Προκήρυξη της ΡΩΓΜΗΣ
Στο Μπέργκεν της Νορβηγίας, στις 19 κ’ 20 Μαΐου, θα γίνει η επόμενη σύνοδος των υπουργών παιδείας της Ευρώπης στα πλαίσια της διαδικασίας της Μπολόνια. Εκεί θα γίνει ένας απολογισμός των πεπραγμένων από το Σεπτέμβρη του 2003, που είχε γίνει η προηγούμενη σύνοδος στο Βερολίνο. Επιπλέον, θα μπουν νέοι στόχοι και χρονοδιαγράμματα. Σε τέτοιες συνόδους αποφασίζεται πραγματικά η εκπαιδευτική πολιτική όλης της Ευρώπης. Όσο για τον «εθνικό διάλογο για την παιδεία», που παρακολουθήσαμε τους προηγούμενους μήνες, δεν ήταν παρά ένα καλοστημένο θέατρο για να δοθεί ένα δημοκρατικό περιτύλιγμα σε προειλημμένες αποφάσεις. «Βασισμένο στον εθνικό διάλογο, μέσα στις απαιτήσεις της διαδικασίας Μπολόνια, το νομοθετικό πλαίσιο (σ.σ. σε σχέση με την αξιολόγηση) προσβλέπει στις ακόλουθες κοινώς αποδεκτές αρχές…». Αυτά έγραφε η εθνική αναφορά της χώρας μας προς την επιτροπή παρακολούθησης της διαδικασίας της Μπολόνια στις 14.01.2005. Δηλαδή πριν καν (!) ξεκινήσει ο «εθνικός διάλογος» (στις 21.01.2005), η κυβέρνηση διαβεβαίωνε πως υπάρχει συμφωνία στη γραμμή της Μπολόνια και κοινή αποδοχή του νόμου για την αξιολόγηση. Τα σχόλια περιττεύουν.
Από πανεπιστημιακή γνώση σε υπηρεσίες εκπαίδευσης
Διακηρυγμένος στόχος της Μπολόνια ήταν, και παραμένει, η δημιουργία του «Ευρωπαϊκού Χώρου Ανώτατης Εκπαίδευσης» (ΕΧΑΕ). Το ευρωπαϊκό κεφάλαιο, μέσα από τον ΕΧΑΕ, θέλει καταρχήν να «απελευθερώσει» την αγορά της εκπαίδευσης και της έρευνας, να μετατρέψει τα πανεπιστήμια σε μια κερδοφόρα επιχείρηση παροχής υπηρεσιών γνώσης, να τα κάνει πιο ανταγωνιστικά σε σχέση με τα αμερικάνικα, να προσελκύσει σπουδαστές και από τρίτες χώρες και φυσικά να βγάλει κέρδος («για τα λεφτά τα κάνεις όλα» που λέει και το τραγούδι).
Στα πλαίσια λοιπόν της συνολικής επίθεσης ενάντια στο δημόσιο τομέα και τις κοινωνικές κατακτήσεις του παρελθόντος, μειώνεται συνεχώς η κρατική χρηματοδότηση των πανεπιστημίων, τα ιδρύματα λειτουργούν με ιδιωτικοοικονομικά κριτήρια, προωθείται η αναγνώριση των ιδιωτικών πανεπιστημίων (η ΓΣΕΕ και η εκκλησία έχουν ήδη εξαγγείλει τη δημιουργία τέτοιων ιδρυμάτων), περικόπτονται κεκτημένα φοιτητικά δικαιώματα όπως η μέριμνα και οι δωρεάν σημειώσεις, επιβάλλονται δίδακτρα στα μεταπτυχιακά, ενώ είναι ήδη γεγονός η εξάρτηση της έρευνας από τις ιδιωτικές επιχειρήσεις. Για παράδειγμα τα Ινστιτούτα Δια Βίου Εκπαίδευσης που θέλει να θεσμοθετήσει η Μαριέττα Γιαννάκου είναι παροχή υπηρεσιών γνώσης-κατάρτισης επί πληρωμή από τα δημόσια –κατά τα άλλα- πανεπιστήμια.
