___________________________
Την τετάρτη 4 Μάρτη οργανώθηκε στη Θεσσαλονίκη διευρυμένη σύσκεψη του Συντονιστικού του ΣΥΡΙΖΑ Θεσ/νίκης με συμμετοχή 40 περίπου στελεχών. Θέμα της συζήτησης ήταν η οργανωτική ανασυγκρότηση του ΣΥΡΙΖΑ. Οι συνιστώσες κλήθηκαν να καταθέσουν τις απόψεις τους. Στη συζήτηση συμμετείχε και σημαντικός αριθμός «ανένταχτων» συντρόφων – συντρόφων δηλαδή που δεν ανήκουν σε κάποια συγκεκριμένη συνιστώσα.
Το Ξεκίνημα έχει εκφράσει εδώ και πολύ καιρό τις απόψεις τους για το είδος της Οργάνωσης που χρειάζεται ο ΣΥΡΙΖΑ (βλ. «Ξ» τεύχος 312, Ιούλης 2008, ή https://xekinima.org/news/displayNeolea.php?tbl=rightArticles&id=227, ή την Μπροσούρα του «Ξ» για τον ΣΥΡΙΖΑ). Στη συνάντηση στη Θεσ/νίκη οι σ. μέλη του «Ξ» κατέθεσαν το ακόλουθο κείμενο που συνοψίζει το σκεπτικό μας για την οργανωτική δομή και λειτουργία που χρειάζεται ο ΣΥΡΙΖΑ.
__________________________
ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Έχει ειπωθεί πολλές φορές ότι το οργανωτικό είναι και πολιτικό. Αυτή η βασική αρχή- με την οποία συμφωνούμε απόλυτα- νομίζουμε πως θα πρέπει να διέπει κάθε απόπειρα οργανωτικής ανασυγκρότησης. Για το ΞΕΚΙΝΗΜΑ η οργανωτική ανασυγκρότηση του ΣΥΡΙΖΑ θα πρέπει να επισφραγίζει την αριστερή στροφή της προηγούμενης περιόδου, στροφή που επιβεβαιώθηκε με την ανάδειξη του ΣΥΡΙΖΑ (παρά τις αδυναμίες του) στη μόνη ριζοσπαστική αντιπολιτευτική δύναμη απέναντι στην κυβέρνηση καθώς και με τα «15 σημεία» που αποτελούν ένα σημαντικό βήμα μπροστά σε σχέση με την ιδρυτική διακήρυξη. Η οργανωτική αναδιάταξη είναι απαραίτητη όχι μόνο προκειμένου αυτές οι θετικές κατακτήσεις να προστατευτούν και να περιφρουρηθούν από ανταγωνιστικές στρατηγικές (πχ κεντροαριστερά), αλλά και για να ανοίξει ο δρόμος για μια νέα ακόμα πιο αποφασιστική πορεία του ΣΥΡΙΖΑ προς τα αριστερά.
ΓΙΑ ΤΑ ΓΕΝΙΚΑ
· Η δομή που προτείνουμε είναι μια ιδιότυπη ομοσπονδιακή δομή, με το δικαίωμα συμμετοχής σε άτομα και οργανώσεις, με τα δικαιώματα των οργανώσεων αλλά και των ατόμων διασφαλισμένα, με τα δικαιώματα της πλειοψηφίας αλλά και των μειοψηφιών διασφαλισμένα και χωρίς τη δυνατότητα καπελωμάτων. Ο ΣΥΡΙΖΑ που προτείνουμε είναι ένας ΣΥΡΙΖΑ με μέλη, μέλη που θα έχουν δικαιώματα και υποχρεώσεις.
· Ο ΣΥΡΙΖΑ θα πρέπει να έχει οικονομική αυτοτέλεια που θα διασφαλίζεται από τη δέσμευση ενός ποσοστού της κρατικής χρηματοδότησης, μαζί με ένα αντίστοιχο ποσοστό από τις αποζημιώσεις βουλευτών και ευρωβουλευτών. Το ποσό αυτό θα μοιράζεται με αναλογικό τρόπο στις νομαρχιακές και τοπικές οργανώσεις προκειμένου να υλοποιούν τις δράσεις τους.
