«Είμαι η Μαριαννα. Είμαι στο σπίτι μου, μόλις ξύπνησα και θέλω να μάθω που είναι ο Σαντιάγκο Μαλδονάδο».
Αυτό είναι ένα από τα χαρακτηριστικά μηνύματα που έχουν κατακλύσει τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης στην Αργεντινή. Ο Σαντιάγκο Μαλδονάδο, ένας νέος που δήλωνε αλληλλέγγυος στους αγώνες των ιθαγενικών κοινοτήτων, είναι ο πιο πρόσφατος στη λίστα των χιλιάδων αγνοουμένων στην Αργεντινή, και η υπόθεση του είναι η πιο τρανταχτή απόδειξη, τουλάχιστον μέσα στην τελευταία δεκαετία, ότι οι εξαφανήσεις ακτιβιστών μπορεί να μειώθηκαν στο ελάχιστο από την πτώση της Χούντας του Βιντέλα το 1983, αλλά αυτό δε σημαίνει ότι σταμάτησαν εντελώς. Αντίθετα, πολλά «σταγονίδια» της δικτατορίας υπάρχουν ακόμη στον κρατικό μηχανισμό, και έχουν το ελεύθερο να κάνουν ότι θέλουν, όσο αυτό εξυπηρετεί το μεγάλο κεφάλαιο.
Πόσο μάλλον τώρα, που στην κυβέρνηση βρίσκεται ο Μαουρίσιο Μάκρι, ένας ακραιφνής νεοφιλελεύθερος, που φαίνεται να δείχνει ευαισθησίες μόνο προς ακροδεξιούς και παλιά στελέχη της χούντας. Ο Μάκρι, από τη μια πλευρά αρνείται ακόμα και να συναντήσει τις Μητέρες της Πλάσα Ντε Μάγιο (μητέρες και γιαγιάδες των αγνοουμένων της Χούντας του Βιντέλα, στις δεκαετίες του ’70 και του ’80, οι οποίες έχουν βρεθεί στην «κεφαλή» πολλών κοινωνικών αγώνων στην Αργεντινή) και από την άλλη πρόσφατα μείωσε την ποινή φυλάκισης ενός από τους βασανιστές των πολιτικών κρατουμένων κατά την περίοδο της δικτατορίας Βιντέλα.
Η Ιστορία
Ο Σαντιάγκο Μαλδονάδο, από τις αρχές του χρόνου είχε μετακομίσει στο Ελ Μπολσόν της επαρχίας Τσουμπούτ στην Παταγωνία.
Ο νεαρός καλλιτέχνης, που ήταν αλληλέγγυος στους αγώνες των ιθαγενών, θεάθηκε για τελευταία φορά την 1η Αυγούστου του 2017, στο Κουσαμέν. Εκείνη την ημέρα, ο Σαντιάγκο είχε πάει στην περιοχή για να βοηθήσει μια ομάδα ιθαγενών Μαπούτσε (που υπερασπίζονταν ένα κομμάτι γης, το οποίο είχαν καταλάβει πριν από μερικές ημέρες και το οποίο ανήκει υποτίθεται στην πολυεθνική εταιρεία Benetton) απέναντι σε δυνάμεις της χωροφυλακής που έκαναν έφοδο στο χώρο, χωρίς να υπάρχει σχετικό ένταλμα.
Κατά τη διάρκεια του συμβάντος έγιναν 27 συλλήψεις. Τουλάχιστον 23 συλληφθέντες έφεραν τραύματα, ενώ μερικοί από αυτούς ήταν δημοσιογράφοι. Εκεί εθεάθη για τελευταία φορά ο Σαντιάγκο, όταν κάποιοι αυτόπτες μάρτυρες τον είδαν να επιβιβάζεται με τη βία σε ένα φορτηγάκι, συνοδεία ενόπλων της χωροφυλακής. Έκτοτε, τα ίχνη του έχουν χαθεί, με την αστυνομία και τη χωροφυλακή να αρνούνται κάθε ανάμειξη στην υπόθεση και την κυβέρνηση να δηλώνει πλήρη άγνοια για το συμβάν.
