Της Ελένης Μήτσου
Ενάμιση μήνα διαπραγματεύονταν οι συνιστώσες του ΣΥΡΙΖΑ για τους υποψηφίους που θα καταλάμβαναν τις πρώτες θέσεις του ψηφοδελτίου στις ευρωεκλογές. Στο τέλος, δεν καταλήξανε σε ψηφοδέλτιο κοινής αποδοχής, αλλά σε διάλυση του ΣΥΡΙΖΑ.
Η διαδικασία ήταν κωμικοτραγική από την αρχή ως το τέλος της.
Ο ΣΥΝ, με το δεξιό ρεύμα στην αντεπίθεση, σε μια προσπάθεια να «φάει» τους «μικρούς», πρότεινε για την πρώτη θέση του ψηφοδελτίου υποψήφιους της «ευρύτερης αριστεράς», τύπου Βότση.
Από την άλλη πλευρά, οι υπόλοιπες συνιστώσες, διεκδικούσανε – και δικαίως μετά τα δρώμενα των βουλευτικών εκλογών – οι υποψήφιοι των πρώτων θέσεων του ψηφοδελτίου να προέρχονται από τις γραμμές τους.
Όσο ο ΣΥΝ δεν το αποδεχότανε, τη μια μέρα τον καταγγέλλανε στις εφημερίδες για ηγεμονισμό και δηλώνανε την αποχώρησή τους από τον ΣΥΡΙΖΑ, και την επόμενη επιστρέφανε στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων.
Οι κωμικοτραγικές αντιφάσεις συνεχίζουν και μετά τη διάλυση του ΣΥΡΙΖΑ, με τον Κωνσταντόπουλο να δηλώνει στην Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία στις 16/5: «Ο ΣΥΡΙΖΑ υπάρχει στην Ελληνική Βουλή […] Σε καμιά περίπτωση δεν μιλάμε για διάλυση του ΣΥΡΙΖΑ.».
Οι υπόλοιπες συνιστώσες πάντως δεν φαίνεται να συμμερίζονται την άποψή του…
Πριν από 4 μήνες, οι δυνάμεις που συγκρότησαν τον ΣΥΡΙΖΑ διακήρυτταν, ότι η συνεργασία τους αυτή δεν είναι μια «απλή εκλογική συνεργασία».
Έλεγαν ότι είναι μια συνεργασία με προοπτική και με στόχο την «ανασυγκρότηση της αριστεράς». Μια συνεργασία που θα έκανε την «αριστερά επίκαιρη ξανά».
4 μήνες αργότερα ο ΣΥΡΙΖΑ δεν κατάφερε να διατηρηθεί ούτε καν σαν μια «απλή εκλογική συνεργασία».
Παρόλη την αποτυχία του εγχειρήματος, μέχρι στιγμής καμιά από τις δυνάμεις που συγκρότησαν τον ΣΥΡΙΖΑ δεν έχει κάνει ούτε απολογισμό της προσπάθειας αυτής ούτε και αυτοκριτική. Τα ερωτήματα που τίθενται τελικά είναι δύο. Τι κατάφερε ο ΣΥΡΙΖΑ στους 4 μήνες ζωής του και γιατί κατέρρευσε.
Ο ΣΥΡΙΖΑ δεν κατάφερε ούτε να αναγεννήσει την αριστερά, ούτε να την ανασυγκροτήσει. Δεν κατάφερε καν να πάρει μια κάποια δυναμική στις βουλευτικές εκλογές ή ένα καλό ποσοστό. Η μόνη «επιτυχία» που είχε ο ΣΥΡΙΖΑ, ήταν να βάλει τον ΣΥΝ για μια ακόμη φορά στη βουλή. Οι εξωκοινοβουλευτικές οργανώσεις που συμμετείχαν στον ΣΥΡΙΖΑ στην ουσία «έσωσαν» τον ΣΥΝ την τελευταία στιγμή. Παράλληλα, δημιούργησαν αυταπάτες σ’ ένα κομμάτι του κόσμου της αριστεράς, που πίστεψε ότι ο ΣΥΡΙΖΑ εξέφραζε την ενότητα της αριστεράς και ότι θα μπορούσε να αλλάξει τα δεδομένα στην ελληνική αριστερά και στο ευρύτερο πολιτικό προσκήνιο.
