Στις 17 και 18 Δεκεμβρίου έγινε ίσως το πιο πετυχημένο συνέδριο στην ιστορία του Ξεκινήματος. Πάνω από 100 εκλεγμένοι αντιπρόσωποι από τους τοπικούς πυρήνες της Οργάνωσης και περίπου 30 παρατηρητές βρεθήκαμε στην Αθήνα, συζητήσαμε, ανταλλάξαμε απόψεις, κάναμε απολογισμό της δράσης μας για την προηγούμενη περίοδο και θέσαμε τις πολιτικές βάσεις των προοπτικών της επόμενης. Το συνέδριο έγινε μετά από μια περίοδο 6 εβδομάδων προσυνεδριακού διαλόγου πάνω στη βάση γραπτών κειμένων- προτάσεων, όπου όλοι οι σύντροφοι εξέφρασαν τις απόψεις τους.

Τα θέματα του συνεδρίου ήταν: 1. Διεθνής κατάσταση 2. Εξελίξεις και προοπτικές στην Ελλάδα 3. Καταστατικό 4. Τακτική και οργανωτικά 5. Ενημέρωση από την Διεθνή και το κυπριακό τμήμα.

Το συνέδριο αντανάκλασε την πολύ καλή φάση στην οποία βρίσκεται η Οργάνωση. Συμμετείχαν σύντροφοι από 11 πόλεις (Αθήνα, Θεσσαλονίκη, Πάτρα, Βόλος, Κοζάνη, Μυτιλήνη, Κέρκυρα, Αγρίνιο, Ηράκλειο, Ρέθυμνο, Αλεξανδρούπολη), ενώ παρευρέθηκαν παρατηρητές από το νέο τμήμα μας στην Κύπρο και από την Διεθνή Οργάνωση (Committee for a Workers International-CWI). Δυστυχώς δεν μπόρεσαν να έρθουν σύντροφοι από Σπάρτη και Καβάλα, έστειλαν όμως τους θερμούς τους χαιρετισμούς.

Εκτός από τον αριθμό των πόλεων όμως φάνηκε και η επέκταση της δουλειάς και σε χώρους: από την παρέμβαση των μαθητών στα σχολεία, των φοιτητών στις σχολές τους, των εργαζομένων στους εργασιακούς τους χώρους, των μεταναστών στις κοινότητες τους, ως τη γενική μας παρέμβαση στις τοπικές κοινωνίες και γενικά στο κίνημα. Στο συνέδριο φάνηκε καθαρά η ωριμότητα όλων των παρευρισκομένων και ο ενθουσιασμός, που πηγάζει όχι από κάποια μεταφυσική προσδοκία ότι τα πράγματα μπορούν να αλλάξουν, αλλά από την καθημερινή εμπειρία της δράσης σε συνδυασμό με την πολιτική αντίληψη, από την επιβεβαίωση του τρόπου δουλειάς και τα αποτελέσματα που φέρνει. Υπήρξαν πάνω από 50 ομιλητές, ενώ ήταν και πολλές οι τροποποιήσεις στα κείμενα που καταθέσαν οι πυρήνες, κάτι που εμπλούτισε πολύ τη διαδικασία. Ως επιστέγασμα του πολύ καλού κλίματος, η οικονομική εξόρμηση που κάναμε για το συνέδριο συγκέντρωσε 14.500 ευρώ, που θα μας βοηθήσει την επόμενη περίοδο να αντεπεξέλθουμε στις αυξημένες απαιτήσεις της δράσης μας. Γενικά, το συνέδριο αυτό μας άφησε όλους με τις καλύτερες εντυπώσεις, μας έδωσε μια πιο συνολική εικόνα της δουλειάς και της πολιτικής αντίληψης της Οργάνωσης και μας έβγαλε πιο δυνατούς στο δρόμο για να αντιμετωπίσουμε τις καινούριες προκλήσεις. Στο παρόν αφιέρωμα θα επιχειρήσουμε σε αδρές γραμμές να δώσουμε το κλίμα του συνεδρίου και τα βασικά σημεία των πολιτικών συζητήσεων.

