Η 25η Νοέμβρη είναι η παγκόσμια μέρα ενάντια στη βία κατά των γυναικών. Στα πλαίσια αυτά, τις επόμενες μέρες, θα αναρτηθούν στο site του «Ξ» μια σειρά από σχετικά άρθρα, όπως και η προκήρυξη του «Ξ» που θα μοιραστεί στις κινητοποιήσεις της 25ης Νοέμβρη σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη. Το πρώτο άρθρο της σειράς, έχει να κάνει με το θέμα της σεξουαλικής παρενόχλησης στην εργασία.
Το γεγονός πως στις μέρες μας οι γυναίκες είναι πλέον σε μεγάλο βαθμό ενταγμένες στην αγορά εργασίας, και πολλές έχουν καταφέρει να «μπουν» σε παραδοσιακά «αντρικά» επαγγέλματα, σε αντίθεση με όσα συμβαίνανε σε προηγούμενες εποχές, δε σημαίνει βέβαια πως η ισότητα ανάμεσα στα δύο φύλα έχει κατακτηθεί. Το μισθολογικό χάσμα συνεχίζει να είναι μεγάλο, με τις γυναίκες στην Ε.Ε. να αμείβονται κατά μέσο όρο 16,3% λιγότερο (reporter.gr, 2/11/17) από τους άντρες. Παράλληλα, το θέμα της σεξουαλικής παρενόχλησης στην εργασία (και όχι μόνο) αφορά όλο και περισσότερες γυναίκες ανά τον κόσμο.
Καταγγελία της σεξουαλικής παρενόχλησης
Πριν λίγο καιρό το χάσταγκ #meToo, κατέκλυσε τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης σε όλο τον κόσμο, προτρέποντας γυναίκες να το χρησιμοποιήσουν, προκειμένου να μιλήσουν ανοιχτά για τη δική τους εμπειρία σεξουαλικής παρενόχλησης.
Από τα μέσα του Οκτώβρη μέχρι σήμερα, σε διάστημα λιγότερο από ένα μήνα, το χάσταγκ χρησιμοποιήθηκε σε περισσότερες από 14.000.000 αναρτήσεις σε facebook και twitter σε 85 χώρες του κόσμου, αριθμός που δείχνει την τεράστια έκταση του προβλήματος!
Την ίδια στιγμή όμως, είναι γνωστή και η δυσκολία που αντιμετωπίζουν οι γυναίκες όταν πρόκειται να καταγγείλουν τέτοιες περιπτώσεις – πέρα από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Εκεί έρχονται αντιμέτωπες με το χλευασμό, την αμφισβήτηση των λεγομένων τους, ακόμα και με περιστατικά αντεκδίκησης.
Έτσι, προτιμούν να αποσιωπήσουν τα περιστατικά σεξουαλικής παρενόχλησης, αφού είναι σπάνιες οι περιπτώσεις στις οποίες τελικά αποδίδεται δικαιοσύνη.
Στην εργασία
Στο εργασιακό περιβάλλον η κατάσταση είναι ακόμα χειρότερη, καθώς ο φόβος της απόλυσης και της ανεργίας σε περίπτωση καταγγελίας είναι πολύ μεγάλος, πόσο μάλλον όταν πρόκειται για σεξουαλική παρενόχληση από το αφεντικό, ή κάποιον πελάτη, ή από υψηλά ιστάμενα στελέχη μιας επιχείρησης.
Οι επιπτώσεις που έχει η αποσιώπηση της σεξουαλικής παρενόχλησης είναι σκληρές και δρουν μακροπρόθεσμα στην ψυχολογία των γυναικών που συνεχίζουν να δουλεύουν στο ίδιο περιβάλλον με το άτομο που της παρενόχλησε!
Σε πανευρωπαϊκή έρευνα του FRA (Οργανισμός Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης) τα στοιχεία είναι τρανταχτά:
- Το 55% των γυναικών που συμμετείχαν στην έρευνα, δηλαδή πάνω από 1 στις 2 γυναίκες έχει υποστεί σεξουαλική παρενόχληση.
- Το 35% των θυμάτων δε μίλησε ποτέ και σε κανένα για το περιστατικό, ενώ μόλις το 6% το κατήγγειλε στην αστυνομία ή ζήτησε τη βοήθεια κάποιου φορέα υποστήριξης.
