Την Κυριακή 20 Δεκέμβρη πραγματοποιήθηκαν οι βουλευτικές εκλογές στην Ισπανία. Οι εκλογές αυτές δεν θα ήταν υπερβολή να τις χαρακτηρίσουμε ιστορικές λόγω της πρωτοφανούς κατάρρευσης του δικομματισμού αλλά και της ανόδου της Αριστεράς και συγκεκριμένα του Podemos.
Τα αποτελέσματα
Το κυβερνών Λαϊκό Κόμμα έλαβε 7,2 εκατ. ψήφους (28,72%) και 123 έδρες, χάνοντας σε σχέση με τις εκλογές του 2011 σχεδόν 3,6 εκατ. ψήφους (- 16,32%) και 64 έδρες.
Το Σοσιαλιστικό Κόμμα όχι μόνο δεν καρπώθηκε τη δυσαρέσκεια από τις πολιτικές του Ραχόι, αλλά έχασε, σημειώνοντας το χειρότερο εκλογικό αποτέλεσμα της ιστορίας του, καθώς πήρε 5,5 εκατ. ψήφους φτάνοντας το 22,01% (από 7 εκατ. και 28,76%το 2011) λαμβάνοντας 90 έδρες (από 110).
Από την άλλη, το Podemos (Ποδέμος – «Μπορούμε») το οποίο κατέβηκε για πρώτη φορά σε βουλευτικές εκλογές (συνεργαζόμενο με άλλα, μικρότερα κόμματα σε Καταλονία, Βαλένθια και Γαλικία) έλαβε 5,1 εκατ. ψήφους (20,66%) και 69 έδρες.
Ο άλλος μεγάλος κερδισμένος των εκλογών είναι το, επίσης πρωτοεμφανιζόμενο, κόμμα Ciudadanos (Θουιδαδάνος – «Πολίτες»), ένας φιλελεύθερος σχηματισμός τύπου «Ποτάμι», που έλαβε 3,5 εκατ. ψήφους (13,93%) και 40 έδρες.
Η Ενωμένη Αριστερά – Λαϊκή Ενότητα, τέλος, έχασε σχεδόν 700.000 ψήφους, λαμβάνοντας το 3,67% και εκλέγοντας 2 βουλευτές (από 1,6 εκατ. ψήφους, 6,92% και 11 έδρες το 2011).
Ιστορικά χαμηλά ποσοστά για το δικομματισμό
Όλα τα τελευταία χρόνια στην Ισπανία εφαρμόζονται σκληρές πολιτικές λιτότητας. Σαν αποτέλεσμα οι εφαρμοστές τους, τα παραδοσιακά κόμματα του κατεστημένου δηλαδή και κυρίως το δεξιό Λαϊκό Κόμμα, είδαν την εκλογική τους απήχηση να μειώνεται σημαντικά. Ο δικομματισμός στην Ισπανία έπεσε σε ιστορικά χαμηλά επίπεδα.
Το ισπανικό εργατικό-λαϊκό κίνημα έχει δώσει μεγάλες και μαζικές μάχες ενάντια στη λιτότητα, πράγμα που είχε ως αποτέλεσμα τη ριζοσπαστικοποίηση ενός σημαντικού κομματιού των λαϊκών στρωμάτων και τη στροφή του προς τα αριστερά. Η ριζοσπαστικοποίηση αυτή «πέρασε» από το κινηματικό στο πολιτικό επίπεδο.
Μεγάλη εκλογική επιτυχία του Podemos
Η δημιουργία του Podemos το Γενάρη του 2014 επιχειρούσε να καλύψει το πολιτικό κενό που υπήρχε στην ισπανική κοινωνία και την ισπανική Αριστερά.
Από την άλλη βέβαια και παρά τη σημασία της συρρίκνωσης του δικομματισμού, δεν μπορούμε να μη σημειώσουμε ότι μετά από τέσσερα χρόνια σκληρής λιτότητας, το Podemos περιορίστηκε στην τρίτη θέση. Αυτό δεν επιτρέπει να γίνεται λόγος για πραγματική ανατροπή της λιτότητας.
Στην πραγματικότητα το Podemos εμφανίστηκε στη διάρκεια της τελευταίας περιόδου να χάνει δυνάμεις και απήχηση αντί να κερδίζει.
