Η Ρώσικη Επανάσταση και η επιρροή της στο κίνημα για τα δικαιώματα των Μαύρων στις ΗΠΑ

Έλτζιρ Χόκινς
«Σοσιαλιστική Εναλλακτική»
(αδελφή οργάνωση του «Ξ» στις ΗΠΑ)

H επανάσταση που καθοδήγησαν οι Μπολσεβίκοι στη Ρωσία το 1917 συντάραξε όλο τον πλανήτη, καθώς έσπαγε τον πιο αδύναμο κρίκο της παγκόσμιας καπιταλιστικής αλυσίδας.

Στις ΗΠΑ, η ιδέα ότι η εργατική τάξη, οι φτωχοί και οι καταπιεσμένοι θα μπορούσαν να βάλουν ένα τέρμα στην τυραννία, τη βία και την εκμετάλλευση της άρχουσας τάξης προκαλούσε έμπνευση σε μαζικά στρώματα. Η Ρώσικη Επανάσταση και η εγκαθίδρυση της πρώτης εργατικής εξουσίας έφερε στο προσκήνιο ένα πολιτικό παράδειγμα που επηρέασε βαθιά τους Μαύρους σε όλο τον κόσμο. Πολλοί από τους πολιτικούς και πολιτιστικούς ηγέτες του ιστορικού κινήματος για την ελευθερία των Μαύρων κοιτούσαν προς την επανάσταση για να πάρουν διδάγματα από αυτήν και τις μεθόδους αγώνα που οδήγησαν στη νίκη της.

Από το Χάρλεμ στην Ρωσία

Ανάμεσα σ΄ αυτούς τους ακτιβιστές ήταν και ο Αφροαμερικανός Άσα Φίλιπ Ράντολφ,[¹] μέλος του Σοσιαλιστικού Κόμματος και συνδικαλιστής, που μαζί με τον Τσάντλερ Όουεν[²] εξέδιδαν στο Χάρλεμ της Νέας Υόρκης το περιοδικό Αγγελιοφόρος[³]. Έδωσαν την πλήρη υποστήριξη τους στην Επανάσταση και κέρδισαν το προσωνύμιο «ο Λένιν και ο Τρότσκι του Χάρλεμ».

Η Επανάσταση επηρέασε τον τρόπο σκέψης και το πρόγραμμα οργανώσεων όπως η «Αφρικάνικη Αδελφότητα Αίματος» (African Blood Brotherhood – ABB)[⁴] που ιδρύθηκε από τον Κύριλλο Μπριγκς,[⁵] έναν ριζοσπάστη ακτιβιστή και στοχαστή, γεννημένο στις Δυτικές Ινδίες.

Η ABB ήταν μια οργάνωση Μαύρων που συνδύαζε επαναστατικές «εθνικιστικές» και κομμουνιστικές ιδέες. Ανέπτυξε στενούς δεσμούς με το Κομμουνιστικό Κόμμα και παρείχε μια σημαντική θεωρητική βάση στο κίνημα για την ελευθερία των Μαύρων. Με τα λόγια του ιστορικού Μαρκ Σόλομον, η ABB

«προσπάθησε να συνδυάσει την υπερηφάνεια για την φυλή, τον αντικαπιταλισμό, την αντίθεση στην αποικιοκρατία και την οργανωμένη άμυνα απέναντι στις ρατσιστικές επιθέσεις» (Μαρκ Σόλομον, «Η κραυγή για ενότητα: Κομμουνιστές και Αφροαμερικανοί, 1917-1936»).

Η Ρώσικη Επανάσταση παρείχε στους καλλιτέχνες και τους ακτιβιστές ένα νέο ιδεολογικό πλαίσιο για να αντιπαρατεθούν με τις πολιτικές του Μάρκους Γκάρβει[⁶] και της οργάνωσης του, της Οικουμενικής Ένωσης για την Βελτίωση της Κατάστασης των Νέγρων (Universal Negro Improvement Association)[⁷] που ήταν εκείνη την περίοδο η σημαντικότερη Αφροαμερικάνικη οργάνωση, καθώς και με την πολιτική της, καθοδηγούμενης από ρεφορμιστές μεσοαστούς, Εθνικής Ένωσης για την Ανάπτυξη των Έγχρωμων (National Association for the Advancement of Colored People)[⁸]. 

Για παράδειγμα, ο Κλοντ Μακ Κέι,[9] ακτιβιστής γεννημένος στην Τζαμάικα και δημιουργός του διάσημου ποιήματος «If we must die» («Αν πρέπει να πεθάνουμε») συμμετείχε σαν αντιπρόσωπος στο 4^ο Συνέδριο της Κομμουνιστικής Διεθνούς το 1922 και πέρασε περισσότερο από έναν χρόνο στην Ρωσία συμμετέχοντας σε πολλές συζητήσεις με τα ηγετικά στελέχη της Κομιντέρν, συμπεριλαμβανομένου του Τρότσκι.

