Άρθρο του Ανδρέα Παγιάτσου, από το Ξ που κυκλοφορεί (τ. 174, Φλεβάρη)
Ηρεμία στο εσωτερικό του ΚΚΕ δεν πρόκειται να υπάρξει. Αυτό αποδεικνύεται ξανά στην πορεία προς το 17ο συνέδριο.
Στον προσυνεδριακό διάλογο οποίος δημοσιεύεται στις σελίδες του Ριζοσπάστη, η κριτική από τη βάση, τα μέλη και στελέχη του κόμματος, είναι πραγματικά έντονη. Και το πιο σημαντικό, είναι πραγματικά ουσιαστική. Ξανά, ξανά και ξανά, παρεμβάσεις (που δημοσιεύονται στο Ρ) θέτουν καίρια ζητήματα, όπως:
1. Γιατί κατέρρευσαν οι χώρες του «υπαρκτού σοσιαλισμού» και γιατί δεν έχει ακόμα δώσει εξήγηση-ερμηνεία το ΚΚΕ.
2. Γιατί δεν προχωράει το ΑΑΔΜ (Αντιιμπεριαλιστικό Αντιμονοπωλιακό Δημοκρατικό Μέτωπο) το οποίο πανηγυρικά εξαγγέλθηκε από το 15ο συνέδριο.
3. Ότι οι μετωπικές οργανώσεις του ΚΚΕ, όπως το ΠΑΜΕ (εργαζόμενοι) και η ΠΑΣΥ (αγρότες) δεν συσπειρώνουν παρά μόνο τους υποστηρικτές του κόμματος.
4. Ότι στο κόμμα δεν υπάρχει πραγματική δημοκρατία και οι τοπικές οργανώσεις βρίσκονται σε κατάσταση αποδιοργάνωσης.
Αυτή η πίεση από την βάση του κόμματος είναι που βασικά εξηγεί την έντονη αυτοκριτική την οποία περιείχε το κείμενο των «Θέσεων της ΚΕ για το συνέδριο» στην οποία αναφερθήκαμε σε προηγούμενο άρθρο της εφημερίδας μας (Νοέμβρης 2004).
Υπάρχει ελπίδα;
Στις «θέσεις για το 17ο συνέδριο» της ΚΕ είχαμε το ασυνήθιστο φαινόμενο, η ΚΕ να θεωρεί σαν κύριο υπεύθυνο για τα προβλήματα του κόμματος… την ίδια την ΚΕ!
Μήπως λοιπόν υπάρχει ελπίδα ότι η ηγεσία του ΚΚΕ θα σπρώξει το κόμμα σε μια διαδικασία ενδοσκόπησης, ανοικτής, δημοκρατικής και ειλικρινούς, ώστε να μπορέσει αυτό το κόμμα να ξεπεράσει τις όποιες αδυναμίες του και να δώσει την αριστερή διέξοδο που τόσο έχει ανάγκη η κοινωνία και το εργατικό κίνημα;
Η απάντηση σ’ αυτό είναι αρνητική.
Καμιά σημαντική αλλαγή πλεύσης στο ΚΚΕ δεν βρίσκεται προ των πυλών. Αυτό πιστοποιούν όχι μόνο οι πολιτικές θέσεις που περιέχονται στο κείμενο της ΚΕ, αλλά και οι απαντήσεις-τοποθετήσεις στελεχών, μελών της ΚΕ κλπ, στον προσυνεδριακό διάλογο, στις αμφιβολίες της βάσης.
«Όλα σωστά»!
Παραθέτουμε τα λόγια της ίδιας της Αλέκας Παπαρήγα. Στη συνδιάσκεψη της κομματικής οργάνωσης της Αθήνας (ΚΟΑ) η γραμματέας του κόμματος είπε τα ακόλουθα.
«…Η προσυνεδριακή συζήτηση απέδειξε για άλλη μια φορά, ότι για τις αδυναμίες και ελλείψεις μας δεν ευθύνεται η γενική μας πολιτική γραμμή, το πρόγραμμα και οι αποφάσεις μας…
Δεν είναι περίεργο να έχεις σωστή γενική πολιτική γραμμή και να διαπιστώνεις προβλήματα και αδυναμίες στην εφαρμογή της…
…η σωστή μας στρατηγική, επεξεργασμένη στις σημερινές συνθήκες προωθείται σε συνθήκες αρνητικού συσχετισμού δύναμης…
…ανάμεσα στη γραμμή που συλλογικά επεξεργαζόμαστε και η οποία είναι σωστή, μεσολαβούν πάρα πολλά πράγματα, αντικειμενικοί παράγοντες. Απαιτείται μεγάλη υποκειμενική ικανότητα».
