώνας της «Επιτροπής Αγώνα Πολιτών Βόλου ενάντια στην καύση σκουπιδιών»;
Η αλήθεια είναι ότι πρέπει να καταλάβουμε ότι ο αγώνας δεν είναι της Επιτροπής. Είναι αγώνας των πολιτών του Βόλου. Η Επιτροπή απλά ανέδειξε το θέμα και δημιούργησε τις συνθήκες για τεκμηριωμένη και ειλικρινή ενημέρωση των πολιτών και για συντονισμό τους. Όσοι μετέχουν στην επιτροπή το κάνουν εθελοντικά και είναι απλοί καθημερινοί πολίτες. Η προσωπική μου ελπίδα είναι να σταματήσει να υπάρχει η ανάγκη για την ύπαρξη της Επιτροπής, είτε τώρα, είτε μελλοντικά για άλλο ζήτημα. Το ένα τμήμα της ελπίδας αφορά να καταφέρουμε όλοι μαζί να σταματήσουμε το περιβαλλοντικό έγκλημα που λαμβάνει χώρα στην πόλη μας και σε λίγο καιρό και πανελλαδικά. Το άλλο τμήμα αφορά τα αντανακλαστικά των ίδιων των πολιτών. Οι τοπικές κοινωνίες χρειάζεται να αυτοργανώνονται και να αντιδρούν συλλογικά σε ότι λειτουργεί εις βάρος τους και ιδιαίτερα σε θέματα που αφορούν την δημόσια υγεία και το περιβάλλον. Δεν χρειάζονται ούτε ηγέτες, ούτε καθοδηγητές. Χρειάζεται συλλογική δουλειά και κοινός στόχος. Οι ίδιοι οι πολίτες λοιπόν πρέπει να ορίζουν το αν θα υπάρχει Επιτροπή, πως θα λειτουργεί και το στο τι θα αποσκοπεί, να αντιδρούν όπως την ημέρα του συλλαλητηρίου και να καταστήσουν σαφές ότι και ο νόμος πρέπει να εφαρμοστεί και η δημοσία υγεία και το περιβάλλον να προστατευτούν, αξίες που συνταγματικά και ουσιαστικά είναι υπεράνω οποιοδήποτε νόμου.
