Της Ηλέκτρας Κλείτσα
Οι πρόσφατες φωτιές που κατέστρεψαν το μεγαλύτερο μέρος των δασικών εκτάσεων της B.A. Αττικής, αποδεικνύουν για μια ακόμη φορά με τραγικό τρόπο τις τεράστιες ελλείψεις της πυροσβεστικής σε υποδομές και ανθρώπινο δυναμικό. Πρόκειται για ελλείψεις που σε ένα βαθμό καλέστηκαν να καλύψουν οι λιγοστές εθελοντικές ομάδες δασοπροστασίας και δασοπυρόσβεσης της Αττικής και άλλων περιοχών.
Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα των Εθελοντών Δασοπροστασίας του Δήμου Καισαριανής (ΕΔΔΚ). Πρόκειται για μια εθελοντική ομάδα που δρα στην περιοχή του Υμηττού από το 1985 και η οποία δίνει τη δυνατότητα σε όσους ενδιαφέρονται να βοηθήσουν στην προστασία των δασών με ουσιαστικό, σοβαρό και υπεύθυνο τρόπο – όλα τα μέλη της ΕΔΔΚ περνούν τουλάχιστον μια βασική εκπαίδευση στη δασοπαρατήρηση και τη δασοπυρόσβεση. Τις ημέρες των μεγάλων πυρκαγιών στην Αττική, η ΕΔΔΚ έπαιξε πολύ σημαντικό ρόλο τόσο στην φύλαξη του Υμηττού όσο και στην κατάσβεση των πυρκαγιών που ξέσπαγαν σε άλλες περιοχής της Αττικής.
«Τις μέρες που καιγόταν η ανατολική Αττική, με πολλαπλά μέτωπα και ισχυρότατους ανέμους, στον Υμηττό, η ΕΔΔΚ, έκανε κινητοποίηση των μελών της, τόσο για να στείλει βοήθεια στη φωτιά, όσο και για να καλύψει τον τομέα του Υμηττού, και να προλάβει πιθανή νέα φωτιά. Επειδή η πυροσβεστική υπηρεσία είχε ανάγκη όλα τα οχήματα που βρίσκονταν στην Αττική, και κάλεσε και από όλη την Ελλάδα δυνάμεις, η προστασία του Υμηττού έπεσε πάνω στους εθελοντές. Υπήρξε μεγάλη κινητοποίηση, και υπήρχαν βάρδιες όλο το 24ωρο, για τουλάχιστον έξι μέρες. Τους εθελοντές της ΕΔΔΚ βοήθησαν και πρόσκοποι που κινητοποιήθηκαν, και σε βάρδιες επιτηρούσαν το βουνό».
Ελένη Ταράτσα, μέλος της ΕΔΔΚ
«Το όχημα της πυροσβεστικής που είναι μόνιμα σταθμευμένο στον Υμηττό – στο δικό μας τομέα – έφυγε για να βοηθήσει στα μέτωπα της Β.Α. Αττικής. Δεν υπήρχε πυροσβεστική. Έτσι ο Υμηττός πέρασε αποκλειστικά στα χέρια των εθελοντών. Αν έπιανε φωτιά θα έπρεπε να τη σβήσουν τα δικά μας πυροσβεστικά [τα πυροσβεστικά της ΕΔΔΚ]…. Στείλαμε όμως εκείνες τις μέρες ένα πεζοπόρο για να βοηθήσει στην κατάσβεση της φωτιάς στη Μαγούλα, ενώ στο Ντράφι στείλαμε 2 πυροσβεστικά οχήματα για να μεταφέρουν εξοπλισμό…. Ο καπνός από τα μέτωπα της Β.Α. Αττικής σκέπαζε όλο τον Υμηττό και απ’ τον ουρανό έβρεχε στάχτη. Ήταν αρκετά τρομαχτικό…»
Γιώτα Πετροπούλου, μέλος της ΕΔΔΚ και της GreenAttack
Βλέποντας τη δράση των εθελοντικών ομάδων καθώς και μεμονωμένων πολιτών που θέλησαν να βοηθήσουν στην κατάσβεση των πυρκαγιών ξεκίνησε μια συζήτηση στα ΜΜΕ για το ρόλο των εθελοντών στις δασικές πυρκαγιές. Μια συζήτηση που καθόλου τυχαία, από τα φιλοκυβερνητικά κυρίως ΜΜΕ, έτεινε να καταλήξει στη θέση ότι δεν χρειαζόμαστε προσλήψεις και κονδύλια για την πυροσβεστική και τη δασική υπηρεσία, αλλά περισσότερους εθελοντές. Παρόλο που δεν υπάρχει εδώ ο χώρος για να αναπτύξουμε αυτή τη συζήτηση και την άποψή μας επαρκώς, αξίζει να σημειώσουμε μερικά πράγματα.
