Του Δημήτρη Πανταζόπουλου
Οι εξελίξεις γύρω από τη νέα γρίπη (ιός Α – Η1Ν1) βρίσκονται εδώ και ένα τρίμηνο περίπου στην κορυφή της ειδησεογραφίας. Το ερώτημα είναι λοιπόν αν ο πανικός που έχει δημιουργηθεί είναι πραγματικός και κυρίως αν βοηθάει στην αντιμετώπιση της κατάστασης.
Σπέρνουν τον πανικό
Τη στιγμή που γράφεται το άρθρο σύμφωνα με τον ΠΟΥ (Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας) τα επιβεβαιωμένα κρούσματα του ιού παγκοσμίως ξεπερνούν τις 180000 ενώ υπάρχουν και 1799 διαπιστωμένοι θάνατοι. Στην Ελλάδα σύμφωνα με τα στοιχεία του Κέντρου Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (ΚΕΕΛΠΝΟ) τα κρούσματα είναι 1839 με έναν θάνατο ασθενούς με τη νέα γρίπη, που όμως δε συνδέεται άμεσα με τον ιό.
Η αλήθεια είναι ότι μπορεί σύμφωνα με όλες τις ιατρικές έρευνες να παρατηρείται ένας γρήγορος ρυθμός εξάπλωσης του ιού, αλλά από την άλλη είναι χαρακτηριστική η ευκολία με την οποία οι διάφοροι οργανισμοί και κυρίως τα ΜΜΕ σπέρνουν τον πανικό με την πανδημία.
Ας δούμε τι δηλώνει για τη νέα γρίπη ο καθηγητής της Ιατρικής του Πανεπιστημίου Αθηνών, Χ. Μουτσόπουλος : «?Πιο επικίνδυνος είναι ο φόβος από την τρομολαγνεία που επιχειρούν τα μέσα μαζικής επικοινωνίας και μερικοί ειδικοί». και επιπλέον σημειώνει: «…Όπως θυμάστε, είχαμε τρομοκρατηθεί με την αναγγελία άλλων δύο επικείμενων πανδημιών, η μία του SΑRS και η άλλη της γρίπης των πτηνών. Και οι δύο ήρθαν και έφυγαν σαν κομήτες. Μήπως η πανδημία της νέας γρίπης δημιουργείται για να υπηρετήσει σκοπιμότητες;». (ΤΟ ΒΗΜΑ, 26/7)
Υπερκέρδη της φαρμακοβιομηχανίας
Από όλο αυτό το σκηνικό τρόμου που έχει δημιουργηθεί υπάρχει ένας μεγάλος κερδισμένος : οι φαρμακευτικές εταιρίες που θησαυρίζουν τόσο από τις πωλήσεις των αντιγριπικών φαρμάκων όσο και από τις επικείμενες πωλήσεις του εμβολίου για τη νέα γρίπη. Πρώτη η βρετανική Glaxo, που έχει εξασφαλίσει παραγγελίες του νέου εμβολίου από 16 χώρες και βρίσκεται σε διαπραγματεύσεις με άλλες 50. Τα κέρδη της από τις συμφωνίες αυτές υπολογίζονται σε 700 εκ στερλίνες ενώ το τελευταίο τρίμηνο έχει κέρδη 2 εκ στερλίνες από τις πωλήσεις του αντιγριπικού φαρμάκου Relenza. Σε καιρό οικονομικής κρίσης η εταιρεία πουλά στη βρετανική κυβέρνηση μία δόση εμβολίου για 6 λίρες όταν η παραγωγή του της στοιχίζει μόλις 1. Παρόμοια τα κέρδη και για την ROCHE που παράγει το γνωστό tamiflu, ενώ άλλες 3 φαρμακοβιομηχανίες (Sanofi, Novartis, Baxter) ετοιμάζονται να ρίξουν στην αγορά εμβόλιο για το νέο ιό.
