John Simpson, Ιρλανδία
Για τα κυρίαρχα μέσα ενημέρωσης, το Κασμίρ είναι απλώς ένα ακόμη «προβληματικό» σημείο του πλανήτη. Πρόσφατα, μια ομάδα Ινδών τουριστών δολοφονήθηκε σε αυτή τη γραφική περιοχή στους πρόποδες των Ιμαλαΐων. Η Ινδία κατηγόρησε το Πακιστάν, με αποτέλεσμα να ξεκινήσει μια ακόμη ανταλλαγή χτυπημάτων με βαρύ οπλισμό ανάμεσα στις δύο χώρες. Στη συνέχεια η κυβέρνηση των ΗΠΑ μεσολάβησε για την κατάπαυση του πυρός.
Τα μέσα μαζικής ενημέρωσης προσφέρουν ελάχιστες εξηγήσεις, ανάλυση ή ιστορικά στοιχεία.
Τι κρύβεται πίσω από τα πρόσφατα γεγονότα;
Τι κρύβεται λοιπόν πίσω από τα πρόσφατα ταραχώδη γεγονότα στο Κασμίρ; Ή και στην Παλαιστίνη, ή σε πολλά άλλα μέρη του κόσμου; Η απάντηση βρίσκεται στην τοξική κληρονομιά της Βρετανικής Αυτοκρατορίας. Αυτό δεν είναι κάτι που διδάσκεται στα σχολεία, ωστόσο είναι σημαντικό η εργατική τάξη και η νεολαία σε όλο τον κόσμο να γνωρίζουν αυτή την πραγματικότητα. Ο ιμπεριαλισμός εξακολουθεί να κυριαρχεί στις ζωές μας, είτε είναι ο ιμπεριαλισμός των ΗΠΑ σήμερα, είτε ενδεχομένως αυτός της Κίνας στο εγγύς μέλλον. (Μια υποσημείωση: στα πρόσφατα στρατιωτικά πλήγματα που αντάλλαξαν Ινδία και Πακιστάν φάνηκε ότι το στρατιωτικό υλικό που προμηθεύει η Κίνα στο Πακιστάν αποδεικνύεται πολύ ανώτερο από τα δυτικής κατασκευής αεροσκάφη και τα συστήματα αεράμυνας που χρησιμοποιεί η Ινδία). Μέχρι στιγμής ο κινέζικος ιμπεριαλισμός έχει εκδηλωθεί ως «ήπια δύναμη», κάνοντας επενδύσεις και κατασκευάζοντας έργα υποδομής μεγάλης κλίμακας, για τα οποία βέβαια κάποια στιγμή θα απαιτήσει ανταπόδοση.
Ας επιστρέψουμε στις δραστηριότητες της Βρετανικής Αυτοκρατορίας στη Νότια Ασία. Η επίσημη αφήγηση λέει ότι μας έφεραν τον εκσυγχρονισμό με τις κατακτήσεις της σημερινής Ινδίας, του Πακιστάν και του Μπαγκλαντές (καθώς και της Μιανμάρ). Το γεγονός ότι όλα ξεκίνησαν με την Εταιρεία Ανατολικών Ινδιών, η οποία είχε τον δικό της ιδιωτικό στρατό μισθοφόρων, είναι αποκαλυπτικό από μόνο του. Η Εταιρεία Ανατολικών Ινδιών τα κατάφερνε τόσο καλά στη λεηλασία του πλούτου αυτών των τεράστιων περιοχών, που ουσιαστικά εθνικοποιήθηκε από τη βρετανική κυβέρνηση. Έτσι απέκτησε μια επίφαση νομιμότητας, αλλά και οδήγησε στον τεράστιο πλουτισμό του βρετανικού θησαυροφυλακίου.
