Της Ελένης Μήτσου
Ούτε λίγο ούτε πολύ η κυβέρνηση Τσίπρα-Καμένου προσπαθεί να δώσει την εικόνα ότι δίνει τη «μητέρα όλων των μαχών» για το ασφαλιστικό. Το τοπίο είναι εντελώς θολό και οι εργαζόμενοι και συνταξιούχοι δεν μπορούν να σχηματίσουν εικόνα για το τι ακριβώς τους περιμένει. Ας προσπαθήσουμε να βάλουμε τα πράματα σε μια σειρά – για να δείξουμε ότι τα ψέματα και η υποκρισία αυτής της κυβέρνησης δεν περιγράφονται!
Με το 3ο Μνημόνιο η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ δεσμεύτηκε να περικόψει 2,25 δισ.€ από τις συντάξεις τη διετία 2015-2016, για να «εξοικονομηθούν» χρήματα που θα χρησιμοποιηθούν –και αυτά– για την αποπληρωμή του χρέους.
Οι μειώσεις αυτές έρχονται να προστεθούν στις μειώσεις ύψους 35-50% που επέβαλαν οι κυβερνήσεις της ΝΔ και του ΠΑΣΟΚ στις κύριες συντάξεις τα προηγούμενα χρόνια, στις έως και 50% μειώσεις των επικουρικών, στις περικοπές των εφάπαξ παροχών κατά 35-40% κλπ.
Μέχρι στιγμής…
Μέσα στο 2015 η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ προχώρησε με το νόμο 4336/2015 στα εξής μέτρα:
- Μείωσε την κατώτατη (κύρια) σύνταξη κατά 94€ (από τα 486€ στα 392€) και επέβαλε πάγωμα στη σημερινή ονομαστική της αξία (στα 392 € δηλαδή) μέχρι το 2021. Το μέτρο αφορά μέχρι στιγμής περίπου 510.000 συνταξιούχους του ΙΚΑ.
- Κατάργησε το προνοιακό τμήμα της κύριας σύνταξης για όλους τους συνταξιούχους πριν τα 67 (με την εξαίρεση των συντάξεων αναπηρίας και θανάτου).
Όσοι συνταξιοδοτούνται νωρίτερα θα λαμβάνουν μέχρι τα 67 χρόνια μόνο το «ανταποδοτικό» κομμάτι της σύνταξης (το ποσό δηλαδή που προκύπτει από τις εισφορές που έχουν καταβάλει κατά τον εργασιακό τους βίο). Αυτό το μέτρο οδηγεί χιλιάδες ανθρώπους σε συντάξεις των 250€ μέχρι να φτάσουν τα 67.
- Αύξησε την εισφορά περίθαλψης των συνταξιούχων κατά 2% (από 4% σε 6%) στις ακαθάριστες κύριες συντάξεις, προκαλώντας νέα μείωση στα καθαρά ποσά που καταβάλλονται στους συνταξιούχους.
- Μείωσε τις επικουρικές συντάξεις κατά 6% επιβάλλοντας εισφορά υγειονομικής περίθαλψης αντίστοιχου ύψους.
- Νομοθέτησε την κατάργηση του ΕΚΑΣ (Επίδομα Κοινωνικής Αλληλεγγύης Συνταξιούχων) για το 20% των δικαιούχων κατώτατης κύριας σύνταξης (περίπου 70.000 συνταξιούχοι) μέσω αυστηροποίησης των εισοδηματικών κριτηρίων (η εφαρμογή αυτού του νόμου θα ξεκινήσει από τον επόμενο μήνα, Φλεβάρη του 2016).
Επίσης νομοθέτησε την πλήρη κατάργηση του ΕΚΑΣ το 2019, μέτρο που θα πλήξει άλλους 300.000 συνταξιούχους. Το μέτρο αυτό πλήττει κατευθείαν τους χαμηλοσυνταξιούχους, αφού το ΕΚΑΣ (57-230€) δινόταν σε συνταξιούχους με συνολικά εισοδήματα κάτω από 8.000€ και σε ανθρώπους με αναπηρία.
- Κατάργησε τη χορήγηση της κατώτατης σύνταξης για 30.000 ανασφάλιστους υπερήλικες. Η σύνταξη αυτή είχε καταργηθεί από τις κυβερνήσεις ΝΔ-ΠΑΣΟΚ, επαναθεσπίστηκε με τον νόμο Στρατούλη 4331/2015 και ξανακαταργήθηκε μετά από εντολή των δανειστών από τη 2η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ.