Τα στοιχεία της ίδιας έρευνας δείχνουν ότι τα νούμερα δεν είναι πολύ διαφορετικά στην Ελλάδα:
- Το 43%, δηλαδή περίπου μία στις δύο γυναίκες, έχουν υποστεί κάποιου είδους σεξουαλική παρενόχληση, ενώ το 11% των παραπάνω περιπτώσεων σχετίζονται με το χώρο της εργασίας τους! (gr, 29/10/17)
Τα παραπάνω στοιχεία δε διαφοροποιούνται σημαντικά στις υπόλοιπες χώρες. Στη Βρετανία, το 50% των εργαζόμενων γυναικών έχει παρενοχληθεί σεξουαλικά στο χώρο της εργασίας, με το 63% των θυμάτων να παραδέχεται ότι δεν κατάγγειλε ποτέ τα περιστατικά παρενόχλησης.
Ένα ακόμη σημαντικό στοιχείο της έρευνας, έχει να κάνει με το γεγονός ότι το 30% των θυμάτων υπέστη παρενόχληση από άντρα ανώτερο στην εργασιακή ιεραρχία, με αποτέλεσμα το 10% να αναγκαστεί τελικά να εγκαταλείψει την εργασία του. (skai.gr, 25/10/17)
Αντίστοιχη είναι η εικόνα και στις ΗΠΑ, με τις μισές περίπου εργαζόμενες, το 48%, να έχουν δεχτεί κάποιας μορφής σεξουαλική παρενόχληση στο χώρο εργασίας τους.
Μάλιστα, το γεγονός ότι η σεξουαλική παρενόχληση στην εργασία είναι μια διαδεδομένη, καθημερινή «πρακτική» θεωρείται αυτονόητο για τα μεγάλη πλειοψηφία των Αμερικανών.
Σύμφωνα με την ίδια έρευνα, στις ηλικίες κάτω των 50 ετών, το 62% των αντρών και το 71% των γυναικών θεωρούν ότι η σεξουαλική παρενόχληση είναι αναπόσπαστο κομμάτι της εργασιακής καθημερινότητας! (ekirikas.com, 13/11/17)
Ανάγκη για συλλογικές απαντήσεις
Η σεξουαλική παρενόχληση, δεν είναι μια απλή υπόθεση, ούτε αποτελεί κάποιου είδους «μικρολεπτομέρεια» της καθημερινότητας για τις γυναίκες που την υφίστανται. Αντίθετα, ιδιαίτερα όταν σχετίζεται με το εργασιακό περιβάλλον, γεμίζει τα θύματα με καθημερινό άγχος, φόβο, αισθήματα κατωτερότητας, ή και αγωνία για το ενδεχόμενο απόλυσης σε περίπτωση που την καταγγείλουν.
Όμως, είναι απαραίτητο να τονιστεί, πως κάθε καταγγελία είναι πάρα πολύ σημαντική, αφού δε λειτουργεί απελευθερωτικά μόνο για τη γυναίκα η οποία καταλήγει σε αυτή, πολλές φορές μετά από μεγάλα διαστήματα φόβου, αλλά και για πολλές άλλες, που παίρνουν θάρρος από το παράδειγμα, τις βοηθάει να καταγγείλουν την κακοποίηση τους και να κάνουν κάτι για να την αντιμετωπίσουν.
Σίγουρα δεν είναι εύκολη διαδικασία, αφού η καταγγελία από μόνη της μπορεί να μην έχει τα αναμενόμενα αποτελέσματα σε επίπεδο απονομής δικαιοσύνης, ή μπορεί να οδηγήσει σε εκδικητικές ενέργειες από τη μεριά του δράστη.
Την ίδια ώρα όμως, συσπειρώνει κι άλλες γυναίκες στον αγώνα ενάντια στην καταπίεση και τον σεξισμό. Αυτή η δύναμη, η δύναμη της συλλογικής δράσης, της αλληλοϋποστήριξης των θυμάτων οποιασδήποτε μορφής σεξιστικής βίας, πρέπει να αξιοποιείται όχι μόνο ως απάντηση απέναντι σε συγκεκριμένα περιστατικά, αλλά και σαν αρχή ενός συνολικού αγώνα ενάντια στις διακρίσεις και το σεξισμό.
