Η ειδησεογραφία για την Ταϊλάνδη δεν είναι τόσο συχνή στα μέρη μας, αλλά αυτό δε μειώνει τη σημασία των διαδηλώσεων που συνεχίζουν ασταμάτητα από τον Ιούλη και μετά. Στην αρχή ήταν κυρίως μαθητές σχολείων, τώρα πια φοιτητές, νέοι εργαζόμενοι, αλλά και κομμάτια των λαϊκών στρωμάτων, αμφισβητούν το Ταϊλανδέζικο καθεστώς στο σύνολο του. Ένα καθεστώς στρατιωτικό, που πήρε την εξουσία μέσα από ένα κλασσικό πραξικόπημα το 2014, αλλά το 2019 μέσω της οργάνωσης μιας παρωδίας εκλογών, ντύθηκε την «προβιά» της πολιτικής κυβέρνησης. Έτσι άλλαξαν μεν οι τίτλοι, αλλά καθόλου η ουσία. Ο Πραγιούτ Τσαν-ο-τσα ονομάστηκε πρωθυπουργός, αλλά παραμένει ένας δικτάτορας στρατηγός.
Οι μαθητές η σπίθα που άναψε φωτιά
Στις πρώτες μαθητικές διαδηλώσεις του καλοκαιριού κυριαρχούσαν εικόνες όπως ο χαιρετισμός των τριών δαχτύλων (σ.σ. σύμβολο αντίστασης από την ταινία «Αγώνες Πείνας») και οι λευκές κόλλες χαρτί στα υψωμένα χέρια των διαδηλωτών. Αποκρυπτογραφώντας τους συμβολισμούς, οι Ταϊλανδοί των 15-16 χρόνων, έδειχναν πως θέλουν να απαλλαγούν από τον στενό κορσέ του αυταρχισμού, της λογοκρισίας και της απαγόρευσης της ελεύθερης έκφρασης.
Μέχρι τα μέσα του Αυγούστου οι φοιτητές πήραν τα ηνία στις διαδηλώσεις, φέρνοντας μαζί τους πιο επεξεργασμένα αιτήματα, όπως αυτά για την απελευθέρωση των φυλακισμένων αγωνιστών, την ανάγκη κατοχύρωσης των δημοκρατικών δικαιωμάτων, την εκ θεμελίων αλλαγή του Συντάγματος.
Στις 16 Αυγούστου στη διαδήλωση που κατέληξε στο Μνημείο της Δημοκρατίας στην πρωτεύουσα Μπανγκόγκ, συμμετείχε κι ένας μεγάλος αριθμός νέων εργαζομένων, αλλά και μεγαλύτερων στην ηλικία εργοστασιακών εργατών, ιδιαίτερα από την κλωστοϋφαντουργία.
Ήταν πια μια αμιγώς αντικυβερνητική διαδήλωση που καλούσε την κυβέρνηση του Πραγιούτ να παραιτηθεί. Και ταυτόχρονα απαιτούσε:
- Όχι άλλα πραξικοπήματα (σ.σ. από το 1932 έχουν γίνει 18 πραξικοπήματα στην χώρα!)
- Όχι σε κυβέρνηση εθνικής ενότητας
- Καθιέρωση της δημοκρατίας ως πολίτευμα της Ταϊλάνδης.
Υπήρχε όμως κι ένα καινούργιο στοιχείο στα συνθήματα, η ανοικτή και μαζική κριτική στο θεσμό της Μοναρχίας που ισχύει στη χώρα.
Ο ρόλος της Μοναρχίας
Ο Ταϊλανδέζικος ποινικός κώδικας έχει ειδικό κεφάλαιο με ποινές για όσους προσβάλουν, απειλούν ή αμφισβητούν τη Μοναρχική οικογένεια και το θεσμό γενικά. Έστω και η απλή κριτική μπορεί να επισύρει φυλάκιση ως 15 χρόνια! Οι περισσότερες δίκες για αυτά τα «αδικήματα» διεξάγονται μυστικά και οι εξαφανίσεις των καταδικασθέντων είναι συνηθισμένες. Ως πρόσφατα ήταν ταμπού και μόνο να πιάσεις τη Βασιλική οικογένεια στο στόμα σου. Όχι όμως πια. Πόσο μάλλον που ο βίος και η πολιτεία του Βασιλιά είναι ένα διαρκές σκάνδαλο.
