Μιλήσαμε με τον σύντροφο Μουράτ Καρίν από την Σοσιαλιστική Εναλλακτική, αδελφή οργάνωση του «Ξ» στην Τουρκία, για να μας δώσει μια πρώτη εικόνα για τα αποτελέσματα των εκλογών.
- Ερώτηση: Μουράτ, την Κυριακή ο Ερντογάν κέρδισε τις προεδρικές εκλογές με ποσοστό 52,59% και το κόμμα του ήρθε πρώτο στις βουλευτικές εκλογές με 42,56%, νομίζεις πως ο Ερντογάν και το ΑΚΠ έχουν βγει δυναμωμένοι; Έχει γίνει ο Ερντογάν ο απόλυτος κυρίαρχος όπως αναφέρουν πολλά ΜΜΕ;
Απάντηση: Όχι, νομίζω πως οι εκλογές δεν του έδωσαν κάτι παραπάνω από αυτό που ήδη είχε. Καταρχήν το ποσοστό που πήρε δεν ήταν τόσο μακριά από τα ποσοστά που έπαιρνε στις προηγούμενες εκλογές, και στο δημοψήφισμα. Όσον αφορά τις εκλογές το AKP, παρόλο που κράτησε τα ποσοστά του, έχασε 22 έδρες, και παρόλο που είναι το μεγαλύτερο κόμμα στη βουλή, δεν έχει 50% πλειοψηφία μόνο του. Για να περάσει κάτι από την βουλή θα πρέπει να στηρίζεται στην ψήφο άλλων κομμάτων.
Όσον αφορά τις εξουσίες του, ο Ερντογάν λειτουργούσε ήδη σαν «Σουλτάνος» και ήδη χρησιμοποιούσε τις «νέες» του εξουσίες ακόμη και πριν τις εκλογές.
Αυτό που κέρδισε ο Ερντογάν είναι 5 χρόνια ακόμη στην εξουσία, και μάλιστα 5 χρόνια κατά τα οποία προβλέπεται μια τεράστια οικονομική κρίση και στα οποία δεν θα έχει άλλες εκλογικές διαδικασίες στη μέση. Αυτό είναι η μεγαλύτερη νίκη για αυτόν.
- Ερ: Πες μας λίγα παραπάνω για τις πολιτικές συνεργασίες που υπήρξαν ή μπορεί να προκύψουν.
Απ: Φέτος τα κόμματα κατέβηκαν στις εκλογές με εκλογικές συμμαχίες. Αυτό είναι κάτι που επιτράπηκε από την αλλαγή του εκλογικού νόμου που προώθησε ο Ερντογάν, προκειμένου να είναι σίγουρος ότι το ακροδεξιό MHP, το κόμμα των «Γκρίζων Λύκων», θα ήταν στη βουλή.
Μετά τις προηγούμενες εκλογές, τον Νοέμβρη του 2015 ήταν φανερό ότι πλέον το AKP δεν μπορούσε να περάσει τίποτα στη βουλή χωρίς την συνεργασία με το MHP. Μέσα από αυτή την εκλογική συμμαχία το MHP κατάφερε να πιάσει το εκλογικό μέτρο (είναι 10%).
Το AKP στην πραγματικότητα έχασε 22 έδρες (από 317 σε 295) αλλά το ΜHP κέρδισε 9 έδρες επιπλέον (από 40 σε 49) που σημαίνει ότι μόνο μαζί έχουν την πλειοψηφία των 344 εδρών στη βουλή των 600 (με τις περσινές συνταγματικές αλλαγές, οι έδρες στη βουλή αυξήθηκαν από 550 σε 600). Συνεπώς ναι, το AKP δεν θα καταφέρει να περάσει τίποτα μόνο του στη βουλή, πρέπει να συνεργαστεί με την ακροδεξιά – τους «Γκρίζους Λύκους».
Παρόλο που όλα τα άλλα κόμματα τοποθετούνται με τον έναν ή τον άλλο τρόπο στην αντιπολίτευση, ένας ακόμα πιθανός συνεργάτης του AKP είναι το «Καλό Κόμμα» (IYI Parti) το οποίο είναι ένα δεξιό κόμμα με μια ασταθή ηγεσία.
