Του Νίκου Κανελλή
Σημαντική δημοσιότητα πήρε η πρωτοβουλία του Μίκυ Θεοδωράκη, του Μανώλη Γλέζου και 11 ακόμη αγωνιστών της Εθνικής Αντίστασης να δημοσιοποιήσουν ένα κείμενο με τίτλο «Έκκληση αγωνιστών της Εθνικής Αντίστασης για τη σωτηρία της Ελλάδας και του ελληνικού λαού», στις 11 Οκτώβρη.
Πολλοί αγωνιστές του μαζικού κινήματος είδαν την πρωτοβουλία αυτή. Το ερώτημα είναι αν αυτές οι πολιτικές θέσεις, των 13 αντιστασιακών, μπορούν να προσφέρουν μια πραγματική διέξοδο στους εργαζόμενους που σήμερα συνθλίβονται. Με βάση την ανάλυση και τις προτάσεις του κειμένου του Θεοδωράκη και των αντιστασιακών η απάντηση είναι κατηγορηματικά όχι. Ας δούμε γιατί.
Μη ταξική ανάλυση της κρίσης
Σε ότι αφορά την ελληνική κρίση το κείμενο λέει: «Διακυβεύεται το παρόν και το μέλλον της Ελλάδας ως ανεξάρτητης και βιώσιμης χώρας… το πρόβλημα της είναι σήμερα πρόβλημα επιβίωσης. Πρόβλημα εθνικό και όχι απλώς πρόβλημα χρέους».
Πρόκειται για μια πέρα για πέρα λάθος ανάλυση. Η ελληνική κρίση χρέους, που αποτελεί τη βάση της συνολικής κοινωνικής κρίσης, είναι ένα μόνο μέρος της παγκόσμιας κρίσης του καπιταλισμού. Η παγκόσμια αυτή κρίση ξεκίνησε από τις τράπεζες το 2008, πέρασε στην πραγματική οικονομία βυθίζοντας στην ύφεση ή τη στασιμότητα τις μεγαλύτερες οικονομίες του κόσμου με αποτέλεσμα τη ραγδαία αύξηση της ανεργίας διεθνώς και ειδικά στις πιο ανεπτυγμένες χώρες. Σήμερα έχει μετατραπεί σε κρίση δημόσιου χρέους με επίκεντρο την Ευρώπη και τις ΗΠΑ. Η ελληνική κρίση χρέους είναι φανερό πως αποτελεί μόνο την κορυφή αυτού του παγόβουνου, καθώς τον ίδιο δρόμο ακολουθούν ήδη η Ιταλία, η Ισπανία, η Πορτογαλία και έπονται οι υπόλοιπες χώρες της Ευρώπης.
Ο στόχος της πολιτικής του ΠΑΣΟΚ και της τρόικα είναι να πληρώσουν για την κρίση οι εργαζόμενοι και όχι οι τραπεζίτες που είναι και οι υπεύθυνοι. Και αυτοί οι τραπεζίτες δεν είναι μόνο ξένοι αλλά και έλληνες!
Βέβαια επειδή το οικονομικό αδιέξοδο είναι τόσο μεγάλο ακόμη και οι τραπεζίτες και το κεφάλαιο θα υποστούν τις επιπτώσεις και θα έχουν κάποια χασούρα. Είναι λογικό (στη βάση της δικής τους καπιταλιστικής λογικής) το Γερμανικό και το Γαλλικό κεφάλαιο να επιδιώξουν να έχουν τις μικρότερες δυνατές ζημιές και να φορτώσουν τις περισσότερες στο ελληνικό κεφάλαιο. Αυτό το σκοπό εξυπηρετούν οι πρόσφατες αποφάσεις να μπουν τροικανοί τοποτηρητές στα ελληνικά υπουργεία και να δοθούν (έναντι του χρέους) σε ξένες εταιρίες ελληνική ακίνητη περιουσία, δημόσιες επιχειρήσεις όπως η ΔΕΗ, υποδομές όπως δρόμοι, λιμάνια κοκ.