Αλλαγές στη δομή των σπουδών (ή ο εργαζόμενος λάστιχο…)
Το δεύτερο ζητούμενο είναι η αλλαγή της δομής των παραδοσιακών σπουδών για να εκπαιδεύσουν (και επίσημα) το νέο τύπο του απασχολίσιμου εργαζόμενου. Σήμερα άλλωστε το 54% όλων των νέων θέσεων εργασίας είναι θέσεις μερικής/ προσωρινής απασχόλησης.
Το ευρωπαϊκό, και το ελληνικό, κεφάλαιο θέλει να πάρει πίσω τα εργατικά δικαιώματα των περασμένων δεκαετιών (και σε ένα βαθμό το έχει ήδη καταφέρει). Θέλουν, λοιπόν, έναν εργαζόμενο που να δουλεύει με το συνεχή φόβο της απόλυσης, με μειωμένα δικαιώματα (συνδικαλιστικά, ασφαλιστικά κλπ), με περιορισμένες απαιτήσεις (σε αποδοχές) και έτσι να μεγιστοποιούν το κέρδος τους (δηλαδή πάλι «για τα λεφτά τα κάνεις όλα»). Η διαδικασία της Μπολόνια βάζει τους άξονες για μια εκπαίδευση που θα παράγει αυτόν ακριβώς τον εργαζόμενο.
Τα συγκεκριμένα μέτρα της Μπολόνια
Σύμφωνα λοιπόν με τη Μπολόνια: θα εφαρμοστούν οι δύο κύκλοι σπουδών (bachelor στα 3 χρόνια και το master στα επόμενα 2), θα καθιερωθούν οι διδακτικές μονάδες (ECTS, που θα συλλέγονται εντός και εκτός πανεπιστημίου από σεμινάρια κλπ), το ενιαίο πτυχίο θα αντικατασταθεί από το «Συμπλήρωμα Σπουδών» (Diploma Supplement) και τέλος θα εφαρμοστεί η περιβόητη «Δια Βίου Εκπαίδευση».
Οι επιπτώσεις στην πράξη
Ας το κάνουμε λιανά. Στο εγγύς μέλλον θα παίρνουμε μια τρίχρονη κατάρτιση, φτηνή και απολύτως προσαρμοσμένη στις συγκυριακές ανάγκες της αγοράς. Για αυτό θα πληρωνόμαστε λιγότερο από ότι σήμερα (άλλο Μηχανολόγος Μηχανικός άλλο ΤΕιτζής Μηχανολόγος). Επιπλέον θα είμαστε διασπασμένοι, αφού ο καθένας μας θα έχει διαφορετικό αριθμό διδακτικών μονάδων στο Συμπλήρωμα Σπουδών. Και αντί να παλέψουμε όλοι μαζί, συλλογικά, θα προσπαθεί ο καθένας μόνος του να μαζέψει κι άλλες διδακτικές μονάδες από σεμινάρια, κλπ, μπας και «πιάσει την καλή», χωρίς να βλέπει ότι οι θέσεις ούτως ή άλλως δεν φτάνουν για όλους (σας θυμίζει τίποτα ο γάιδαρος που τρέχει πίσω από το καρότο;). Τέλος η υπερεξειδικευμένη αυτή γνώση θα έχει ημερομηνία λήξης. Ο εργοδότης θα μας στέλνει να ανανεώσουμε την κατάρτισή μας, πάντα με δικά μας έξοδα και αφού απολυθούμε φυσικά. Συνοψίζοντας, κερδισμένος βγαίνει ο εργοδότης, χαμένοι βγαίνουμε όλοι εμείς.