- Ερ: Νωρίτερα την νύχτα των εκλογών το βασικό κόμμα της αντιπολίτευσης CHP ανακοίνωσε ότι τα αποτελέσματα που μετρούσαν αυτοί μέσα από την οργάνωση ελέγχου των εκλογών που έχουν, ήταν τελείως διαφορετικά από τα αποτελέσματα που έδινε το πρακτορείο Ανατολού, και η επίσημη υπηρεσία εκλογών (YSK) ήταν άφαντη. Νομίζεις πως υπήρξε εκλογική νοθεία;
Απ: Πιστεύω πως σίγουρα υπήρχε εκλογική νοθεία. Ειδικά για τις προεδρικές εκλογές. Στο περσινό δημοψήφισμα το ποσοστό του ΝΑΙ πέρασε οριακά το 50%. Τον προηγούμενο χρόνο επίσης προσωπικότητες της αντιπολίτευσης όπως η Ακσενέρ και ο Ιντζέ, ανέβηκαν σε δημοτικότητα. Το «Καλό Κόμμα» κέρδισε 10% και η εκστρατεία του Ιντζέ είχε αρκετή δυναμική. Σίγουρα το AKP έχασε κάποιους ψήφους του προς την αντιπολίτευση. Την ίδια στιγμή η τούρκικη Λίρα δέχτηκε μια τεράστια υποβάθμιση και τα αποτελέσματά της έγιναν αισθητά σε όλο τον πληθυσμό.
Ναι το CHP πραγματικά ανακοίνωσε ότι έγινε νοθεία, αλλά είναι ενδιαφέρον το γεγονός ότι γύρω στα μεσάνυχτα σταμάτησε να το λέει. Δεν ξέρω τι διαπραγματεύσεις έγιναν ανάμεσα στο CHP και στο AKP και σταμάτησαν οι κατηγορίες, αλλά βλέπω ότι ακόμη κι έτσι ο Ερντογάν δεν κέρδισε σχεδόν τίποτα παραπάνω από το ποσοστό του δημοψηφίσματος που έγινε πέρυσι.
Η νοθεία θα έλεγα ότι ήταν πιο έντονη στις προεδρικές εκλογές. Κι αυτό γιατί στις βουλευτικές εκλογές βλέπουμε το AKP να χάνει 22 έδρες, κι ακόμη κι αν το MHP, ο βασικός τους συνεργάτης, κέρδισε 9 έδρες παραπάνω, το AKP είναι σε χειρότερη θέση από ότι ήταν στην προηγούμενη βουλή. Το CHP κέρδισε 12 παραπάνω έδρες, το HDP 8 παραπάνω έδρες, και το «Καλό Kόμμα», που είναι νέο, πήρε σε αυτές τις εκλογές 43 έδρες, ήταν δηλαδή αυτό που επωφελήθηκε από την αύξηση του αριθμού των εδρών στη βουλή.
Υπήρχαν και κάποιες φήμες για το τι έγινε το βράδυ της Κυριακής. Όταν ανακοινώθηκε ότι ο Ερντογάν κέρδισε τις εκλογές, οι υποστηρικτές του βγήκαν στους δρόμους για να το γιορτάσουν και άρχισαν πυροβολούν στον αέρα με αυτόματα και Μ16. Αυτό έγινε πραγματικά, δεν είναι φήμη. Η φήμη λέει ότι ο Ερντογάν τηλεφώνησε στον Ιντζέ και του είπε:«αυτοί οι άνθρωποι είναι ήδη στους δρόμους και περιμένουν το σύνθημά μου για να δράσουν. Αν επιμένεις δεν μπορώ να πω σε αυτόν τον κόσμο να γυρίσει πίσω. Είναι ήδη στους δρόμους».
Αυτό είναι κάτι που δεν μπορεί να επιβεβαιωθεί, αλλά ίσως αποτελεί εξήγηση για το τι έγινε το βράδυ της Κυριακής.
- Ερ: Πως τα πήγε το αριστερό κόμμα HDP στις εκλογές κατά τη γνώμη σου;
Απ: Το HDP τα πήγε πραγματικά αρκετά καλά. Μετά και την εκλογική νοθεία, και το γεγονός ότι ο πρόεδρός τους και βασικός υποψήφιός είναι στην φυλακή, όπως και τα περισσότερα στελέχη του, και το γεγονός ότι τους έδωσαν πάρα πολύ λίγο χρόνο στα ΜΜΕ, τα αποτελέσματα ήταν μια νίκη για αυτούς.
Ο ηγέτης του HDP, Ντεμίρτας, πήρε 1 εκατομμύριο ψήφους παραπάνω από ότι το 2014, και πήρε μεγαλύτερο ποσοστό από ότι η επικεφαλής του «Καλού Κόμματος», Ακσενέρ βγαίνοντας 3ος.
Και στις βουλευτικές εκλογές το HDP, όχι μόνο πέρασε το εκλογικό μέτρο (πήραν 11,7%, το οποίο είναι επίσης 1% παραπάνω από ότι το 2015) αλλά πήραν παραπάνω ψήφους από ότι το MHP και το «Καλό Kόμμα», καθιστώντας το HDP τρίτο κόμμα στην χώρα.
