Νίκος Κανελλής
Δημοτικός Σύμβουλος Βόλου
Η συμφωνία της ΕΕ για το προσφυγικό/μεταναστευτικό, στην οποία κατέληξε η σύνοδος κορυφής τα ξημερώματα της Παρασκευής 29 Ιουνίου, ανέδειξε για πολλοστή φορά τρία βασικά πράγματα.
Πρώτον, η ΕΕ καμία σχέση δεν έχει με τις «ανθρωπιστικές και δημοκρατικές αξίες» αφού συνεχίζει και αντιμετωπίζει τους μετανάστες και τους πρόσφυγες ως απειλή η οποία πρέπει να κρατηθεί εκτός συνόρων.
Δεύτερον, οι ακροδεξιές πολιτικές δυνάμεις κερδίζουν έδαφος και δίνουν τον τόνο στην πολιτική της ίδιας της ΕΕ.
Τρίτον, η Ευρωπαϊκή Ένωση, στην οποία τόσα έχουν επενδύσει οι άρχουσες τάξεις, συνεχίζει και βρίσκεται σε βαθιά εσωτερική κρίση και απέχει έτη φωτός από την πραγματική ενοποίηση.
Ας πάρουμε όμως τα πράγματα από την αρχή.
Τι περιλαμβάνει η συμφωνία
Τα κύρια σημεία της συμφωνίας[1] είναι τα εξής:
- Θα γίνει πιο σκληρή η αστυνόμευση των εξωτερικών συνόρων της ΕΕ με στόχο να αποτραπεί η είσοδος ανθρώπων στην Ευρώπη από την Ιταλία, την Ισπανία και την Ελλάδα. Παράλληλα θα ενταθούν οι ταχείες επαναπροωθήσεις μεταναστών και προσφύγων πίσω στις χώρες από όπου ήρθαν.
- Σε αυτό το πλαίσιο, θα γίνει εκταμίευση 3 δισ. ευρώ προς την Τουρκία και 500 εκατ. ευρώ προς χώρες της Βόρειας Αφρικής με αντάλλαγμα να κρατάνε τους πρόσφυγες/μετανάστες στο δικό τους έδαφος.
- Θα γίνει προσπάθεια να δημιουργηθούν στρατόπεδα συγκέντρωσης (με την παραπλανητική Οργουελιανή ονομασία «κέντρα αποβίβασης») σε χώρες όπως το Μαρόκο, η Αίγυπτος και η Αλβανία για όσους διασώζονται στη θάλασσα.
- Θα ληφθούν μέτρα ώστε να γίνει πιο δύσκολη η μετακίνηση μεταναστών και προσφύγων εντός των συνόρων της ΕΕ. Η Γερμανία συζητά τη δημιουργία κέντρων κράτησης και απέλασης στα σύνορα με την Αυστρία. Επίσης συζητιέται η δημιουργία «κλειστών κέντρων», δηλαδή στρατοπέδων συγκέντρωσης εντός ΕΕ και ειδικά στις χώρες πρώτης υποδοχής (Ισπανία, Ιταλία, Ελλάδα).
- Αυτά τα μέτρα συνοδεύονται από αρκετά ευχολόγια για στήριξη της Αφρικανικής ηπείρου ώστε να μειωθούν, υποτίθεται, τα ρεύματα μεταναστών.
Είναι ξεκάθαρο ότι τα μέτρα αυτά καμία σχέση δεν έχουν με την αντιμετώπιση των πραγματικών αιτιών που οδηγούνε εκατομμύρια ανθρώπους στην μετανάστευση και την προσφυγιά, δηλαδή τους πολέμους στη Μ. Ανατολή, την καταπίεση από τα δικτατορικά καθεστώτα και την φτώχεια!
Ούτε βέβαια, γίνεται καμιά προσπάθεια να σωθούν οι ζωές χιλιάδων ανθρώπων που πνίγονται κάθε χρόνο στα νερά της Μεσογείου την οποία προσπαθούν να διασχίσουν με βάρκες και σαπιοκάραβα. Την ημέρα που υπογράφονταν η συμφωνία 100 ακόμη άνθρωποι πνίγηκαν στα ανοιχτά της Λιβύης.
Η ΕΕ σε κρίση
Η συμφωνία επιδιώκει να συμβιβάσει αλληλοσυγκρουόμενες δυνάμεις στο εσωτερικό της ΕΕ με την ακροδεξιά, το λαϊκισμό και την ξενοφοβία να δίνουν τον τόνο.
