Οι αυξημένοι λογαριασμοί στο ηλεκτρικό ρεύμα αποτελούν άλλο ένα χτύπημα στο εργατικό εισόδημα. Το οποίο είναι ήδη γονατισμένο όχι μόνο από την προηγούμενη δεκαετία σκληρής μνημονιακής λιτότητας, αλλά και από τη ραγδαία αύξηση του πληθωρισμού τους προηγούμενους μήνες.
Σύμφωνα με έρευνα του Ινστιτούτου Εργασίας (ΙΝΕ) της ΓΣΕΕ που δημοσίευσε στις 19 Γενάρη στο Δελτίο Οικονομικών Εξελίξεων, η απώλεια εισοδήματος για τους αμειβόμενους με τον κατώτατο μισθό φτάνει το 10,4% και για τους εργαζόμενους μερικής απασχόλησης το 13,7% (συγκρίνοντάς τα σε σχέση με τον Δεκέμβρη του 2020).
Ένα σημαντικό κομμάτι αυτής της απώλειας αφορά στα τρόφιμα όπου οι αυξήσεις κυμαίνονται από 5% μέχρι 20% αλλά ακόμα μεγαλύτερες είναι οι αυξήσεις στους λογαριασμούς ενέργειας (για το ρεύμα 45% και για το φυσικό αέριο 136%).
Οι αυξήσεις στην τιμή της ενέργειας είναι ένα πανευρωπαϊκό φαινόμενο. Ένας από τους λόγους, αλλά όχι ο μόνος, είναι ο περιορισμός προσφοράς φυσικού αερίου από τη Ρωσία. Η κυβέρνηση επικαλείται συστηματικά τη διεθνή κατάσταση για να αποδείξει ότι δεν είναι δική της ευθύνη αυτό που συμβαίνει εδώ και λίγες εβδομάδες με τους αυξημένους λογαριασμούς. Ωστόσο, τα νούμερα αποκαλύπτουν το αντίθετο.
Η διεθνής κούρσα στις τιμές της ενέργειας έχει επηρεάσει όλες τις χώρες, ανάμεσά τους όμως πρωταθλήτρια στις αυξήσεις και σταθερά η πιο ακριβή στο ρεύμα είναι η Ελλάδα. Ο λόγος που συμβαίνει αυτό είναι αφενός η διαχρονική και συστηματική απαξίωση της ΔΕΗ από όλες τις κυβερνήσεις μεταπολιτευτικά και κυρίως από τις μνημονιακές κυβερνήσεις και αφετέρου οι αλλεπάλληλες χαριστικές ρυθμίσεις υπέρ των γνωστών κρατικοδίαιτων, παρασιτικών «επιχειρηματικών ομίλων» που λυμαίνονται το χώρο της ενέργειας.
Το αόρατο χέρι της αγοράς
Εδώ και χρόνια το επιχείρημα της «απελευθέρωσης της αγοράς» έχει εφαρμοστεί παντού. Τηλεπικοινωνίες, Ολυμπιακή, τρένα, αεροδρόμια, λιμάνια, κοκ, με τα αποτελέσματα να είναι λίγο πολύ γνωστά. Η ΔΕΗ βέβαια δεν γλίτωσε από αυτή τη λογική.
Το 2000 μετατράπηκε σε Ανώνυμη Εταιρία, εισήχθη στο Χρηματιστήριο και έσπασε σε ΔΕΗ, ΑΔΜΗΕ και ΔΕΔΔΗΕ. Το μεγάλο παιχνίδι ξεκίνησε όταν οι ιδιώτες μπήκαν σε αυτό. Μιλάμε για τους γνωστούς ομίλους των Βαρδινογιάννη, Μυτιληναίου, Περιστέρη, Λάτση, Κοπελούζου που, χωρίς να κάνουν καμία επένδυση, χρίστηκαν «επενδυτές» καταληστεύοντας τη ΔΕΗ.
Συγκεκριμένα, με το τρίτο μνημόνιο που υπέγραψε ο ΣΥΡΙΖΑ η ΔΕΗ υποχρεούνταν, πάντα στα πλαίσια της ελεύθερης(!) αγοράς, να χάσει το 50% του μεριδίου της στη λιανική μέχρι το 2019, προκειμένου να «δουλέψει ο ανταγωνισμός».
Σε αυτά τα πλαίσια υποχρεώθηκε να πουλάει το ρεύμα που παράγει στους ανταγωνιστές της σε τιμές κάτω του κόστους με αποτέλεσμα να «μπαίνει μέσα» κατά εκατοντάδες εκατομμύρια ευρώ.
Οι ανταγωνιστές της αντί να πάρουν το φθηνό ρεύμα και να το πουλήσουν στην εσωτερική αγορά για να «ανοίξει ο ανταγωνισμός» (κι έτσι, να μειωθούν, υποτίθεται οι τιμές) το πουλούσαν στο εξωτερικό όπου τα κέρδη ήταν πολύ μεγαλύτερα.