Γιατί οι Μαύροι ακτιβιστές άντλησαν έμπνευση από την Ρώσικη Επανάσταση και τους Μπολσεβίκους; Όπως έχουμε επισημάνει στην μπροσούρα «Ο Μαρξισμός και η πάλη για την ελευθερία των Μαύρων»:

«Η θέση των Μπολσεβίκων στο Εθνικό Ζήτημα ήταν καθοριστικής σημασίας για τον θρίαμβο της επανάστασης του Οκτώβρη. Ειδικότερα, η δυναμική υπεράσπιση του Δικαιώματος στην Αυτοδιάθεση όλων των εθνικοτήτων που καταπιέζονταν από το Τσαρικό καθεστώς και η αντίθεση σε κάθε εκδήλωση μεγαλορώσικου σωβινισμού ήταν ζωτικής σημασίας για την σφυρηλάτηση της ταξικής ενότητας κατά την διάρκεια της επανάστασης».

Ήταν επίσης ένα βασικός λόγος που η επανάσταση έλκυε τα πιο ριζοσπαστικά στοιχεία ανάμεσα στους καταπιεσμένους λαούς διεθνώς.

Οι Μπολσεβίκοι επίσης ώθησαν τους Αμερικάνους σοσιαλιστές στο να επανεξετάσουν την προσέγγιση τους στα φυλετικά ζητήματα. Όπως τόνισε ο Αμερικάνος μαρξιστής ηγέτης Τζέιμς Κάννον,

«ο Λένιν και οι Μπολσεβίκοι ξεχώριζαν από όλους τους άλλους στο διεθνές σοσιαλιστικό και εργατικό κίνημα όσον αφορά την προσοχή που έδιναν στα προβλήματα των καταπιεσμένων εθνών και των εθνικών μειονοτήτων και την στήριξη τους στους αγώνες τους για ελευθερία, ανεξαρτησία και το δικαίωμα στην αυτοδιάθεση […] Οι Ρώσοι στην Κομιντέρν ξεκίνησαν μια σκληρή, επίμονη συζήτηση με τους Αμερικάνους κομμουνιστές καλώντας τους να αποτινάξουν τις σιωπηρές προκαταλήψεις τους, να δώσουν προσοχή στα ειδικά προβλήματα και παράπονα των Αφροαμερικάνων, να πάνε να δουλέψουν ανάμεσα τους και να υπερασπιστούν τα αιτήματα τους μέσα στην λευκή κοινότητα».

Το Κομμουνιστικό Κόμμα και ο αγώνας για την ελευθερία των μαύρων

Ο ρόλος του πρώιμου Κομμουνιστικού Κόμματος των ΗΠΑ στον αγώνα για την ελευθερία των Μαύρων είναι πολύ διδακτικός για τους εργαζόμενους, τη νεολαία και τους έγχρωμους ανθρώπους που προσπαθούν να χτίσουν το κίνημα σήμερα.

Δεν ήταν παρά την δεκαετία του ’30 που το Κομμουνιστικό Κόμμα απέκτησε μια πραγματικά ισχυρή βάση στην μαύρη εργατική τάξη. Η δουλειά που έκανε το Κομμουνιστικό Κόμμα στην υπόθεση των «Νέων του Σκότσμπορο»,[¹⁰] όταν υπεράσπισε 9 νέους μαύρους άντρες που κατηγορούνταν άδικα για τον βιασμό 2 λευκών γυναικών στην Αλαμπάμα, ήταν καθοριστική στην ανάπτυξη της βάσης του μέσα στην Αφροαμερικάνικη κοινότητα.

Το τραγικό ήταν ότι μέχρι τότε, η Σοβιετική Ένωση και η Κομιντέρν είχαν κυριαρχηθεί από τον Σταλινισμό, γεγονός που οδήγησε όλα τα εθνικά τμήματα της Διεθνούς να ακολουθήσουν την πολιτική του Κρεμλίνου που υπέταξε τον ταξικό αγώνα σε μια μάχη με μόνο σκοπό την διατήρηση των σταλινικών στην εξουσία.

Στις ΗΠΑ ο συνολικός ρόλος του ΚΚ εκείνη την περίοδο ήταν να λειτουργεί σαν ένα εμπόδιο, αποτρέποντας την εργατική τάξη και τους φτωχούς από το να χτίσουν ένα δικό τους μαζικό κόμμα, ανεξάρτητο από τους Δημοκρατικούς και τους Ρεπουμπλικάνους. Τα αποτελέσματα αυτής της ήττας είναι αισθητά ακόμη και σήμερα.