Ο Μάχα Βαγιραλονγκόρν διαδέχθηκε τον πατέρα του στο θρόνο το 2016. Με το καλημέρα άλλαξε το Σύνταγμα για να μπορεί… να βασιλεύει ζώντας στο εξωτερικό!
Τον περισσότερο καιρό ζει σε ένα αριστοκρατικό ξενοδοχείο στο Μόναχο της Γερμανίας και κάνει ταξίδια αστραπή στην Μπανγκόνγκ για τα πολυτελή πάρτι της μητέρας του ή άλλων μελών της Βασιλικής οικογένειας.
Το 2018 κατάργησε την κυβερνητική εποπτεία στο «Γραφείο Βασιλικής Περιουσίας» και ως αποτέλεσμα σήμερα, αυτός και μόνο αυτός, διαχειρίζεται μια περιουσία 40 δισ. δολαρίων, αποτελώντας τον πιο πλούσιο Μονάρχη του πλανήτη! Καμιά έκπληξη που στο Twitter, το hashtag #whydoweneedaking? (γιατί χρειαζόμαστε ένα βασιλιά;) έγινε viral στη χώρα που ο ημερήσιος εργατικός μισθός είναι 11 δολάρια!
Το πόσο ριζοσπαστικοποιημένη είναι η συνείδηση του κινήματος στην Ταϊλάνδη σήμερα, προκύπτει κι από το γεγονός ότι είναι η πρώτη φορά που ένα κίνημα στην ιστορία της χώρας, βάζει αιτήματα όπως η δυνατότητα της Βουλής να κάνει δημόσια έρευνα στα οικονομικά της Μοναρχίας, η νομιμοποίηση της κριτικής προς την Βασιλική οικογένεια, η απαγόρευση του Μονάρχη να παίζει κεντρικό πολιτικό ρόλο, ο διαχωρισμός των οικονομικών της Βασιλικής οικογένειας και του κράτους και ο δραστικός περιορισμός των κονδυλίων που απομυζούν. Και παρότι μέχρι στιγμής το κίνημα δεν έχει προτείνει την κατάργηση της Μοναρχίας, η εφαρμογή των παραπάνω αιτημάτων θα μετέτρεπε τον ρόλο της σε διακοσμητικό.
Μια καταστροφική κρίση
Το υπόβαθρο της κοινωνικής έκρηξης είναι η πανδημία του covid 19 και η συνακόλουθη οικονομική κρίση που έριξε την Ταϊλανδέζικη κοινωνία σε μια τεράστια περιδίνηση. Από τις αρχές του Μάρτη δύο στους τρείς Ταϊλανδούς είδαν το εισόδημα τους να πέφτει κατά 47%! Ο Σύνδεσμος των Ταϊλανδών βιομηχάνων προέβλεψε ότι θα χαθούν 8 εκατομμύρια θέσεις εργασίας, ενώ ο αριθμός των ανέργων ήδη από το καλοκαίρι έχει σκαρφαλώσει στα 3 εκατομμύρια!
Πρόκειται για ένα ακόμα κεφάλαιο στο βιβλίο της ταξικής ανισότητας στη χώρα. Μεταξύ του 2015 και του 2018 αυξήθηκαν όσοι ζούσαν κάτω από το όριο της φτώχειας, από 4,8 εκατομμύρια σε 7. Τον Μάη του 2020 η Ταϊλάνδη ήταν στην 9η θέση της Διεθνούς Λίστας Πλουσίων «Hurun», με 57 Ταϊλανδούς δισεκατομμυριούχους να κατέχουν 135 δισεκατομμύρια δολάρια. Σε αντιπαραβολή, 16 εκατομμύρια Ταϊλανδοί, εξαιτίας της κρίσης, εξαρτώνται πλήρως από κρατικά βοηθήματα! 1
Ιστορία σήψης
Το οικονομικό υπόβαθρο εξηγεί πρωτογενώς τη φθορά του καθεστώτος. Αλλά η συσσώρευση εκρηκτικής ύλης στην κοινωνία συντελείται εδώ και πολύ καιρό.
Ο πραξικοπηματίας Πραγιούτ Τσαν-ο-τσα, που φόρεσε το κουστούμι του «εκλεγμένου» πρωθυπουργού μετά τις εκλογές παρωδία του 2019, έχει ξαναγράψει το Σύνταγμα της χώρας, κομμένο και ραμμένο στα μέτρα μιας εσαεί διακυβέρνησης από τον Στρατό. Αυτή άλλωστε ειναι και η παράδοση του Ταϊλανδέζικου μοντέλου: Στρατιωτικοί, Γραφειοκράτες, Μοναρχικοί και άλλοι διεφθαρμένοι καπιταλιστές, απομυζούν όλους τους χυμούς των ζωντανών δυνάμεων της κοινωνίας. Πρόκειται για σαπίλα συνδυασμένη με αλλαζονεία και αυταρχισμό.
