Τι είναι η οδηγία Μπολκεστάιν;
Η οδηγία Μπολκεστάιν έχει ως στόχο να «άρει τα εμπόδια στην ελεύθερη διακίνηση υπηρεσιών»1 μέσα στην Ε.Ε. Σύμφωνα με την οδηγία αυτή οι εταιρίες παροχής υπηρεσιών (π.χ. αρχιτεκτονικά και δικηγορικά γραφεία, κατασκευαστικές εταιρίες κοκ) θα πρέπει να έχουν τη δυνατότητα να εγκαθίστανται, να ανοίγουν παραρτήματα και να παρέχουν τις υπηρεσίες τους σε όλα τα κράτη – μέλη της Ε.Ε. Ο τομέας των υπηρεσιών, είναι πολύ σημαντικός για τους ευρωπαίους καπιταλιστές, καθώς αποτελεί το 70% της οικονομικής δραστηριότητας της Ε.Ε.2
Που είναι το πρόβλημα με την οδηγία Μπολκεστάιν;
Το πιο σημαντικό στοιχείο της οδηγίας Μπολκεστάιν ήταν η «αρχή της χώρας καταγωγής». Αυτή η αρχή επέτρεπε σε μια εταιρία παροχής υπηρεσιών να υπόκειται στους νόμους της χώρας όπου είναι η έδρα της και όχι στους νόμους της χώρας όπου παρέχει τις υπηρεσίες. Αυτό σήμαινε για παράδειγμα ότι μια εταιρία με έδρα στη Σλοβακία θα μπορούσε να ανοίξει παραρτήματα στη Γερμανία και να πληρώνει τους εργαζόμενους εκεί με Σλοβακικούς μισθούς. Κάτι τέτοιο βέβαια θα είχε άμεση συνέπεια στους μισθούς στις πιο πλούσιες χώρες, οι οποίοι στο όνομα του ανταγωνισμού δεν μπορούσαν παρά να μειωθούν, ενώ στις πιο φτωχές χώρες της Ε.Ε. οι μισθοί, πάλι στο όνομα της ανταγωνιστικότητας, θα παρέμεναν χαμηλοί. Παρόμοιες συνέπειες θα υπήρχαν και στα ωράρια εργασίας, τα ασφαλιστικά δικαιώματα των εργαζομένων κοκ.
Μετά τις αντιδράσεις και τις μαζικές κινητοποιήσεις εργαζομένων σε μια σειρά από χώρες (Γαλλία, Βρετανία, Ιταλία, Βέλγιο κλπ) ενάντια στην «οδηγία Φρανκενστάιν» όπως ονομάστηκε, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο αναγκάστηκε να υποχωρήσει και να κάνει μια σειρά αλλαγές στην οδηγία Μπολκεστάιν.
Τι άλλαξε στην οδηγία;
Το Νοέμβρη το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ενέκρινε την οδηγία Μπολκεστάιν έχοντας κάνει τις εξής αλλαγές:3
– Κατάργησε την «αρχή της χώρας καταγωγής»
– Από την οδηγία εξαιρέθηκαν, μεταξύ άλλων, οι κοινωφελείς εταιρίες παροχής υπηρεσιών όπως οι ταχυδρομικές υπηρεσίες, οι εταιρίες ηλεκτροδότησης, οι εταιρίες ύδρευσης, οι δημόσιες υπηρεσίες υγείας, οι εταιρίες μέσων μαζικής μεταφοράς κοκ καθώς και οι εταιρίες τυχερών παιχνιδιών και στοιχημάτων, οι χρηµατοοικονοµικές εταιρίες κοκ.
Την ίδια στιγμή, μια χώρα μπορεί να αρνηθεί την εγκατάσταση μιας ξένης εταιρίας παροχής υπηρεσιών μόνο αν συντρέχουν λόγοι εθνικής ασφάλειας, δημόσιας υγείας ή προστασίας του περιβάλλοντος. Έγιναν προτάσεις ώστε να προστεθούν στους παραπάνω λόγους η προστασία των καταναλωτών και της κοινωνικής πολιτικής μιας χώρας, οι οποίες καταψηφίστηκαν.
Πότε θα εφαρμοστεί η οδηγία;
Η οδηγία πρέπει να λάβει τελική έγκριση από τα κράτη – μέλη της Ε.Ε. μέχρι το τέλος του χρόνου. Αν εγκριθεί, θα πρέπει να ενσωματωθεί στις νομοθεσίες των κρατών – μελών της Ε.Ε. μέσα στα επόμενα 3 χρόνια.
Πέρασε ο κίνδυνος;
Ακόμα και τροποποιημένη, η οδηγία Μπολκεστάιν δεν είναι ακίνδυνη. Μπορεί για παράδειγμα η «αρχή της χώρας καταγωγής» να καταργήθηκε, αλλά τίποτε δεν απαγορεύει στις εταιρίες παροχής υπηρεσιών να «ζητούν» από τις κυβερνήσεις πιο ευνοϊκές εργασιακές νομοθεσίες για να εγκατασταθούν στις εκάστοτε χώρες – νομοθεσίες ανάλογες με αυτές τις χώρας καταγωγής τους. Κι’ αν αυτό ακούγεται τραβηγμένο, δεν έχουμε παρά να θυμηθούμε τις απαιτήσεις του ΣΕΒ για ελαστικά ωράρια ή το αίτημα για δημιουργία βιομηχανικής ζώνης στη Β. Ελλάδα όπου οι εργαζόμενοι θα πληρώνονται με βαλκανικούς μισθούς, για να μη μεταναστεύουν οι επιχειρήσεις…
Την ίδια στιγμή η οδηγία Μπολκεστάιν περιέχει μια σειρά ασάφειες, αλλά και «παραθυράκια» όπως για παράδειγμα το γεγονός ότι η Ε.Ε. μπορεί να λάβει πρόσθετα μέτρα για την ολοκλήρωση της διαδικασίας ελεύθερης διακίνησης υπηρεσιών μέσα στην Ε.Ε.4
Για τους ευρωπαίους καπιταλιστές η οδηγία αυτή είναι μόνο η αρχή. Μπορεί κάτω από την πίεση του κινήματος, να μην κατάφεραν να περάσουν όλες τις αντιδραστικές διατάξεις, αλλά το μόνο σίγουρο είναι ότι θα ξαναπροσπαθήσουν.
Ελένη Μήτσου
1 Ευρωπαϊκό Συμβούλιο των Βρυξελλών 25&&26 Μαρτίου 2004:«Συμπεράσματα της Προεδρίας»
2 BBC NEWS: 15/11/2006
3 http://www.europarl.europa.eu/comparl/imco/services_directive/default_en.htm
4
http://www.europarl.europa.eu/comparl/imco/services_directive/default_en.htm
__________________