Σήμερα, οι οργανώσεις της εξωκοινοβουλευτικής αριστεράς του ΣΥΡΙΖΑ, ρίχνουν τις ευθύνες για την κατάρρευση του σχήματος στον ΣΥΝ. Τον κατηγορούν ότι αθέτησε τις υποσχέσεις του για πλουραλιστική εκπροσώπηση του ΣΥΡΙΖΑ τόσο στη βουλή όσο και στα ΜΜΕ.
Και πράγματι, οι κατηγορίες ευσταθούν.
Τη θέση στη Βουλή που είχε υποσχεθεί ο ΣΥΝ στο Γ. Μπανιά (ΑΚΟΑ) την κατέλαβε τελικά η Α.Φιλίνη, ενώ στα ΜΜΕ ο ΣΥΡΙΖΑ αναφέρεται πάντα ως ΣΥΝ, και οι βουλευτές του ΣΥΝ εκφράζουν θέσεις ΣΥΝ και όχι ΣΥΡΙΖΑ. Ο ΣΥΝ έχει αναμφίβολα την απόλυτη ευθύνη για την κατάρρευση του σχήματος.
Το ερώτημα όμως είναι γιατί δεν μπορούσαν να προβλέψουν αυτή την εξέλιξη οι μικρότερες συνιστώσες. Γιατί δεν μπορούσαν να δουν ότι ο ΣΥΡΙΖΑ δεν είχε προοπτική.
Με αυτή την έννοια οι ευθύνες τους είναι μεγάλες.
Δώσανε εμπιστοσύνη στις υποσχέσεις ηγετικών στελεχών του ΣΥΝ, χωρίς να κατανοούν τα οργανικά χαρακτηριστικά του κόμματος αυτού, που δεν του επιτρέπουνε να μετακινηθεί με συνέπεια στ’ αριστερά.
Οι μικρότερες συνιστώσες δεν κατάλαβαν ότι ο ΣΥΡΙΖΑ δεν θα κατάφερνε ποτέ να αποκτήσει δυναμική. Δεν κατάλαβαν ότι τα ποσοστά του θα ήταν χαμηλά (πράγμα προβλέψιμο – βλ. ΞΕΚΙΝΗΜΑ τεύχος Γενάρη 2004) και δεν προέβλεψαν ότι το δεξιό ρεύμα του ΣΥΝ θα χρησιμοποιούσε αυτά τα χαμηλά ποσοστά για να μπει στην αντεπίθεση.
Τελικά, αυτό που καταφέρανε οι εξωκοινοβουλευτικές οργανώσεις του ΣΥΡΙΖΑ ήταν να θυσιάσουν τις δυνατότητες συσπείρωσης της αντικαπιταλιστικής αριστεράς στην Ελλάδα (που ήταν η πρόταση του ΞΕΚΙΝΗΜΑΤΟΣ και άλλων οργανώσεων).
Παράλληλα, συμπεράσματα πρέπει να βγάλει και το αριστερό ρεύμα του ΣΥΝ και η αριστερή νεολαία του: μαζί με το δεξιό ρεύμα και την τωρινή ηγεσία του ΣΥΝ, αναγέννηση της αριστεράς δεν μπορεί να υπάρξει.
Η πρόταση της ΚΟΕ για τις Ευρωεκλογές: Στο παρά 5…
5 εβδομάδες πριν από τις Ευρωεκλογές και ενώ ο ΣΥΡΙΖΑ κατέρρεε, η ΚΟΕ πρότεινε τη δημιουργία ενός νέου σχήματος για τις ευρωεκλογές. Απευθύνθηκε σε οργανώσεις της εξωκοινοβουλευτικής αριστεράς (εντός και εκτός ΣΥΡΙΖΑ) καθώς και στους «Ενεργούς Πολίτες» του Μ.Γλέζου, στο ΔΗΚΚΙ κτλ. Η πρόταση της ΚΟΕ για τη δημιουργία μιας «αριστερής λίστας» για τις ευρωεκλογές δεν βρήκε ανταπόκριση. Ήταν αναμενόμενο.