Για τα συμφέροντα και τη ζωή των εργαζομένων και των λαϊκών στρωμάτων έχει δευτερεύουσα σημασία η εθνικότητα του αφεντικού τους. Μεγαλύτερη σημασία έχει η φτώχεια, η ανεργία και η δεκαετής εξαθλίωση που επιβάλλεται. Άρα το πρόβλημα δεν είναι «εθνικό» αλλά ταξικό. Γιατί για τον έλληνα εργαζόμενο σημαίνει διάλυση των όρων ζωής του ενώ για τον έλληνα τραπεζίτη σημαίνει μείωση του μεριδίου της πίττας στην αγορά.
«Κυβέρνηση σωτηρίας της πατρίδας»…
Στη βάση αυτής της «εθνικής» (και μη ταξικής) ανάλυσης, οι «13» καταλήγουν πως αυτό που χρειάζεται σήμερα είναι να φτιαχτεί μια «κυβέρνηση σωτηρίας της πατρίδας».
Αυτό ακριβώς ζητά ήδη και ένα μέρος της ελληνικής αστικής τάξης και των αστικών κομμάτων (ΛΑΟΣ, πολλοί βουλευτές του ΠΑΣΟΚ, ακόμη και της ΝΔ, αστικές εφημερίδες όπως η Καθημερινή κοκ). Η πρόταση του Θεοδωράκη και των «13» αν εφαρμοζόταν στην πράξη θα σήμαινε κυβέρνηση συνεργασίας με δυνάμεις από τη ΝΔ, το ΛΑΟΣ, το ΠΑΣΟΚ και «τεχνοκράτες» του συστήματος! Θα μπορούσε μια τέτοια κυβέρνηση να είναι ωφέλιμη για τους εργαζόμενους και το λαό; Η απάντηση είναι και πάλι όχι!
…με πρόγραμμα σωτηρίας του καπιταλισμού
Σύμφωνα με τους «13» το πρόγραμμα αυτής της κυβέρνησης «εθνικής σωτηρίας» πρέπει να είναι η «άμεση απεμπλοκή της χώρας από το Μνημόνιο και η εκδίωξη της Τρόικας… η ανάκτηση και η κατοχύρωση της εθνικής κυριαρχίας… η αναδιανομή του πλούτου υπέρ αυτών που τον δημιουργούν και η παραγωγική ανασυγκρότηση της χώρας… ο ριζικός γεωπολιτικός αναπροσανατολισμός της χώρας μας». Ουσιαστικά πρόκειται για αυταπάτες ότι μπορεί να υπάρξει ένας καλύτερος καπιταλισμός, εθνικά ανεξάρτητος και στο πλευρό του λαού και των εργαζομένων.
Καταρχήν καμιά ελληνική αστική κυβέρνηση (ακόμη και αν είναι «εθνικής σωτηρίας») δεν πρόκειται να διώξει την Τρόικα, να σταματήσει την μνημονιακή λαίλαπα και να αναδιανείμει τον πλούτο υπέρ του λαού γιατί αυτό έρχεται σε αντίθεση με τα συμφέροντα της ελληνικής και ευρωπαϊκής αστικής τάξης τα οποία αυτή η κυβέρνηση θα υπηρετεί.