ΥΓ: Οι πολιτικές αποφάσεις του συνεδρίου σε ολοκληρωμένα κείμενα υπάρχουν στο site του Ξεκινήματος www.xekinima.org

Βασικά σημεία των πολιτικών συζητήσεων

Διεθνής κατάσταση

Το συνέδριο ξεκίνησε με την συζήτηση για τις διεθνείς εξελίξεις. Τα τελευταία χρόνια έχουμε δει πολύ σημαντικές διεργασίες στη διεθνή αρένα της ταξικής πάλης: ο πόλεμος στο Ιράκ και το τεράστιο αντιπολεμικό κίνημα, η συνεχιζόμενη άνοδος του ισλαμικού φονταμενταλισμού και οι τρομοκρατικές επιθέσεις σε Ισπανία, Βρετανία και αλλού, τα επαναστατικά γεγονότα στην Λατινική Αμερική, η άνοδος της Κίνας και η είσοδος της στο γεωπολιτικό παιχνίδι, το τσουνάμι και ο Κατρίνα με τις πολιτικές επιπτώσεις που έφεραν μαζί τους, οι “βελούδινες επαναστάσεις” στις χώρες της πρώην ΕΣΣΔ και, τέλος, η καταψήφιση του Ευρωσυντάγματος. Αυτά τα γεγονότα τεράστιας σημασίας για τον κόσμο που ζούμε, το κίνημα και την διεθνή μας οργάνωση συζητήσαμε εκτενώς την πρώτη μέρα του συνεδρίου.

ΗΠΑ

Η εξέλιξη του πολέμου στο Ιράκ, στον οποίο ο αμερικάνικος ιμπεριαλισμός έχει βρεθεί σε ένα τέλμα στέλνει το μήνυμα σε όλο τον κόσμο ότι η υπερδύναμη δεν είναι ανίκητη, δεν κάνει περίπατο, αλλά οι σχεδιασμοί της κολλάνε στις αντιστάσεις των εργαζομένων παγκόσμια. Αυτό τον παράγοντα οι κυρίαρχες τάξεις συνήθως τον υποτιμούν. Το Ιράκ, σε συνδυασμό με τις εξελίξεις μετά τον τυφώνα Κατρίνα στις ΗΠΑ έχουν αφυπνίσει εκατομμύρια αμερικάνους εργαζόμενους, κάτι το οποίο θα παίξει καθοριστικό ρόλο για το κίνημα διεθνώς. Η άνοδος του κινήματος μέσα στην ίδια την Αμερική θα είναι το μεγαλύτερο εμπόδιο στα σχέδια των νεοσυντηρητικών του Μπους για επέκταση της παγκόσμιας κυριαρχίας τους.

Ευρώπη

Την ίδια στιγμή μέσα στον 2ο μεγαλύτερο ιμπεριαλιστικό πόλο (την Ευρωπαϊκή Ένωση- ΕΕ) η καταψήφιση του Ευρωσυντάγματος από τον Γαλλικό και Ολλανδικό λαό έχει ανοίξει μια πρωτόγνωρη κρίση στις κορυφές. Ήταν η μεγαλύτερη ήττα για τα σχέδια των ευρωπαίων αστών και έχει δημιουργήσει τριγμούς στο όλο οικοδόμημα τους. Αυτό μεταφράστηκε και στην έντονη αντιπαράθεση των ηγετών της ΕΕ το Δεκέμβρη στις Βρυξέλλες με αφορμή την ψήφιση του κοινοτικού προϋπολογισμού. Όλα αυτά φυσικά πυροδοτούν την διάθεση για αγώνες των εργαζομένων γιατί δείχνουν ότι η ΕΕ και το ευρώ δεν είναι τελικά “μονόδρομος” όπως μας τα παρουσιάζανε τόσα χρόνια. Οι εξελίξεις αυτές δεν σημαίνουν βέβαια ότι οι ευρωπαίοι ηγέτες και οι αστικές τάξεις θα εγκαταλείψουν την στρατηγική τους για “μείωση του εργατικού κόστους”, δηλαδή για δραστικές περικοπές των μισθών και των δικαιωμάτων των εργαζομένων.

Ταυτόχρονα με όλα αυτά βλέπουμε και την άνοδο στους αγώνες σε παγκόσμιο επίπεδο. Και στις ανεπτυγμένες χώρες ενάντια στα χτυπήματα των εργασιακών και κοινωνικών δικαιωμάτων, αλλά και στις “αναπτυσσόμενες” χώρες ενάντια στην εξαθλίωση και την καταπίεση.