Οι ανασφάλιστοι υπερήλικες υποτίθεται ότι θα καλυφθούν μέσω ενός Επιδόματος Κοινωνικής Αλληλεγγύης που θα λαμβάνουν (γύρω στα 350 ευρώ). Ωστόσο τα κριτήρια για τη χορήγηση του επιδόματος είναι εξαιρετικά αυστηρά, με αποτέλεσμα να το λάβουν πολύ λιγότεροι απ’ όσους λάμβαναν παλιότερα τη σύνταξη των ανασφάλιστων υπερηλίκων.
- Επέβαλε επιπλέον 10% μείωση της σύνταξης για όσους συνταξιοδοτούνται πρόωρα. Αυτό το 10% επιβάλλεται στη σύνταξη που προκύπτει μετά τις μειώσεις που προβλέπει ο νόμος ν.3655/2008 για τις πρόωρες συντάξεις και οι οποίες είναι -6% για κάθε χρόνο πριν τα προβλεπόμενα ηλικιακά όρια συνταξιοδότησης.
- Παραβίασε κατοχυρωμένα και θεμελιωμένα συνταξιοδοτικά δικαιώματα επιβάλλοντας σταδιακή αύξηση στα ηλικιακά όρια συνταξιοδότησης έως και 17 χρόνια, ενώ προέβλεψε ηλικιακά όρια σε όσους παλαιούς ασφαλισμένους είχαν δικαίωμα συνταξιοδότησης ανεξαρτήτως ορίου ηλικίας.
Και τώρα το νέο πακέτο
Μετά από όλα αυτά η κυβέρνηση υποσχόταν πως στη νέα διαπραγμάτευση με τους δανειστές για το ασφαλιστικό δεν θα δεχτεί καμία μείωση στις κύριες συντάξεις και πως θα δώσει μάχη για να μην μειωθούν οι επικουρικές.
Ωστόσο όταν ο κ. Κατρούγκαλος παρουσίασε την πρόταση της κυβέρνησης προς τους δανειστές αποκαλύφθηκε ότι προβλέπει:
- Μειώσεις στις κύριες συντάξεις 15-30% για όσους συνταξιοδοτηθούν από 1/1/2016. Οι μειώσεις προκύπτουν από την αλλαγή του τρόπου υπολογισμού των συντάξεων. Ο νέος τρόπος υπολογισμού συντάξεων θα εφαρμοστεί και στις «παλιές» συντάξεις. Οι όποιες μειώσεις προκύψουν σε αυτές θα επιβληθούν όμως από το 2018.
- Αύξηση των ασφαλιστικών εισφορών στις επικουρικές συντάξεις κατά 1,5% (1% από τον εργοδότη και 0,5% από τους εργαζόμενους).
- Τριπλασιασμό στις ασφαλιστικές εισφορές των αγροτών έως το 2020. Οι εισφορές θα αυξηθούν σταδιακά στο 20% του εισοδήματος των αγροτών από το 7% που είναι σήμερα.
- Σύνδεση των εισφορών των ελεύθερων επαγγελματιών με το εισόδημα τους από το 2017. Οι εισφορές θα υπολογίζονται με συντελεστή 20% επί του καθαρού εισοδήματος για τη σύνταξη και 6,95% για την υγειονομική περίθαλψη. Για όσους έχουν καθαρό εισόδημα μικρότερο των 800€ το μήνα προκύπτει ένα μικρό όφελος (έως 50€ λιγότερα) σε σχέση με τις σημερινές εισφορές, αλλά για τους υπόλοιπους προκύπτουν αυξήσεις.
- Διατήρηση της «ρήτρας μηδενικού ελλείμματος» (που, όπως τόσα άλλα, η κυβέρνηση θα… καταργούσε)για τις επικουρικές συντάξεις, η οποία μετονομάζεται σε «κανόνα βιωσιμότητας».
- Ενοποίηση όλων των ταμείων κύριας σύνταξης σ’ ένα «υπερταμείο».
Κόκκινες γραμμές και άλλα παραμύθια…
Τα παραπάνω μέτρα αποτελούν το «καλό» σενάριο για το ασφαλιστικό!
Τη στιγμή που γράφεται αυτό το άρθρο οι δανειστές δεν έχουν εκφράσει ακόμα τη γνώμη τους πάνω στην πρόταση της κυβέρνησης. Είναι σχεδόν βέβαιο ότι θα απαιτήσουν ακόμα σκληρότερα μέτρα ενάντια στα λαϊκά στρώματα όπως επίσης βέβαιο είναι ότι η κυβέρνηση θα υποχωρήσει.
Οι αναφορές σε «κόκκινες γραμμές» και «μάχες» γίνονται για μια ακόμα φορά για λόγους «εντυπωσιασμού» (αν υπάρχει ακόμα κανείς για να «εντυπωσιαστεί»), αφού σε κάθε «συνάντηση» με τους δανειστές αποδεικνύεται η άρνηση του ΣΥΡΙΖΑ να προχωρήσει σε οποιαδήποτε πραγματική σύγκρουση.