Το ΞΕΚΙΝΗΜΑ αρνήθηκε την πρόταση της ΚΟΕ για την δημιουργία μιας «αριστερής λίστας» για τις ευρωεκλογές, για 2 βασικούς λόγους.
Μια πρόταση για κοινή κάθοδο σε εκλογές, 5 εβδομάδες πριν τη διεξαγωγή των εκλογών δεν είναι μια σοβαρή πρόταση. Δεν υπάρχει χρόνος ούτε για να συζητηθεί ένα κοινό πρόγραμμα των συνιστωσών που θα αποτελέσουν ένα συμμαχικό σχήμα, ούτε υπάρχει χρόνος για εκστρατεία, που να κάνει το σχήμα και τις θέσεις του γνωστές στην κοινωνία. Αλλά ακόμη κι’ αν θεωρήσουμε ότι αυτά τα προβλήματα ξεπερνιόνταν – πράγμα απίθανο – εκτιμάμε ότι η ίδια η κοινωνία δεν θα αντιμετώπιζε σοβαρά ένα σχήμα που εμφανίζεται στο παρά πέντε των εκλογών. Θα το αντιμετώπιζε σαν ένα σχήμα ευκαιριακό, που έχει ως στόχο απλά να μαζέψει τους ψήφους που θα φεύγανε από το ΣΥΡΙΖΑ με την κατάρρευσή του.
Δεύτερο, η «αριστερή λίστα» δεν θα ήταν ένας αντικαπιταλιστικός εκλογικός συνδυασμός. Αυτό φαίνεται καθαρά κατ’ αρχήν από την πρόταση της ΚΟΕ για συμμετοχή του ΔΗΚΚΙ στο συνδυασμό, ενώ όπως αναφέρθηκε είχαν γίνει επαφές και με την Δημοκρατική Περιφερειακή Ενωση του Χαραλαμπίδη. Κατά δεύτερον φαίνεται από το πρόγραμμα που πρότεινε η ΚΟΕ ως βάση για αυτή την νέα εκλογική συμμαχία. Δεν ήταν ένα πρόγραμμα σοσιαλιστικό, με αντικαπιταλιστικά χαρακτηριστικά και περιεχόμενο. Ήταν ένα πρόγραμμα πιο αριστερό μεν από το πρόγραμμα του ΣΥΡΙΖΑ, αλλά δεν είχε κάτι ποιοτικά διαφορετικό να προσθέσει, ούτε έδινε κάποια μαχητική και ταξική προοπτική. Διαπνεόταν και από μια λογική που παραπέμπει στην δημιουργία μιας παναριστεράς που να ξεκινάει από το ΚΚΕ και το ΣΥΝ και να συμπεριλαμβάνει και τις 38 διαφορετικές οργανώσεις της εξωκοινοβουλευτικής αριστεράς και τους «αντιιμπεριαλιστές πατριώτες» τύπου ΔΗΚΚΙ και Χαραλαμπίδη, πράγμα εξωπραγματικό και ανέφικτο.
Στην πρόταση της ΚΟΕ, είμαστε υποχρεωμένοι να θυμίσουμε ότι όταν πέρυσι τον Ιούνη το ΞΕΚΙΝΗΜΑ έκανε πρόταση για κοινή κάθοδο της αντικαπιταλιστικής εξωκοινοβουλευτικής αριστεράς στις Ευρωεκλογές, η ΚΟΕ προτίμησε την ψήφο στον ΣΥΡΙΖΑ και τη συμμετοχή στην «Πρωτοβουλία για την συσπείρωση της αριστεράς» όπου τον βασικό τόνο τον έδιναν οι απόψεις και το πρόγραμμα του ΣΥΝ.