Ένα παράδειγμα αρκεί για να κατανοηθεί η φύση του Ταϊλανδέζικου μοντέλου. Τον Ιούλη του 2020 ο Βοραγιούθ Γιουβιντία, κληρονόμος της αυτοκρατορίας της Red Bull και γιος του αντιπροσώπου της Ferrari της Ταϊλάνδης, απαλλάχθηκε χωρίς καμιά εξήγηση από τις κατηγορίες που είχαν απαγγελθεί το 2012, όταν είχε χτυπήσει, παρασύρει, σκοτώσει και εγκαταλείψει έναν αστυνομικό με την Ferrari του. Ο εν λόγω ζάμπλουτος Ταϊλανδός «εξαγόρασε» την δικαιοσύνη, που κατά τα άλλα είναι άτεγκτη όταν ανήλικοι ασκούν δημόσια κριτική στην Βασιλική οικογένεια.2
Τριγμοί στις κορυφές και μια μπερδεμένη συνείδηση
Ο πρωθυπουργός-δικτάτορας Πραγιούτ ροκανίζει τον χρόνο κι ελπίζει το κίνημα να κουραστεί και η εργατική τάξη και η υπόλοιπη κοινωνία να μην ακολουθήσουν. Η ταξική ζυγαριά δεν έχει ακόμα γύρει αποφασιστικά προς την μια ή την άλλη κατεύθυνση. Αλλά υπάρχουν κάποια στοιχεία αξιοσημείωτα.
Σε δημοσκόπηση του Πανεπιστήμιου Σουάν Ντουσίτ Ραγιαμπάτ, το διάστημα 16-21 Αυγούστου, με δείγμα 197.000 Ταϊλανδούς, το 62,8% συμφωνεί να αλλάξει το Σύνταγμα, το 53,9% δηλώνει πως ο Πραγιούτ είναι ένας αποτυχημένος δικτάτορας που πρέπει να φύγει και το 53,7% συμφωνεί με τις διαδηλώσεις και με τον στόχο τους για μια αληθινή δημοκρατία.3 Όλα αυτά συνυπάρχουν βέβαια και με τα αναπόφευκτα μπερδέματα για το πως καταλαβαίνουν διαφορετικά στρώματα την έννοια δημοκρατία.
Από την άλλη μεριά, οι διαδηλώσεις στην Ταϊλάνδη, πήραν παράδειγμα από το κίνημα στο Χονγκ Κονγκ πέρσι αλλά και από τις πιο πρόσφατες διαμαρτυρίες του κινήματος «Black Lives Matter» σε όλο τον κόσμο. Εύκολα μπορεί να αναγνωρίσει κανείς κάποιες ενδεικτικές ομοιότητες – φυσικά υπάρχουν και μεγάλες διαφορές. Όπως η επιλογή των διαδηλωτών να φορούν μαύρα ρούχα, η πολύ πλατιά χρήση των social media για το συντονισμό και το κάλεσμα διαδηλώσεων, οι συχνές συγκρούσεις με τις αστυνομικές δυνάμεις, η χρήση αυτοσχέδιου προστατευτικού εξοπλισμού απέναντι στις αστυνομικές επιθέσεις, οι καθημερινές διαδηλώσεις κλπ.
Πρόκειται για άλλον ένα κρίκο σε μια αλυσίδα κινημάτων τον τελευταίο χρόνο, που το ένα αποτελεί πηγή έμπνευσης για το άλλο, είτε αρνητικά, είτε θετικά.
Όμως συνεχίζουν να λείπουν κάποια επίμαχα κομμάτια από το παζλ που θα μπορούσαν να κάνουν τη διαφορά. Όπως η μαζική κινητοποίηση μέσα από απεργιακές και άλλες κινητοποιήσεις των εργαζομένων και η κατανόηση της ανάγκης το κίνημα να χτίσει τη δική του ανεξάρτητη ταξική πολιτική έκφραση και να εξελίξει τα αιτήματα του, συνδέοντας την πάλη για δημοκρατικά δικαιώματα με την ανατροπή αυτού του τόσο σάπιου συστήματος.