Το κερασάκι της αξιολόγησης
Αν όλα τα παραπάνω είναι οι επιδιώξεις των ευρωπαϊκών κυβερνήσεων, τότε η «αξιολόγηση» είναι το εργαλείο για να τις πετύχουν. Για αυτό το λόγο, η αξιολόγηση βρίσκεται στην κορυφή της ατζέντας του Μπέργκεν, όπως έγινε άλλωστε και στο Βερολίνο, και εφαρμόζεται, ή γίνεται προσπάθεια να εφαρμοστεί, σε κάθε ευρωπαϊκή χώρα.
Στόχος τους είναι:
– να αποφύγει το κράτος τις ευθύνες που αυτό έχει στα σημερινά προβλήματα των ΑΕΙ και να ρίξει το φταίξιμο στους «τεμπέληδες» φοιτητές και καθηγητές
– να κατηγοριοποιήσει τις σχολές σε «καλές, ανταγωνιστικές, επικερδείς» και «κακές, επιζήμιες», με δυο λόγια σε σχολές «χάι κλας» και «μπας κλας»
– να μεταβιβάσει την ευθύνη της χρηματοδότησης, ειδικά των σχολών «β` κατηγορίας», από το κράτος στους φοιτητές, και την εξάρτηση των σχολών στους τους ιδιώτες, μέσα από χορηγίες, ιδιωτική χρηματοδότηση της έρευνας κλπ
– η εύκολη προσαρμογή των προγραμμάτων σπουδών και έρευνας στις άμεσες και συγκυριακές ανάγκες του κεφαλαίου – αν δεν έχεις λεφτά θα κάνεις ό,τι ζητά ο χορηγός σου
– η αλλαγή της δομής της πανεπιστημιακής εκπαίδευσης όπως την περιγράψαμε ήδη
Η Μπολόνια στην Ελλάδα
Στην Ελλάδα η εφαρμογή της Μπολόνια προχωρά αργά αλλά σταθερά τα τελευταία χρόνια. Τα πτυχία των ΤΕΙ αναγνωρίστηκαν ως πανεπιστημιακά bachelor (2001), το νέο ΔΙΚΑΤΣΑ (ψηφίστηκε το Μάρτη) αναγνωρίζει σαν πανεπιστημιακά πτυχία ακόμη και τα τρίχρονα που παρέχονται από ιδιωτικά και ημιιδιωτικά ιδρύματα και παράλληλα η κυβέρνηση προετοιμάζει την ψήφιση νόμων για την ίδρυση των Ινστιτούτων Δια Βίου Εκπαίδευσης και για την αξιολόγηση.
Η σύνοδος στο Μπέργκεν θα χρησιμοποιηθεί σαν επιχείρημα της κυβέρνησης για την πιο γρήγορη ψήφιση και εφαρμογή αυτών των νόμων στη λογική «έχουμε δεσμευτεί στα πλαίσια της Μπολόνια».
Να αντισταθούμε!
Από τη μεριά μας πρέπει να χρησιμοποιήσουμε τις ίδιες ημερομηνίες της συνόδου στο Μπέργκεν για να δείξουμε την αντίθεσή μας στα προωθούμενα μέτρα. Για να πούμε ένα μεγάλο φτάνει πια στην επίθεση που δέχεται η δημόσια-δωρεάν πανεπιστημιακή εκπαίδευση, και σαν φοιτητές και σαν αυριανοί εργαζόμενοι. Τον αγώνα αυτό πρέπει να τον δώσουμε μαζί με όλα τα υπόλοιπα στρώματα της εκπαίδευσης, τους μόνιμους καθηγητές (ΔΕΠ), τους συμβασιούχους καθηγητές (407), το διοικητικό και τεχνικό προσωπικό των ιδρυμάτων αλλά και τους εμπλεκόμενους στις υπόλοιπες βαθμίδες της εκπαίδευσης (καθηγητές, δασκάλους, μαθητές). Τέλος, όπως η επίθεση που δεχόμαστε οργανώνεται σε ευρωπαϊκό και διεθνές επίπεδο, έτσι κι εμείς θα πρέπει να απαντήσουμε ερχόμενοι σε συντονισμό με το εκπαιδευτικό κίνημα των άλλων ευρωπαϊκών χωρών.