Ο ιστός των ψεμμάτων και των συκοφαντιών
Οι ισχυρισμοί βέβαια της κυβέρνησης δε στηρίζονται πουθενά. Την επίβλεψη της επιχείρησης είχε ο ίδιος ο Γενικός Γραμματέας του Υπουργείου Δημοσίας Τάξης, Πάμπλο Νοσέττι. Πως γίνεται μια επιχείρηση να συντονίζεται απευθείας από το Υπουργείο Δημοσίας Τάξης και κατά τη διάρκειά της να εξαφανίζεται ένας άνθρωπος, χωρίς το Υπουργείο να γνωρίζει τίποτα;
Αυτή όμως ήταν μόνο η αρχή των ψεμμάτων. Καθ’όλη τη διάρκεια του Αυγούστου, η κυβέρνηση, με τον πρόεδρο Μάκρι να δίνει τον τόνο και με τη βοήθεια του τύπου της Δεξιάς (με πρώτο βιολί την δεξιά εφημερίδα «Clarin») ξεκίνησαν να υφαίνουν έναν ιστό από ψέματα και συκοφαντίες. Πότε λένε ότι ο Μαλδονάδο διέφυγε στη Χιλή, πότε ότι δολοφονήθηκε από Ιθαγενείς Μαπούτσε, πότε ότι μαχαιρώθηκε σε καυγά με υπάλληλο της εταιρείας Benneton, κοκ).
Κάθε μία από αυτές τις ιστορίες όμως, στο τέλος αποδεικνύεται ψέμα. Η κυβέρνηση Μάκρι χρησιμοποιεί όλα τα μέσα, νόμιμα και παράνομα, για να εξυπηρετήσει τα συμφέροντα επιχειρήσεων όπως η Benetton. Και, από ότι φαίνεται, δε διστάζει να χρησιμοποιήσει τις μεθόδους του Βιντέλα.
H Benetton στην Παταγωνία
Ποια είναι η ανάμειξη της Benetton σε αυτήν την ιστορία; Η Benetton είναι συνδεδεμένη με την υπερεκμετάλλευση πληθυσμών σε διάφορες περιοχές του κόσμου. Τα ρούχα της φτιάχνονται σε χώρες όπως η Κίνα, το Πακιστάν και το Μπαγκλαντές, από εργαζόμενους που δουλεύουν σε άθλιες συνθήκες, για ατελείωτες ώρες και για ψίχουλα, σε εργοστάσια και βιοτεχνίες που δεν τηρούν κανένα μέτρο ασφαλείας. Ένα από αυτά ήταν και το εργοστάσιο που στεγαζόταν στο Rana Plaza, στην πρωτευουσα του Μπαγκλαντές, Ντακά. Όταν το 2013 το κτίριο κατέρρευσε, 1.129 άνθρωποι σκοτώθηκαν, η πλειοψηφία των οποίων ήταν υφάντριες που δούλευαν για λογαριασμό ενός υπεργολάβου της Benetton.
Στην Παταγωνία, η Benetton δεν παραβιάζει μόνο τα εργατικά δικαιώματα. Κατέχει εκατομμύρια εκτάρια ιθαγενικής γης, που αρπάχτηκε από τους αυτόχθονες πληθυσμούς πριν από πάνω από έναν αιώνα, καταδικάζοντας τους στη φτώχεια και την ανέχεια.
Η αρχή της ιστορίας πάει πίσω στο 1885, όταν η στρατιά του στρατηγού Ρόκα ολοκληρώνει την «Κατάκτηση της Ερήμου». Μια κατάκτηση που στην πραγματικότητα ήταν η σφαγή και η εκδίωξη των Μαπούτσε από τα πατρογονικά τους εδάφη. Αυτά τα εδάφη, που μόνο στην επαρχία Τσουμπούτ φτάνουν τα 2,3 εκατομμύρια εκτάρια, δόθηκαν ως δώρο σε 50 Αγγλικές εταιρείες.
Τη διαχείριση όλης αυτής της γης, ανέλαβε μια επίσης βρετανική εταιρεία, η «Compañía de Tierras del Sud Argentino» (Εταιρεία των Γαιών του Αργεντίνικου Νότου). Αυτή η εταιρεία θα μείνει σε αγγλικά χέρια ως το 1982, όταν εν μέσω του πολέμου των Φώκλαντ πωλήθηκε ή χαρίστηκε –κανείς δεν ξέρει ακριβώς– σε Αργεντίνους επενδυτές, με πρόεδρο τον γαιοκτήμονα Eduardo Menendez Hume (Εδουαρδο Μενένυες Ούμε). Το 1991, επί προεδρίας Μένεμ, η Μπένετον αγόρασε 900.000 εκτάρια γης (περίπου 40 φορές το μέγεθος του Μπουένος Αϊρες) έναντι 50 εκατομμυρίων δολαρίων. Την ίδια εποχή όμως, οι Μαπούτσε άρχισαν να επαναδιεκδικούν τμήματα της πατρογονικής τους γης. Πρόκειται για ένα κίνημα που μετρά πολλά χρόνια αγώνα, συλλήψεις, αλλά και εξαφανίσεις ηγετικών του στελεχών.
