Tης Μαρίας Μπουτζαρέλου
Η ισότητα των δυο φύλων μπορεί πλέον να θεωρείται από αρκετούς σαν κάτι δεδομένο. Η γυναίκα έχει κατακτήσει το δικαίωμα στην ψήφο, στην εργασία, στην αυτοδιάθεση του σώματος της. Ωστόσο, η θεωρία απέχει πολύ από την πραγματικότητα.
Σε πρόσφατη έρευνα του Κέντρου Ερευνών για Θέματα Ισότητας (Κ.Ε.Θ.Ι) φάνηκε καθαρά πως το στερεότυπο της γυναίκας-αδύναμο φύλο- και το στερεότυπο του δυναμικού-διεκδικητικού άντρα, αναπτύσσονται ακόμα στην κοινωνία μας. Το αποτέλεσμα;
Τα κρούσματα σεξουαλικής παρενόχλησης σε χώρους εργασίας συνεχώς αυξάνονται. Την ίδια στιγμή η ενδοοικογενειακή βία έχει γίνει καθημερινότητα για πολλές γυναίκες που συχνά θεωρούν τον εαυτό τους υπεύθυνο για αυτό.
Που οφείλεται όμως αυτό;
Η διαιώνιση τέτοιων αντιλήψεων εξασφαλίζει σε μεγάλο βαθμό την επιβίωση των κοινωνικοοικονομικών δομών του καπιταλιστικού συστήματος.
Τις περισσότερες φορές τα στερεότυπα αυτά διαιωνίζονται με τη δικαιολογία της πολιτιστικής κληρονομιάς και μαζί τους διαιωνίζονται και κοινωνικά φαινόμενα όπως αυτό της βίας κατά των γυναικών.
Η οικονομική εξάρτηση των γυναικών από τους συζύγους τους είναι η βασικότερη ρίζα του προβλήματος. Ο ρόλος της καλής νοικοκυράς είναι πολλές φορές ασυμβίβαστος με το ρόλο της εργαζόμενης και το αποτέλεσμα είναι μεγάλο μέρος των γυναικών να μην εργάζεται και όσες εργάζονται να έχουν θέσεις ημιαπασχόλησης με ότι αυτό συνεπάγεται για τα εργασιακά τους δικαιώματα (μισθούς, ωράριο, ασφάλεια). Οι γυναίκες λοιπόν από την στιγμή που δεν προσφέρουν στο οικογενειακό εισόδημα, αντιμετωπίζονται σαν να μην προσφέρουν γενικά. Η γυναίκα νοικοκυρά δεν κουράζεται ποτέ σύμφωνα με τον άντρα της, δεν έχει ποτέ προβλήματα (το πολύ πολύ να της κάηκε κανένα φαγητό) και έχει πάντα υπομονή να συμπαρασταθεί στον σύζυγο της σε κάθε του βήμα και να τον παρηγορήσει τις δύσκολες στιγμές.
Επιπλέον, στους χώρους εργασίας η συνεισφορά της γυναίκας δεν αντιμετωπίζεται ισότιμα. Εκτός από τη μισθολογική ανισότητα που παρατηρείται ανάμεσα σε άνδρες και γυναίκες για την ίδια δουλειά, η γυναίκα συχνά βρίσκεται αντιμέτωπη με άσχημες εργασιακές συνθήκες. Από την έρευνα προέκυψε ότι “το 10% των εργαζόμενων γυναικών στη χώρα μας έχει προσωπική εμπειρία σεξουαλικής παρενόχλησης στο χώρο της δουλειάς. Το 30% αυτών γνωρίζει και άλλη συνάδελφο που έχει υποστεί σεξουαλική παρενόχληση. Ο δράστης τις περισσότερες φορές είναι κοινός.”. Η έρευνα συνεχίζει λέγοντας πως “η διοίκηση της επιχείρησης, τις περισσότερες φορές δεν αντιλαμβάνεται το γεγονός. Ακόμη και στις περιπτώσεις που η παρενόχληση γίνεται αντιληπτή, δε λαμβάνονται δραστικά μέτρα υπέρ του θύματος. Μάλλον χαμένο βγαίνει, ενώ στον δράστη απλώς γίνονται συστάσεις.”. Η συντριπτική πλειονότητα των γυναικών που υφίστανται σεξουαλική παρενόχληση στον χώρο εργασίας, παύει να εργάζεται στο συγκεκριμένο χώρο (78,3%) είτε εξαιτίας οικειοθελούς αποχώρησης (παραίτηση: 86,2%) είτε εξαιτίας απόλυσης (8,5%). Το αποτέλεσμα είναι τέτοιου είδους περιστατικά να μην καταγγέλλονται αφού το θύμα γνωρίζει πως το πιθανότερο θα είναι να χάσει τη δουλειά του.
Ανεπαρκές νομοθετικό πλαίσιο
Από την άλλη, σύμφωνα με την έρευνα, ο Ποινικός Κώδικας δεν τυποποιεί τη σεξουαλική παρενόχληση. Το νομικό πλαίσιο είναι ασαφές και δεν καλύπτει τις περιπτώσεις σεξουαλικής παρενόχλησης στον εργασιακό χώρο.
Όσο για τις γυναίκες θύματα ενδοοικογενειακής βίας “δεν υπάρχει κάποια ισχύουσα νομοθεσία που να προστατεύει τις γυναίκες από τη βία στην οικογένεια ή να λαμβάνει υπόψη της την ειδική σχέση και εξάρτηση μεταξύ του θύματος και του δράστη”. Ταυτόχρονα, δεν προβλέπεται κάποια διάταξη που να θεωρεί το βιασμό εντός του γάμου ποινικό αδίκημα.
Παράλληλα οι κοινωνικές και νομικές υπηρεσίες αποφεύγουν να εμπλακούν σε τέτοια ζητήματα θεωρώντας τα ιδιωτική υπόθεση.
Και μόνο το γεγονός πως υπάρχει παγκόσμια μέρα εναντίον της βίας κατά των γυναικών αποδεικνύει πως το πρόβλημα είναι οξύ. Η λύση του όμως δεν μπορεί να δοθεί παρά με κοινό μέτωπο γυναικών και αντρών εργαζομένων στην βάση των κοινών τους συμφερόντων.
