Η πανδημία του κορονοϊού έχει «αγγίξει» όλα τα τμήματα του πληθυσμού, αυτά όμως που έχουν επηρεαστεί περισσότερο έχοντας δυσκολία να καλύψουν ακόμα και τις βασικές τους ανάγκες, είναι τα φτωχότερα στρώματα και ανάμεσά τους και οι πρόσφυγες. Μαζί με τους πρόσφυγες, τις συνέπειες της πανδημίας βιώνουν και οι εργαζόμενοι σε δομές και προγράμματα στήριξης, οι οποίοι/ες εκτός των άλλων, ζουν -όπως και πριν την πανδημία- με την αβεβαιότητα της εργασίας τους. Για όλα αυτά μιλήσαμε με την Α.Α., εργαζόμενη σε ΜΚΟ. Τη συνέντευξη πήρε η Μαριάννα Τσακίρη.
- Θέλεις να μας πεις αρχικά που εργάζεσαι και ποιο είναι το επάγγελμά σου;
Είμαι κοινωνική λειτουργός και εργάζομαι εδώ και δύο χρόνια στο προσφυγικό. Συγκεκριμένα, εργάζομαι σε ένα πρόγραμμα Μη Κυβερνητικής Οργάνωσης που παρέχει στήριξη σε αιτούντες άσυλο, πρόσφυγες και μετανάστες επιζώντες βασανιστηρίων. Στόχος της εργασίας μου είναι η στήριξη ευπαθών κοινωνικά ομάδων, στις οποίες συμπεριλαμβάνονται επιζώντες βασανισμού, πρόσφυγες, επιζώντες σωματικής και ψυχολογικής κακοποίησης κ.α.
Η εργασία μου στο προσφυγικό βασικά αποτέλεσε και εν δυνάμει κινητήριο μοχλό και για την δραστηριοποίησή μου στην πολιτική. Κι αυτό γιατί οι άνθρωποι τους οποίους υποστήριξα και υποστηρίζω βίωσαν τις συνέπειες απάνθρωπων πολιτικών, όπως τις πολεμικές συρράξεις και τη ζωή σε εμπόλεμες ζώνες ή διεκδίκησαν ανθρωπιστικές πολιτικές στα κράτη τους και βασανίστηκαν για τους παραπάνω λόγους. Κάποιοι αναγκάστηκαν να τραπούν σε φυγή, να διασχίσουν σύνορα, να μετονομαστούν και να χαρακτηριστούν «λαθραίοι» και «επικίνδυνοι» και να διαβιώνουν για χρόνια σε καταλύματα αναξιοπρεπώς, χωρίς να μπορούν να ανακτήσουν τον έλεγχο της ζωής τους και το μέλλον της οικογένειάς τους. Ίσως να νόμιζε κανείς πως εάν φτάσουν σε ευρωπαϊκά εδάφη, ο αγώνας τελειώνει και μπορούν πλέον να απολαύσουν μια καλύτερη ζωή. Κάτι τέτοιο ωστόσο απέχει χιλιάδες χιλιόμετρα από την πραγματικότητα που ζουν.
- Ποια είναι η κατάσταση στο προσφυγικό αυτή τη στιγμή, αρχικά για τους ανθρώπους που διαμένουν στα αστικά κέντρα αλλά και στα καμπς, τι γνωρίζουν για όσα συμβαίνουν;
Είναι χαρακτηριστικό της κατάστασης, το γεγονός ότι για 9 μήνες δεν υπήρχε πρόβλεψη για απόκτηση Α.Μ.Κ.Α. από τους πρόσφυγες, με αποτέλεσμα την αποκοπή τους από το σύστημα υγείας. Συγκεκριμένα, αποφασίστηκε πως οι αιτούντες και οι αιτούσες άσυλο έπειτα από την εκλογή της νέας κυβέρνησης της ΝΔ, δεν είχαν το δικαίωμα για έκδοση Α.Μ.Κ.Α. γεγονός το οποίο συνεπάγεται με τη μη κάλυψη φαρμακευτικών αγωγών, απαγόρευση πρόσβασης σε δημόσια νοσοκομεία, ορισμού ιατρικών ραντεβού και μοναδική διέξοδος ήταν τα επείγοντα. Επομένως, σημαντικό μέρος του προσφυγικού πληθυσμού με καταστάσεις εγκυμοσύνης, επιζώντες βασανιστηρίων εκ των οποίων χρήζουν ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης για σωματικά αλλά και ψυχικά ζητήματα και που ανήκουν στις ευάλωτες ομάδες, αποκλείονταν από τη πρόσβαση σε δομές υγείας. Αλλά και μία σειρά ακόμη πράξεων μέσω διοικητικών εγγράφων όπως η έκδοση Α.Φ.Μ., βεβαίωση αστεγίας κ.α. αποκλείουν τους αυτούς ανθρώπους από ζωτικούς κοινωνικούς τομείς. Επιπλέον, αναδεικνύουν και την καταπάτηση των δικαιωμάτων τους, ιδιαίτερα σήμερα με τον περαιτέρω αποκλεισμό λόγω έκδοσης του νέου νόμου για το προσφυγικό, σε πεδία όπως η εργασία, η εκπαίδευση, η υγεία, η στέγη κ.α.