Με λίγα λόγια η ΔΕΗ επιδοτούσε τους ανταγωνιστές της με τα λεφτά που εισέπραττε από όλους μας μέσω των λογαριασμών που έστελνε στα σπίτια μας.
Πως λειτουργεί το Χρηματιστήριο Ενέργειας
Σήμερα αυτή η διαδικασία έχει αντικατασταθεί από το Χρηματιστήριο Ενέργειας. Το ανεξάρτητο δημοσιογραφικό μέσο Reporters United ερεύνησε τη λειτουργία του Χρηματιστηρίου Ενέργειας και αποκάλυψε την κοροϊδία που συντελείται. Συγκεκριμένα:
- Το Χρηματιστήριο Ενέργειας αποτελείται από 4 επιμέρους «χρηματιστήρια». Σε αυτά οι παραγωγοί ενέργειας πουλούν ενέργεια, η οποία εν συνεχεία πωλείται στους παρόχους. Οι πάροχοι, με τη σειρά τους, πωλούν την ενέργεια που έχουν αγοράσει από το χρηματιστηριακό αυτό σύστημα στη λιανική αγορά, δηλαδή στους καταναλωτές.
- Τα δύο από τα 4 επιμέρους «χρηματιστήρια» (ημερήσια και προημερήσια αγορά) που αφορούν τις ημερήσιες ανάγκες σε ενέργεια λειτουργούν με δημοπρασίες που σημαίνει ότι οι παραγωγοί καλούνται να μειοδοτήσουν και το σύστημα επιλέγει τις φθηνότερες τιμές από κάθε μονάδα ηλεκτροπαραγωγής.
- Το τρίτο όμως «χρηματιστήριο», που ονομάζεται «αγορά εξισορρόπησης» προβλέπει την κάλυψη των αναγκών του συστήματος όταν δεν υπάρχει επάρκεια, σε τιμές που μπορεί να διαμορφωθούν σε πολύ μεγάλα ύψη.
- Αυτό που κάνουν λοιπόν οι «επενδυτές» της ενέργειας είναι το εξής: δίνουν πολύ μεγάλες τιμές στην ημερήσια και προημερήσια αγορά και βγαίνουν έξω από το παιχνίδι. Επειδή όμως στο τέλος της ημέρας οι ανάγκες δεν έχουν καλυφθεί, επανέρχονται στην «αγορά εξισορρόπησης» όπου δεν υπάρχει δημοπράτηση και πουλάνε την ενέργειά τους σε τιμές πάρα πολύ υψηλές εκμεταλλευόμενοι το γεγονός ότι το σύστημα είναι αναγκασμένο να τις δεχθεί.
Αυτή η διαδικασία εξηγεί σε πολύ μεγάλο βαθμό την εκτόξευση των τιμών του ρεύματος για τους οικιακούς καταναλωτές.
Η Ελλάδα είναι η μοναδική χώρα στην Ευρώπη που το σύνολο της ενέργειας περνάει από το Χρηματιστήριο Ενέργειας.
Τα στοιχεία δείχνουν ότι στη Γερμανία και τη Γαλλία το 29% της ενέργειας πωλείται στη χρηματιστηριακή αγορά, στην Ιταλία το 11%, ενώ στην Πολωνία μόλις το 1%. Το υπόλοιπο διευθετείται μέσω μακροχρόνιων διμερών συμβολαίων προμήθειας, όπου οι εταιρείες που πουλάνε ρεύμα στους καταναλωτές, έχουν συμφωνήσει με ηλεκτροπαραγωγούς να αγοράζουν ποσότητες ρεύματος για μεγάλα χρονικά διαστήματα σε σταθερές, προσυμφωνημένες τιμές.
Πολλές μικρές Energa
Τα κρατικοδίαιτα παράσιτα που τα κανάλια και οι κυβερνήσεις ονομάζουν «επενδυτές» σε όλη αυτή τη διαδικασία μόνο εισπράττουν. Και όταν ζορίζουν τα πράγματα όχι μόνο δεν πληρώνουν τίποτα, αλλά τρέχουν με απλωμένο χέρι στο δημόσιο (που κατά τα άλλα κάνει κακό στην οικονομία), κι από πάνω κλέβουν και ότι μπορούν.
Το σκάνδαλο της Energa-Hellas Power είναι ακόμη νωπό. Η εταιρία έπαιρνε τον ΕΝΦΙΑ για λογαριασμό της (τότε ο ΕΝΦΙΑ πληρωνόταν μέσω των λογαριασμών ρεύματος) και δεν τον απέδωσε ποτέ. Αντίθετα η ΔΕΗ αναγκάστηκε να επιβαρυνθεί με 128 εκ., φέσι που της άφησε ηEnerga ενώ οι επικεφαλής της εταιρίας όχι μόνο την έβγαλαν καθαρή, αλλά ετοιμάζονται να ξαναγίνουν επενδυτές – που αλλού; – στον τομέα της ενέργειας!
