Στις 6 Δεκέμβρη πραγματοποιήθηκαν βουλευτικές εκλογές στη Ρουμανία, μέσα σ’ ένα ιδιαίτερο κλίμα, καθώς λίγες μέρες νωρίτερα, την 1η του Δεκέμβρη, είχε καταγραφεί αρνητικό ρεκόρ κρουσμάτων κορονοϊού με πάνω από 5.500 επιβεβαιωμένα κρούσματα και 148 νεκρούς μέσα σε μια μέρα.
Κερδισμένος της εκλογικής μάχης ήταν το κεντροαριστερό Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα με 28,9%. Δεύτερο ήρθε το μέχρι πρότινος κυβερνών δεξιό Εθνικό Φιλελεύθερο Κόμμα (NPL) με 25,19%. Το κεντροδεξιό Κόμμα Ελευθερίας Ενότητας και Αλληλεγγύης (USR PLUS) ήρθε τρίτο με 15,37%. Η μεγαλύτερη έκπληξη, ήταν το αποτέλεσμα της Συμμαχίας για την Ένωση Ρουμάνων (AUR), ενός ακροδεξιού κόμματος που πήρε 9,08% των ψήφων και κατέλαβε την τέταρτη θέση. Τέλος, πέμπτο στην κατάταξη ήρθε το κόμμα της ουγγρικής μειονότητας, Ουγγρική Δημοκρατική Ένωση της Ρουμανίας (UDMR) που οριακά κατάφερε να μπει στη βουλή, συγκεντρώνοντας 5,74% των ψήφων (με το όριο να βρίσκεται στο 5%).
Περίπου δεκαπέντε μέρες μετά τις εκλογές (όταν γράφεται το άρθρο αυτό) δεν έχει ακόμη σχηματιστεί κυβέρνηση, καθώς κανένα κόμμα δεν κατάφερε να εξασφαλίσει την πλειοψηφία των βουλευτικών εδρών. Το πιο πιθανό σενάριο είναι να σχηματιστεί ένας κυβερνητικός συνασπισμός με κορμό το δεξιό NPL.
Δυο σημαντικά στοιχεία
Δύο είναι τα σημαντικότερα στοιχεία της εκλογικής αναμέτρησης. Το πρώτο έχει να κάνει με την χαμηλή συμμετοχή στις εκλογές. Μάλιστα πρόκειται για ιστορικό χαμηλό, καθώς από το σύνολο των 18 εκατομμυρίων εγγεγραμμένων ψηφοφόρων, μόλις το 31,8% πήγε στις κάλπες. Αυτό μπορεί να εξηγηθεί εν μέρει από τη φάση που βρίσκεται η πανδημία το τελευταίο διάστημα στη χώρα καθώς σημειώνεται μια ραγδαία αύξηση κρουσμάτων, αλλά επίσης σημαντικός παράγοντας, είναι η μαζική απογοήτευση της ρουμανική κοινωνίας από τα κόμματα του κατεστημένου.
Το δεύτερο στοιχείο, είναι η είσοδος του ακροδεξιού κόμματος AUR στο κοινοβούλιο. Ένα κόμμα που παρά το γεγονός ότι δημιουργήθηκε μόλις πριν ένα χρόνο και παρά το γεγονός ότι δεν καταγραφόταν καν στις δημοσκοπήσεις, κατάφερε να πάρει 9,08%. Το AUR στις τοπικές εκλογές του περασμένου Σεπτεμβρίου έλαβε μόνο το 0,45% των ψήφων, ενώ σε μόλις τρεις μήνες κατάφερε να αυξήσει την εκλογική του επιρροή από 36.000 ψήφους που έλαβε στις δημοτικές εκλογές, σε σχεδόν 530.000 ψήφους στις κοινοβουλευτικές εκλογές.
«Πατρίς, θρησκεία, οικογένεια…»
Πρόκειται για ένα κόμμα που, σύμφωνα με την περιγραφή στην ιστοσελίδα τους, στηρίζεται σε τέσσερις βασικούς πυλώνες: την πατρίδα, την οικογένεια, την πίστη και την ελευθερία. Το AUR δίνει μεγάλη έμφαση στη χριστιανική πίστη και στην εθνική ταυτότητα. Αυτοπαρουσιάζεται ως υπερασπιστής αυτών των αξιών, ενώ ταυτόχρονα δηλώνει πως παλεύει ενάντια στις «ιδεολογικές επιθέσεις των νεο-Μαρξιστών».
Την ίδια στιγμή, προσπαθούν να παρουσιαστούν ως μια ριζοσπαστική δύναμη. Χαρακτηριστική είναι η ανάρτηση που έκαναν στην επίσημη σελίδα τους στο facebook, σε απάντηση σε δημοσιεύματα που τους αποκαλούν εξτρεμιστές:
«Εκπροσωπούμε μια νέα δύναμη, δεν είμαστε εξτρεμιστές, αλλά είμαστε ριζοσπαστικοί. Είμαστε ριζοσπαστικοί απέναντι στο σύστημα που κατέστρεψε την ελπίδα μας για ζωή στη Ρουμανία τα τελευταία 30 χρόνια».