Η βρετανική κυριαρχία ειδικεύτηκε στην υπερεκμετάλλευση του τοπικού εργατικού δυναμικού και στην εξόρυξη πρώτων υλών σε πρωτόγνωρες ποσότητες. Καθαρή κλοπή. Με τη δοκιμασμένη (στην Ιρλανδία) τακτική του «διαίρει και βασίλευε» και με τη συνεργασία τμημάτων της τοπικής άρχουσας τάξης, η Βρετανική Αυτοκρατορία αποσπούσε δισεκατομμύρια δολάρια χρόνο με τον χρόνο. Η πολύπλοκη πολιτική, κοινωνική, εθνοτική και θρησκευτική ισορροπία που υπήρχε πριν από τη βρετανική επέμβαση δημιουργούσε συνθήκες που οι ιμπεριαλιστές αξιοποίησαν στο έπακρο, και η εκκολαπτόμενη Βρετανική Αυτοκρατορία έπαιξε τα χαρτιά της τόσο επιδέξια όσο οποιαδήποτε εγκληματική συμμορία στην ιστορία της ανθρωπότητας. Αντί να οδηγήσει σε πρόοδο, η οικονομική ανάπτυξη της περιοχής ακρωτηριάστηκε προκειμένου να ανταποκριθεί στις ανάγκες της αυτοκρατορίας. Έτσι, η κληρονομιά του ιμπεριαλισμού στη Νότια Ασία είναι η εξαθλίωση των μαζών, οι οποίες εξακολουθούν να χρησιμοποιούνται ως πιόνια η μία εναντίον της άλλης από τις άρχουσες τάξεις τόσο στην Ινδία όσο και στο Πακιστάν. Παρά την πρόοδο των οικονομιών τους από τότε μέχρι σήμερα, απέτυχαν οικτρά να βγάλουν τη μεγάλη πλειοψηφία των πληθυσμών τους από τη φτώχεια.
Η κατάρρευση της Βρετανικής Αυτοκρατορίας
Η σημερινή κρίση στο Κασμίρ χρονολογείται από την κατάρρευση της Βρετανικής Αυτοκρατορίας μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο. Καθώς η επιρροή της στη νότια Ασία αποδυναμωνόταν, πραγματοποίησε μια απότομη και άτσαλη αποχώρηση των στρατευμάτων της από την περιοχή το 1947. Οι ολοένα και πιο εκτεταμένες βίαιες συγκρούσεις που ακολούθησαν μεταξύ ινδουιστών και μουσουλμάνων εξτρεμιστών, πανικόβαλαν τις εξαθλιωμένες μάζες. Οι Βρετανοί, τους οποίους εκπροσωπούσε ο Λόρδος Μάουντμπατεν, ουσιαστικά εξυπηρέτησαν τους εξτρεμιστές και των δύο θρησκευτικών ομάδων, εγκρίνοντας τη δημιουργία δύο χωρών, του μουσουλμανικού Πακιστάν και της ινδουιστικής Ινδίας, με αυθαίρετα σχεδιασμένα σύνορα. Η κρίση επιδεινώθηκε από τη βιαστική απόφαση του Μάουντμπατεν να δώσει στους δύο λαούς μόλις λίγες ημέρες για να πάρουν αποφάσεις με βάση τη νέα πραγματικότητα. Ακολούθησε χάος.
Δέκα έως είκοσι εκατομμύρια άνθρωποι κατέφυγαν από το Πακιστάν στην Ινδία ή το αντίστροφο – μουσουλμάνοι στο Πακιστάν, ινδουιστές στην Ινδία. Πάνω από ένα εκατομμύριο άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους στη βία και την αναταραχή που ακολούθησε, αν και ο αριθμός αυτός είναι μάλλον υποτιμημένος, καθώς δεν τηρούνταν αξιόπιστα αρχεία, αφού οι υποδομές είχαν καταρρεύσει εντελώς. Οι περιοχές που χτυπήθηκαν περισσότερο από την αναταραχή ήταν το Παντζάμπ στα δυτικά και η Βεγγάλη στα ανατολικά. Το Κασμίρ, στα βόρεια του Παντζάμπ, γλίτωσε από τα χειρότερα, καθώς η βρετανική εξουσία το αντιμετώπιζε ως ημιανεξάρτητη περιοχή που διοικούνταν από έναν τοπικό «πρίγκιπα», στον οποίο έδωσε την εξουσία να αποφασίσει με ποια πλευρά θα πήγαινε. Επομένως, δεν χαράχθηκαν σύνορα μέσα στο Κασμίρ όπως συνέβη αλλού. Ωστόσο, η κυρίως μουσουλμανική περιοχή απορροφήθηκε στη συνέχεια από την «ινδουιστική» Ινδία. Δεν άργησαν να αρχίσουν οι στρατιωτικές συγκρούσεις μεταξύ των πακιστανικών και των ινδικών ενόπλων δυνάμεων. Τοπικές αντάρτικες ομάδες έπαιξαν επίσης ρόλο στη μάχη ενάντια στην ινδική κυριαρχία, ορισμένοι από τους οποίους υποστήριζαν ένα ανεξάρτητο Κασμίρ. Το 1972 καθιερώθηκε μια «Γραμμή Ελέγχου» που χώριζε το Κασμίρ στη μέση με ένα ένοπλο στρατόπεδο σε κάθε πλευρά. Από τότε μέχρι σήμερα η περιοχή δεν έχει γνωρίσει ειρήνη. Οι μουσουλμάνοι στο υπό ινδική κυριαρχία Κασμίρ ζουν ουσιαστικά υπό στρατιωτικό νόμο.