Κατ’ αρχήν στο εσωτερικό της Γερμανίας βρίσκεται σε εξέλιξη βαθιά κρίση (παρότι προσωρινά αποσοβήθηκε) στον κυβερνητικό συνασπισμό που ηγείται η Άγκελα Μέρκελ και αποτελείται από το CDU (Χριστιανοδημοκράτες) το CSU (Χριστιανοκοινωνιστές) και το SPD (Σοσιαλδημοκράτες). Η Γερμανική κυβέρνηση έφτασε στα όρια της κατάρρευσης όταν ο υπουργός εσωτερικών Χόορστ Ζεεχόφερ (CSU) απαιτούσε από την Άγκελα Μέρκελ πιο σκληρή αντιμεταναστευτική πολιτική, κάτι που προφανώς πέτυχε αφού η Μέρκελ συμφώνησε στη δημιουργία κέντρων κράτησης και ταχείας απέλασης στα σύνορα Γερμανίας-Αυστρίας.
Απέναντι σε αυτή την απόφαση αντέδρασε ο ακροδεξιός καγκελάριος της Αυστρίας Σεμπάστιαν Κουρτς, λέγοντας ότι αν η Γερμανία απελαύνει μετανάστες προς την Αυστρία τότε η χώρα του θα σκληρύνει τον έλεγχο των συνόρων της με την Ιταλία και τη Σλοβενία.[2]
Η Άγκελα Μέρκελ δήλωσε ότι έχει προχωρήσει σε διμερείς συμφωνίες της Γερμανίας με 16 χώρες της ΕΕ όπου θα απελαθούν μετανάστες που σήμερα βρίσκονται σε Γερμανικό έδαφος. Οι περισσότερες βέβαια από αυτές τις 16 χώρες δηλώνουν ότι δεν έχουν συμφωνήσει, ότι το συζητάνε ή ότι απορρίπτουν αυτή την πρόταση. Η ουσία όμως είναι ότι η Γερμανία ψάχνει να βρει τρόπο να απελάσει μετανάστες προς άλλες χώρες της ΕΕ υλοποιώντας τις απαιτήσεις τις Ακροδεξιάς.
Δεν είναι λοιπόν παράδοξο ότι και ο Ιταλός πρωθυπουργός Τζουζέπε Κόντε, που ηγείται της συγκυβέρνησης του λαϊκιστικού κινήματος των 5 αστέρων και της ακροδεξιάς Λέγκας, δήλωσε ικανοποιημένος από τη συμφωνία. Άλλωστε, η Ιταλία πριν από τη σύνοδο κορυφής απειλούσε να μπλοκάρει τη συμφωνία με βέτο αν δεν γίνονταν δεκτές οι σκληρές αντιμεταναστευτικές πολιτικές της Λέγκας. Λίγες μέρες πριν, και στο πλαίσιο της πίεσης της Ιταλίας προς τη Γαλλία και τη Γερμανία, οι Ιταλικές αρχές είχαν απαγορεύσει σε πλοίο στο οποίο επέβαιναν 629 άνθρωποι να πιάσει σε λιμάνι της Ιταλίας υλοποιώντας την ακροδεξιά πολιτική των κλειστών συνόρων.[3]
Η ακροδεξιά σε άνοδο
Όταν ο υπουργός εσωτερικών της 3ης πιο μεγάλης οικονομίας της Ευρώπης, της Ιταλίας, δηλώνει ότι μέσα στους επόμενους 12 μήνες η ΕΕ ενδέχεται να καταρρεύσει,[4] όταν η κυβέρνηση της πιο ισχυρής χώρας της ΕΕ, της Γερμανίας, αποφεύγει την κατάρρευση την τελευταία στιγμή και όταν γίνονται πολυήμερα παζάρια υπό την απειλή βέτο για να ληφθεί μια απόφαση για ένα τόσο σοβαρό θέμα, τότε είναι φανερό ότι η ΕΕ όχι μόνο δεν οδηγείται στην πολιτική ενοποίηση αλλά η κρίση στο εσωτερικό της συνεχίζει αμείωτη.
Η βάση της πολιτικής αυτής κρίσης της ΕΕ είναι τα οικονομικά προβλήματα του Ευρωπαϊκού καπιταλισμού: υποβόσκουσα κρίση χρέους στην Ιταλία, στασιμότητα σε άλλες χώρες, υποχώρηση σε σχέση με τους ανταγωνιστές της ΕΕ σε διεθνές επίπεδο κοκ.