Εξαφανίσεις, μια ιστορία που δεν τελείωσε
Οι εξαφανίσεις αγωνιστών σαν τον Μαλδονάδο, στην πραγματικότητα ποτέ δε σταμάτησαν. Στους 30.000 εξαφανισθέντες από τη χούντα του Βιντέλα, έχουν προστεθεί αρκετοί ακόμη. Από την πτώση της δικτατορίας το 1983 και μετά, υπάρχουν άλλες 210 εξαφανίσεις αντιφρονούντων. Μερικές από αυτές χρονολογούνται από το 2006 και το 2009! Είναι λοιπόν εμφανές ότι όλα αυτά τα χρόνια, υπάρχουν ακόμη ενεργοί ακροδεξιοί πυρήνες στον κρατικό μηχανισμό, οι οποίοι δρουν ανεξέλεγκτα, εφαρμόζοντας τις μεθόδους της δικτατορίας του Βιντέλα, απέναντι σε όποιον αντιστέκεται ενεργά.
Ο κόσμος λέει φτάνει πια!
Υπάρχει όμως και η άλλη πλευρά. Πολλοί Αργεντίνοι έχουν πλέον κουραστεί από τις πολιτικές του Μάκρι και τη βίαιη καταστολή κάθε κινήματος αντίστασης. Οι πολιτικές του Μάκρι και ιδίως η εξαφάνιση του Μαλδονάδο και τα ψέμματα της κυβέρνησης, ξυπνούν μνήμες από τις μαύρες εποχές της χούντας του Βιντέλα. Όλα αυτά σε μια χώρα όπου ένας στους τέσσερις ζει σε συνθήκες φτώχειας, όπου οι μόνες δουλειές που υπάρχουν για τους νέους είναι δουλειές του ποδαριού, όπου οι βιασμοί είναι καθημερινό φαινόμενο.
Την 1η Σεπτεμβρίου έγινε στο Μπουενος Αϊρες μια μεγάλη διαδήλωση με αίτημα την απελευθέρωση του Μαλδονάδο, την οποία καλούσαν οι Μητέρες και οι Γιαγιάδες της «Πλάσα ντε Μάγιο» σε συνεργασία με μια σειρά από οργανώσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Ήταν μια διαδήλωση πάνω από δέκα χιλιάδων ανθρώπων, που χτυπήθηκε άγρια από την αστυνομία. Το παραπάνω ήταν μόνο ένα από τα επεισόδια στη σύγκρουση ανάμεσα στην κυβέρνηση Μάκρι και τα κινήματα.
Τον τελευταίο χρόνο, κάθε επίθεση της κυβέρνησης απαντήθηκε με τεράστιες κινητοποιήσεις από την πλευρά του κινήματος. Κινητοποιήσεις των δασκάλων και των φοιτητών, αλλά και του εργατικού κινήματος, που ανάγκασε τη συνδικαλιστική γραφειοκρατία της CGT να καλέσει γενική απεργία τον περασμένο Απρίλη! Αλλά και το τεράστιο κίνημα «Ni Una Menos» (Ούτε Μια Λιγότερη) ενάντια στις δολοφονίες γυναικών και τη σεξιστική βία!
Όλα τα παραπάνω δείχνουν ότι το έδαφος στην Αργεντινή είναι πρόσφορο για μαζικά, μαχητικά κινήματα, που μπορούν να ανατρέψουν τη μισητή κυβέρνηση Μάκρι, αλλά και να διεκδικήσουν την απομάκρυνση όλων των «μεγάλων επενδυτών» που από τη μια καταπατούν τα πιο θεμελιώδη εργατικά δικαιώματα και από την άλλη στερούν από τους Ιθαγενείς τα πατρογονικά τους εδάφη.
