Η ειδησεογραφία για την Ταϊλάνδη δεν είναι τόσο συχνή στα μέρη μας, αλλά αυτό δε μειώνει τη σημασία των διαδηλώσεων που συνεχίζουν ασίγαστα από τον Ιούλη και μετά. Εν αρχή ήταν κυρίως μαθητές σχολείων, τώρα πια φοιτητές, νέοι εργαζόμενοι, αλλά και κομμάτια των λαϊκών στρωμάτων, αμφισβητούν το Ταϊλανδέζικο καθεστώς στο σύνολο του. Ένα καθεστώς στρατιωτικό, που πήρε την εξουσία μέσω ενός κλασσικού πραξικοπήματος το 2014, αλλά το 2019 μέσω της οργάνωσης μιας παρωδίας εκλογών, ντύθηκε την «προβιά» της πολιτικής κυβέρνησης. Έτσι άλλαξαν μεν οι τίτλοι, αλλά καθόλου η ουσία. Ο Πραγιούτ Τσαν-ο-τσα ονομάστηκε πρωθυπουργός, αλλά παραμένει ένας δικτάτορας στρατηγός.
Οι μαθητές η σπίθα που άναψε φωτιά
Στις πρώτες μαθητικές διαδηλώσεις του καλοκαιριού κυριαρχούσαν εικόνες όπως ο χαιρετισμός των τριών δαχτύλων (σ.σ. σύμβολο αντίστασης από την ταινία «Αγώνες Πείνας») και οι λευκές κόλλες χαρτί στα υψωμένα χέρια των διαδηλωτών. Αποκρυπτογραφώντας τους συμβολισμούς, οι Ταϊλανδοί των 15-16 χρόνων έδειχναν πως θέλουν να απαλλαγούν από τον στενό κορσέ του αυταρχισμού, της λογοκρισίας και της απαγόρευσης της ελεύθερης έκφρασης.
Μέχρι τα μέσα Αυγούστου οι φοιτητές πήραν τα ηνία στις διαδηλώσεις, φέρνοντας μαζί τους πιο επεξεργασμένα αιτήματα, όπως αυτά για την απελευθέρωση των φυλακισμένων αγωνιστών, για την ανάγκη κατοχύρωσης των δημοκρατικών δικαιωμάτων, για την εκ θεμελίων αλλαγή του Συντάγματος.
Στις 16 Αυγούστου στη διαδήλωση που κατέληξε στο Μνημείο της Δημοκρατίας στην πρωτεύουσα Μπανγκόγκ, συμμετείχε κι ένας μεγάλος αριθμός νέων εργαζομένων, αλλά και μεγαλύτερων στην ηλικία εργοστασιακών εργατών, ιδιαίτερα από την κλωστοϋφαντουργία. Ήταν πια μια αμιγώς αντικυβερνητική διαδήλωση που καλούσε την κυβέρνηση του Πραγιούτ να παραιτηθεί. Υπήρχε όμως κι ένα καινούργιο στοιχείο στα συνθήματα, περισσότερο από κάθε άλλη φορά στο παρελθόν, η ανοικτή και μαζική κριτική στο θεσμό της Μοναρχίας που ισχύει στη χώρα.
Ο ρόλος της Μοναρχίας
Ο Ταϊλανδέζικος ποινικός κώδικας έχει ειδικό κεφάλαιο με ποινές για όσους προσβάλουν, απειλούν ή αμφισβητούν τη Μοναρχική οικογένεια και το θεσμό γενικά. Έστω και η απλή κριτική μπορεί να επισύρει φυλάκιση ως 15 χρόνια!
Οι περισσότερες δίκες για αυτά τα «αδικήματα» διεξάγονται μυστικά και οι εξαφανίσεις των καταδικασθέντων είναι συνηθισμένες. Ως πρόσφατα ήταν ταμπού και μόνο να πιάσεις τη Βασιλική οικογένεια στο στόμα σου. Όχι όμως πια. Πόσο μάλλον που ο βίος και η πολιτεία του Βασιλιά είναι ένα διαρκές σκάνδαλο.
Ο Μάχα Βαγιραλονγκόρν διαδέχθηκε τον πατέρα του στο θρόνο το 2016. Με το καλημέρα άλλαξε το Σύνταγμα για να μπορεί να βασιλεύει ζώντας στο εξωτερικό. Το 2018 κατάργησε την κυβερνητική εποπτεία στο «Γραφείο Βασιλικής Περιουσίας» και ως αποτέλεσμα σήμερα, αυτός και μόνο αυτός, διαχειρίζεται μια περιουσία 40 δισ. δολαρίων, αποτελώντας τον πιο πλούσιο Μονάρχη του πλανήτη! Καμιά έκπληξη που στο Twitter, το hashtag #whydoweneedaking? (γιατί χρειαζόμαστε βασιλιά;) έγινε viral στη χώρα, όπου ο ημερήσιος εργατικός μισθός είναι 11 δολάρια!
Μια καταστροφική κρίση
Το υπόβαθρο της κοινωνικής έκρηξης είναι η πανδημία του covid 19 και η συνακόλουθη οικονομική κρίση που έριξε την Ταϊλανδέζικη κοινωνία σε μια τεράστια περιδίνηση. Από τις αρχές του Μάρτη δύο στους τρείς Ταϊλανδούς είδαν το εισόδημα τους να πέφτει κατά 47%!
