Μιλήσαμε με την Kelly Bellin, από τη «Σοσιαλιστική Εναλλακτική», αδελφή οργάνωση του «Ξ» στις ΗΠΑ, για τη στεγαστική κρίση στη χώρα, τα προβλήματα των αστέγων και της αύξησης των τιμών στα ενοίκια, αλλά και τα κινήματα που αναπτύσσονται απαιτώντας έλεγχο στις τιμές των ενοικίων.
- Η στεγαστική κρίση στις ΗΠΑ έχει χαρακτηριστεί ωρολογιακή βόμβα. Ποια είναι η συνολική κατάσταση στη χώρα με τους αστέγους, τη φούσκα στις τιμές των ακινήτων και τα στεγαστικά δάνεια;
Η αγορά κατοικίας στις ΗΠΑ σήμερα, με τον τρόπο που λειτουργεί, αδυνατεί να καλύψει τις στεγαστικές ανάγκες των εργαζομένων. Δέκα χρόνια μετά το ξεκίνημα τις κρίσης την περίοδο 2007-2009, όταν εκατομμύρια σπίτια απλών ανθρώπων χάθηκαν μέσω κατασχέσεων, βλέπουμε μία δραματική πτώση στην ιδιοκατοίκηση (στον αριθμό των ανθρώπων που τους ανήκει το σπίτι στο οποίο ζουν). Παράλληλα ο αριθμός των ενοικιαστών έχει αυξηθεί κατά περίπου 10 εκατομμύρια νοικοκυριά. Ταυτόχρονα, το 50% των ενοικιαστών σε όλη τη χώρα, πληρώνει πάνω από το 30% του εισοδήματός του σε ενοίκια, μισό εκατομμύριο άνθρωποι είναι άστεγοι και στους δρόμους των μεγάλων πόλεων υπάρχουν ολόκληροι καταυλισμοί με σκηνές, που αποτελούν τη μόνιμη κατοικία αστέγων.
Κατά τη γνώμη μου η περίπτωση της πόλης του Σιάτλ αξίζει να μελετηθεί, καθώς περιέχει χρήσιμα συμπεράσματα για όλες τις ΗΠΑ. Η στεγαστική κρίση στο Σιάτλ είναι η χειρότερη σε όλη τη χώρα και η ανάγκη για προσιτά ενοίκια πιο επιτακτική από οπουδήποτε. Ένα στα δέκα σπίτια παραμένουν άδεια γιατί είναι πολύ ακριβά για να νοικιαστούν, ενώ την ίδια ώρα εργαζόμενοι, άνθρωποι που ανήκουν σε μειονότητες, μικρές επιχειρήσεις, κτλ, «εξοστρακίζονται» με ραγδαίους ρυθμούς από την πόλη. Αν και η κατάσταση με τους αστέγους έχει χαρακτηριστεί ως «κατάσταση εκτάκτου ανάγκης», τα ενοίκια εξακολουθούν να αυξάνονται. Σύμφωνα με έρευνες, για κάθε 100 δολάρια αύξησης της τιμής των ενοικίων, ο αριθμός των αστέγων αυξάνεται κατά 15%. Και σε όλη αυτή την κατάσταση, έρχονται να προστεθούν τα ακραία καιρικά φαινόμενα λόγω της κλιματικής αλλαγής, που συντελούν στην πρωτοφανή αύξηση των θανάτων αστέγων στους δρόμους. Χωρίς ξενώνες φιλοξενίας, οι άνθρωποι απλά πεθαίνουν στους δρόμους, στην πιο πλούσια χώρα του πλανήτη.
- Τι σημαίνει η στεγαστική κρίση για τους εργαζόμενους και τους φτωχούς, για την καθημερινή τους μάχη για επιβίωση;
Καθώς το κόστος των ενοικίων εκτοξεύεται, τόσο σε εθνικό όσο και σε διεθνές επίπεδο, πολλοί εργαζόμενοι εκδιώκονται στην ουσία από τα σπίτια τους. Για εκατομμύρια εργαζόμενους ή άνεργους Αμερικάνους, η απειλή να μείνουν άστεγοι είναι διαρκής. Βρισκόμαστε μονίμως μπροστά στο δίλημμα: Στέγαση ή ιατροφαρμακευτική περίθαλψη; Στέγαση ή βρεφονηπιακοί σταθμοί; Στέγαση ή τροφή;
Συνολικά, όλες οι ανισότητες που βιώνουμε μέσα στο καπιταλιστικό σύστημα, γίνονται ακόμα εντονότερες λόγω της στεγαστικής κρίσης. Η ανασφάλεια και η οικονομική αστάθεια που προκαλεί η στεγαστική κρίση, αποτελεί το βασικό λόγο για τον οποίο γυναίκες θύματα ενδοοικογενειακής βίας μένουν σε σχέσεις στις οποίες κακοποιούνται, αφού δεν αντέχουν οικονομικά να φύγουν. Οι Αφροαμερικανοί και οι Λατίνοι έχουν διπλάσιες πιθανότητες να χάσουν τα σπίτια τους, είτε από κατάσχεση, είτε από έξωση λόγω αδυναμίας πληρωμής του ενοικίου. Ποτέ πριν δεν ήταν τόσο έντονες οι οικονομικές ανισότητες, παρά το γεγονός ότι δεν έχει υπάρξει περίοδος με περισσότερο πλούτο στην ανθρώπινη κοινωνία.