Λατινική Αμερική

Χαρακτηριστικότερο παράδειγμα αυτής της εξέλιξης είναι η Λατινική Αμερική. Σχεδόν σε κάθε χώρα αυτής της ηπείρου είχαμε σημαντικά γεγονότα, εξεγέρσεις ή και επαναστατικές εξελίξεις. Οι μάζες σε πολλές περιπτώσεις πήραν την κατάσταση στα χέρια τους δημιουργώντας λαϊκές επιτροπές που αποφασίζανε την πορεία του αγώνα. Ταυτόχρονα βλέπουμε και τα πρώτα σημάδια εμφάνισης του αιτήματος για σοσιαλισμό, έστω και με μια μπερδεμένη και εμβρυακή μορφή ακόμα. Η εκλογή αριστερών ηγετών σε πολλές χώρες της ηπείρου το τελευταίο διάστημα αντανακλά ακριβώς αυτή την διαδικασία. Όσο βέβαια αυτοί οι ηγέτες παραμένουν στα πλαίσια του καπιταλισμού τα πισωγυρίσματα είναι αναπόφευκτα. Όπως και να έχει πάντως οι εξελίξεις δείχνουν ότι η επανάσταση είναι ακόμα στην ατζέντα του κινήματος και δεν είναι μια μακρινή ουτοπία.

Στη συζήτηση επίσης πιάστηκαν τα ζητήματα της παγκόσμιας οικονομίας, των αντιφάσεων που συνεχίζει να συσσωρεύει στην βάση του ο καπιταλισμός και το αναπόφευκτο σκάσιμο τους φούσκας που υπάρχει στα θεμέλια του την επόμενη περίοδο.

Συζητήθηκε ακόμα ο ρόλος της Κίνας, η ταχύτατη είσοδός της στο γεωπολιτικό παιχνίδι, η σχέση εξάρτησης με την αμερικάνικη οικονομία και η αδυναμία της να προσφέρει σανίδα σωτηρίας στον παγκόσμιο καπιταλισμό.

Τέλος, μεγάλη συζήτηση έγινε για την “νέα αριστερά” διεθνώς, που το τελευταίο διάστημα φαίνεται να πηγαίνει όλο και περισσότερο προς τα δεξιά, προδίδοντας τις ελπίδες ενός σημαντικού κομματιού εργαζομένων που είχαν εμπιστευτεί αυτά τα κόμματα.

Συνολικά, η εικόνα της κατάστασης (κάτι που ενισχύθηκε και από την ενημέρωση που μας έκανε ο σύντροφος Nial από την Διεθνή) είναι θετική για τα τμήματά μας, με την έννοια ότι ανοίγουν ευκαιρίες για τις ιδέες μας στις περισσότερες χώρες, χωρίς να σημαίνει ότι δεν υπάρχουν δυσκολίες και περιπλοκές.

Η κατάσταση στην Ελλάδα

Ποια είναι η κατάσταση στην κοινωνία; Πως μεταφράζεται η επίθεση της κυβέρνησης σε κάθε χώρο; Ποιες είναι οι αντιλήψεις που επικρατούν στους εργαζόμενους και στη νεολαία; Αυτά είναι κάποια από τα βασικά ζητήματα που πιάστηκαν σε αυτή την συζήτηση, η οποία ήταν μια από τις πιο πλούσιες σε συμμετοχή.

Εργατικό κίνημα

Πολλές τοποθετήσεις συντρόφων από εργασιακούς χώρους έδειξαν στην πράξη τις καταστροφικές συνέπειες που έχουν η ελαστικοποίηση των εργασιακών σχέσεων και η διάλυση του κοινωνικού κράτους. Αλλά και την διάθεση ενός κομματιού των εργαζομένων να αντισταθούν.

Σημαντικό κομμάτι της συζήτησης αποτέλεσε η κριτική στις συνδικαλιστικές ηγεσίες. Όχι μόνο έχουν ξεπουλήσει τα πάντα στο σύστημα, αλλά μπαίνουν και εμπόδιο στην ανάπτυξη αγώνων. Συνήθως παίρνουν κάποια απόφαση για απεργία μόνο όταν δεν έχουν άλλο περιθώριο και πιέζονται από τη βάση.

Αλλά ακόμα και οι απεργίες ή κινητοποιήσεις που καλούν γίνονται χωρίς ένα συγκεκριμένο σχέδιο κλιμάκωσης για την ανατροπή της κυβερνητικής πολιτικής, χωρίς κατάλληλη προετοιμασία και χωρίς να δίνεται η δυνατότητα στους εργαζόμενους να ελέγχουν δημοκρατικά την πορεία του αγώνα μέσα από επιτροπές. Η προσπάθεια να ξεκινήσουν πρωτοβουλίες στην βάση των σωματείων βγήκε σαν αναγκαιότητα από τη συζήτηση.

