Συνέντευξη με τη Σοφία Χατζηφούντα, μέλος της τοπικής οργάνωσης του «Ξ» στην Κω και της ομάδας «Παρέμβαση» που οργανώνει δράσεις αλληλεγγύης σε πρόσφυγες και μετανάστες.
- Σοφία από πότε ξεκίνησαν να έρχονται μεγάλες ροές προσφύγων στην Κω;
Οι πρόσφυγες είχαν ξεκινήσει να έρχονται από πέρσι το καλοκαίρι. Τότε δεν ήταν πολλοί, αλλά δεδομένου ότι ο πόλεμος στη Συρία μετρούσε ήδη 3 χρόνια περίπου, είχαν αρχίσει να έρχονται οι πρώτοι πρόσφυγες.
Το χειμώνα σταμάτησαν να έρχονται οι πρόσφυγες γιατί οι καιρικές συνθήκες ήταν δύσκολες. Αλλά φέτος, με το που έφτιαξε ο καιρός, δηλαδή κοντά στο Πάσχα, άρχισαν να έρχονται μαζικά. Μαζί με τους Σύριους πρόσφυγες έρχονται και άλλοι, από το Πακιστάν, το Αφγανιστάν και αλλού, οι οποίοι παρόλο που χαρακτηρίζονται μετανάστες, στην πραγματικότητα φεύγουν από τις χώρες τους για να γλιτώσουν από το θάνατο.
Το πρώτο διάστημα, με το προσωπικό που είχε η αστυνομία χρειαζόταν γύρω στις 3 μέρες για να πάρουν τα έγγραφά τους. Στη συνέχεια όσο μαζευόνταν περισσότεροι, η έκδοση των εγγράφων τους καθυστερούσε μέχρι και 20 μέρες. Μεταφραστής δεν υπήρχε να ενημερώσει τον κόσμο τι συμβαίνει, δεν καταλάβαιναν γιατί δεν τους έδιναν τα χαρτιά που χρειαζόταν για να συνεχίσουν το ταξίδι τους και μαζευόνταν κάθε μέρα έξω από το αστυνομικό τμήμα.
- Που μένουν οι πρόσφυγες; Υπάρχει κάποιος χώρος υποδοχής;
Στην αρχή οι Αρχές είχαν στήσει 2 μεγάλες σκηνές στο λιμάνι. Έπειτα, αρχές Απρίλη μια τράπεζα παραχώρησε ένα κατασχεμένο ξενοδοχείο για την προσωρινή τους κράτηση (τυπικά όσοι δεν έχουν χαρτιά θεωρούνται κρατούμενοι). Κάποιοι μεταφέρθηκαν εκεί αλλά δεν μπορούσαν να φιλοξενηθούν όλοι. Το «ξενοδοχείο» δεν είχε ούτε νερό, ούτε ρεύμα. Επίσης οι δημόσιες τουαλέτες στο κέντρο παρέμειναν κλειστές παρά τις ανάγκες!
Λίγο πριν το Μάη σταμάτησε και η υποτυπώδης σίτισή τους από τις αρχές – λαμβάνουν ένα κονδύλι για τη σίτιση των προσφύγων που αντιστοιχούσε σε περίπου 6 ευρώ την ημέρα ανά άτομο. Έτσι τη σίτιση των προσφύγων ανέλαβαν εξολοκλήρου οι αλληλέγγυοι.
- Τι στάση κράτησε ο Δήμος απέναντι στους πρόσφυγες;
Ο Δήμος δεν έλαβε κανένα μέτρο για την αντιμετώπιση του ζητήματος, ενώ ο Δήμαρχος έκανε ρατσιστικές δηλώσεις. Ένα από τα πράγματα που είπε ήταν ότι φοβάται για την υγεία των κατοίκων γιατί «πολλοί μετανάστες έρχονται από την Αφρική»… Αντίστοιχα ρατσιστικά δημοσιεύματα εμφανίστηκαν σε όλο τον τοπικό τύπο.