Η κατάσταση αυτή τη στιγμή είναι εξαιρετικά κρίσιμη για όλους και όλες. Τα μέτρα προστασίας είναι απαραίτητα και χρήσιμα, αυτό ωστόσο από μόνο του οδηγεί σε χειροτέρευση της κατάστασης. Το «μένουμε σπίτι» δεν αφορά τους ανθρώπους που στηρίζουμε, είτε προέρχονται από προσφυγικούς πληθυσμούς είτε όχι. Κυρίως, για τον κόσμο που διαμένει σε camp, το εργαλείο πρόληψης του «lockdown» συνεχίζει και εμβαθύνει την περιθωριοποίηση των ανθρώπων που διαμένουν εκεί, σε συνθήκες απάνθρωπες, απουσίας επαρκών συνθηκών υγιεινής.
Για τους ανθρώπους που στηρίζουμε αλλά και για όλες και όλους μας που ζούμε και εργαζόμαστε στα σπίτια μας, η ενημέρωση για την ύπαρξη και πορεία της πανδημίας είναι σημαντική. Για τους πρόσφυγες δεν υπήρξε εξαρχής κρατική ενημέρωση στη γλώσσα τους για την ύπαρξή της, του «lockdown» και των απαραίτητων εγγράφων για την πιθανή μετακίνησή τους. Ταυτόχρονα, το επίδομα για αρκετούς δεν έχει καταβληθεί και η πίστωσή του θα πραγματοποιηθεί 14 Απριλίου, με αποτέλεσμα να είναι κλεισμένοι σε διαμερίσματα, camp, καταυλισμούς και σημαντικός αριθμός αυτών σε κατάσταση έλλειψης στέγης, χωρίς χρήματα, τρόφιμα, σταθερή σύνδεση στο διαδίκτυο για ενημέρωση και χωρίς να μπορούν να επικοινωνήσουν με τους γείτονες τους λόγω γλώσσας. Ταυτόχρονα, δεν δύναται να επικοινωνήσουν με τις δομές τους, με τα πρόσωπα αναφοράς και τις κοινωνικές υπηρεσίες λόγω έλλειψης καρτών κινητής τηλεφωνίας. Επιπλέον, ο περιορισμός της κυκλοφορίας καθιστά σχεδόν απαγορευτική την μετακίνησή τους για τρόφιμα, καθώς οι περισσότερες στεγαστικές δομές (camp) βρίσκονται σε σημαντική απόσταση από τα αστικά κέντρα, με αποτέλεσμα να έχουν καταγραφεί περιστατικά αποκλεισμού κατά τη διάρκεια αστυνομικού ελέγχου κατά την μετακίνηση τους για το supermarket, το φαρμακείο ή το νοσοκομείο.
- Ποια είναι η κατάσταση για εσάς τους εργαζόμενους-ες τώρα; Ποιες είναι οι συνθήκες εργασίας σας;
Οι εργαζόμενοι στο προσφυγικό δουλεύουν εδώ και πολύ καιρό με συμβάσεις ορισμένου χρόνου, εργαζόμενοι για χρόνια σε συνθήκες οικονομικής επισφάλειας, σε πόστα «βαρέα και ανθυγιεινά»… Οι κλήσεις προς εξυπηρετούμενες και εξυπηρετούμενους γίνονται με προσωπικά έξοδα, με σκοπό να πραγματοποιηθούν οι συνεδρίες μέσω τηλεφώνου κατά τις ημέρες εργασίας στο σπίτι. Το ωράριο δεν υφίσταται, καθώς οι ανάγκες έχουν πολλαπλασιαστεί. Οι εργαζόμενοι/ες πραγματοποιούν αυτό-οργανωμένα διανομές φαγητών σε αστέγους καθώς οι κρατικές λύσεις είναι ελάχιστες, με αποτέλεσμα να δέχονται το βάρος των συνεπειών της πανδημίας για την ψυχολογική κατάπτωση των εξυπηρετούμενων, λόγω πολιτικών αποφάσεων και ταυτόχρονα αγωνιούν για το αν θα βρίσκονται και οι ίδιες και οι ίδιοι στα πόστα τους σε λίγους μήνες.