- Η «Σοσιαλιστική Εναλλακτική» (ΣΕ) διεκδικεί την εφαρμογή ελέγχου στις τιμές των ενοικίων. Τι ακριβώς σημαίνει αυτό το αίτημα και πώς μπορεί να λειτουργήσει και να εφαρμοστεί;
Στο Σιάτλ, η Σάμα Σαγουάντ, μέλος της ΣΕ και εκλεγμένη στο Συμβούλιο της Πόλης, έχει μπει μπροστά στο χτίσιμο ενός μαζικού κινήματος που παλεύει για τον έλεγχο στις τιμές ενοικίων σε όλη την πόλη. Το αίτημα αυτό βρίσκεται στην κορυφή των ζητημάτων που θα παλέψουμε και με βάση τα οποία δίνουμε την μάχη για την επανεκλογή της στις τοπικές εκλογές που θα γίνουν τον ερχόμενο Νοέμβρη.
Σήμερα οι ιδιοκτήτες κατοικιών έχουν το δικαίωμα να αυξήσουν τα ενοίκια όσο θέλουν, κατά 50%, 100% ή ακόμα και 200%. Αυτό σημαίνει ότι γίνονται μαζικά εξώσεις λόγω αδυναμίας καταβολής του ενοικίου. Στην περιφέρεια στην οποία εκλέγεται η Σάμα, γίνεται κατά μέσο όρο μία έξωση κάθε δύο μέρες. Το αίτημα για έλεγχο στις τιμές των ενοικίων έχει σαν στόχο να σταματήσουν οι αυθαίρετες αυξήσεις στα ενοίκια και να τεθεί ένα όριο για το πόσο μπορούν να αυξηθούν ανά έτος. Αυτό το αίτημα είναι καθοριστικής σημασίας στη μάχη για την αλλαγή των ισορροπιών και την ανατροπή της απόλυτης εξουσίας που έχουν σήμερα οι ιδιοκτήτες ακινήτων και οι μεγάλες κατασκευαστικές εταιρείες. Είναι ένα αίτημα προστασίας των ενοικιαστών που ανήκουν στα κατώτερα εισοδηματικά στρώματα, όπως η θέσπιση κατώτατου μισθού είναι απαραίτητη για την προστασία των εργαζομένων από τους εργοδότες, που προτιμούν να κρατούν τους μισθούς σε χαμηλά επίπεδα.
Φυσικά οι μεγαλοϊδιοκτήτες και οι κατασκευαστικές εταιρείες αγωνίζονται με όλη τους τη δύναμη ενάντια στην εισαγωγή ελέγχου στις τιμές των ενοικίων στο Σιάτλ, ξοδεύοντας εκατοντάδες χιλιάδες δολάρια για να στηρίξουν τον αντίπαλο της Σάμα Σαγουάντ στις εκλογές για το Συμβούλιο της Πόλης στην περιφέρειά της. Για να κερδίσουμε τη μάχη για έλεγχο στις τιμές των ενοικίων και προσιτή για όλους, αξιοπρεπή στέγαση, θα πρέπει να χτίσουμε ένα ανεξάρτητο, μαζικό και μαχητικό κίνημα που θα απαιτεί να παρθούν ουσιαστικά μέτρα.
- Ο αγώνας για το ζήτημα της στέγασης εξελίσσεται σε μία σειρές από Πολιτείες. Πώς δίνεται αυτή η μάχη και ποιες είναι οι προοπτικές της;
Οι φωνές που απαιτούν έλεγχο στις τιμές των ενοικίων δυναμώνουν και αυξάνονται σε όλη τη χώρα. Ήδη έχουν επιτευχθεί σημαντικές νίκες στο Όρεγκον και στη Νέα Υόρκη μέσα στη χρονιά που διανύουμε. Η νίκη σε μία περιοχή εμπνέει τους εργαζόμενους σε άλλες πόλεις και Πολιτείες, σε όλη τη χώρα, τους δίνει τη δύναμη να ακολουθήσουν το παράδειγμα του αγώνα. Κάθε νίκη που έχει κερδίσει το κίνημα, είναι το αποτέλεσμα της τεράστιας πίεσης που έχει ασκήσει.
Στηρίζουμε κάθε βελτίωση που μπορεί να κερδηθεί για την ανακούφιση των φτωχών ανθρώπων από τη στεγαστική κρίση, αλλά την ίδια ώρα πρέπει να είμαστε ξεκάθαροι και να εξηγούμε ότι αυτή η κρίση είναι πολύ πιο βαθιά. Ακόμα και αν ο έλεγχος στις τιμές ενοικίων γίνει πραγματικότητα, όσο η στέγαση βρίσκεται στα χέρια των επιχειρηματικών συμφερόντων, οι εργαζόμενοι θα βρίσκονται σε μια μόνιμη μάχη προκειμένου να τη διασφαλίσουν.
Έτσι τελικά, πρέπει να παλέψουμε για την αντικατάσταση του σημερινού συστήματος της στεγαστικής αγοράς που λειτουργεί με βάση το κέρδος, από ένα δημοκρατικά σχεδιασμένο σύστημα που θα εγγυάται στέγαση για όλους. Αυτό προϋποθέτει μαζικούς αγώνες σε εθνικό και διεθνές επίπεδο, αγώνες βασισμένους στην οργανωμένη δύναμη των εργαζόμενων, με καθαρό στόχο το πέρασμα των μεγάλων τραπεζών, των εταιρειών που ελέγχουν την αγορά ακινήτων, των πολυεθνικών του κατασκευαστικού τομέα σε δημόσια ιδιοκτησία, κάτω από το δημοκρατικό έλεγχο των εργαζομένων και της κοινωνίας.
