Στα πλαίσια του 24ου κάμπινγκ Antinazizone – YRE, είχαμε μαζί μας την Ιταλίδα ακτιβίστρια Nicoletta Dosio, που συμμετέχει ενεργά όλα τα τελευταία χρόνια στο κίνημα NO TAV. Το «Ξ» μίλησε μαζί της για την εμπειρία του κινήματος που παλεύει ενάντια στην καταστροφή της κοιλάδας Susa στη βόρεια Ιταλία
Nicoletta, τι είναι και πότε ξεκίνησε το κίνημα NO TAV;
Το κίνημα NO TAV παλεύει ενάντια στην κατασκευή μιας υπερταχείας σιδηροδρομικής γραμμής στη βόρεια Ιταλία, στην κοιλάδα Susa. Το σχέδιο για την κατασκευή της πρωτοεμφανίστηκε στα τέλη της δεκαετίας του 1980, την εποχή που γεννιόταν η «Ευρώπη του Μάαστριχτ». Η αρχική ιδέα ήταν μια υπερταχεία σιδηροδρομική γραμμή με το όνομα «Διάδρομος 5» που θα διέσχιζε μια σειρά ευρωπαϊκών χωρών, ξεκινώντας από την Πορτογαλία, περνώντας από τμήματα της Ισπανίας, της Γαλλίας, της Ιταλίας κ.α., φτάνοντας τελικά μέχρι το Κίεβο της Ουκρανίας. Και ενώ όλες οι υπόλοιπες χώρες έχουν εγκαταλείψει το σχέδιο (με χώρες όπως η Σλοβενία να αρνούνται εξαρχής και το δήμαρχο του Κιέβου να μην έχει καν ενημερωθεί) οι ιταλικές κυβερνήσεις όλων των τελευταίων χρόνων επιμένουν στην κατασκευή του ιταλικού τμήματος της γραμμής. Το θέμα δεν είναι μόνο η μεγάλη περιβαλλοντική καταστροφή στην κοιλάδα, αλλά και οι απαλλοτριώσεις εκτάσεων από τις οποίες εξαρτάται η τοπική αγροτική παραγωγή και η αφαίρεση από τους κατοίκους του δικαιώματος να σχεδιάζουν οι ίδιοι τι θα παράγουν και πως θα ζουν.
Πες μας λίγα λόγια για το κίνημα και τους ανθρώπους που συμμετέχουν σε αυτό
Το NO TAV είναι ένα λαϊκό κίνημα από τα κάτω, που από την πρώτη στιγμή της δημιουργίας του αρνήθηκε οποιαδήποτε σχέση με κομματικές, ή άλλες γραφειοκρατίες. Ο κόσμος όμως που το απαρτίζει, προέρχεται από διαφορετικές πολιτικές αφετηρίες-οργανώσεις, κουβαλώντας μαζί του τα καλύτερα στοιχεία των κινηματικών του διαδρομών. Είναι ένα ετερογενές κίνημα, στις γραμμές του οποίου συμμετέχουν από αναρχικοί και κομμουνιστές, μέχρι ανένταχτοι αριστεροί και καθολικοί. Αυτό που ένωσε όλο αυτό τον διαφορετικόp κόσμο, ήταν η πικρή εμπειρία της ήττας του προηγούμενου περιβαλλοντικού αγώνα και των καταστροφών που ακολούθησαν. Είχε προηγηθεί η μάχη ενάντια στην κατασκευή ενός καταστροφικού δικτύου αυτοκινητοδρόμων, που δεν κατάφερε να νικήσει, γιατί αφέθηκε στα χέρια τοπικών παραγόντων και Μ.Κ.Ο.