· Οι τοπικές και θεματικές/ κλαδικές οργανώσεις αποτελούν κύτταρο πολιτικής δράσης του ΣΥΡΙΖΑ στο χώρο ευθύνης τους και δεν πρέπει να τις αντιλαμβανόμαστε απλώς ως «παραρτήματα» του κεντρικού ΣΥΡΙΖΑ. Θα πρέπει να έχουν τη δυνατότητα να αποφασίζουν για εκστρατείες και δράσεις που αφορούν το χώρο ευθύνης τους και να παρεμβαίνουν με τις αποφάσεις τους στη συζήτηση ζητμάτων που αφορούν το σύνολο του ΣΥΡΙΖΑ (πχ πρόγραμμα).
· Η δομή και λειτουργία του «νέου» ΣΥΡΙΖΑ θα πρέπει να διασφαλίζει ότι οι «ανένταχτοι/ες» μέλη του ΣΥΡΙΖΑ δεν θα καπελώνονται από τις συνιστώσες οι οποίες εύκολα μπορούν να κυριαρχούν στις συζητήσεις και με την άσκηση του «βέτο» να κλείνουν τον δρόμο σε κάθε πρωτοβουλία των ανένταχτων. Αυτό πρέπει να διασφαλιστεί πάνω απ’ όλα.
· Οι μικρότερες (του ΣΥΝ) συνιστώσες καθώς και οι «ανένταχτοι/ες» μέλη του ΣΥΡΙΖΑ πρέπει να νιώθουν την ασφάλεια ότι δεν θα μετατραπούν σε δορυφόρους της μεγάλης συνιστώσας (του ΣΥΝ). Και αυτό είναι κρίσιμα απαραίτητο.
· Όλα αυτά μεταφράζονται, υποχρεωτικά, σε «παραχωρήσεις» που πρέπει να γίνουν από (όλες) τις συνιστώσες προς τους «ανένταχτους» κι από τον ΣΥΝ προς τις μικρότερες συνιστώσες. Τις πιο μεγάλες παραχωρήσεις θα πρέπει υποχρεωτικά να τις κάνει η μεγαλύτερη συνιστώσα, ακριβώς επειδή αυτή έχει την δυνατότητα να κυριαρχήσει ολοκληρωτικά στο όλο σχήμα. Μόνο έτσι μπορεί να λειτουργήσει με επαρκή δημοκρατία και επαρκή ισοτιμία ένα ομοσπονδιακό σχήμα.
Ποσοστώσεις
· Αυτά σημαίνουν ότι απαιτείται η εφαρμογή ποσοστώσεων σε όλα τα επίπεδα αντιπροσώπευσης. Ενδεικτικά θα λέγαμε πως η μεγαλύτερη συνιστώσα δεν πρέπει να έχει μεγαλύτερο ποσοστό αντιπροσώπευσης από το 20% σε κανένα επίπεδο (το ποσοστό αυτό κι όσα ακολουθούν είναι προς ανταλλαγή απόψεων και συζήτηση).
· Οι «ανένταχτοι» αγωνιστές/στριες από την άλλη θα πρέπει να έχουν τη δυνατότητα συμμετοχής στο 50% στα αντιπροσωπευτικά/συντονιστικά όργανα (στο βαθμό, βέβαια, που υπάρχουν αρκετοί «ανένταχτοι») για να νιώθουν ότι η παρουσία τους έχει νόημα κι ότι μπορούν να επηρεάζουν τις αποφάσεις τουλάχιστον σε ισότιμη βάση με τις οργανωμένες δυνάμεις των συνιστωσών.
Το υπόλοιπο 30% να το μοιραστούν μεταξύ τους ισότιμα οι υπόλοιπες συνιστώσες.
· Αυτά τα ποσοστά ασφαλώς δεν μπορούν παρά να είναι ελαστικά, στην πρακτική τους εφαρμογή. Όσο πιο ψηλά ανεβαίνουμε όμως στα συντονιστικά όργανα του ΣΥΡΙΖΑ και ιδιαίτερα στην κεντρική γραμματεία τότε πρέπει να τηρούνται με απόλυτη αυστηρότητα!