Ρατσιστές, σεξιστές και ομοφοβικοί
Παράλληλα, εμφανίζονται φανατικοί μαχητές κατά των αμβλώσεων, των γάμων ανάμεσα σε ομόφυλα ζευγάρια, καθώς και των χειρουργικών επεμβάσεων επαναπροσδιορισμού φύλου.
O αντιπρόεδρος του ακροδεξιού κόμματος, Κλαούντιο Ταρζίου, ήταν μέλος του Εθνικού Συμβουλίου Συντονισμού του «Συνασπισμού για την Οικογένεια», που ηγήθηκε της πρωτοβουλίας για την απαγόρευση γάμων ομοφυλοφίλων στη Ρουμανία. Ο συνασπισμός συγκέντρωσε πάνω από τρία εκατομμύρια υπογραφές για να ξεκινήσει δημοψήφισμα για την αλλαγή του Συντάγματος, με τη μεγάλη υποστήριξη της Ορθόδοξης Εκκλησίας της Ρουμανίας. Το δημοψήφισμα πραγματοποιήθηκε τον Οκτώβριο του 2018, αλλά ακυρώθηκε λόγω χαμηλής συμμετοχής.
Μια άλλη ηγετική φυσιογνωμία του AUR, o επικεφαλής της Γερουσίας του κόμματος Σορίν Λάβριτς, συγγραφέας και καθηγητής φιλοσοφίας, σ’ ένα από τα βιβλία του είχε γράψει ότι «κανένας άντρας δεν ψάχνει μια γυναίκα έξυπνη, με βάθος ή διαύγεια». Στο ίδιο βιβλίο προχώρησε σε ρατσιστικά σχόλια αποκαλώντας τους Ρομά «κοινωνική πανούκλα». Αυτά βέβαια ήταν αρκετά για να διαγραφεί από την ρουμανική Ένωση Συγγραφέων.
«Η μάσκα σκοτώνει»
Το AUR αύξησε την επιρροή του εν μέσω της υγειονομικής κρίσης, προβάλλοντας, ανάμεσα σ’ άλλα, θεωρίες άρνησης της πανδημίας και παίζοντας πρωταγωνιστικό ρόλο στις διαμαρτυρίες ενάντια στην υποχρεωτική χρήση μάσκας με το σύνθημα «Η μάσκα σκοτώνει», έχοντας σύμμαχο τη ρουμανική Εκκλησία.
Στη συνέχεια, ο πρόεδρος του AUR, Τζορτζ Σιμιόν, άλλαξε την εστίασή του και από διαδηλώσεις ενάντια στη χρήση μάσκας τις μετέτρεψε σε διαμαρτυρίες ενάντια στο σύστημα, δηλώνοντας χαρακτηριστικά: «Η διαμαρτυρία μας είναι αντισυστημική». Ενώ, στην προεκλογική εκστρατεία, ο Σιμιόν παρουσιάστηκε ως ο ηγέτης του «μεγαλύτερου αντισυστημικού κινήματος».
Το ακροδεξιό κόμμα πάτησε πάνω στην κοινωνική αγανάκτηση, αφού είναι χαρακτηριστικό πως σύμφωνα με έρευνες, μόνο το 11% των Ρουμάνων ψηφοφόρων δηλώνουν ότι εμπιστεύονται το κοινοβούλιο, ενώ μόνο το 28% εμπιστεύεται τον πρόεδρο. Από την άλλη πλευρά, το 55% εμπιστεύεται την Εκκλησία.
Ο συνδυασμός της «αντισυστημικής» ρητορικής και των στενών σχέσεων με την Εκκλησία, σε συνάρτηση με την τεράστια απογοήτευση και δυσπιστία απέναντι στα παραδοσιακά κόμματα , έπαιξαν καθοριστικό ρόλο στην ενίσχυση των ακροδεξιών στη Ρουμανία. Βέβαια οι παράγοντες αυτοί πρέπει να ιδωθούν σε συνδυασμό με την απουσία μιας αριστερής εναλλακτικής πρότασης που θα μπορούσε να βγάλει τα εργατικά και λαϊκά στρώματα της Ρουμανίας από το αδιέξοδο της οικονομικής και υγειονομικής κρίσης. Αυτό το κενό είναι που εκμεταλλεύτηκε η Ακροδεξιά και το αξιοποίησε μέσα από τις κοινοβουλευτικές εκλογές. Όσο η Αριστερά εμφανίζεται αδύναμη ή συμβιβασμένη, όχι μόνο στη Ρουμανία αλλά παντού, το κενό θα αξιοποιείται από αντιδραστικές και ακροδεξιές δυνάμεις. Το χτίσιμο μαζικών μαχητικών/ανατρεπτικών κομμάτων της Αριστεράς αποτελεί κεντρικό καθήκον της εποχής που διανύουμε και ξεπερνά τα σύνορα της οποιαδήποτε χώρας – είναι μια πάλη που πρέπει να διεξαχθεί σε διεθνές επίπεδο.