Οι κυβερνήσεις επιδιώκουν να ξεπεράσουν την κρίση εφαρμόζοντας πολιτικές λιτότητας, μειώνοντας το βιοτικό επίπεδο των εργατικών/λαϊκών στρωμάτων. Αυτό έχει σαν συνέπεια την αύξηση της κοινωνικής δυσαρέσκειας. Ελλείψει μιας μαζικής και μαχητικής Αριστεράς αυτός που κερδίζει από τη διογκούμενη οργή είναι η ακροδεξιά (Σαλβίνι, Κούρτς, Λεπέν, ΌρμπΑν κοκ) ενώ τα παραδοσιακά κόμματα των καπιταλιστών (κεντροδεξιά, όπως η ΝΔ, και κεντροαριστερά όπως το ΠΑΣΟΚ) χάνουν εκλογική δύναμη.
Η Ακροδεξιά αξιοποιεί το μεταναστευτικό για να αυξήσει τα εκλογικά της ποσοστά. Παράλληλα προσπαθεί να καρπωθεί τη δυσαρέσκεια που αναπτύσσεται ενάντια στην ΕΕ ειδικά σε χώρες όπως η Ιταλία. Τα παραδοσιακά αστικά κόμματα, «φιλελεύθερα» και «σοσιαλδημοκρατικά», αρχίζουν να υιοθετούν την ακροδεξιά ρητορεία αλλά και πολιτική ευελπιστώντας να συγκρατήσουν την εκλογική τους δύναμη αλλά και να στρέψουν τη δυσαρέσκεια μακριά από τα ζητήματα της οικονομικής πολιτικής.
Βέβαια, Ακροδεξιοί, Σοσιαλδημοκράτες και Φιλελεύθεροι συμφωνούν στην οικονομική πολιτική της λιτότητας. Για παράδειγμα ο Αυστριακός Καγκελάριος, την ίδια στιγμή που βάζει στο στόχαστρο τους μετανάστες ανάγοντάς τους στη μέγιστη απειλή, επιτίθεται στα εργατικά δικαιώματα και προσπαθεί να επιβάλει την 12ωρη εργάσιμη ημέρα.[5]
Η ανάγκη για μαζική επαναστατική Αριστερά σε Ευρωπαϊκό επίπεδο
Αν υπήρχε πολιτική βούληση η λήψη μέτρων για την αντιμετώπιση του μεταναστευτικού/προσφυγικού ζητήματος θα ήταν κάτι απλό: Με γνώμονα την προστασία των κυνηγημένων ανθρώπων, η Ευρώπη (με 511 εκατομμύρια πληθυσμό και πάνω 18 τρις ευρώ ετήσιο ΑΕΠ) θα μπορούσε να μεταφέρει με ασφάλεια, να στεγάσει και να δώσει προοπτική σε λίγα εκατομμύρια ανθρώπων που φεύγουν κυνηγημένοι από τον πόλεμο, τις δικτατορίες και την πείνα!
Όμως, οι ίδιες κυβερνήσεις που κάνουν μειώσεις σε μισθούς, συντάξεις και κοινωνικό κράτος είναι αυτές που αρνούνται να δώσουν τα κονδύλια που απαιτούνται για τους πρόσφυγες και τους μετανάστες.
Είναι φανερό ότι χρήματα υπάρχουν μόνο για τις τράπεζες, τις φοροαπαλλαγές των μεγάλων πολυεθνικών, τους εξοπλισμούς και ότι υπόσχεται αυξημένα κέρδη για το κεφάλαιο.
Για αυτό είναι αναγκαίο να χτίσουμε μια μαζική Αριστερά σε πανευρωπαϊκό επίπεδο που να παλέψει για πραγματικές λύσεις για τα προβλήματα των προσφύγων και των μεταναστών εξηγώντας ότι αυτές δεν έρχονται σε σύγκρουση με τις ανάγκες και τα συμφέροντα των εργαζομένων και των λαϊκών στρωμάτων της Ευρώπης. Μια μαζική Αριστερά σε πανευρωπαϊκό επίπεδο που, αντί να υποτάσσεται στην ΕΕ και το ευρωπαϊκό κεφάλαιο, να μπει μπροστά για την ανατροπή τους εξηγώντας ότι η Ευρωπαϊκή ήπειρος μπορεί να ενωθεί μόνο από τους ίδιους τους εργαζόμενους, στα πλαίσια μιας Ενωμένης Σοσιαλιστικής Ευρώπης. Και μόνο έτσι μπορεί να ευημερήσει.