Άλλα ζητήματα που συζητήθηκαν ήταν ο ρόλος του ελληνικού καπιταλισμού, που αδυνατεί- παρά την σημαντική ανάπτυξη που γνώρισε τα τελευταία χρόνια- να λύσει βασικά προβλήματα της οικονομίας και να προσφέρει ένα αξιοπρεπές επίπεδο διαβίωσης για τους εργαζόμενους.

Η αριστερά

Η αδυναμία της αριστεράς ήταν ένα από τα βασικά μέρη της συζήτησης επίσης. Το πώς γίνεται σε μια περίοδο φθοράς των δυο κομμάτων της αστικής τάξης τα ποσοστά υποστήριξης των δυο αριστερών κομμάτων (ΚΚΕ και ΣΥΝ) να παραμένουν στα ίδια επίπεδα; Αυτό που φταίει είναι η αδυναμία τους να προτείνουν μια πραγματική εναλλακτική λύση στην επίθεση του συστήματος. Το ΚΚΕ γιατί παραμένει εγκλωβισμένο στα σταλινικά φαντάσματα του παρελθόντος και αδυνατεί να πάρει οποιαδήποτε σοβαρή πρωτοβουλία που να ξεφεύγει από τα όρια της αποτυχημένης κομματικής γραμμής. Ο ΣΥΝ επειδή πατάει σε δυο βάρκες, την μια που φλερτάρει με την συνεργασία με το ΠΑΣΟΚ και την άλλη που υποστηρίζει μια πιο αριστερή πολιτική. Όσο δεν θα ξεκαθαρίζει την στάση του θα μπαλαντζάρει συνεχώς.

Η συνείδηση

Η κατάληξη της συζήτησης έδειξε ότι οι συνθήκες είναι ευνοϊκές για τις ιδέες του μαρξισμού, με την έννοια ότι μεγαλώνει διαρκώς η αναζήτηση σε κάποια στρώματα των εργαζομένων και της νεολαίας για μια εναλλακτική πρόταση στο σύστημα. Οι δυσκολίες βέβαια είναι εμφανείς (ακροδεξιά, ρατσισμός, παθητικοποίηση, κτλ), η πορεία ανόδου του κινήματος δεν θα είναι ευθεία. Δεν είναι όμως ανυπέρβλητες, και έχουμε την δυνατότητα να τις ξεπεράσουμε.

Η δράση της Οργάνωσης

Στην συζήτηση αυτή κατά κοινή ομολογία φάνηκε όλη η ζωντάνια, ο ενθουσιασμός, αλλά ταυτόχρονα και η σοβαρότητα και ωριμότητα όλων των συντρόφων της οργάνωσης. Η λίστα των ομιλητών ήταν πολύ μεγάλη, και αυτό έδειξε το εύρος της δουλειάς που αναπτύσσουμε. Το πιο εντυπωσιακό πάντως ήταν το βάθος, η μεγάλη κατανόηση από όλους μιας κοινής μεθόδου δουλειάς που συνδέει τη δράση μας σε διαφορετικούς χώρους.

Συνδικάτα

Η τοποθέτηση που έδειξε με τον καλύτερο τρόπο αυτή τη μέθοδο ήταν ίσως αυτή του συντρόφου Νίκου Μαλίνογλου, συνδικαλιστή στο χώρο της υγείας. Ανάμεσα στα άλλα, ο σ. Νίκος έδωσε έμφαση στο γεγονός ότι όταν ξεκινάμε να δουλεύουμε σε ένα χώρο δεν πάμε σαν μεσσίες που τα ξέρουνε όλα. “Πρέπει να ακούμε” πρώτα τι λεει ο κόσμος, και μετά να κάνουμε προτάσεις που να πατάνε γερά στα πόδια τους και να είναι άμεσες και κατανοητές από αυτούς που απευθυνόμαστε. Γενικά, οι προσπάθειες διαφόρων συντρόφων να φτιάξουν σχήματα και παρατάξεις σε μια σειρά εργασιακούς χώρους τονίστηκαν από τους ομιλητές.