Είναι χαρακτηριστικό ότι ακόμα και σήμερα δεν υπάρχει στην Κω χώρος φιλοξενίας προσφύγων και μεταναστών και δεν υπάρχει η θέληση για να δημιουργηθεί τέτοιος χώρος. Θεωρείται μάλιστα πως αν φτιαχτεί χώρος φιλοξενίας θα είναι πόλος έλξης! Έτσι οι πρόσφυγες μένουν όπου βρουν, εκτεθειμένοι, και τώρα που έχει φθινοπωριάσει η κατάσταση γίνεται όλο και πιο δύσκολη γι’ αυτούς.
- Ποιος ήταν ο μεγαλύτερος αριθμός προσφύγων που συγκεντρώθηκε στην Κω;
Όταν η κυβέρνηση άρχισε να χρησιμοποιεί το πλοίο «Ελευθέριος Βενιζέλος» για την μεταφορά τους στον Πειραιά τα νούμερα των προσφύγων είχαν ξεπεράσει τις 7.000.
Επειδή δεν υπήρχε χώρος φιλοξενίας, έμεναν σε όλες τις πλατείες του νησιού, στις παραλίες, στους δρόμους, όπου έβρισκαν. Τότε περίπου εμφανίστηκαν και οι υποτιθέμενοι «αγανακτισμένοι» κάτοικοι. Ήταν βασικά Χρυσαυγίτες ιδιοκτήτες καταστημάτων στην παραλία και αλλού, και κάποιοι ντόπιοι επιχειρηματίες, οι οποίοι κατηγορούσαν τους πρόσφυγες ότι κατέστρεψαν τον τουρισμό στο νησί και τους ίδιους.
- Υπάρχει εκμετάλλευση των προσφύγων στην Κω;
Η «επιχείρηση πρόσφυγες» αποδείχτηκε τελικά η πιο κερδοφόρα στο νησί…
Οι πρόσφυγες που ήταν πιο εύποροι και είχαν χρήματα, νοίκιαζαν δωμάτια σε ξενοδοχεία που διαφορετικά θα έμεναν άδεια. Στην Κω τα ξενοδοχεία που γεμίζουν πρώτα είναι αυτά που προσφέρουν all-inclusive πακέτα, ενώ τα πιο μικρά και αυτά με τις λιγότερες παροχές γεμίζουν τελευταία ή μένουν σχεδόν άδεια.
Πολλά ξενοδοχεία που ήταν χρεοκοπημένα και στα πρόθυρα να κλείσουν σώθηκαν από τους πρόσφυγες.
Πολλοί ξενοδόχοι όταν ψυλλιάστηκαν την κερδοφορία πήγαιναν με το που ερχόταν οι πρόσφυγες με τα φουσκωτά κλπ και όπως έβγαιναν από τη θάλασσα τους έδιναν «προσφορές» για δωμάτια. Οι τιμές που τους χρέωναν ήταν διπλάσιες από αυτές που χρέωναν κανονικά.
Υπήρχε και ένας ιδιοκτήτης δωματίων στο κέντρο, που χρέωνε 20 ευρώ το κεφάλι την ημέρα και σε κάθε δωμάτιο έβαζε 10 ανθρώπους!
Σε μια σειρά πραγμάτων υπάρχουν τιμές μόνο για μετανάστες. Π.χ. το μικρό νερό χρεώνεται από πολλούς «καταστηματάρχες» στους πρόσφυγες 2 ευρώ!
Είναι και η ιστορία με τις εξωλέμβιες μηχανές… Κάποιοι πάνε στην παραλία όταν φτάνουν οι πρόσφυγες για να αρπάξουν τις μηχανές από τα φουσκωτά και τις βάρκες. Υπάρχει νόμος, σύμφωνα με τον οποίο αν βρεις μια μηχανή στην παραλία και τη δηλώσεις στην αστυνομία, αν μετά από ένα χρόνο δεν την ζητήσει ο νόμιμος κάτοχος της (που στην προκειμένη δεν θα τη ζητήσει) σου ανήκει νόμιμα. Οι μηχανές αυτές έχουν μεγάλη αξία. Με μια ματιά στο ίντερνετ καταλαβαίνει κανείς…
Άλλοι μαζεύουν τα σωσίβια των προσφύγων και τα πουλάνε σε «εμπόρους» στην Τουρκία οι οποίοι θα τα ξαναπουλήσουν σε πρόσφυγες. Επειδή το νησί έχει πολύ καλές εμπορικές σχέσεις με απέναντι, υπάρχουν πολλές προσωπικές γνωριμίες και διασυνδέσεις…
- Πώς είναι η κατάσταση τώρα;
Αυτή την τελευταία περίοδο έχει μειωθεί η ένταση.