Σήμερα μπροστά στην ενεργειακή κρίση, τα όργανα έχουν ξαναρχίσει.
Σύμφωνα με δημοσίευμα της Καθημερινής, εταιρίες παροχής ηλεκτρικής ενέργειας που δεν κατονομάζονται έχουν αρχίσει και παρακρατούν τα δημοτικά τέλη! Και αυτό συμβαίνει ήδη, σύμφωνα με καταγγελία της ΚΕΔΕ (Ένωση Δήμων), σε κάποιους Δήμους εδώ και 2 χρόνια!
Ο Δήμος Κηφισιάς μάλιστα έχει ήδη ξεκινήσει νομικές διαδικασίες για οφειλές άνω των 1,8 δισ. ευρώ. Αυτό δεν εμπόδισε το δημοτικό συμβούλιο να προχωρήσει σε αύξηση των δημοτικών τελών κατά 8% – με άλλα λόγια οι δημότες καλέστηκαν να πληρώσουν για τα χρέη που δημιούργησαν οι αετονύχηδες της ενέργειας.
Σε όλα αυτά πρέπει να προστεθούν και οι καταγγελίες της προέδρου της Ένωσης Καταναλωτών ΕΚΠΟΙΖΩ, Παναγιώτας Καλαποθαράκου που έβαλε στο στόχαστρο τα «ψιλά γράμματα» των συμβολαίων και μίλησε ευθέως για αδιαφάνεια, για παρανομία των εταιριών ηλεκτρικής ενέργειας, για παραπλάνηση καταναλωτή και για συστηματική παραπληροφόρηση και αθέμιτες εμπορικές πρακτικές. Η Καλαποθαράκου έχει αναφερθεί εκτενώς και στην περίφημη «ρήτρα αναπροσαρμογής» των λογαριασμών ρεύματος που δεν είναι τίποτε άλλο από μετακύλιση των αυξήσεων από τις εταιρείες στους λογαριασμούς των καταναλωτών:
«Μετά την επεξεργασία των λογαριασμών στο ανταγωνιστικό κομμάτι συμπεραίνουμε πως είναι εξόφθαλμα παραπλανητική για τον καταναλωτή η εφαρμογή της ρήτρας αναπροσαρμογής, που έχει ως αποτέλεσμα να αυξάνεται η χρέωση της κιλοβατώρας, καθώς πολλές φορές είναι σε άσχετο σημείο του λογαριασμού, ως συμπληρωματική χρέωση και δεν επωφελείται ο καταναλωτής από τη συμβατική συμφωνία που έχει κάνει με τον εκάστοτε προμηθευτή…»
Εθνικοποίηση-κοινωνικοποίηση η μόνη λύση
Η εμπειρία που έχουμε αποκτήσει από την παραχώρηση των άλλοτε κραταιών κρατικών μονοπωλίων στους ιδιώτες είναι πικρή. Το ίδιο μοντέλο της «απελευθέρωσης» εφαρμόζεται ξανά και ξανά με αποτέλεσμα τα φτωχά λαϊκά στρώματα να πληρώνουν τη νύφη και οι «επενδυτές» να θησαυρίζουν χωρίς να χρειαστεί να πάρουν το παραμικρό επιχειρηματικό ρίσκο, χωρίς να χρειάζεται να βάλουν καν το χέρι στην τσέπη αφού έτσι κι αλλιώς οι «επενδύσεις» τους είναι μέσα από τραπεζικά δάνεια.
Γνωρίζουμε τί έγινε με την Ολυμπιακή που ξεπουλήθηκε και τώρα η κυβέρνηση δίνει στο ιδιωτικό μονοπώλιο της Aegean ένα δώρο σχεδόν 200 εκατομμυρίων ευρώ.
Γνωρίζουμε τι έγινε στις τηλεπικοινωνίες με το ολιγοπώλιο των 3 εταιριών σήμερα να κάνει την Ελλάδα την ακριβότερη χώρα κινητής τηλεφωνίας στην Ευρώπη και από τις ακριβότερες στον κόσμο.
Είδαμε, μέσα στην κακοκαιρία τις εταιρίες διοδίων και τα ιδιωτικοποιημένα τρένα τι καταστάσεις μπορούν να δημιουργήσουν.
Η ενέργεια αποτελεί βασικό και αναγκαίο αγαθό πρώτης ανάγκης. Ο μόνος τρόπος να εξασφαλιστεί η πρόσβαση σε αυτό από όποιον το έχει ανάγκη, να σταματήσουμε το φαινόμενο της ενεργειακής φτώχειας και να αντιμετωπίσουμε τα κύματα ακρίβειας που σαρώνουν τους εργαζόμενους και τα φτωχά λαϊκά στρώματα, είναι η εθνικοποίηση-κοινωνικοποίηση των εταιριών ενέργειας και η δημιουργία ενός ενιαίου φορέα που θα λειτουργεί για τις ανάγκες της κοινωνίας κάτω από εργατικό έλεγχο και διαχείριση.