Όλα λοιπόν στο ΚΚΕ είναι σωστά! Η γενική πολιτική γραμμή, το πρόγραμμα, οι αποφάσεις, η στρατηγική, όλα («για άλλη μια φορά»!!) είναι σωστά!
Το πρόβλημα είναι ότι… οι αντικειμενικές συνθήκες δεν είναι ευνοϊκές, γι’ αυτό απαιτείται μεγάλη υποκειμενική ικανότητα. Με άλλα λόγια το πρόβλημα είναι οργανωτικού τύπου και θέμα ανικανότητας κάποιων στελεχών. Κάποιοι δεν κάνουν καλά τη δουλειά τους και πρέπει να αντικατασταθούν.
Αυτή είναι η ουσία της αυτοκριτικής της ΚΕ: Κάποιοι πρέπει να φύγουν.
Το πόσο μεγάλη θα είναι η έκταση των αντικαταστάσεων μένει να το δούμε.
Αναζητούνται αίτια
Η αντικατάσταση όμως κάποιων προσώπων στην ιεραρχία καμία σχέση δεν έχει με τις ανάγκες του κινήματος.
Και δεν έχει καμία σχέση ούτε και με τους προβληματισμούς της κομματικής βάσης: Δεν απαντάει σε τίποτα και κανένα από τα βασικά προβλήματα που υπάρχουν στο ΚΚΕ. Και τα οποία είναι προβλήματα πολιτικά.
Μέχρι σήμερα το ΚΚΕ δεν απάντησε στο γιατί κατέρρευσαν οι χώρες του σοβιετικού μπλοκ. (το θέμα αυτό τίθεται σε δεκάδες παρεμβάσεις μελών στον προσυνεδριακό διάλογο).
Το 1995 η κομματική ηγεσία οργάνωσε μια ειδική συνδιάσκεψη για το θέμα αυτό, η οποία είχε το χαρακτήρα μιας πρώτης προσέγγισης, υποσχόμενη ότι η συζήτηση θα συνεχιστεί.
Η συζήτηση όμως δεν συνεχίστηκε ποτέ. Έχουν περάσει δύο συνέδρια από τότε (το 15ο το 1996 και το 16ο το 2000) και πάμε για το 17ο κι όμως το κόμμα δεν ανακάλυψε ακόμα γιατί κατάρρευσε ο «υπαρκτός σοσιαλισμός». Το μόνο που αναφέρουν οι «Θέσεις για το 17ο συνέδριο» είναι πως «θα συνεχιστεί η διερεύνηση των αιτιών της ανατροπής»
Με αυτό το ερώτημα αναπάντητο αποτελεί θράσος να υποστηρίζει η ηγεσία πως έχει σωστή πολιτική γραμμή και σωστή στρατηγική.
Και η Κίνα;
Αυτή τη στιγμή μόνο τυφλοί δεν μπορούν να δουν πως η καπιταλιστική παλινόρθωση καλπάζει στην άλλη (μετά την ΕΣΣΔ) μεγάλη δύναμη του «σοσιαλισμού» και του «κομμουνισμού» την Κίνα. Και αυτό συμβαίνει όχι μόνο με την ανοχή αλλά με την καθοδήγηση της ηγεσίας του ΚΚ Κίνας, σε αγαστή συνεργασία με τις πολυεθνικές των ιμπεριαλιστών!
Πως ερμηνεύει η ηγεσία του ΚΚΕ αυτές τις εξελίξεις; Ούτε λέξη! Μια απλή αναφορά στο κείμενο πως επεκτείνεται ο ιδιωτικός τομέας στην Κινεζική οικονομία, αλλά σ’ ότι αφορά την ερμηνεία, «σιγή ιχθύος»…
Υπάρχει ερμηνεία!
Ερμηνεία όμως υπάρχει. Απλά δεν αρέσει καθόλου στην ηγεσία του κόμματος. Την έχει δώσει ο Λ. Τρότσκι, η δεύτερη, μαζί με τον Λένιν, μεγάλη φυσιογνωμία της Ρωσικής επανάστασης.
Ο Τρότσκι εξήγησε πως χωρίς εργατική δημοκρατία σοσιαλισμός δεν θα μπορούσε να χτιστεί και πως ο κίνδυνος καπιταλιστικής παλινόρθωσης από τα μέσα ήταν τεράστιος. Ότι η ίδια η σταλινική γραφειοκρατία, που είχε καταργήσει το δικαίωμα και την ελευθερία της αντίθετης άποψης στη σοβιετική κοινωνία και στο σοβιετικό ΚΚ, θα άνοιγε στην ουσία το δρόμο για την καπιταλιστική παλινόρθωση.