Αναζωπύρωση των εντάσεων
Ο N. Μόντι, ένας ακροδεξιός εγκληματίας που κυβερνά σήμερα την Ινδία, αναζωπύρωσε τις αντιδράσεις καταργώντας το 2019 το τελευταίο ίχνος τοπικής διοίκησης στο κομμάτι του Κασμίρ που βρίσκεται υπό ινδική κυριαρχία. Ο Μόντι, περισσότερο από πολλούς προκατόχους του, έχει σκόπιμα πυροδοτήσει τις θρησκευτικές εντάσεις στην Ινδία με τη φιλο-ινδουιστική και αντι-μουσουλμανική ρητορική και πολιτική του. Οι μουσουλμάνοι στην Ινδία υπομένουν εδώ και πολύ καιρό διακρίσεις από διάφορες ινδικές εθνικές και περιφερειακές κυβερνήσεις. Καμία όμως δεν έχει υποστεί τόση καταπίεση όση οι μουσουλμάνοι του Κασμίρ. Πίσω από αυτή την καταπίεση κρύβεται η προσπάθεια της ινδικής άρχουσας τάξης να κρατήσει υπό τον έλεγχό της περιοχές στις οποίες δρουν άλλες αυτονομιστικές ομάδες, διάσπαρτες σε όλη την Ινδία, οι οποίες φτάνουν σε διψήφια ποσοστά.
Η τακτική του «διαίρει και βασίλευε» που εισήγαγε η βρετανική κυριαρχία έχει ακόμα τη χρησιμότητά της για την άρχουσα τάξη. Επιπλέον παρέχει έναν σημαντικό αντιπερισπασμό από το συνεχώς διευρυνόμενο χάσμα μεταξύ των υπερπλουσίων της χώρας και των εργατικών στρωμάτων στην πόλη και την ύπαιθρο. Και βέβαια, αν αυτό δεν είναι αρκετό, τότε είναι πολύ βολικό να βρίσκεται η χώρα σε συνεχή πολεμική κατάσταση με έναν εχθρό στην άλλη πλευρά των συνόρων, στο Πακιστάν. Πρόκειται για μια χρήσιμη τακτική, η οποία πρέπει να αναμοχλεύεται κάθε λίγο καιρό για να αποσπάται η προσοχή των μαζών από το να επικεντρωθούν στον οικονομικό ταξικό πόλεμο που διεξάγεται εναντίον τους σε καθημερινή βάση από τους ίδιους τους Ινδούς εκμεταλλευτές τους. Αυτό ισχύει εξίσου φυσικά και για τις καταπιεσμένες μάζες στο Πακιστάν.
Συνοψίζοντας
Τα γεγονότα στο Κασμίρ γίνονται ίσως πιο εύκολα κατανοητά από όσους σε όλο τον κόσμο έχουν βιώσει την εμπειρία του ιμπεριαλισμού και του συντριπτικού μηχανισμού προπαγάνδας του. Η απάντησή μας θα πρέπει να είναι η καθαρή εναντίωση στον πόλεμο και την εθνικιστική βία, το μόνο πραγματικό όπλο για να λυθούν τα προβλήματα τόσο στο εσωτερικό όσο και διεθνώς. Η λύση, όπως πάντα, είναι η σφυρηλάτηση της ενότητας μεταξύ των εργαζομένων πέρα από εθνικά σύνορα και η απόρριψη εκείνων των ηγετών και των πολιτικών κομμάτων που υποδαυλίζουν τη διαίρεση μεταξύ των εργαζομένων στη Νότια Ασία και αλλού, στις νεο-αποικιακές περιοχές του κόσμου.
Δυστυχώς, όλη την τελευταία περίοδο σε ολόκληρο τον κόσμο, η προοπτική αυτή φρενάρεται από την ηχηρή απουσία εργατών και σοσιαλιστικών σχηματισμών με την ικανότητα να αντισταθούν στις αδυσώπητες επιθέσεις που δέχονται οι εργαζόμενοι. Αυτό που απαιτείται είναι η οικοδόμηση νέων εργατικών κομμάτων που θα μπορούν να συνδεθούν σε ένα αντιιμπεριαλιστικό και αντικαπιταλιστικό ενιαίο μέτωπο που θα ξεπερνά τα εθνικά, θρησκευτικά, κλπ εμπόδια και θα χτίσουν την ενότητα της εργατικής τάξης.
