Του Πάρη Μακρίδη
Λίγο πριν φύγει το 2013 η κυβέρνηση μας επιφύλαξε ακόμα μια έκπληξη. Με το νέο νομοθέτημά της «χαλαρώνει» το πλαίσιο όσον αφορά τους πλειστηριασμούς πρώτης κατοικίας, καθώς άρει μερικώς τους όρους προστασίας που υπήρχαν μέχρι σήμερα. Σύμφωνα λοιπόν με τη νέα ρύθμιση[1], από τους πλειστηριασμούς προστατεύονται όσοι:
- Έχουν κατοικία αντικειμενικής αξίας μικρότερης από 200.000 €,
- Έχουν ετήσιο καθαρό οικογενειακό εισόδημα χαμηλότερο από 35.000 €,
- Έχουν συνολική αξία ακίνητης και κινητής περιουσίας μέχρι 270.000 ευρώ. Από το ποσό αυτό το σύνολο των καταθέσεων και άλλων κινητών αξιών του οφειλέτη δεν πρέπει να υπερβαίνει τις 15.000 ευρώ.
Τα κριτήρια αυτά βέβαια ισχύουν συσσωρευτικά. Δηλαδή αν κάποιος δανειολήπτης έχει ετήσιο οικογενειακό εισόδημα 36.000 € και σπίτι αντικειμενικής αξίας 50.000 €, τότε δεν προστατεύεται από το νόμο.
Να σημειώσουμε εδώ ότι η «προστασία» θα ισχύσει μόνο για ένα χρόνο, μόνο για την πρώτη κατοικία (άλλα ακίνητα του οφειλέτη δεν προστατεύονται καθόλου) και μόνο για τα χρέη προς τις τράπεζες (για τα χρέη προς το Δημόσιο, όπως θα δούμε παρακάτω, δεν υπάρχει ουσιαστικά καμιά προστασία).
Για να μπορέσει να μπει ο οφειλέτης στο καθεστώς προστασίας, θα πρέπει να υποβάλλει στο δανειστή του αίτημα ένταξης στο νέο νόμο μέχρι τις 31 Γενάρη 2014 ή εντός δύο μηνών από την επίδοση σε αυτόν της διαταγής πληρωμής για τα χρέη του. Αν δεν το κάνει ή αν, για τουλάχιστον τρεις μήνες, δεν είναι συνεπείς στις υποχρεώσεις του (που είναι η καταβολή από το 10% ως το 20% του μηνιαίου εισοδήματός του) τότε η προστασία παύει να ισχύει αυτομάτως και ο δανειολήπτης μένει έκθετος στις ορέξεις των τραπεζιτών[2].
Δεν τελειώνουμε εδώ όμως. Σύμφωνα με το νόμο ο χρόνος αναφοράς για το εισόδημα του δανειολήπτη είναι το 2012. Αν δηλαδή κάποιος έμεινε άνεργος ή έχει μειωμένο εισόδημα λόγω αλλαγών που συνέβησαν στη ζωή του μέσα στο 2013, θα αντιμετωπιστεί με τα δεδομένα του προηγούμενου έτους[3]!
Τα χρέη προς το Δημόσιο: μια νόμιμη ληστεία
Όλα τα παραπάνω ισχύουν για τα χρέη προς τα τραπεζικά ιδρύματα. Σε σχέση με τις οφειλές προς το Δημόσιο, ουσιαστικά δεν υπάρχει καμιά προστασία και κανένας περιορισμός.
Σε περίπτωση ληξιπρόθεσμων οφειλών το Υπ. Οικονομικών μπορεί να προχωρήσει σε κατασχέσεις σε μισθούς, συντάξεις (αρκεί το ποσό τους να ξεπερνά τα 1.500 € και να είναι αμιγώς λογαριασμοί μισθοδοσίας) ενοίκια και όποια άλλα εισοδήματα έχει ο οφειλέτης. Για να προχωρήσει το Δημόσιο σε μέτρα αναγκαστικής πληρωμής, πρέπει το ποσό οφειλής να ξεπερνά μόλις τα 500 €, ενώ ποινικές διώξεις ασκούνται για χρέη πάνω από 5.000 €[4]!!
«Συναγερμός» από τα «κόκκινα» δάνεια λόγω της επίθεσης στο λαϊκό εισόδημα
Η κατάσταση στην ελληνική οικονομία και η διαρκής επίθεση που δέχεται το λαϊκό εισόδημα έχει δημιουργήσει μια ασφυκτική κατάσταση για τα νοικοκυριά.
Σύμφωνα με την έρευνα της ΓΣΕΒΕΕ το 35% των νοικοκυριών έχει συσσωρευμένες οφειλές στις τράπεζες ενώ το 28,1% που μένει σε ιδιόκτητο σπίτι έχει στεγαστικό δάνειο. Αυτό σημαίνει ότι περίπου 1.000.000 νοικοκυριά είναι επιβαρυμένα με δάνειο στο σπίτι που μένουν.
