Των Τροντ Σβέρρε και Ελίζε Κολτβάιτ, Οσλο.
Μετάφραση – επιμέλεια: Άννα Κλείτσα
Ο ακροδεξιός σφαγέας Άντερς Μπρέιβικ κρίθηκε ένοχος για τις πολλαπλές δολοφονίες της 22ας Ιουλίου 2011. Υπενθυμίζουμε πως ο Μρέιβικ είναι υπεύθυνος για τον θάνατο 8 ανθρώπων και τον τραυματισμό δεκάδων μετά την πυροδότηση βόμβας στο κέντρο του Όσλο και για τον θάνατο ακόμη 69 νέων στην κατασκήνωση του Εργατικού κόμματος στο νησί Ουτόγια.
Όλα αυτά συνέβησαν την ίδια περίοδο που τα ακροδεξιά κόμματα πανευρωπαϊκά σημειώνουν σημαντική εκλογική άνοδο. Σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες, αυτό μπορεί να εξηγηθεί σαν το αποτέλεσμα της οικονομικής κρίσης και της ρητορικής που έχουν αναπτύξει τα ακροδεξιά κόμματα γύρω από αυτήν αλλά και από την τεράστια προπαγάνδα που έχει γίνει στο εσωτερικό τους ώστε να «δικαιολογηθούν» οι στρατιωτικές επεμβάσεις στο Ιράκ και το Αφγανιστάν.
Κατά τη διάρκεια ης δίκης του Μπρέιβικ, ήρθαν στο φως στοιχεία που αποδεικνύουν την οργανική σχέση που είχε με τέτοιες οργανώσεις και μάλιστα σε διάφορες χώρες της Ευρώπης. Αυτό το γεγονός, σε συνδυασμό με την ξεκάθαρη απόφαση πως δεν πρόκειται για άνθρωπο με ψυχικές διαταραχές αποδεικνύουν με τον πιο μακάβριο τρόπο μέχρι πού μπορεί να φτάσει η ρατσιστική «ιδεολογία» και τι κόστος μπορεί να έχουν οι απόψεις περί «καθαρότητας» των πόλεων και «προστασίας» του έθνους.
Ο Μπρέιβικ καταδικάστηκε στην αυστηρότερη ποινή της Νορβηγίας, δηλαδή σε 21 χρόνια φυλάκιση με δυνατότητα παράτασης επ αόριστον αυτής της περιόδου, αν κριθεί επικίνδυνος. Προς μεγάλη ανακούφιση των συγγενών των θυμάτων αυτή ήταν και η τελική απόφαση καθώς δεν ασκήθηκε έφεση.
Αστυνομική… «αμέλεια»
Λίγες μέρες πριν την απόφαση του δικαστηρίου, η «Επιτροπή της 22ας Ιουλίου» (ειδική επιτροπή που συγκροτήθηκε με απόφαση της κυβέρνησης για τη διερεύνηση των επιθέσεων) παρουσίασε την αναφορά της για όσα είχαν συμβεί πριν έναν χρόνο. Ασκούσε έντονη κριτική στην αστυνομία για τις έρευνες που ακολούθησαν αλλά – το κυριότερο – γιατί μπορούσαν να σταματήσουν τον Μπρέιβικ και δεν το έκαναν!
Ένα από τα πιο αποκαλυπτικά στοιχεία της Επιτροπής ήταν το εξής: η νορβηγική Ασφάλεια είχε λάβει μια λίστα ονομάτων των ανθρώπων που είχαν αγοράσει επικίνδυνα χημικά, τα οποία χρησιμοποιούνται γενικά σε βομβιστικές επιθέσεις αλλά την αγνόησε σα να επρόκειτο για κάτι δευτερεύον. Στη λίστα αυτή συμπεριλαμβανόταν το όνομα του Μπρέιβικ!
Η αντίδραση της αστυνομίας την μέρα της σφαγής ήταν πρόχειρη και αναφέρονται πολλά λάθη και παραλείψεις. Από τα πιο χαρακτηριστικά είναι, όπως καταγγέλλουν οι κάτοικοι της περιοχής, πως η αστυνομία επέλεξε να στοιβαχτεί σε ένα μικρό φουσκωτό για να φτάσει στο νησί, αντί να χρησιμοποιήσει κάποια από τα ταχύπλοα σκάφη που πρόσφεραν οι κάτοικοι. Σύμφωνα με την αναφορά, αυτό κόστισε εξαιρετικά σε χρόνο και μάλιστα στην φάση που για κάθε λεπτό που χανόταν μετρούσε και μια ανθρώπινη απώλεια.
Τα ευρήματα της Επιτροπής ανάγκασαν σε παραίτηση τον αρχηγό της αστυνομίας, Όισταϊν Μέλαντ, ο οποίος είναι και στενός φίλος του πρωθυπουργού. Τα ΜΜΕ και η κοινωνία της Νορβηγίας αναρωτιόταν αν θα ακολουθούσε και πολιτική ανάληψη ευθύνης και παραίτηση κυβερνητικών στελεχών ή ακόμη και του πρωθυπουργού αλλά φυσικά κάτι τέτοιο δεν έχει συμβεί. Ο πρώην αρχηγός της Ασφάλειας, Γιαν Κρίστιανσεν, μεταξύ άλλων αναφέρει πως ούτε καν η Στάζι δεν θα είχε σταματήσει τον Μπρέιβικ γιατί… «ανήκει εμφανώς στην άρια φυλή»!
Πολλές φορές στο παρελθόν η Ασφάλεια έχει κατηγορηθεί για μεροληψία και πως περνά από κόσκινο τους αριστερούς ενώ κάνει τα στραβά μάτια στην ακροδεξιά. Το 2000 μάλιστα πέρασε από φάση αναδιοργάνωσης μετά από τις αποκαλύψεις για παράνομη παρακολούθηση αριστερών με την πλήρη συνεργασία του Εργατικού Κόμματος. Ειδικά μετά την 22α Ιουλίου, η Ασφάλεια έχει δεχτεί κριτική όχι μόνο για τις γνωστές πια μεροληψίες εναντίον των αριστερών αλλά και για την σχεδόν πλήρη επικέντρωση των δράσεών της εναντίον ισλαμικών οργανώσεων.
Για μια ακόμη φορά αποδεικνύεται πως οι σχέσεις ανάμεσα στην ακροδεξιά, τους νεοφασίστες και τις ρατσιστικές τους ιδέες από τη μια και το κράτος από την άλλη, παραμένουν στενές – όπως άλλωστε ήταν πάντα στην ιστορία.