Η ΡΩΓΜΗ συμμετέχει ενεργά και στηρίζει κάθε ενωτική προσπάθεια ανάμεσα σε αριστερές φοιτητικές παρατάξεις, συνδικαλιστές και συλλόγους του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, με στόχο τη μαζικότερη δυνατή κινητοποίηση. Ήδη η ΠΟΣΔΕΠ (οι πανεπιστημιακοί πανελλαδικά) έχει κηρύξει 3ήμερη απεργία στις 17-18-19 Μάρτη ενάντια στο Μπέργκεν. Οι φοιτητικοί σύλλογοι πρέπει να προχωρήσουν άμεσα σε γενικές συνελεύσεις και να πάρουν αποφάσεις κινητοποίησης (πορείες, αποχές, συμβολική κατάληψη της πρυτανείας) τις ίδιες ημερομηνίες.
Λέμε:
– Όχι στη διαδικασία της Μπολόνια με ό,τι αυτή συνεπάγεται για τα πτυχία μας και τα αυριανά εργασιακά μας δικαιώματα
– Να μην εφαρμοστεί ο νόμος για το νέο Δικατσά που εξισώνει τα πτυχία μας με τα 3χρονα bachelor και ανοίγει το δρόμο για την αναγνώριση των ιδιωτικών πανεπιστημίων
– Όχι στα σχέδια νόμου για την αξιολόγηση και τα ΙΔΒΕ
– Καμιά κουβέντα για ίδρυση μη κρατικών-ιδιωτικών πανεπιστημίων
– Κατάργηση των διδάκτρων στα μεταπτυχιακά, καμιά κουβέντα για δίδακτρα σε προπτυχιακό επίπεδο
– Όχι στο «συμπλήρωμα σπουδών» και τις διδακτικές μονάδες που εξατομικεύουν τον πτυχιούχο-εργαζόμενο
Παλεύουμε για:
– Πραγματική φοιτητική μέριμνα με κρατική χρηματοδότηση
– Εστίες που να καλύπτουν τις ανάγκες των φοιτητών και να εξασφαλίζουν αξιοπρεπή διαβίωση χωρίς κανένα νοίκι
– Τα κυλικεία και οι φοιτητικές λέσχες να περάσουν στην ευθύνη του πανεπιστημίου και του κράτους έτσι ώστε να έχουμε φτηνή και ασφαλή σίτιση
– Άμεση αύξηση των κρατικών δαπανών για την εκπαίδευση στο ύψος των αναγκών μας
-Δημοκρατικά διοικούμενα πανεπιστήμια από συμβούλια εκλεγμένων και άμεσα ανακλητών αντιπροσώπων των φοιτητών, των καθηγητών και της κοινωνίας (συνδικάτα, περιβαλλοντικές οργανώσεις, επιστημονικές ενώσεις κλπ)
– Μετεκπαίδευση των πτυχιούχων ανά τακτά διαστήματα, στην ευθύνη του κράτους, στις υπάρχουσες σχολές, μέσα από άδειες με κανονικές αποδοχές και διατήρηση της θέσης εργασίας
– Ένα πτυχίο ανά γνωστικό αντικείμενο, που να συνδυάζει γερές θεωρητικές γνώσεις και πολλαπλές εφαρμογές-ειδικεύσεις σε κάθε επιστημονικό πεδίο. Όχι στην τεχνητή διάσπαση ΑΕΙ-ΤΕΙ
– Κατοχυρωμένα επαγγελματικά-εργασιακά δικαιώματα στο πτυχίο
– Γνώση και έρευνα προς το συμφέρον της κοινωνίας και όχι του κεφαλαίου
– Ενιαία, δημόσια και απολύτως δωρεάν πανεπιστημιακή εκπαίδευση
