Άρθρο της Σύνταξης από το νέο τεύχος του «Ξ», 478, 6 – 20 Σεπτέμβρη, που κυκλοφορεί
Μπαίνουμε στην προεκλογική περίοδο για τα καλά. Τα σχέδια της κυβέρνησης είναι να προχωρήσει σε κάποιες ελαφρύνσεις στην πίεση που δέχονται τα λαϊκά στρώματα, με στόχο να αντιστρέψει το αρνητικό γι’ αυτήν κλίμα. Όλες οι δημοσκοπήσεις δείχνουν τη ΝΔ να προηγείται με ποσοστά γύρω στο 10% καθώς και ότι και το Μακεδονικό και η καταστροφή στο Μάτι είχαν μεγάλο κόστος για τα κυβερνητικά επιτελεία.
Η κυβέρνηση μιλά με πανηγυρικό τρόπο για την έξοδο από τα Μνημόνια προσπαθώντας να δημιουργήσει την εντύπωση μιας ριζικής αλλαγής πολιτικής. Ο πρωθυπουργός έφτασε στο σημείο να πάει στην Ιθάκη και να παραστήσει τον Οδυσσέα – ένα θέατρο, πραγματικά κακοπαιγμένο και υποτιμητικό της νοημοσύνης.
Οι πανηγυρισμοί, βέβαια, δεν έχουν καμία σχέση με την πραγματικότητα. Η λιτότητα συνεχίζεται και θα συνεχίζεται για τις επόμενες δυο γενιές με πρωτογενή πλεονάσματα του 2,2% κατά μέσο όρο να δημιουργούνται από την οικονομία, δηλαδή από τους κόπους του ελληνικού λαού, για να τα τσεπώνουν οι δανειστές.
Οι ελαφρύνσεις που θα αναγγελθούν
Τα βασικά μέτρα που φαίνεται πως ετοιμάζει η κυβέρνηση είναι:
- Η προσπάθεια να μην μειωθούν οι συντάξεις (στην επικαιροποίηση του 3ου Μνημονίου, το 2017, η κυβέρνηση είχε ψηφίσει τη μείωση των συντάξεων από τις αρχές του 2019).
- Η σταδιακή επέκταση των Κλαδικών Συμβάσεων, ξεκινώντας από 75.000 εργαζόμενους στους κλάδους των τραπεζών, του τουρισμού, της ναυτιλίας και στη συνέχεια των ορυχείων κ.α.
- Η κατάργηση του υποκατώτατου μισθού (511 € μικτά) που αφορά τους νέους μέχρι 25 χρόνων καθώς και μικρή αύξηση του κατώτατου μισθού (586 € μικτά).
- Η μείωση των ασφαλιστικών εισφορών και των εισφορών υγείας των ελεύθερων επαγγελματιών κατά 25 % (από συνολικά 27% περίπου στο 20% του εισοδήματός τους).
- Τα μέτρα για την Παιδεία, με τα οποία γίνεται μια προσπάθεια ελάφρυνσης του βάρους των πανελλαδικών εξετάσεων για τους μαθητές, πράγμα βέβαια που επηρεάζει και τους γονείς.
Όλα τα πιο πάνω θέλει να τα αναγγείλει ο Τσίπρας στη ΔΕΘ. Πάνω απ’ όλα θέλει να αναγγείλει την ακύρωση της μείωσης των συντάξεων (αν όχι άμεσα, έμμεσα, δηλαδή με την παροχή ενός αντισταθμιστικού ποσού, από το «υπερπλεόνασμα» του προϋπολογισμού).
Σε όλα τα πιο πάνω αντιδρούν οι «εταίροι» της κυβέρνησης (ΕΕ και «Θεσμοί») επιμένοντας ότι οι δεσμεύσεις πρέπει να εφαρμόζονται (αναφερόμενοι στις συντάξεις) κι ότι τυχόν αυξήσεις θα υποσκάψουν την παραγωγικότητα κλπ. Είναι επομένως ανοικτό το αν η κυβέρνηση θα μπορέσει να προχωρήσει σε όλα τα πιο πάνω, όμως σε κάποια σίγουρα θα προχωρήσει για να συνεχίσει στο «δρόμο του Οδυσσέα».
Στο βαθμό που προχωρήσει η κυβέρνηση στα πιο πάνω μέτρα, θα πρέπει να τα δούμε από δύο οπτικές γωνίες. Από τη μια αποτελούν σταγόνες στον ωκεανό της λιτότητας, κι αυτό πρέπει να τονίζεται. Από την άλλη, για πολλές χιλιάδες συμπολιτών μας που ζουν στα όρια, ακόμα και μια «σταγόνα» είναι κάτι – κι αυτό χρειάζεται να το αναγνωρίζουμε.
Σταγόνα στον ωκεανό
Το ότι αποτελούν σταγόνα στον ωκεανό φαίνεται κατ’ αρχήν από το γεγονός πως η κυβέρνηση δεν δείχνει καμία πρόθεση να συζητήσει την ακύρωση της μείωσης του αφορολόγητου ορίου, από τις 8.500 € στις 5.000 €, από τις αρχές του 2019. Αυτό σημαίνει πως θα φορολογείται ακόμα και ο εργαζόμενος των 400 € (περίπου, μεικτά) το μήνα! Για τους εργαζόμενους των 600 € το μήνα η αύξηση που θα πάρουν θα είναι (σύμφωνα με τα ΜΜΕ) στην καλύτερη περίπτωση, της τάξης του 5%, δηλαδή 30 €! Με άλλα λόγια μετά βίας θα καλύπτει τις απώλειες από τη μείωση του αφορολόγητου.