Ο Σύνδεσμος των Ταϊλανδών βιομηχάνων προέβλεψε ότι θα χαθούν 8 εκατομμύρια θέσεις εργασίας, ενώ ο αριθμός των ανέργων ήδη από το καλοκαίρι έχει σκαρφαλώσει στα 3 εκατομμύρια!
Πρόκειται για ένα ακόμα κεφάλαιο στο βιβλίο της ταξικής ανισότητας στη χώρα. Μεταξύ του 2015 και του 2018 αυξήθηκαν όσοι ζούσαν κάτω από το όριο της φτώχειας, από 4,8 εκατομμύρια σε 7. Τον Μάη του 2020 η Ταϊλάνδη ήταν στην 9η θέση της Διεθνούς Λίστας Πλουσίων «Hurun», με 57 Ταϊλανδούς δισεκατομμυριούχους να κατέχουν 135 δισεκατομμύρια δολάρια. Σε αντιπαραβολή, 16 εκατομμύρια Ταϊλανδοί, εξαιτίας της κρίσης, εξαρτώνται πλήρως από κρατικά βοηθήματα![1]
Ιστορία σαπίλας
Το οικονομικό υπόβαθρο εξηγεί πρωτογενώς τη φθορά του καθεστώτος. Αλλά η συσσώρευση κοινωνικής εκρηκτικής ύλης συντελείται εδώ και πολύ καιρό.
Ο πραξικοπηματίας Πραγιούτ Τσαν-ο-τσα, που φόρεσε το κουστούμι του «εκλεγμένου» πρωθυπουργού μετά τις εκλογές παρωδία του 2019, έχει ξαναγράψει το Σύνταγμα της χώρας, κομμένο και ραμμένο στα μέτρα μιας εσαεί διακυβέρνησης από τον Στρατό.
Αυτή άλλωστε είναι και η παράδοση του Ταϊλανδέζικου μοντέλου: στρατιωτικοί, γραφειοκράτες, μοναρχικοί και διεφθαρμένοι καπιταλιστές, απομυζούν όλους τους χυμούς των ζωντανών δυνάμεων της κοινωνίας. Πρόκειται για σαπίλα συνδυασμένη με αλαζονεία και αυταρχισμό.
Τριγμοί στις κορυφές και μια μπερδεμένη συνείδηση
Ο πρωθυπουργός-δικτάτορας Πραγιούτ ροκανίζει τον χρόνο κι ελπίζει το κίνημα να κουραστεί και η εργατική τάξη και η υπόλοιπη κοινωνία να μην ακολουθήσουν. Η ταξική ζυγαριά δεν έχει ακόμα γύρει αποφασιστικά προς την μια ή την άλλη κατεύθυνση. Αλλά υπάρχουν κάποια στοιχεία αξιοσημείωτα.
Σε δημοσκόπηση του Πανεπιστήμιου Σουάν Ντουσίτ Ραγιαμπάτ, το διάστημα 16-21 Αυγούστου, με δείγμα 197.000 Ταϊλανδούς, το 62,8% συμφωνεί να αλλάξει το Σύνταγμα, το 53,9% δηλώνει πως ο Πραγιούτ είναι ένας αποτυχημένος δικτάτορας που πρέπει να φύγει και το 53,7% συμφωνεί με τις διαδηλώσεις και με τον στόχο τους για μια αληθινή δημοκρατία.[2]
Όλα αυτά συνυπάρχουν βέβαια και με τα αναπόφευκτα μπερδέματα για το πως καταλαβαίνουν διαφορετικά στρώματα την έννοια δημοκρατία.
Από την άλλη μεριά, οι διαδηλώσεις στην Ταϊλάνδη, πήραν με μια έννοια την σκυτάλη από το κίνημα στο Χονγκ Κονγκ πέρσι, αλλά και από τις πιο πρόσφατες διαμαρτυρίες του κινήματος «Black Lives Matter» σε όλο τον κόσμο.
Εύκολα μπορεί να αναγνωρίσει κανείς κάποιες ενδεικτικές ομοιότητες – φυσικά υπάρχουν και μεγάλες διαφορές. Όπως η επιλογή των διαδηλωτών να φορούν μαύρα ρούχα, η πολύ πλατιά χρήση των social media, η ανακοίνωση των διαδηλώσεων μέσω social media, οι συχνές αναμετρήσεις με τις αστυνομικές δυνάμεις, η χρήση αυτοσχέδιου προστατευτικού εξοπλισμού απέναντι στις αστυνομικές επιθέσεις , οι καθημερινές διαδηλώσεις κλπ. Πρόκειται για άλλον ένα κρίκο σε μια αλυσίδα κινημάτων τον τελευταίο χρόνο, που το ένα αποτελεί πηγή έμπνευσης για το άλλο.
Όμως συνεχίζουν να λείπουν κάποια επίμαχα κομμάτια από το παζλ που θα μπορούσαν να κάνουν τη διαφορά. Όπως η μαζική παρέμβαση της εργατικής τάξης μέσα από απεργιακές κινητοποιήσεις, η κατανόηση της ανάγκης το κίνημα να χτίσει τη δική του ανεξάρτητη ταξική πολιτική έκφραση και να εξελίξει τα αιτήματα του.
Από την άλλη δεν υπάρχουν πολιτικές δυνάμεις που να συνδέουν την πάλη για δημοκρατικά δικαιώματα με την ανατροπή αυτού του τόσο σάπιου συστήματος.
[1] internationalsocialist.net: A Rising Movement Against the Regime
[2] thethaiger.com: Surveys show the majority support protesters but fear violence