Από τη μια μειώθηκε η έλευση των προσφύγων από την Τουρκία λόγω του Μπαϊράμ. Είναι μια μεγάλη γιορτή κατά τη διάρκεια της οποίας αυξάνεται και η αστυνόμευση στην Τουρκία. Μετά το τέλος του Μπαϊράμ μπορεί να αυξηθεί πάλι η προσέλευση… Από την άλλη οι πρόσφυγες φεύγουν πιο γρήγορα από πριν από το νησί.
Το τελευταίο διάστημα έχουν γίνει και πολλές επιχειρήσεις σκούπα και οι πρόσφυγες έχουν ταλαιπωρηθεί πολύ και χωρίς λόγο από τις Αρχές. Π.χ. πριν λίγο καιρό τους έδιωξαν από την πλατεία της Μητρόπολης και το πάρκο που είχε σκιά και τους πήγαν στο παλιό γήπεδο του «Ανταγόρα» που ήταν ανοιχτό, χωρίς καθόλου σκιά, με δάπεδο από χαλίκι και με δυο τουαλέτες που υπολειτουργούσαν. Οι πρόσφυγες άρχισαν να διαμαρτύρονται φυσικά, δεν τους εξήγησε και κανείς γιατί τους πήγαν εκεί, οι αστυνομικοί άρχισαν να τους σπρώχνουν και ξεκίνησαν κάποια επεισόδια. Την ίδια περίοδο άρχισαν να κυκλοφορούν μέσω facebook και πολλές αναρτήσεις Χρυσαυγιτών που καλούσαν τον κόσμο να κάνει «ομάδες περιφρούρησης» (δηλαδή ομάδες κρούσης) για να προστατευτεί δήθεν από τους πρόσφυγες.
Αυτές τις μέρες έδιωξαν πάλι τους πρόσφυγες από το πάρκο πίσω από την αστυνομία και από τη γέφυρα και τους πήγαν στην παραλία. Τώρα που έρχονται οι βροχές…
- Τι δράσεις χρειάζεται να γίνουν στην Κω για να την ανακούφιση των προσφύγων;
Να φτιαχτεί ένα χώρος φιλοξενίας ή να ανοίξουν κάποια από τα κλειστά ξενοδοχεία για να φιλοξενηθούν όλοι οι πρόσφυγες.
Όταν υπάρχει μεγάλη ροή προσφύγων πρέπει δημοτικοί υπάλληλοι να μπορούν να βοηθούν στην ταυτοποίηση και στην έκδοση των εγγράφων των προσφύγων.
Επίσης, τα φορητά μαγειρεία του στρατού θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν για να αντιμετωπιστεί άμεσα η πείνα.
Πιστεύω επίσης ότι απέναντι στο μείζον πρόβλημα της καταπάτησης των δικαιωμάτων προσφύγων και της δράσης των φασιστών, πρέπει οι οργανωμένες δυνάμεις της Αριστεράς, οι ανένταχτοι αριστεροί, οι άνθρωποι του ευρύτερου αναρχικού και αντεξουσιαστικού χώρου και όλοι οι αντιφασίστες να συσπειρωθούμε και να οργανώσουμε την πάλη μας ενάντια στην άνοδο της ακροδεξιάς στο νησί και για την υπεράσπιση των δικαιωμάτων τους, ενάντια στην εκμετάλλευση που αντιμετωπίζουν από τμήμα των ντόπιων επιχειρηματιών.
Εμείς σε αυτή την κατεύθυνση προσπαθούμε να κινηθούμε, από τη μια στην οργάνωση κοινής αντιφασιστικής πάλης στην Κω και από την άλλη στο να βοηθήσουμε τους πρόσφυγες όπως μπορούμε δίνοντας τρόφιμα, ρούχα, πληροφορίες κ.α.