Αποτελεσματικότητα των φαρμάκων
Και σαν να μην έφταναν τα κέρδη των εταιριών φαρμάκων ο αγώνας δρόμου για την κατασκευή του εμβολίου είναι πιθανό να βάλει σε κίνδυνο την ασφάλεια όσων εμβολιαστούν αφού οι όποιες κλινικές μελέτες γίνονται σε συνθήκες πίεσης χρόνου για το ποια βιομηχανία θα είναι πρώτη έτοιμη ώστε να αποκομίσει το μεγαλύτερο κέρδος. Το παράδειγμα του 1976 στις ΗΠΑ είναι αποκαλυπτικό. Τότε η αμερικάνικη κυβέρνηση με αφορμή κρούσματα γρίπης σε μία στρατιωτική βάση και μόλις 1 διαπιστωμένο θάνατο αποφάσισε μαζικό εμβολιασμό. Αποτέλεσμα: ο εμβολιασμός αυτός σταμάτησε απότομα μετά το θάνατο 30 ανθρώπων από το σύνδρομο GuillainΒarre, μια νευροπαραλυτική νόσο. Τελικά 500 περίπου άνθρωποι πέθαναν από GuillainΒarre, και η πανδημία γρίπης δεν ήρθε ποτέ. Το «φιάσκο της γρίπης» όπως το χαρακτήρισαν τότε οι NY Times, είναι διδακτικό για τη σημερινή κατάσταση.
Να χτυπήσουμε τις αιτίες και όχι τις συνέπειες
Όλες οι απόψεις των ειδικών συγκλίνουν στην άποψη ότι τα ποσοστά θνητότητας από τη νέα γρίπη δεν είναι μεγαλύτερα από αυτά της κοινής και ότι οι όποιες εκτιμήσεις για μεγάλο αριθμό θανάτων προέρχονται από την ευκολία με την οποία εξαπλώνεται ο ιός. Αν λοιπόν δούμε τις περιοχές όπου είχαμε το μεγαλύτερο αριθμό θανάτων βλέπουμε ότι αυτές είναι η Λατ. Αμερική και η Ασία. Αντίθετα στην Ευρώπη οι θάνατοι είναι πολλοί λίγοι όπως και στις ΗΠΑ όπου μάλιστα η εξάπλωση του ιού ειδικά σε πρώτη φάση ήταν ραγδαία. Βγαίνει λοιπόν αβίαστα το συμπέρασμα ότι στις φτωχές χώρες όπου δεν υπάρχουν ούτε υποδομές υγείας ούτε στοιχειώδεις συνθήκες διαβίωσης και υγιεινής, οι πολίτες είναι απροστάτευτοι σε αντίθεση με τον ανεπτυγμένο κόσμο όπου η αντιμετώπιση του ιού είναι πολύ πιο αποτελεσματική. Ένα ακόμα στοιχείο είναι ότι η νέα γρίπη όπως και αυτή των πτηνών έχει τη ρίζα της στις κτηνοτροφικές εγκαταστάσεις όπου το κυνήγι για κέρδος προϋποθέτει την ανάπτυξη των ζώων με φάρμακα, μεταλλαγμένες τροφές και ότι άλλο βάζει ο νους μας.
Όλα βέβαια τα παραπάνω δε σημαίνουν σε καμία περίπτωση ότι σε κάθε χώρα δεν πρέπει να παρθούν τα αναγκαία μέτρα πρόληψης από το νέο ιό. Αυτό όμως δεν μπορεί να γίνει σε καθεστώς πανικού και τρόμου. Κυρίως όμως πρέπει να πούμε ότι το βασικό ζήτημα είναι η ύπαρξη ενός δημόσιου συστήματος υγείας σύγχρονου και αποτελεσματικού με το απαραίτητο προσωπικό ώστε να μην χρειάζεται σε παρόμοιες περιπτώσεις να τρέχουμε και να μη φτάνουμε, αλλά και ούτε να υπάρχουν περιοχές του πλανήτη όπου ο κόσμος θα πεθαίνει επειδή δε θα έχει πρόσβαση σε στοιχειώδεις συνθήκες περίθαλψης.