Η Σημασία Της Συναίνεσης Παραμένει Εξαιρετικά Μεγάλη
· Γενικά και σε όλα τα επίπεδα η ιδέα της συναίνεσης θα πρέπει να είναι κυρίαρχη. Αξίζει πάντα να ξοδεύεται περισσότερος χρόνος μέσα σε κλίμα καλής διάθεσης και με αμοιβαίες υποχωρήσεις ώστε να προκύπτουν ομόφωνες αποφάσεις.
· Υπάρχουν όμως περιπτώσεις στις οποίες δεν θα μπορούν να παρθούν ομόφωνες αποφάσεις. Σ’ αυτές τις περιπτώσεις οι τελικές αποφάσεις θα πρέπει να παίρνονται με ειδικές πλειοψηφίες κι όχι με απλή πλειοψηφία των παρευρισκομένων (γιατί η απλή πλειοψηφία θα τα δίνει όλα στη μεγάλη συνιστώσα).
Ειδικές (Ενισχυμένες) Πλειοψηφίες Και Τα Δικαιώματα Των Μειοψηφιών
· Αν είναι σωστό να μην παίρνονται οι αποφάσεις με απλή πλειοψηφία άλλο τόσο σωστό είναι να μην μπορεί καμία συνιστώσα από μόνη της να ασκεί βέτο στη διαδικασία των αποφάσεων. Χρειάζεται μια τομή, σε κάποιο σημείο, έτσι από τη μια να μην παραλύει εύκολα η διαδικασία και από την άλλη μια ισχυρή μειοψηφία να μπορεί να μπλοκάρει την πλειοψηφία και να την υποχρεώνει σε παραχωρήσεις.
· Υπάρχουν δύο τρόποι γι’ αυτό. Ο ένας είναι οι αποφάσεις να παίρνονται με ενισχυμένες πλειοψηφίες όπως 2/3 ή ¾. Ο δεύτερος είναι ένα κάπως πιο περίπλοκο σύστημα στο οποίο α) η ψήφος των συνιστωσών καθορίζεται από τη συνιστώσα (μία ψήφος ή ανάλογα, ανά συνιστώσα, κι όχι από τον αριθμό των μελών της που είναι παρόντα) και β) η ψήφος των «ανέντακτων» καθορίζεται με απλή πλειοψηφία.
Προτιμούμε το δεύτερο, γιατί διασφαλίζει ότι καμία συνιστώσα δεν θα μπορεί να πάρει τον έλεγχο κινητοποιώντας αριθμούς. (Πχ, το SWP στη Βρετανία, στα τέλη της δεκ. του ’90, όταν αποφάσισε πως η «Σοσιαλιστική Συμμαχία» του ήταν ενοχλητική, κινητοποίησε «κουκιά», πήρε τον έλεγχο και μετά την έκλεισε).
· Προτείνουμε, έτσι, οι αποφάσεις να απαιτούν την υποστήριξη του 50% των συνιστωσών (μία ψήφος ή όπως αποφασιστεί, ανά συνιστώσα) και το 50% των ανένταχτων κάθε ενός συντονιστικού οργάνου.
Εναλλαγή – Ανακληση
· Στα συντονιστικά να υπάρχει εναλλαγή το αργότερο ανά 6 μήνες. Το παράδειγμα της Θεσ/νίκης δείχνει πως η εναλλαγή μπορεί να λειτουργήσει μια χαρά και ανά 3μηνο.
· Όλα τα όργανα επανεκλέγονται σε ετήσια βάση.
· Όλα τα όργανα είναι, «ανά πάσα στιγμή», ανακλητά από τη γενική συνέλευση (τοπική ή νομαρχιακή ή πανελλαδική) που τα έχει εκλέξει.
Τοπική Γενική Συνέλευση
· Η γενική συνέλευση σε τοπικό επίπεδο αποτελεί αποφασιστική διαδικασία για κάθε τοπική οργάνωση. Κι εδώ οι αποφάσεις δεν θα πρέπει να παίρνονται με απλή πλειοψηφία. Γιατί διαφορετικά η μαζικότερη από τις συνιστώσες θα μπορεί, αν το επιλέξει, κινητοποιώντας αριθμούς – και μάλιστα την ώρα της ψηφοφορίας – να περνάει πάντα τις δικές της θέσεις (ακόμα κι αν δεν ελέγχει την τοπική επιτροπή/γραμματεία, εφόσον δεν το επιτρέπουν οι κανόνες που θα θεσμοθετηθούν προς αυτό τον σκοπό).