Από αυτά, τα 168.000 έχουν καθυστερημένες οφειλές και τα 220.000 τα αποπληρώνουν με σημαντικές όμως καθυστερήσεις[5]. Η κατοικία για τα λαϊκά στρώματα μετατρέπεται έτσι σε ένα ολοένα και αυξανόμενο βάρος, μια «πολυτέλεια» για την οποία πρέπει δαπανούν ένα σημαντικό μέρος του εισοδήματός τους.
Σύμφωνα με τα στοιχεία που δημοσίευσε η PricewaterhouseCoopers, τα μη εξυπηρετούμενα («κόκκινα») δάνεια ξεπερνούν τα 65 δισ. €, ποσό που αποτελεί σχεδόν το 30% των συνολικών δανείων των τραπεζικών ιδρυμάτων[6].
Μαζικό κίνημα ενάντια σε πλειστηριασμούς και κατασχέσεις
Το συμπέρασμα από τα παραπάνω είναι ότι το ζήτημα θα ανοίγει σταδιακά και όλο και περισσότερο τα λαϊκά στρώματα θα έρχονται αντιμέτωπα με την πιθανότητα πλειστηριασμού περιουσιακών στοιχείων, ακόμα και της πρώτης τους κατοικίας.
Καθήκον της Αριστεράς, του εργατικού κινήματος και των τοπικών συλλογικοτήτων (Λαϊκές Συνελεύσεις, Πρωτοβουλίες Κατοίκων, Αντιφασιστικές Επιτροπές κλπ) είναι να μπουν μπροστά στην οργάνωση ενός μαζικού κινήματος με σκοπό να αποτραπεί ένα τέτοιο ενδεχόμενο. Με σκοπό την ακύρωση του νόμου και τη θέσπιση ουσιαστικής προστασίας της κατοικίας της λαϊκής οικογένειας. Για να γίνει αυτό χρειάζεται να παρθούν πρωτοβουλίες από τα κάτω, σε γειτονιές και χώρους δουλειάς, πρωτοβουλίες στη βάση ενός επεξεργασμένου σχεδίου προτάσεων και δράσεων. Συγκεκριμένα:
- Να ανοίξει το ζήτημα πλατιά μέσα στην κοινωνία, μέσα από μια μαζική εκστρατεία.
- Να εμπλακούν στον αγώνα τοπικές συλλογικότητες και σωματεία. Η συνεργασία και ο συντονισμός των κινηματικών δυνάμεων είναι απαραίτητοι έτσι ώστε το κίνημα να αποκτήσει μαζικότητα και δυναμική.
- Στον αγώνα αυτό είναι απαραίτητο να εμπλακεί το σύνολο της Αριστεράς.
- Επίσης χρειάζεται ειδική συνεργασία με τα σωματεία (ή/και τις αριστερές παρατάξεις) τραπεζοϋπαλλήλων, δικαστικών επιμελητών και εφοριακών για να βοηθήσουν στην «από μέσα» αντίσταση στους πλειστηριασμούς.
- Συμπληρωματικά στις κινηματικές δράσεις μπορούν να λειτουργήσουν και οι Δικηγορικοί Σύλλογοι (ή/και αριστερές παρατάξεις και κινήσεις προοδευτικών δικηγόρων) για την επεξήγηση της νομικής διάστασης του θέματος.
- Στις συγκεκριμένες περιπτώσεις πλειστηριασμών, για την πρακτική αποτροπή τους μπορούμε κατ’ αρχή να κινητοποιούμαστε στα Ειρηνοδικεία για να τους αποτρέπουμε.
- Στις περιπτώσεις όπου πάνε να πάρουν κάποιο σπίτι, πάλι κινητοποιώντας τις γειτονιές, μπορούμε να φτιάχνουμε ανθρώπινες αλυσίδες γύρω από τα σπίτια που έχουν πλειστηριαστεί και οι τράπεζες θέλουν να διώξουν τον κόσμο από μέσα.
- Πέρα από τα παραπάνω, το κίνημα οφείλει να παλέψει για μια σειρά από πολιτικά αιτήματα. Το πρώτο και σημαντικότερο απ’ αυτά είναι η εθνικοποίηση του τραπεζικού συστήματος. Κάτω βέβαια από εργατικό έλεγχο και διαχείριση για να μην υπάρχουν περιθώρια για τη διαφθορά που μαστίζει το δημόσιο τομέα..
- Το κίνημα ενάντια στους πλειστηριασμούς δεν μπορεί να μείνει στα «στενά» πλαίσια του ζητήματος. Κι αυτό γιατί η σύγκρουση με μια τόσο σημαντική πτυχή της Τροϊκανής και κυβερνητικής πολιτικής σημαίνει συνολική σύγκρουση με τα μέτρα λιτότητας. Η δημιουργία ενός μαζικού κινήματος ανατροπής της κυβέρνησης και των πολιτικών της αποτελεί κεντρικό ζήτημα!