Και στην περίπτωση της σιδηροδρομικής γραμμής όμως, κάποια κομμάτια έχουν κατασκευαστεί. Ποιες είναι οι επιπτώσεις στην περιοχή μέχρι σήμερα;
Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η καταστροφή της παραγωγής της φημισμένης πατάτας της περιοχής. Σήμερα πλέον είμαστε υποχρεωμένοι να εισάγουμε πατάτες από την Ολλανδία. Ισορροπημένες οικολογικά περιοχές, είτε ερημώθηκαν πλήρως, είτε αποτελούν πλέον απλά σημεία διέλευσης. Δεν πρόκειται μόνο για το θέμα της περιβαλλοντικής καταστροφής όμως, ούτε μόνο για την αφαίρεση του δικαιώματος των κατοίκων να σχεδιάζουν την τοπική παραγωγή. Πρόκειται για το μοντέλο κυριαρχίας που προσπαθούν να μας επιβάλουν. Για ένα μεγάλο διάστημα, το σύνθημα που κυριαρχούσε στο κίνημα ήταν,
«Στο κοινό ευρωπαϊκό μας σπίτι, θέλουμε να είμαστε στο καθιστικό ή στην κουζίνα, όχι στο διάδρομο».
Μπορείς να μας αναφέρεις τους πιο σημαντικούς σταθμούς του κινήματος;
Οι πρώτες απαλλοτριώσεις έγιναν το 1998 και προκάλεσαν μεγάλη καταστροφή και μαζικές αντιδράσεις. Ήταν καθαρό σε όλους ότι το έργο όχι μόνο δε θα δημιουργούσε νέες θέσεις εργασίας, αλλά αντίθετα θα κατέστρεφε πολλές από τις ήδη υπάρχουσες. Η μελέτη προέβλεπε την κατάργηση 11.000 χιλιομέτρων του κλασικού σιδηροδρομικού δικτύου και το κλείσιμο των εργοστασίων που συντηρούσαν τα βαγόνια. Το «αντάλλαγμα» θα ήταν η κατασκευή 5.000 χιλιομέτρων δικτύου υψηλής ταχύτητας. Όλος ο κόσμος καταλάβαινε ότι δεν επρόκειτο για ένα έργο εκσυγχρονισμού του δικτύου, αλλά μια κομπίνα με μοναδικό στόχο το κέρδος των κατασκευαστικών εταιρειών.
Τα επόμενα χρόνια η κινηματική δουλειά που γινόταν ήταν κατά βάση ενημερωτικού χαρακτήρα. Ιδιαίτερα από το 1999 ως το 2001 κάναμε εντατική εκστρατεία ενημέρωσης πόρτα – πόρτα, με μεγάλη λεπτομέρεια, με αποτέλεσμα όλος ο κόσμος να γνωρίζει σε βάθος την υπόθεση.
Το 2005, άρχισαν οι πρώτες γεωτρήσεις και διαπιστώθηκε η ύπαρξη ουρανίου στο υπέδαφος. Το κίνημα διογκώθηκε. Για μήνες ολόκληρους στήθηκαν οδοφράγματα στην περιοχή Venaus για να αποτραπούν τα έργα. Οι διαδηλωτές δημιούργησαν κατασκηνώσεις, στις οποίες για ένα μεγάλο διάστημα ζούσαμε όλοι μαζί. Οι κατασκηνώσεις αυτές δεν ήταν ένα απλό «κάμπινγκ», είχε χαρακτηριστικά «φρουρίων» τα οποία υπερασπίζονταν την περιοχή από τη συνέχιση των έργων και την παρέμβαση της αστυνομίας.
Πως ήταν η ζωή στα οδοφράγματα;
Δεν ήταν απλά μια πολύμηνη υπεράσπιση της περιοχής μας από την περιβαλλοντική καταστροφή, αλλά ένα παράδειγμα εναλλακτικής οργάνωσης της καθημερινότητας. Οι πιο ηλικιωμένοι κατά κανόνα ασχολούνταν με την προετοιμασία του φαγητού. Οι γυναίκες είχαν καθοριστικό ρόλο και λόγο στην πορεία του κινήματος, πέρα από αυτό όμως ήταν και πάντα στην πρώτη γραμμή όταν δεχόμασταν επίθεση από την αστυνομία. Το βασικό τους χαρακτηριστικό ήταν η άκαμπτη αποφασιστικότητα και η διάθεση να προστατέψουν τα πιο νεαρά μέλη του κινήματος.