Οι δημοσκοπήσεις στο πρώτο διάστημα της εμφάνισής του το έδιναν πρώτο. Όσο όμως πλησίαζε προς την «εξουσία» τόσο «στρογγύλευε» τις θέσεις του, τόσο άμβλυνε τις ριζοσπαστικές αιχμές του προγράμματός.
Η στροφή του Ποδέμος προς τα «δεξιά» είναι γνώριμη στα μέρη μας. Την ίδια ακριβώς πορεία διέγραψε και ο ΣΥΡΙΖΑ και η κατάληξη ήταν η υπογραφή του 3ου Μνημονίου.
Ως προς τη δυναμική του Podemos επίσης, δεν πρέπει να υποτιμηθεί ο αντίκτυπος από την πορεία του ΣΥΡΙΖΑ. Η ταύτιση του Podemos με το ΣΥΡΙΖΑ και η υποταγή του τελευταίου στις επιταγές των δανειστών, «ακούστηκε» σε όλη την Ευρώπη. Δεν είναι τυχαίο ότι οι δημοσκοπήσεις του Γενάρη (2015) έδιναν στο Podemos περίπου 28% ενώ μετά την μετάλλαξη του ΣΥΡΙΖΑ, τον Οκτώβρη, μόλις 14%…
Οι κίνδυνοι της επόμενης μέρας
Για το πολιτικό κατεστημένο της Ισπανίας η επόμενη μέρα των εκλογών κάθε άλλο παρά εύκολη είναι.
Για να σχηματιστεί αυτοδύναμη κυβέρνηση (176 έδρες είναι το όριο) χρειάζονται συνεργασίες. Όμως ποιος και με ποιον θα συνεργαστεί; Κατά βάση κανένα κόμμα δεν θέλει να συνεργαστεί και να συγκυβερνήσει με το Λαϊκό Κόμμα γιατί αυτό θα ισοδυναμούσε με πολιτική «αυτοκτονία». Έτσι, δεν αποκλείεται νέα προσφυγή στις κάλπες μετά από μια περίοδο αδυναμίας σχηματισμού κυβέρνησης.
Ο ηγέτης των Σοσιαλιστών δήλωσε ότι δεν θα στηρίξει το Λαϊκό Κόμμα σε περίπτωση που αυτό σχηματίσει κυβέρνηση μειοψηφίας, κλείνοντας το «μάτι» στα υπόλοιπα κόμματα της αντιπολίτευσης και, κυρίως, στο Podemos.
Αυτή τη στιγμή διαφαίνεται η πιθανότητα προσέγγισης μεταξύ Σοσιαλιστών και Podemos έτσι ώστε, με κορμό αυτά τα δύο κόμματα, να επιχειρηθεί να σχηματιστεί κυβέρνηση είτε με την ψήφο ανοχής άλλων κομμάτων είτε και με τη συμμετοχή τους.
Όμως μια τέτοια εξέλιξη εγκυμονεί μεγάλους κινδύνους για την Αριστερά της χώρας.
Όπως έχει αποδείξει η εμπειρία της Ελλάδας, δεν μπορεί να υπάρξει πραγματική ανατροπή των πολιτικών λιτότητας χωρίς ένα συνολικό σχέδιο ρήξης και σύγκρουσης με τη ντόπια και ξένη ολιγαρχία.
Το Podemos δεν έχει ένα τέτοιο πρόγραμμα και, πολύ περισσότερο, οι Σοσιαλιστές, οι οποίοι πριν το Ραχόι ήταν αυτοί που εφάρμοζαν τη λιτότητα.
Με βάση τα παραπάνω, η συμμετοχή του Podemos σε μια κυβέρνηση με τους Σοσιαλιστές θα αποτελούσε ακόμα ένα «χαστούκι» για την Αριστερά διεθνώς, καθώς θα επωμιζόταν το βάρος της εφαρμογής μέτρων τα οποία σε καμία περίπτωση δεν θα κινούνταν σε φιλολαϊκή κατεύθυνση και δεν θα έλυναν τα προβλήματα της ισπανικής κοινωνίας.
Τέτοιου είδους κεντροαριστερές κυβερνήσεις έχουν αποδείξει πολλές φορές στο παρελθόν ότι το μόνο που μπορούν να «προσφέρουν» είναι καταστροφή και διάλυση της Αριστεράς.