Η ιστορία έχει επιβεβαιώσει αυτή την άποψη με τρόπο αδιαμφισβήτητο. Έτσι, η ΕΣΣΔ και το Ανατολικό Μπλοκ καταρρεύσανε, από τα μέσα! Έτσι συντελείται η καπιταλιστική παλινόρθωση στην Κίνα όχι απλά κάτω από τα μάτια αλλά με την ενεργή καθοδήγηση του ΚΚΚ.
Η ηγεσία του ΚΚΕ όμως αντιμέτωπη με τέτοια γεγονότα, αντί να προχωρήσει μπροστά, καλπάζει προς τα πίσω. Αντί να απορρίψουν το σταλινισμό, στρέφονται όλο και περισσότερο στον «ορθόδοξο» σταλινισμό – θεωρώντας πως όσο ζούσε ο Στάλιν ο «σοσιαλισμός» προχωρούσε, τα «λάθη» γίνανε απ’ τους μετέπειτα.
Περί ΑΑΔΜ…
Από την πρώτη στιγμή που εμφανίστηκε στα κείμενα του ΚΚΕ η πρόταση για τη δημιουργία του ΑΑΔΜ (1996 – 15ο συνέδριο) το Ξ έγραψε πως επρόκειτο για ένα δημιούργημα μεταφυσικό και ταυτόχρονα αντιδραστικό («Η θεωρία των Σταδίων στο ΚΚΕ, κριτική στο 15ο συνέδριο» εκδόσεις Ξ, 1996).
Μεταφυσικό γιατί δεν θα μπορούσε ποτέ να υπάρξει πραγματικά. Και αντιδραστικό γιατί σε συνθήκες επαναστατικού αναβρασμού στην ελληνική κοινωνία, το ΑΑΔΜ θα έπαιζε το ρόλο του να αποπροσανατολίσει τις μάζες που επηρέαζε το ΚΚΕ μακριά από το στόχο του σοσιαλισμού.
Το ΑΑΔΜ θα ήταν, σύμφωνα με τις αποφάσεις του 15ου συνεδρίου, «λαϊκή εξουσία» της «εργατικής τάξης και των συμμάχων της» και η οποία θα προχωρούσε σε εθνικοποιήσεις, επενδύσεις στη δημόσια υγεία, παιδεία κλπ, βάζοντας σε σε αναπτυξιακή πορεία την ελληνική οικονομία και λύνοντας, έτσι, μεγάλα προβλήματα των λαϊκών μαζών.
Αυτά είναι παραμύθια. Ποιοι είναι αυτοί οι «σύμμαχοι» δεν προσδιοριζόταν πουθενά συγκεκριμένα. Και πώς μπορεί να υπάρξει λαϊκή οικονομία που να μην είναι σοσιαλιστική, επομένως να είναι καπιταλιστική, αλλά ταυτόχρονα να είναι και λαϊκή, και πάλι δεν απαντιόταν.
Η βάση του κόμματος (με το απόλυτο δίκιο της!!) δεν μπορούσε να καταλάβει τι πράγμα ήταν αυτό το ΑΑΔΜ. Οπότε περίμενε. Και μια σχεδόν δεκαετία μετά, μια σειρά από παρεμβάσεις στον προσυνεδριακό διάλογο, δηλώνουν: μα τι είναι επιτέλους αυτό το πράγμα, και γιατί δεν μπορεί να πάρει σάρκα και οστά;
Και τι απαντά η ηγεσία; Το ΑΑΔΜ είναι σωστό. Κάποια στελέχη δεν κατάλαβαν πως κτίζεται!! Μερικές ανθρωποθυσίες και πρόβλημα λύθηκε.
Όμως η ιστορία του ΚΚΕ είναι γεμάτη με ανθρωποθυσίες – και κανένα πρόβλημα δεν λύθηκε.
Για την εσωκομματική δημοκρατία
Η κριτική μέσα από τις στήλες του Ρ. είναι πραγματικά σκληρή.
«Μην απογοητεύσετε για άλλη μια φορά τον κόσμο» ζητά από την ηγεσία ο Γ. Καραμαλής (Ρ., 22.1.05).
«Χωρίς την ήττα των σημερινών κυρίαρχων αντιλήψεων το ΚΚΕ δεν έχει καμιά προοπτική σαν επαναστατικό κόμμα», γράφει ο Π. Ταμουρίδης (22.1.05).