Παρόλα αυτά λέγεται ότι υπήρχε μια ανεπίσημη, και ανυπόγραφη συμμαχία με το CHP που τους βοήθησαν να τα πάνε τόσο καλά στις βουλευτικές εκλογές. Αυτή η συμμαχία έγινε στη βάση των ψηφοφόρων και όχι σε επίπεδο ηγεσιών των κομμάτων.
Ο επικεφαλής του CHP, Ιντζέ, οργάνωσε αρκετές συγκεντρώσεις στις Κουρδικές πόλεις και οι Κούρδοι συμμετείχαν αρκετά μαζικά στις συγκεντρώσεις αυτές. Το μήνυμα που έστελνε ο κουρδικός πληθυσμός ήταν λοιπόν καθαρό: «αν μας στηρίξετε στις βουλευτικές εκλογές, θα σας στηρίξουμε στον δεύτερο γύρο των προεδρικών εκλογών».
Επιπρόσθετα, οι ψηφοφόροι του CHP ήξεραν ότι αν το HDP δεν πιάσει το μέτρο, αυτές οι έδρες που θα μείνουν θα πάνε στον Ερντογάν. Έτσι αρκετοί ψηφοφόροι του CHP ψήφισαν HDP όπως φαίνεται και από το σύνθημα που κυκλοφορούσε στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης:«Μία ψήφος για τον Ιντζέ, μία ψήφος για το HDP».
- Ερ: Ποια είναι τα επόμενα βήματα, τι νομίζεις πως θα συμβεί τώρα;
Απ: Συμπερασματικά, θα έλεγα ότι ο Ερντογάν κέρδισε 5 ακόμη χρόνια στην εξουσία. Ξέρει ότι έρχεται μια μεγάλη οικονομική κρίση, και θα χρησιμοποιήσει τον κρατικό μηχανισμό για να καταστείλει όποια κοινωνικά κινήματα ξεσπάσουν. Αυτό ήταν και το καλύτερο σενάριο για αυτόν πριν τις εκλογές.
Τώρα, η οικονομία χειροτερεύει και ο Ερντογάν ξέρει ότι έχει σκληρούς αντιπάλους, όπως τον Ιντζέ, την Ακσενέρ, και το HDP που ακόμη και μέσα από την φυλακή είναι ένας υπολογίσιμος αντίπαλος. Ξέρει ότι δεν θα είναι πλέον το ίδιο εύκολο όπως παλιά να κυβερνήσει.
Έτσι με την συνεχόμενη υποτίμηση της λίρας και τη χειροτέρευση της οικονομίας, δεν μπορούμε να ξέρουμε πότε το κίνημα θα ξεσπάσει. Ο Ερντογάν σίγουρα προετοιμάζεται για τα κινήματα που έρχονται. Το ίδιο πρέπει να κάνουμε κι εμείς.
- Σε ευχαριστούμε πολύ Μουράτ, και σας ευχόμαστε καλή δύναμη. Σας στέλνουμε τους αγωνιστικούς μας χαιρετισμούς και την αλληλεγγύη μας στο αγώνα σας.
AKP: Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης, δεξιό ισλαμικό νεοφιλελεύθερο κόμμα
CHP: Ρεπουμπλικανικό Λαϊκό Κόμμα, εθνικιστικό αστικό κόμμα – με μια νότα/ επικάλυψη σοσιαλδημοκρατίας
HDP: Κόμμα της Δημοκρατίας των Λαών – αριστερό, φιλοκουρδικό κόμμα
MHP : Κόμμα Εθνικιστικού Κινήματος – κόμμα Γκρίζων Λύκων – το παραδοσιακό ακροδεξιό κόμμα
IYI Parti: Καλό Κόμμα – διάσπαση του Κόμματος Εθνικιστικού Κινήματος – διασπάστηκε γιατί διαφώνησε με την συνεργασία με τον Ερντογάν και το ΑΚP
SP – Saadet Partisi: «το κόμμα της ευδαιμονίας». Ότι έχει απομείνει από το Ισλαμικό Κόμμα από το οποίο προήρθε ο Ερντογάν
Ταγίπ Ερντογαν – Υποψήφιος του AKP
Μουχαρέμ Ιντζέ – Υποψήφιος του CHP
Σαλαχεντίν Ντεμιρτας – Υποψήφιος του HDP, βρίσκεται στην φυλακή με ψευδείς/ κατασκευασμένες κατηγορίες
Μεραλ Ακσενέρ – υποψήφια του Καλού Κόμματος ακροδεξιά πολιτικός πρώην Υπουργός Εσωτερικών, την περίοδο, 1996-97
