Ο τυφώνας που χτύπησε την Νέα Ορλεάνη τον προηγούμενο μήνα πέρασε ήδη στην ιστορία. Η πόλη και οι φτωχοί της κάτοικοι μετράνε τις πληγές τους, τις καταστροφές και τα θύματα που άφησε πίσω του. Αλλά ο απολογισμός αυτός δεν μπορεί να παραμείνει μια τοπική υπόθεση. Ο «Κατρίνα» μας αφορά όλους, σ’ όποια περιοχή του πλανήτη κι αν ζούμε, γιατί κατέδειξε με θανάσιμη αποτελεσματικότητα την εικόνα του μέλλοντος που μας επιφυλάσσουν οι φωτισμένες νεοφιλελεύθερες πολιτικές ανά τον κόσμο.
Ένας κόσμος χωριστά
Η ισχυρότερη και πιο πλούσια χώρα του κόσμου αποδείχτηκε ανίκανη να προστατέψει τους πολίτες της από ένα φυσικό φαινόμενο. Πώς μπορεί να εξηγηθεί κάτι τέτοιο; Από την έλλειψη πόρων; Αλλά το κόστος των αντιπλημμυρικών έργων που ήταν απαραίτητα για την προστασία της Ν. Ορλεάνης ήταν μόνο το 1/1000 του ετήσιου κόστους του πολέμου στο Ιράκ, άρα μάλλον δε φταίει αυτό.
Αυτό που φταίει είναι το γεγονός ότι για τη νεοφιλελεύθερη οικονομία τεράστια κομμάτια του πληθυσμού απλώς έχουν πάψει να υπάρχουν. Κάθε δολάριο που κατευθύνεται προς την ανακούφιση των χαμηλότερων οικονομικά στρωμάτων είναι ένα χαμένο δολάριο. Έτσι, εκατομμύρια ανθρώπων, κυρίως μαύρων και ισπανόφωνων, έχουν αφεθεί κυριολεκτικά στην τύχη τους.
Όταν ο τυφώνας πλησίασε απειλητικά, το μόνο που έκαναν οι αρχές ήταν να καλέσουν τους κατοίκους να εγκαταλείψουν την πόλη. Πιθανώς δεν πέρασε καν απ’ το μυαλό τους ότι χιλιάδες δεν είχαν αυτή την ικανότητα γιατί δεν είχαν ούτε σέντ στην τσέπη τους και φυσικά δεν είχαν και αυτοκίνητο… Διακόσια χρόνια πριν, η Μαρία Αντουανέτα απορούσε όταν της εξήγησαν ότι ο λαός διαμαρτύρεται επειδή δεν έχει ψωμί να φάει: «Και γιατί δεν τρώνε κεϊκ;» αναρωτήθηκε. Διακόσια χρόνια μετά, οι σύγχρονες Αντουανέτες, που δεν είναι πια βασίλισσες, αλλά «εκλεγμένοι αντιπρόσωποι», δεν βρίσκονται πιο κοντά στον πραγματικό άνθρωπο και τα προβλήματά του.
Και βέβαια, είναι οι ίδιοι που είναι υπαίτιοι για την απίστευτη φτώχεια που πλήττει πάνω από 40 εκατομμύρια Αμερικανούς. Γιατί η πολιτική που ακολουθείται εδώ και δεκαετίες, το παράδειγμα προς μίμηση για όλη την ανθρωπότητα υποτίθεται, δεν κάνει τίποτε άλλο από το να συσσωρεύει απίστευτα πλούτη σε μια μικρή μειοψηφία. Ενώ η αμερικανική οικονομία αναπτύσσεται με ταχείς ρυθμούς, τα αποτελέσματα αυτής της ανάπτυξης καταλήγουν σε ολοένα και λιγότερα χέρια: 30 χρόνια πριν, η μισθολογική σχέση μεταξύ εργάτη και στελέχους μιας επιχείρησης ήταν 1 προς 40. Σήμερα έχει φτάσει στο 1 προς 423!! Έτσι, δίπλα στο 3% του πληθυσμού που απολαμβάνει το «αμερικανικό όνειρο», αφού έχει εισοδήματα που ξεπερνούν το 1 εκατ. δολάρια, ζουν τα 40 εκατομμύρια φτωχοί, τα 80 εκατομμύρια λειτουργικά αναλφάβητοι, τα 3 εκατομμύρια παιδία που πεινάνε.