Αποτελεί ευτυχές γεγονός το ότι στις περισσότερες δομές υπάρχει ο απαραίτητος εξοπλισμός προστασίας και πρόληψης, ο οποίος είναι αναγκαίος, καθώς οι εργαζόμενοι συνεχίζουν να δουλεύουν ως προσωπικό ασφαλείας καθημερινά και να έρχονται σε επαφή με εξυπηρετούμενους σε έκτακτες περιπτώσεις. Δεχόμενοι πρόσφατα και φραστικές επιθέσεις προερχόμενες από ρατσιστικές και φασιστικές φωνές, οι υπάλληλοι του προσφυγικού πληθυσμού αντιλαμβάνονται πως είναι επίσης μόνοι τους παράλληλα με τους πρόσφυγες σε αυτόν τον αγώνα επιβίωσης -πλέον- των τελευταίων. Κοινωνικοί λειτουργοί, ψυχολόγοι, ψυχίατροι, διερμηνείς, φροντιστές κ.α., χωρίς καμία κρατική στήριξη για το έργο τους, επιβεβαιώνουν εν μέσω μιας πανδημίας πως οι πρόσφυγες βρίσκονται στο τελευταίο επίπεδο της κοινωνικής πυραμίδας. Σίγουρα αυτή δεν είναι η μοναδική όψη της κατάστασης, είναι ωστόσο πολύ ισχυρή.
- Τι πιστεύεις ότι χρειάζεται να γίνει;
Αν θα έπρεπε να γίνει κάτι άμεσα είναι η στήριξη των δομών, του προσωπικού, των camp, των αιτούντων άσυλο και προσφύγων με υλικά, τρόφιμα καθώς και με επαρκή ενημέρωση και χωρίς «αποκλεισμούς». Όλα αυτά πρέπει να γίνουν με ταυτόχρονη αποσυμφόρησή τους, έτσι ώστε οι συνθήκες διαβίωσης να είναι αξιοπρεπείς. Εν μέσω πανδημίας αναδύθηκαν και τα άμεσα αντανακλαστικά όλων των αλληλέγγυων ομάδων, των οργανώσεων, των εργαζομένων που μάχονται καθημερινά για να στηρίξουν τους συμπολίτες τους, να ανταπεξέλθουν σε ένα πολιτικό και οικονομικό σύστημα που τους επιτίθεται.
Είναι μία ιδιαίτερη περίοδος στην οποία θα μπορούσαμε να αναλογιστούμε, όσοι και όσες έχουμε σπίτι, ρεύμα, φαγητό, τα τηλέφωνά μας λειτουργούν, μπορούμε να «χαζέψουμε» και στο Netflix, πώς θα ήταν άραγε αν μία μέρα γινόταν πόλεμος και αναγκαζόμασταν να εγκαταλείψουμε τους ανθρώπους μας, τα σπίτια μας, τις χώρες μας για να ταξιδέψουμε μέσα στον φόβο και στην αγωνία, να φτάσουμε σε χώρες που στα σύνορα θα ονομάζανε εμάς και τους αγαπημένους μας «λαθρο…»; Πώς θα ήταν αν φτάναμε σε ένα camp με χιλιάδες αγνώστους στην ίδια κατάσταση με εμάς και όταν τελικώς μετά από μήνες μας μετέφεραν σε ένα άλλο camp, εν μέσω μίας πανδημίας, να καταλαβαίναμε πως το ψυγείο μας αδειάζει, τα χρήματα θα μπουν σε 10 μέρες και πρέπει να παραμείνουμε στο container μας και να «κάνουμε υπομονή»;
Τον πόλεμο, την πείνα, τους πρόσφυγες, την σωματική και ψυχική υπερκόπωση, την «ατομική ευθύνη» και την επιλογή του «ποιος θα πεθάνει και ποιος θα ζήσει», τα γεννά ο καπιταλισμός. Αυτό που αξίζει να κάνουμε είναι ένας αυθεντικός αναστοχασμος για να απαντήσουμε ουσιαστικά, σε ποιον κόσμο θέλουμε να ζούμε μετά από όλο αυτό και να προχωρήσουμε με πράξεις αλληλεγγύης και απόδειξης του ανθρωπισμού μέσα μας, από όλους μας για όλους μας.
Κανένας μόνος. Καμία μόνη. Κανένα μόνο.