Επίσης, είναι ένα πράμα να ψηφίζονται νόμοι κι είναι άλλο πράγμα το πώς εφαρμόζονται, κι αν υπάρχει οποιοσδήποτε έλεγχος στην εφαρμογή τους. Είναι γνωστό πως οι νόμοι για τα εργασιακά δεν εφαρμόζονται ακόμα και στον κερδοφόρο τραπεζικό τομέα, όπου συμφέρει στους εργοδότες να πληρώνουν τα (χαμηλά!) πρόστιμα που τους επιβάλλει η Επιθεώρηση Εργασίας και να συνεχίσουν να εφαρμόζουν τις αντεργατικές πολιτικές τους.
Για ένα τμήμα του πληθυσμού έχουν κάποια σημασία
Από την άλλη, αν η κυβέρνηση πάρει πίσω τη μείωση των συντάξεων αυτό θα αποτελεί ανακούφιση για πολλούς χαμηλοσυνταξιούχους. Και σε συνδυασμό με την επέκταση των Κλαδικών Συμβάσεων και τη μικρή έστω αύξηση στο βασικό μισθό δημιουργεί την αίσθηση ότι κάτι αλλάζει. Για τους νέους εργαζόμενους που παίρνουν τον υποκατώτατο μισθό, που εκπροσωπούν περίπου το 7% του εργατικού δυναμικού, μια αύξηση κατά περίπου 80 € το μήνα σίγουρα δεν είναι αμελητέα!
Αυτός είναι και ο στόχος της κυβέρνησης. Να δημιουργήσει αυτή την περίοδο την αίσθηση ότι τα πράγματα έχουν αρχίσει να αλλάζουν έτσι ώστε να δώσει ηθικό στους ψηφοφόρους της και να πετύχει το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα στις εκλογές που θα γίνουν μέσα στον επόμενο χρόνο.
Η οικονομία λέει «δεν πάμε καλά»
Το τι θα γίνει μετά, «κύριος οίδε»… γιατί τα μηνύματα από το μέτωπο της οικονομίας δεν είναι καθόλου καλά.
Όλες οι πιο πάνω παροχές στηρίζονται στο «υπερπλεόνασμα» – δηλαδή στη δυνατότητα της κυβέρνησης να αντλεί (μέσα από την υπερφορολόγηση της κοινωνίας) περισσότερα έσοδα από όσα απαιτούνται για να καλύπτεται το «πρωτογενές πλεόνασμα» που πηγαίνει στην αποπληρωμή του χρέους. Στο βαθμό που η οικονομία δεν πάει καλά το «υπερπλεόνασμα» δεν θα μπορεί να διατηρηθεί.
Από τα στοιχεία που παρουσίασε η ΕΛΣΤΑΤ (Ελληνική Στατιστική Υπηρεσία) τις προηγούμενες μέρες, δύο έχουν ιδιαίτερη σημασία:
- Το ΑΕΠ της χώρας αυξήθηκε το 2ο τρίμηνο του 2018 μόνο κατά 1,8% σε ετήσια βάση (δηλαδή σε σύγκριση με την ίδια περίοδο πέρυσι)
- ενώ, την ίδια περίοδο οι ιδιωτικές επενδύσεις μειώθηκαν κατά 5,4 %
Αυτά τα στοιχεία για μια οικονομία που πέρασε 8 χρόνια ύφεσης και που το ΑΕΠ της είναι 25% χαμηλότερο από πριν 10 χρόνια, είναι εξαιρετικά χαμηλά! Η εικόνα δε των επενδύσεων είναι τραγική!
Και το χειρότερο για την ελληνική οικονομία είναι ότι το διεθνές περιβάλλον είναι κάθε άλλο παρά θετικό – τα σύννεφα μαζεύονται πάνω από τη διεθνή οικονομία και η επόμενη σοβαρή ύφεση μπορεί να κτυπήσει πολύ σύντομα.
Η λογική του «μικρότερου κακού»
Όμως για την κυβέρνηση αυτό έχει μικρή σημασία: «ας πάμε καλά στις εκλογές και μετά βλέπουμε» είναι η κυρίαρχη αντίληψη.
Ο Τσίπρας θα παίξει το χαρτί του «μικρότερου κακού» – ψηφίστε εμένα γιατί οι άλλοι είναι χειρότεροι! Αυτό θα πιάσει ως ένα βαθμό. Η περίπτωση όμως να ανατρέψει τη συνολική εικόνα είναι εντελώς απομακρυσμένη για να μην πούμε αδύνατη.
Είναι αμφίβολο όμως αν ο Τσίπρας θέλει καν αυτοδύναμη κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ. Πιο πιθανό είναι ο στόχος του να είναι απλά να μην πάρει αυτοδυναμία η ΝΔ, έτσι ώστε, με λίγη τύχη και καλή θέληση ο ΣΥΡΙΖΑ να αναγκάσει το ΠΑΣΟΚ και το Ποτάμι να σχηματίσουν κυβέρνηση μαζί του. Αυτό δεν έδειξε εξάλλου και ο τελευταίος ανασχηματισμός; Μαζί με τους ΑΝΕΛ, το «καλό» κομμάτι του ΠΑΣΟΚ και το «καλό» κομμάτι της ΝΔ… Κατά τα άλλα, «αριστερή» κυβέρνηση κι «αριστερή» πολιτική…