Σ’ αυτά τα ελάχιστα νούμερα, όπου συμπυκνώνεται όλη η εξήγηση για την καταστροφή της Ν. Ορλεάνης, πρέπει να συμπληρώσουμε ότι είναι μια διαδικασία που χειροτερεύει συνεχώς, αφού το οικονομικό πρόγραμμα και των δυο κομμάτων εξουσίας στις ΗΠΑ, μπορεί να περιοριστεί σε μια απλή πρόταση: Ακόμα λιγότεροι φόροι για τους πλούσιους και κόψιμο κι αυτών των ελάχιστων κοινωνικών δαπανών που έχουν απομείνει. Άλλωστε και η Ευρώπη (αν και έχει ακόμη δρόμο μπροστά της, μέχρι να φτάσει τον ιδεολογικό της αφέντη) κινείται ραγδαία προς την ίδια κατεύθυνση.
Οι αλλαγές στη συνείδηση
Ωστόσο, ο τυφώνας «Κατρίνα» εκτός απ’ τις πλημμύρες, φαίνεται πως έκανε να ξεχειλίσει και το ποτήρι της οργής για όλα όσα συμβαίνουν στις ΗΠΑ τα τελευταία χρόνια. Δεν είναι τυχαίο ότι κάποιοι ήδη τον αποτελούν «αντί 11/9». Αν το χτύπημα στους πύργους οδήγησε για μια περίοδο την αμερικανική κοινωνία στο ν’ αποδεχτεί την πολιτική του Μπους, φοβούμενη τον εξωτερικό εχθρό που υποτίθεται ότι την απειλούσε, ο τυφώνας αποκάλυψε ότι ο πραγματικός εχθρός βρίσκεται μέσα στην ίδια τους τη χώρα. Δεν είναι μόνο οι δημοσκοπήσεις, που δείχνουν ότι η μεγάλη πλειοψηφία θεωρεί από ανεπαρκή ως εγκληματική την αντιμετώπιση των συνεπειών του «Κατρίνα» από την κυβέρνηση των Ρεπουμπλικάνων.
Πολύ πιο σημαντικό είναι ότι βαθύτερα συμπεράσματα έχουν αρχίσει να κάνουν την εμφάνισή τους, σε σχέση με τον ρόλο των κεφαλαιοκρατών, των πολιτικών και των ΜΜΕ στην διαιώνιση της φτώχειας, του ρατσισμού και του πολέμου. Το κίνημα κατά του πολέμου στο Ιράκ γνώρισε μια πολύ σημαντική στιγμή με τη διαδήλωση της 24 του Σεπτέμβρη στην Ουάσιγκτον, στην οποία συμμετείχαν περίπου εκατοντάδες χιλιάδες διαδηλωτές. Εκεί, το αντιπολεμικό μέτωπο ενώθηκε με την οργή για τα θύματα του τυφώνα και απέκτησε καινούρια δυναμική.
Θα γίνεται λοιπόν ολοένα και πιο δύσκολο για τους υμνητές του συστήματος να αρνούνται ότι όλα τα δεινά που βιώνει σήμερα η ανθρωπότητα, από τους πολέμους και τη φτώχεια μέχρι την καταστροφή του περιβάλλοντος, έχουν μια κοινή αιτία, τον καπιταλισμό. Και είναι ενάντια σ’ αυτή την κοινή αιτία που πρέπει να στρέψουμε όλες μας τις δυνάμεις.
Παναγιώτης Βογιατζής