· Η συναίνεση πρέπει να αποτελεί σταθερή επιδίωξη και στην τοπική γενική συνέλευση. Αν αυτή είναι αδύνατη χρειάζεται μια διαδικασία κάπως σύνθετη, αντίστοιχη μ’ αυτή στα συντονιστικά όργανα, πιο πάνω. Δηλαδή, το 50% των συνιστωσών (που έχουν παρουσία) και το 50% των ανένταχτων (στο επίπεδο μιας τοπικής οργάνωσης όλοι ξέρουν «ποιος είναι ποιος»). Εναλλακτικά οι αποφάσεις μπορούν να παίρνονται με πολύ ενισχυμένες πλειοψηφίες, όπως 75%, αλλά πιστεύουμε πως το 50%-50% διασφαλίζει πολύ καλύτερα τους «ανένταχτους/ες» και τις μικρότερες συνιστώσες.
· Εννοείται ότι ψηφίζουν μόνο τα καταγραμμένα μέλη των τοπικών οργανώσεων και κανένα άτομο δεν μπορεί να είναι ταυτόχρονα μέλος σε περισσότερες από μία τοπικές.
Πανελλαδική Συνέλευση
· Η πανελλαδική συνέλευση για να μπορεί να είναι πραγματικά αντιπροσωπευτική και πραγματικά δημοκρατική, θα πρέπει να λειτουργεί δια αντιπροσώπων εκλεγμένων ανά τοπική ή νομαρχιακή οργάνωση. Αυτό δεν στερεί το δικαίωμα της παρουσίας και της τοποθέτησης σε όποιον/α το επιθυμεί. Όμως οι αποφάσεις πρέπει να παίρνονται από το σώμα των αντιπροσώπων – διαφορετικά θα ευνοείται πάντα η μεγάλη συνιστώσα και η πόλη στην οποία θα συγκαλείται η συνέλευση. Εφόσον τηρούνται οι πιο πάνω ποσοστώσεις (50-30-20%) οι αποφάσεις μπορούν να παίρνονται με απλή πλειοψηφία.
Έλεγχος Βουλευτών
· Χρειάζεται να τεθεί ζήτημα ελέγχου και των βουλευτών. Η «βάση» θα πρέπει να έχει αποφασιστικό λόγο στην ανάδειξη των υποψηφίων και θα πρέπει να υπάρχουν διαδικασίες εναλλαγής, ελέγχου και ανάκλησης των βουλευτών.
· Αυτά όλα σήμερα σκοντάφτουν πέρα από πολιτικά, σε νομικά και συνταγματικά πλαίσια. Παρόλα αυτά, η πολιτική σημασία της σχετικής πρότασης παραμένει μεγάλη. Η πρακτική της εφαρμογή πρέπει να τύχει παραπέρα επεξεργασίας.
Η Κατοχύρωση Των Δικαιωμάτων Των Μελών Δεν Αναιρεί Την Ανεξαρτησία των Συνιστωσών
Όλα τα πιο πάνω δεν αναιρούν ούτε στο ελάχιστο την ελευθερία και την ανεξαρτησία των συνιστωσών του ΣΥΡΙΖΑ. Για να μην αναπτυχθεί κανενός είδους αντιπαράθεση ανάμεσα στους/στις «ανένταχτους/ες» από τη μια και τις συνιστώσες από την άλλη, θέλουμε να τονίσουμε το αντίθετο: η ανεξαρτησία (πολιτικά και οργανωτικά) των διαφορετικών οργανώσεων που αποτελούν τον ΣΥΡΙΖΑ, η ελευθερία στην κριτική και στη δράση, μπορεί να λειτουργήσουν ευεργετικά για το σύνολο του ΣΥΡΙΖΑ, την αριστερά και την κοινωνία.
