το ταμείο παραμένει μείον
Η πρόταση για επιστροφή των ομολόγων από τις χρηματιστηριακές εταιρείες στα ασφαλιστικά ταμεία φάνηκε να ανακουφίζει, προς το παρόν την κυβέρνηση. Κυβερνητικά στελέχη άρχισαν να διαδίδουν ότι ‘δεν θα χαθούν τελικά τα χρήματα των εργαζομένων’. Ο υφυπουργός Οικονομίας Π. Δούκας μάλιστα δήλωσε ότι ‘το θέμα όσον αφορά την επιστροφή των χρημάτων κλείνει’ (!) και ότι τώρα μένει ‘να δούμε τι ακριβώς έγινε και πως’ και ότι ‘αυτό θα το δείξει η εισαγγελική έρευνα’. Στην ‘εισαγγελική έρευνα’ μάλιστα χρέωσε και το κατά πόσο υπάρχουν πολιτικές ή άλλες ευθύνες από το τζογάρισμα των αποθεματικών των ταμείων και την καταλήστευσή τους. Τα πράγματα όμως δεν είναι καθόλου έτσι.
Το γεγονός και μόνο ότι η J P Morgan πρότεινε την επιστροφή του ομολόγου καταδεικνύει ότι κάτι ύποπτο υπάρχει. Τόσο από την πλευρά της όσο και από την πλευρά της κυβέρνησης που δέχτηκε την επιστροφή των ομολόγων παρόλο που πριν λίγους μήνες ο ‘λοχαγός’ του πρωθυπουργού Σ Τσιτουρίδης, υποστήριζε ότι το κατά πόσο είναι ή όχι κερδοφόρα η επένδυση των ταμείων σε ομόλογα θα φανεί στη λήξη τους, δηλαδή μπορεί και μετά από 10, 20 ή και 40 χρόνια!!
Από την άλλη, η επιστροφή των ομολόγων (αν τελικά γίνει) πρέπει να γίνει ξεκάθαρο ότι:
· Δεν σημαίνει ότι τα ταμεία βγαίνουν από το παιχνίδι χωρίς απώλειες
· Δεν αφορά όλα τα ταμεία που μπλέχτηκαν στις αγοραπωλησίες δομημένων ομολόγων και ‘παραγώγων’ τους
· Δεν διασφαλίζει τα χρήματα των εργαζομένων από μελλοντικά παιχνίδια και χρηματιστηριακό τζόγο.
Η επιστροφή του ομολόγου των 280 εκατ. ευρώ από τη J P Morgan μέχρι στιγμής έχει κολλήσει στην άρνηση της διεθνούς χρηματιστηριακής εταιρείας να επιστρέψει και τους τόκους οι οποίοι σήμερα ανέρχονται στα 4,2 εκατ. ευρώ. Ακόμα όμως και αν η κυβέρνηση και η J P Morgan καταλήξουν σε σχέση με αυτό, οι οποιεσδήποτε συμφωνίες για επιστροφή ομολόγων θα αγνοούν ένα βασικό στοιχείο. Την ύπαρξη υπέρογκων προμηθειών οι οποίες ακολουθούσαν τα ομόλογα σε κάθε αγοραπωλησία τους πριν αυτά καταλήξουν στα ασφαλιστικά ταμεία. Οι περισσότερες από αυτές τις προμήθειες, που μπορούν να είναι ή νόμιμες ή κάτω από το τραπέζι, είναι πολύ δύσκολο να βρεθούν και να εμφανιστούν όταν γίνει η αντίστροφη διαδικασία για να επιστραφεί το ομόλογο. Και για να καταλάβει κανείς τα μεγέθη των προμηθειών, μιλάμε για ποσά που κυμαίνονται από 124 μέχρι 250 εκατομμύρια ευρώ τα οποία μοιράσθηκαν τραπεζικοί όμιλοι και άλλοι μεσάζοντες από τις διάφορες εκδόσεις ομολόγων από το ελληνικό δημόσιο από τις αρχές του 2005 μέχρι το τέλος Απρίλη του 2007. Μόνο οι ‘εταίροι’ της χρηματιστηριακής ‘Ακρόπολις’ (Πρινιωτάκης και Αποστολίδης) υπολογίζεται ότι εισέπραξαν 8,4 εκατ. ευρώ τα οποία δεν πρόκειται να επιστραφούν.
