Στις αρχές του Σεπτέμβρη, κάτοικοι της Sawarda στο Σουδάν σταμάτησαν τη διέλευση βυτιοφόρου του στρατού που κατευθυνόταν σε εγκαταστάσεις εξόρυξης και επεξεργασίας χρυσού στην περιοχή, την οποία οι Αρχές προσπαθούν να επαναλειτουργήσουν.[1] Απέναντι στις Αρχές οι κάτοικοι και το τοπικό περιβαλλοντικό κίνημα προσπαθούν να αποτρέψουν με κάθε μέσο τη συνέχιση της επεξεργασίας χρυσού στην περιοχή, κατά την οποία χρησιμοποιείται ανάμεσα σε άλλα υδράργυρος και κυάνιο, στοιχεία εξαιρετικά τοξικά για την υγεία των ανθρώπων και για το περιβάλλον.
Δεν ήταν ούτε η μόνη, ούτε η πρώτη κινητοποίηση ενάντια στα χρυσορυχεία που καταστρέφουν αρκετές περιοχές του Σουδάν, ανάμεσα στις οποίες λίμνες, δάση στα νότια της χώρας, αλλά και τον ίδιο τον Νείλο, το μεγαλύτερο σε μήκος ποτάμι στον κόσμο. Ο Νείλος ξεκινάει από τη λίμνη Βικτώρια και περνάει από δέκα αφρικανικές χώρες προσφέροντας σε εκατομμύρια ανθρώπους τα μέσα για τη διαβίωσή τους, για να καταλήξει τελικά στη Μεσόγειο.[2] Τον περασμένο Αύγουστο οργανώθηκαν και πάλι κινητοποιήσεις ενάντια στις καταστροφικές για το περιβάλλον πρακτικές που χρησιμοποιούνται στην εξόρυξη και την επεξεργασία χρυσού, βόρεια της πόλης Ed Damer.[3]
Χρυσός, άνθρωποι και περιβάλλον
Το Σουδάν είναι παραδοσιακά ανάμεσα στις χώρες με τη μεγαλύτερη παραγωγή χρυσού στον κόσμο. Ιδιαίτερα τα τελευταία χρόνια η παραγωγή έχει αυξηθεί, με το Σουδάν να βρίσκεται τρίτο στην κατάταξη ανάμεσα στις αφρικανικές χώρες και με τρία εκατομμύρια ανθρώπους να εξαρτώνται οικονομικά από την παραγωγή χρυσού.[4]
Οι άνθρωποι αυτοί ζουν και δουλεύουν σε τραγικές συνθήκες, εισπνέοντας και πιάνοντας καθημερινά με γυμνά χέρια τα χημικά που χρησιμοποιούνται στο «πλύσιμο» των μεταλλευμάτων προκειμένου να αποκαλυφθεί ο χρυσός, ή σπάζοντας πέτρες μέσα σε κάποια στοά που μπορεί ανά πάσα στιγμή να καταρρεύσει. Για όλους αυτούς τους κινδύνους, στο τέλος της ημέρας παίρνουν ένα μεροκάματο που οριακά τους επιτρέπει να επιβιώνουν, την ώρα που είναι υποχρεωμένοι να ζουν δίπλα στα απόβλητα που πέφτουν κάθε μέρα στο έδαφος που καλλιεργούν και στο νερό που πίνουν.
Πιο πρόσφατο ανάμεσα στα δυστυχήματα του κλάδου, αυτό του περασμένου Σεπτέμβρη κατά το οποίο τουλάχιστον οκτώ μεταλλωρύχοι σκοτώθηκαν μετά από κατάρρευση σε ορυχείο.[5] Τον περασμένο Δεκέμβρη, τουλάχιστον άλλοι τριάντα οκτώ σκοτώθηκαν σε παρόμοιο δυστύχημα, σε ορυχείο το οποίο είχε κλείσει σε προηγούμενη φάση για λόγους ασφάλειας, αλλά στη συνέχεια άνοιξε ξανά…[6]
Από τον χρυσό βέβαια δεν κινδυνεύουν μόνο οι άνθρωποι. Οι μαζικοί θάνατοι ψαριών στη λίμνη Nasser στις αρχές του 2015 αποδόθηκαν από το Υπουργείο Περιβάλλοντος της χώρας σε διαρροή κυανίου και υδραργύρου από τις κοντινές εγκαταστάσεις επεξεργασίας χρυσού. [7]
Η Ρωσία και η υποκρισία
Η καταστροφή που συντελείται στα ορυχεία χρυσού του Σουδάν έχει ενταθεί τα τελευταία χρόνια, αλλά δεν είναι κάποιο καινούριο φαινόμενο. Αυτό που είναι καινούριο, είναι το ενδιαφέρον των δυτικών μέσων ενημέρωσης για το θέμα. Πολλά από αυτά, όπως το CNN, κατηγορούν τη Ρωσία για «κλοπή» χρυσού από το Σουδάν προκειμένου να χρηματοδοτηθεί ο πόλεμος στην Ουκρανία, με την ανοχή της δικτατορίας της χώρας (την οποία η Ρωσία στήριξε για να πάρει την εξουσία τον προηγούμενο χρόνο).[8] Όλα τα παραπάνω είναι πολύ πιθανό να ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα, παρότι είναι αδύνατο να πει κανείς με σιγουριά ποιος είναι ο ακριβής ρόλος της κάθε μεγάλης δύναμης στην περιοχή και ποιες ακριβώς είναι οι λεπτομέρειες της υπόθεσης.
Αυτό όμως που σίγουρα εντυπωσιάζει, είναι ο ξαφνικός πόνος των δυτικών μέσων για τις καταστροφικές επιπτώσεις των εξορύξεων και την εκμετάλλευση του φυσικού πλούτου και των ανθρώπων στο Σουδάν. Ολόκληρη η αφρικανική ήπειρος έχει εδώ και αιώνες (με αποκορύφωνα τον προηγούμενο) λεηλατηθεί και υποστεί μαζικές σφαγές και ανυπολόγιστης σημασίας περιβαλλοντικές καταστροφές από τις κυβερνήσεις της δύσης και κυρίως της Ευρώπης. Υπό άλλες συνθήκες, μπορεί να χρειαζόταν να περάσουν χρόνια για να ανακαλύψει κάποιο δυτικό μέσο ενημέρωσης και να καταγγείλει την εκμετάλλευση και τα περιβαλλοντικά εγκλήματα…
______________________
[1] dabangasudan.org: Northern Sudan environmentalists stop army tanker in Sawadra
[2] nationalgeographic.org: Nile River
[3] allafrica.com: Sudan River Nile Sit-in Against Harmful Mining Practices Enters Second Week
[4] lemonde.fr: Sudan’s new gold rush in the face of economic crisis
[5] allafrica.com: Sudan: 12 Miners Still Missing After North Darfur Shaft Collapse
[6] dw.com: Sudan: Gold mine collapse kills dozens
[7] dabangasudan.org: Sudan probes mass fish death in Lake Nasser
[8] cnn.com: Russia is plundering gold in Sudan to boost Putin’s war effort in Ukraine