Η ιστορία των οδοφραγμάτων είχε ένα σημαντικό σταθμό…
Στις 6 Δεκεμβρίου του 2005 δεχτήκαμε επίθεση από την αστυνομία, η οποία κατέστρεψε τα πάντα. Την ίδια νύχτα βάλανε το στρατό να φυλάει το εργοτάξιο. Απαγορεύτηκε η πρόσβαση σε μεγάλες δασικές εκτάσεις. Ακόμη κι αν πλησίαζες για να μαζέψεις μανιτάρια, μπορούσες να καταλήξεις στη φυλακή. Νομίζανε ότι νικήσανε, αλλά η χαρά τους κράτησε μόνο δυο μέρες.
Στις 8 Δεκεμβρίου, έγινε μια τεράστια διαδήλωση με πάνω από 60.000 συμμετέχοντες. Δεν ήταν απλά μια από τις πιο δυνατές στιγμές του αγώνα, αλλά μια τεράστια νίκη. Παρά την άγρια καταστολή και τους σοβαρούς τραυματισμούς, οι διαδηλωτές απώθησαν τις δυνάμεις καταστολής και κατέλαβαν ξανά τις «κατασκηνώσεις – φρούρια».
Πες μας λίγα λόγια για την καταστολή που δέχτηκε το κίνημα
Δεν ήταν μόνο η τεράστια αστυνομική βία στο δρόμο. Εκατοντάδες άνθρωποι συνελήφθησαν κατά τη διάρκεια του κινήματος και οι περισσότεροι πέρασαν αρκετούς μήνες προφυλακισμένοι μέχρι τις δίκες τους. Στην προσπάθειά τους να αποδείξουν ότι το κίνημα είναι βίαιο, το 1998 κατηγόρησαν δυο ακτιβιστές και μια ακτιβίστρια για συμμετοχή σε τρομοκρατική οργάνωση.
Μάλιστα, τον καιρό που τελέστηκαν τα υποτιθέμενα αδικήματα για τα οποία κατηγορήθηκαν, η κοπέλα βρισκόταν στην Αργεντινή. Τη συμπεριέλαβαν όμως στις κατηγορίες, γιατί χρειάζονταν τουλάχιστον τρία άτομα για να στηριχτεί η κατηγορία της τρομοκρατικής οργάνωσης. Αθωώθηκαν μετά από ένα μεγάλο διάστημα περιπετειών και παραμονής στη φυλακή. Μέσα σε αυτό το διάστημα η κοπέλα αυτοκτόνησε έχοντας μόλις αποφυλακιστεί και αναμένοντας τη δίκη της, ενώ ένας ακόμη από τους κατηγορούμενους αυτοκτόνησε όσο ήταν ακόμη προφυλακισμένος. Οι διωκτικές αρχές χρησιμοποίησαν τις πιο βρώμικες μεθόδους για να αντιμετωπίσουν ένα κίνημα που φούντωνε.
Πολλοί από τους συμμετέχοντες στο κίνημα έχουν ακόμη «ανοιχτές παρτίδες» με τη δικαιοσύνη. Εγώ για παράδειγμα έχω ακόμη είκοσι δίκες που εκκρεμούν. Τυπικά πρέπει να εμφανίζομαι ανά τακτά διαστήματα στο αστυνομικό τμήμα της περιοχής μου. Δεν πηγαίνω ποτέ. Αρνούμαι να συμμορφωθώ. Το διάστημα κατά το οποίο βρισκόμουν σε κατ’ οίκον περιορισμό μπορούσε κανείς να με βρει οπουδήποτε αλλού εκτός από το σπίτι μου. Είχε φτάσει στο σημείο να μου λείπει, αλλά δεν πήγαινα ποτέ. Βέβαια, αυτή δεν είναι κάποια ιστορία «προσωπικού ηρωισμού». Όσα έκανα βασίζονται στη δύναμη της συλλογικής άμυνας του κινήματος. Αυτό που μένει σε όσους και όσες συμμετέχουν ενεργά σε κινήματα σαν το «NO TAV» είναι ότι η αξιοπρέπεια και η ελευθερία δε χαρίζονται. Και βέβαια παραμένουμε σε επαγρύπνηση, προκειμένου να μην ολοκληρωθεί το καταστροφικό έργο της κατασκευής του σιδηροδρομικού εκτρώματος.