«Ο 902 TV έχει μηδαμινή ακροαματικότητα και διαφημίζει κατσαρόλες. Το κέντρο μαρξιστικών ερευνών δεν παράγει έργο» εκρήγνυται ο Κ. Γιαρέντης (12.1.05).
«Οι ΚΟΒ μαζεύονται όλο και πιο σπάνια, με ολοένα και μικρότερη συμμετοχή, συνήθως μαζεύονται πριν από τις εκλογές… τα κομματικά μέλη απλά ακούν…» (Χ Χατζηθεοδωρίδης, 13.1.05)
«μήπως κυρίαρχο στην ανάδειξη στελεχών είναι οι προσωπικές γνωριμίες …το ναι σε όλα με αποτέλεσμα να αναδεικνύουμε στις παραπάνω θέσεις συντρόφους ναινέδες και άβουλους;» (Ν. Αρβανίτης, 13.1.05.)
«…η τακτική που ακολούθησε το κόμμα μας στην προσπάθεια του να κινητοποιήσει το αγροτικό κίνημα ώστε να γίνει μαζικό με την ίδρυση της ΠΑΣΥ, αντί να συσπειρώσει το αγροτικό συνδικαλιστικό κίνημα έφερε δυστυχώς, αντίθετα σαν αποτέλεσμα τη συρρίκνωση». (Μ. Ξενοφών, 23.12.04)
«…τι είδους αυτοκριτική είναι η άποψη που περιέχεται στις Θέσεις, για ανοδική πορεία του ΚΚΕ για συσπειρώσεις και μέτωπα, όταν όλοι γνωρίζουν την εκλογική στασιμότητα του κόμματος από το 1981 και εδώθε και την πολυδιάσπαση του αριστερού κινήματος;» (Β. Αποστολόπουλος, 23.12.04)
«…ενώ κοπιάζουμε και ποδηλατούμε, η ρόδα πολλές φορές δεν βρίσκει έδαφος, γυρίζει στον αέρα…» (Ν. Σαλπιστής, 23.12.04)
«…το στυλ καθοδήγησης… ιστορία πονεμένη που μας ταλαιπωρεί. Πολλές φορές υιοθετείται η εύκολη λύση – ο ανώτερος διατάζει ο κατώτερος υπακούει… δίνεται η εντύπωση ότι στην ΚΕ επιχειρείται οργανωτικό ξεκαθάρισμα» (Δ. Σαμαρά 21.12.04)
«…οι λίγοι που μείναμε κλειστήκαμε στις Θερμοπύλες μας και οχυρωμένοι πίσω απ’ το καταστατικό γίναμε ο Κρόνος που έφαγε τα παιδιά του. (Γ. Αδάμ, 10.12.04).
Αυτά είναι μόνο λίγα απ’ όσα δημοσιεύονται στο Ρ. και δείχνουν πως στη βάση επικρατεί αναβρασμός. Δεν έχουμε απλά αμφισβήτηση κάποιων πολιτικών θέσεων και αναλύσεων. Έχουμε μια οργισμένη αντίδραση ενός κομματιού της κομματικής βάσης που θεωρεί πως η ηγεσία δεν είναι ικανή να βγάλει συμπεράσματα. Και η οποία αμφισβητεί ευθέως και την ειλικρίνεια των προθέσεων της ηγεσίας και την ύπαρξη ουσιαστικής δημοκρατίας και ελευθερίας στο εσωτερικό του κόμματος.
Στο ΚΚΕ όμως δεν υπήρχε και δεν πρόκειται να υπάρξει πραγματική εσωτερική δημοκρατία.
Γιατί, όταν η πολιτική γραμμή είναι λαθεμένη, ο μόνος τρόπος να υπερασπιστεί, είναι με γραφειοκρατικές διαδικασίες.
Για αυτό και στο ΚΚΕ δεν μπορεί να υπάρξει «ηρεμία». Ποτέ δεν υπήρξε και ούτε πρόκειται να υπάρξει. Γιατί ο «μαρξισμός» του είναι διαποτισμένος με τη σταλινική διαστρέβλωση. Αυτό θα γεννά και θα αναπαράγει διαρκώς αδιέξοδα και αντιφάσεις στην πολιτική γραμμή και την θεωρητική του ανάλυση. Θα φέρνει πάντα τη γραμμή του ΚΚΕ σε σύγκρουση με τις πραγματικές ανάγκες του εργατικού κινήματος. Κι αυτό θα μεταφράζεται σε κρίση στις γραμμές του.