Νεολαία

Σημαντική θέση στην κουβέντα είχε η δουλειά της Οργάνωσης στους μαθητικούς χώρους. Οι σύντροφοι μαθητές που μιλήσανε εξηγήσανε τις δυσκολίες και τις επιτυχίες αυτής της δουλειάς. Στα σχολεία υπάρχει μια ριζοσπαστικοποίηση ενός σημαντικού στρώματος μαθητών που ψάχνουν για κάτι διαφορετικό, για απαντήσεις όσον αφορά το πώς θα παλέψουν το σύστημα που τους καταπιέζει. Το “Μαθητικό Ξεκίνημα”, η μαθητική μας εφημερίδα, βρίσκει ανταπόκριση σε αυτά τα στρώματα και τους δίνει ένα μέσο έκφρασης.

Ο ρόλος που παίζουμε στις κινητοποιήσεις των μαθητών, με το κατέβασμα ολόκληρων σχολείων στις μαθητικές πορείες επίσης τονίστηκε. Εκτενής αναφορά έγινε για τον ρόλο της ΚΝΕ στα σχολεία, που προσπαθεί να καπελώσει κάθε μαθητική κινητοποίηση μέσω των “συντονιστικών” (έτσι αποκαλούν συνήθως τις ολομέλειες των μελών τους στα σχολεία- με επικεφαλείς βέβαια φοιτητές).

Στους φοιτητές, παρόλο που είναι το στρώμα στο οποίο η ιδεολογική επίθεση του συστήματος είχε την μεγαλύτερη επιτυχία, η δουλειά της Οργάνωσης συνεχίζει σε μια σειρά από σχολές, και μάλιστα με την προοπτική της επέκτασης σε μια σειρά άλλες.

Υπήρχαν πολλές τοποθετήσεις από περιοχές και πόλεις όπου μέχρι πρόσφατα η Οργάνωση δεν είχε παρουσία και ξεκίνησαν φέτος να λειτουργούν πυρήνες. Οι δυνατότητες σε αυτές τις πόλεις για την ανάπτυξη της δουλειάς μας είναι μεγάλες, μιας και το πολιτικό κενό εκεί είναι πιο έντονο και υπάρχει ένα στρώμα που ψάχνεται για καινούριες ιδέες.

Μετανάστες

Πραγματικά εντυπωσιακή ήταν η τοποθέτηση του συντρόφου Asare, μετανάστη από τη Γκάνα στη χώρα μας, που με γλαφυρό τρόπο περιέγραψε όλες τις εκστρατείες για τα δικαιώματα των μεταναστών που έγιναν το τελευταίο διάστημα. Αυτό που γίνεται φανερό μέσα από αυτή την δουλειά είναι το πώς για τα πιο καταπιεζόμενα στρώματα της κοινωνίας, η οργάνωση παίζει καθοριστικό ρόλο για την ζωή τους, για να καταπολεμήσουν τον φόβο που τους δημιουργεί το σύστημα, για να διεκδικήσουν τα δικαιώματά τους.

Καθήκοντα

Τέλος, αναφορά έγινε και στις κεντρικές εκστρατείες της οργάνωσης, αυτές που έγιναν το προηγούμενο διάστημα και αυτές που προγραμματίζονται.

Φυσικά, στα πλαίσια αυτής της συζήτησης πιάστηκε και το ζήτημα της τακτικής μας απέναντι σε άλλες οργανώσεις τις αριστεράς, οι προτάσεις μας για ενότητα, η τακτική μας απέναντι σε νέους ευρύτερους πολιτικούς σχηματισμούς και η προσέγγιση μας σε στρώματα που φεύγουν από τα παραδοσιακά κόμματα.

Στο τέλος, όλοι φύγαμε με την επαναεπιβεβαιωμένη πεποίθηση ότι η οργάνωση έχει ένα όραμα για το πού θέλει να πάει, και ένα σχέδιο για το πως θα πάει εκεί. Το όραμα είναι προκλητικό: να βοηθήσουμε στην αλλαγή της αριστεράς στην Ελλάδα και διεθνώς. Είναι μια δύσκολη αλλά και όμορφη διαδικασία. Αλλά πάνω απ’ όλα είναι απαραίτητη για όλους εμάς που νιώθουμε να μας πνίγει το σύστημα, και θέλουμε να το ανατρέψουμε για να χτίσουμε μια πιο ανθρώπινη, σοσιαλιστική κοινωνία.

Νίκος Αναστασιάδης