Ούτως ή άλλως η συζήτηση για επιστροφές ομολόγων και επαναγοράς τους από τις διεθνείς χρηματιστηριακές αφορά 6 ασφαλιστικά ταμεία. Ενώ υπάρχουν άλλα 18 τα οποία είτε επένδυσαν σε ομόλογα είτε αγόρασαν διάφορα παράγωγα των ομολόγων και βρίσκονται σήμερα ζημιωμένα κατά εκατομμύρια ευρώ. Με λίγα λόγια, οι πανηγυρισμοί της κυβέρνησης για ‘διευθέτηση’ του θέματος, ακόμα και αν ίσχυε (που δεν ισχύει) θα αφορούσε ένα μικρό αριθμό ταμείων και εργαζομένων.
Ανεξάρτητα από όλα αυτά είναι αρκετά αστεία η παραπομπή του θέματος των ομολόγων από τη μεριά της κυβέρνησης στην εισαγγελική έρευνα που έχει ξεκινήσει. Καταρχήν, γιατί όσο προχωράει τόσο περισσότερο η ίδια η εισαγγελική έρευνα εκθέτει την ίδια την κυβέρνηση. Η γενική διευθύντρια του ΤΕΑΔΥ για παράδειγμα πρόσφατα κατέθεσε ότι ο ουσιαστικός διοικητής του ταμείου των δημοσίων υπαλλήλων ήταν ο εκπρόσωπος της χρηματιστηριακής ‘Ακρόπολις’ ο οποίος έκανε εισηγήσεις, έπαιρνε αποφάσεις και κανόνιζε τις ‘επενδύσεις’ του ταμείου υποκαθιστώντας και το ΔΣ και τα θεσμικά όργανα.
Όσο προχωράει η έρευνα τόσο περισσότερα στοιχεία αποκαλύπτονται για το ρόλο στελεχών του υπουργείου και της κυβέρνησης για το σκάνδαλο των ομολόγων με πιο τρανταχτό παράδειγμα αυτό του Ευγένιου Παπαδόπουλου, ο οποίος κατάφερε να εμπλακεί σε όλα τα σκάνδαλα της τελευταίας 7ετίας (χρηματιστήριο, ΜΕΒΓΑΛ, παραδικαστικό και τώρα ομόλογα) όντας βασικό στέλεχος της κυβέρνησης.
Όσον αφορά τα αποτελέσματα της εισαγγελικής έρευνας ας μην έχουμε αυταπάτες. Θα έχει πιθανότατα το μέλλον που είχαν όλες οι μέχρι τώρα έρευνες για ανάλογα σκάνδαλα. Το σκάνδαλο του χρηματιστηρίου ήταν ένα από αυτά που πέρασαν και παρά τις εξαγγελίες ότι ‘θα μπει το μαχαίρι στο κόκαλο’, μέχρι τώρα δεν έχει αποδοθεί καμιά ευθύνη.
Όπως και να έχει πάντως καμιά εισαγγελική έρευνα δεν μπορεί να απαντήσει στο βασικό ζήτημα που μπαίνει από την πλευρά των εργαζομένων. Και δεν είναι άλλο από το ποιος θα διασφαλίσει τα χρήματά τους, ποιος και με ποιο τρόπο θα διαχειρίζεται τα ασφαλιστικά τους ταμεία, πως θα υπερασπίσουν τα χρήματα που μάζεψαν για δεκαετίες από τους χρηματιστές και τις ‘ανίδεες’ διοικήσεις των ταμείων. Η απάντηση δεν μπορεί να είναι ούτε επιτροπές διαφάνειας, ούτε νομικά και θεσμικά πλαίσια. Είναι οι ίδιοι οι εργαζόμενοι οι οποίοι πρέπει να βάλουν μπροστά το αίτημα για εργατικό έλεγχο και διαχείριση των ασφαλιστικών τους ταμείων. Γιατί πρόκειται για τα δικά τους ταμεία και είναι μόνο αυτοί που μπορούν να τα υπερασπίσουν.
Κυριάκος Χάλαρης