Οι εθελοντικές ομάδες μπορούν όταν έχουν τη σωστή εκπαίδευση και τον κατάλληλο εξοπλισμό να παίξουν πολύ σημαντικό ρόλο στις πυρκαγιές. Και όχι μόνο οι λιγοστές υπάρχουσες εθελοντικές ομάδες… Κανονικά, κάθε κοινότητα που συνορεύει με δάσος θα έπρεπε να είναι εκπαιδευμένη στις βασικές αρχές της δασοπροστασίας και της αντιμετώπισης μιας πυρκαγιάς και να διαθέτει τον κατάλληλο εξοπλισμό για να αντιμετωπίσει μια πυρκαγιά στο ξέσπασμά της – πριν δηλαδή μεγαλώσει και επεκταθεί.
Αυτός ο ρόλος όμως των εθελοντικών ομάδων και των εκπαιδευμένων κοινοτήτων θα πρέπει να είναι – και αντικειμενικά δεν μπορεί να είναι διαφορετικά – βοηθητικός στο ρόλο των επαγγελματιών πυροσβεστών και της δασικής υπηρεσίας. Καμιά εθελοντική ομάδα, δεν μπορεί αλλά και δεν πρέπει να αντικαθιστά την πυροσβεστική, και τη δασική υπηρεσία. Από τη μια για απλούς πρακτικούς λόγους όπως π.χ. οι εθελοντές δεν μπορούν να έχουν τον ίδιο βαθμό εκπαίδευσης, εμπειρίας κοκ με τους επαγγελματίες. Δεν μπορούν να είναι ανά πάσα στιγμή διαθέσιμοι στους απαιτούμενους αριθμούς (ιδιαίτερα τον Αύγουστο όταν ο περισσότερος κόσμος πάει διακοπές) κοκ. Υπάρχει όμως και ένας πιο ουσιαστικός λόγος. Η ευθύνη της φύλαξης των δασών και της κατάσβεσης των δασικών πυρκαγιών είναι πρώτα απ? όλα ευθύνη του κράτους. Είναι ευθύνη της εκάστοτε κυβέρνησης να έχει μια καλά στελεχωμένη και εξοπλισμένη πυροσβεστική και δασική υπηρεσία και όχι να μεταθέτει την ευθύνη στους απλούς πολίτες και να χρησιμοποιεί τους εθελοντές σαν άλλοθι π.χ. για να μην κάνει προσλήψεις πυροσβεστών και να αφήνει 3.800 οργανικές θέσεις στην πυροσβεστική υπηρεσία κενές.
Χρειάζεται λοιπόν
– πρώτα και κύρια να καλυφθούν οι τραγικές ελλείψεις στην πυροσβεστική και στη δασική υπηρεσία (βλ. άρθρο σελ.2)
– δεύτερον να διεκδικήσουμε τη στήριξη των εθελοντικών ομάδων με χρηματοδότηση (παραμένει εξαιρετικά ισχνή) και εξοπλισμό, από το κράτος και την τοπική αυτοδιοίκηση
– τρίτο, την ασφάλιση των εθελοντών με ευθύνη του κράτους (ιατροφαρμακευτική περίθαλψη κλπ), γιατί ο κίνδυνος ατυχημάτων είναι πραγματικός και μεγάλος.
Μόνο έτσι μπορούν οι διάφορες ομάδες εθελοντών να βοηθούν αποτελεσματικά τη πυροσβεστική και τη δασική υπηρεσία.
Κι επειδή αποτελεί αφέλεια να περιμένει κανείς από το σημερινό κράτος να ικανοποιήσει, αυτόβουλα, αιτήματα όπως τα πιο πάνω, καθήκον όλων των εθελοντικών οργανώσεων τέτοιου τύπου είναι να μην περιορίζονται μόνο στον «εθελοντισμό» αλλά την ίδια στιγμή να καταγγέλλουν τους κυβερνώντες για τις εγκληματικές τους ευθύνες – να παρεμβαίνουν δηλαδή πολιτικά στις τοπικές κοινωνίες και να τις κινητοποιούν για την επίτευξη αυτών των στόχων.