Επιπλέον μια αστική κυβέρνηση δεν μπορεί να προχωρήσει στην «παραγωγική ανασυγκρότηση της χώρας» γιατί αυτό που ενδιαφέρει την αστική τάξη είναι η μεγιστοποίηση των κερδών που μπορεί να βγάλει από το κεφάλαιο το οποίο έχει στα χέρια της. Αν αυτό το καταφέρνει μέσα από τα χρηματιστήρια, τα ομόλογα κοκ τότε θα το κάνει χωρίς να σκεφτεί ούτε στιγμή να κάνει παραγωγικές επενδύσεις για να μειωθεί η ανεργία και να στηριχτεί η «πατρίδα». Άλλωστε αυτό ακριβώς έκανε το ελληνικό κεφάλαιο όλα τα προηγούμενα χρόνια (δεν έκανε παραγωγικές επενδύσεις και έβγαζε κέρδη από τα δημόσια έργα, τις προμήθειες του δημοσίου και τον χρηματοπιστωτικό τζόγο). Για αυτό το ελληνικό κεφάλαιο έχει βγάλει τα δισεκατομμύρια του στην Ελβετία. Τα ίδια έκανε το κεφάλαιο σε όλο τον κόσμο! Είναι αστείο να περιμένουμε ότι η ελληνική αστική τάξη θα κάνει τώρα κάτι διαφορετικό για να σώσει «την πατρίδα και το έθνος»…
Επίσης η πρόταση για «ριζικό γεωπολιτικό αναπροσανατολισμό της χώρας» πρακτικά σημαίνει προσπάθεια για στήριξη στη Ρωσία, την Κίνα ή άλλες αναπτυσσόμενες δυνάμεις. Πρόκειται για μια τεράστια αυταπάτη ότι υπάρχουν κάποιες «καλές» και κάποιες «κακές» αστικές τάξεις. Και ότι απλά οι Ευρωπαίοι ανήκουν στους «κακούς» που δεν μας βοηθάνε, ενώ οι Ρώσοι και Κινέζοι είναι «καλοί» και θα μπορούσαν να μας βοηθήσουν. Πρόκειται για παιδαριώδη αντίληψη γιατί οι Ρώσοι και οι Κινέζοι τραπεζίτες και καπιταλιστές θα έκαναν ακριβώς τα ίδια αν βρισκόντουσαν στη θέση των ευρωπαίων σε ότι αφορά το ελληνικό πρόβλημα ενώ είναι οι πρώτοι διδάξαντες σε αντεργατικές πολιτικές στο εσωτερικό των χωρών τους.
Μόνο υπό το βάρος εκρηκτικών και επαναστατικών γεγονότων (όπως στην Αργεντινή το 2001-2002) η αστική τάξη θα εξαναγκαστεί να κάνει σημαντικές παραχωρήσεις στο λαό. Και αυτό επειδή δεν θα μπορεί να κάνει αλλιώς, επειδή θα κινδυνεύει να τα χάσει όλα, δηλαδή με μοναδικό στόχο να διατηρήσει την εξουσία της! Σε τέτοιες συνθήκες η πρόταση του Θεοδωράκη και των «13» θα είναι ο δρόμος διατήρησης της αστικής εξουσίας και άρα της προδοσίας των εργαζομένων και του λαού. Αυτό το επιβεβαιώνει και η ιστορική εμπειρία. Για αυτό η πρόταση αυτή είναι τόσο επικίνδυνη.
Η μόνη απάντηση στην σημερινή κρίση χρέους, στην κατάρρευση της οικονομίας και την έκρηξη της ανεργίας δεν μπορεί να είναι άλλη από την άρνηση αποπληρωμής του συνόλου του χρέους, το πέρασμα των τραπεζών, των ιδιωτικοποιημένων ΔΕΚΟ και των στρατηγικών τομέων της οικονομίας στα χέρια της κοινωνίας, σε συνθήκες εργατικού και κοινωνικού ελέγχου και διαχείρισης ώστε να είναι εφικτός ο δημοκρατικός σχεδιασμός της παραγωγής προς όφελος των εργαζομένων και του λαού. Και όλα αυτά όχι σε ένα στενό εθνικό επίπεδο αλλά σε συνεργασία με το μαζικό εργατικό κίνημα άλλων χωρών, με πρώτες τις χώρες του ευρωπαϊκού νότου. Και η μόνη κυβέρνηση που θα μπορούσε να τα κάνει αυτά και «θα φέρει το λαό στην εξουσία» (όπως λέει το κείμενο) είναι μια κυβέρνηση των ίδιων των εργαζομένων και των φτωχών λαϊκών στρωμάτων.