Όμως παρά τα μεγάλα πολιτικά ελλείμματα του ΚΚ, οι προσπάθειες του να ασχοληθεί με τα καθημερινά προβλήματα που αντιμετώπιζαν οι μαύροι εργαζόμενοι και να χτίσει ένα κίνημα βασισμένο στην εργατική τάξη για να πετύχει την φυλετική ισότητα μέσα στην αμερικάνικη κοινωνία παραμένει ένα ισχυρό παράδειγμα.

Η δουλειά του Κομμουνιστικού Κόμματος στον Βορρά επικεντρώθηκε στην οργάνωση των ανέργων, στην πάλη ενάντια στις εξώσεις, στον αγώνα κατά της αστυνομικής βίας και στην μαζική συνδικαλιστική οργάνωση. Στο Νότο, το Κομμουνιστικό Κόμμα καθοδήγησε σημαντικούς αγώνες, όπως η απεργία των κλωστοϋφαντουργών στην Γκαστόνια της Βόρειας Καρολίνας το 1929 και η απεργία των ανθρακωρύχων στην επαρχία Χάρλαν του Κεντάκι το 1931.

Οργάνωσαν αντιρατσιστική δουλειά στα συνδικάτα ενάντια στις λογικές της λευκής ανωτερότητας, γεγονός που οδήγησε σε αντιδράσεις μιας μερίδας λευκών εργαζομένων. Αυτό ήταν κάτι βραχυπρόθεσμα αναπόφευκτο, όμως αν το ΚΚ είχε μια σωστή προσέγγιση στο ζήτημα του χτισίματος ενός μαζικού εργατικού κόμματος, θα μπορούσε να κερδίσει μεγάλα τμήματα των λευκών εργαζομένων του Νότου. Όπως και να ‘χει το ΚΚ έφτασε τα 100.000 μέλη στην κορυφή της πορείας του, με μια σημαντική βάση ανάμεσα στους μαύρους εργαζόμενους, ειδικά στις μεγάλες πόλεις του Βορρά.

Το κύρος της Ρώσικης Επανάστασης και η δουλειά του Κομμουνιστικού Κόμματος ανάμεσα στους μαύρους εργαζόμενους και νεολαίους την δεκαετία του’30, ειδικά γύρω από την υπόθεση Σκότσμπορο, βοήθησαν να μπουν οι βάσεις για να γεννηθεί το κίνημα για την ελευθερία των μαύρων στο Νότο στις δεκαετίες ’50, ’60 και ’70. Η δουλειά του ΚΚ έδειξε επίσης, παρά τα ελλείμματα του, το τι μπορεί να πετύχει μια σοσιαλιστική οργάνωση με αντιρατσιστικό πρόγραμμα και ρίζες στην εργατική τάξη.

Παραπομπές

[1] Διαβάστε περισσότερα (στα αγγλικά) εδώ: https://en.wikipedia.org/wiki/A._Philip_Randolph

[2] Διαβάστε περισσότερα (στα αγγλικά) εδώ: https://en.wikipedia.org/wiki/Chandler_Owen

[3] Διαβάστε περισσότερα (στα αγγλικά) εδώ: https://en.wikipedia.org/wiki/The_Messenger_(magazine)

[4] Διαβάστε περισσότερα (στα αγγλικά) εδώ: https://en.wikipedia.org/wiki/African_Blood_Brotherhood

[5] Διαβάστε περισσότερα (στα αγγλικά) εδώ: https://en.wikipedia.org/wiki/Cyril_Briggs

[6] Διαβάστε περισσότερα (στα αγγλικά) εδώ: https://en.wikipedia.org/wiki/Marcus_Garvey

[7] Διαβάστε περισσότερα (στα αγγλικά) εδώ: https://en.wikipedia.org/wiki/Universal_Negro_Improvement_Association_and_African_Communities_League

[8] Διαβάστε περισσότερα (στα αγγλικά) εδώ: http://www.naacp.org/

[9] Διαβάστε περισσότερα (στα αγγλικά) εδώ: https://en.wikipedia.org/wiki/Claude_McKay

[10] Διαβάστε περισσότερα (στα αγγλικά) εδώ: https://en.wikipedia.org/wiki/Scottsboro_Boys

Σχετικά άρθρα

• 100 χρόνια από την Οκτωβριανή Επανάσταση – ιστορικό υλικό στο site του «Ξ»
• Με αφορμή το θάνατο του Λένιν – 21 Γενάρη 1924: Φταίει ο Λένιν για τον Στάλιν;
• Αφιέρωμα: η σημασία της Οκτωβριανής Επανάστασης
• Ρώσικη Επανάσταση
• Η ρωσική επανάσταση του 1905: όταν οι εργάτες «άγγιξαν» την εξουσία