μέρος β’
Το πρώτο μέρος του άρθρου αυτού δημοσιεύτηκε στο «Ξ» αρ. 362. Μπορείτε να το δείτε στο site του «Ξ», ημερομηνία 19/1/2013 (https://xekinima.org/arthra/view/article/poy-paei-i-igetiki-omada-toy-syriza-kai-ti-kanei-i-ar-1/).
Το γ’ μέρος θα δημοσιευτεί στο επόμενο τεύχος
Όσοι παρακολουθούν συστηματικά τις αναλύσεις της Οργάνωσής μας ξέρουν πως για το «Ξ» η πορεία προσαρμογής της ηγετικής ομάδας του ΣΥΡΙΖΑ στις πιέσεις της άρχουσας τάξης δεν αποτελεί έκπληξη. Αντίθετα, το «Ξ» προειδοποιούσε εδώ και καιρό πως αυτή ήταν η πορεία στην οποία θα κατέληγε η πλειοψηφία της ηγεσίας.
Οι πρόσφατες εξελίξεις επιβεβαιώνουν με τον χειρότερο δυστυχώς τρόπο αυτές τις εκτιμήσεις. Στην επίσκεψή του στις ΗΠΑ ο Αλέξης Τσίπρας δήλωσε ότι η πολιτική του ΣΥΡΙΖΑ είναι παραπλήσια αυτής του Ομπάμα1!! Ενώ στη συνέντευξή του στην Έλλη Στάη στη ΝΕΤ2 αναθεώρησε όλες τις γνωστές θέσεις του ΣΥΡΙΖΑ. Δεν έκανε καμία αναφορά στην επανεθνικοποίηση των ιδιωτικοποιημένων ΔΕΚΟ ή γενικά των εθνικοποιήσεων – μίλησε, αντίθετα, για καλές και κακές ιδιωτικοποιήσεις! Μίλησε για καλούς και κακούς ξένους επενδυτές ξεχνώντας τον κερδοσκοπικό χαρακτήρα των διεθνών κεφαλαίων! Δεν έκανε καμία αναφορά σε εργατικό και κοινωνικό έλεγχο και διαχείριση πόσο μάλλον σε σοσιαλισμό. Ακόμα και η θέση της «κυβέρνησης της Αριστεράς» έφυγε από το λεξιλόγιο του προέδρου του ΣΥΡΙΖΑ: μίλησε για κυβέρνηση με κομμάτια της κεντροαριστεράς που θα αποχωρήσουν πιθανά από το ΠΑΣΟΚ και της «λαϊκής» Δεξιάς (δηλαδή του Καμένου και των Ανεξάρτητων Ελλήνων) ξεχνώντας πως είναι η θέση της «κυβέρνησης της Αριστεράς» αυτή που απογείωσε τον ΣΥΡΙΖΑ στις εκλογές του Μάη και του Ιούνη του 2012.
Η «δεξιόστροφη» αυτή πορεία της ηγετικής ομάδας στον ΣΥΡΙΖΑ οφείλεται στο γεγονός ότι εξαρχής απορρίπτει την προοπτική της ανοιχτής και τολμηρής σύγκρουσης με την εξουσία του μεγάλου κεφαλαίου, ελληνικού και ξένου, της πάλης για επαναστατικές ανατροπές στην κοινωνία.
Από τη στιγμή που απορρίπτει κάποιος αυτή την θέση είναι καταδικασμένος να πάει σε συμβιβασμούς: όχι συμβιβασμούς «μικρούς» και «επιμέρους», αλλά συμβιβασμούς στις βασικές θέσεις του προγράμματος, συμβιβασμούς τελικά στις αρχές και τις διακηρύξεις της Αριστεράς.
«Δεξιά» και «αριστερή» πτέρυγα
Σαν αποτέλεσμα της πορείας της ηγετικής ομάδας εντείνονται οι αντιδράσεις στη βάση του κόμματος που με τη σειρά τους αντανακλούνται σε συσπειρώσεις, τάσεις και πτέρυγες (που γενικά μιλώντας πάντα υπήρχαν στο χώρο του ΣΥΝ και του ΣΥΡΙΖΑ). Η ανάπτυξη «δεξιάς» και «αριστερής» πτέρυγας στο εσωτερικό του ΣΥΡΙΖΑ (και ενδιάμεσων κεντρώων συσπειρώσεων) είναι όχι μόνο αναπόφευκτη αλλά ήδη δεδομένη και, σημαντικότερο ακόμα, κάτι που θα οξυνθεί περισσότερο με το πέρασμα του χρόνου.
Η ύπαρξη «δεξιάς» και «αριστερής» πτέρυγας σε ένα πολιτικό σχηματισμό της Αριστεράς δεν είναι ποτέ κάτι τυχαίο. Η ύπαρξη μιας «δεξιάς» πτέρυγας αντανακλά την πίεση του κεφαλαίου και της άρχουσας τάξης που δεν θέλει να υπάρχουν ανατροπές στο σύστημα εξουσίας της. Και η ύπαρξη μιας αριστερής πτέρυγας αντανακλά την πίεση των εργατικών στρωμάτων που δεν μπορούν να επιβιώσουν κάτω από τις συνθήκες και τις πολιτικές που επιβάλλουν οι άρχουσες τάξεις και είναι διατεθειμένα να συγκρουστούν για να διασφαλίσουν το δικαίωμά τους στη ζωή.
Η «διαίρεση» αυτή δεν είναι κάτι καινούργιο. Χαρακτηρίζει όλη την ιστορία των πολιτικών οργανώσεων του εργατικού κινήματος, όλη την ιστορία της Αριστεράς. Μάλιστα όσο ένας εργατικός/αριστερός πολιτικός φορέας μαζικοποιείται και όσο πλησιάζει την εξουσία, τόσο εντείνονται οι πιέσεις της άρχουσας τάξης στην ηγεσία.
Στην πραγματικότητα η διαδικασία ρήξης έχει ξεκινήσει μέσα στον ΣΥΡΙΖΑ και έχει μόνο μία προοπτική: να ενταθεί και να βαθύνει! Η «δεξιά» πτέρυγα του ΣΥΡΙΖΑ είναι σίγουρο ότι προετοιμάζεται γι’ αυτή την προοπτική. Το ερώτημα είναι αν η αριστερή πτέρυγα κάνει το ίδιο.
η άρχουσα τάξη απέναντι στον ΣΥΡΙΖΑ
Οι μοχλοί με τους οποίους η άρχουσα τάξη πιέζει ένα φορέα της Αριστεράς που απειλεί να αναλάβει τη διακυβέρνηση είναι εξαιρετικά απλοί και ταυτόχρονα εξαιρετικά ισχυροί: η άρχουσα τάξη ελέγχει την οικονομία, τις επενδύσεις, την απασχόληση κλπ. Μπορεί να επιβάλει τις πολιτικές της απειλώντας με οικονομικό σαμποτάζ της οικονομίας – πράγμα που δεν πρόκειται να διστάσει να το κάνει οποιαδήποτε στιγμή απειλούνται τα κέρδη της.
Η πολιτική της άρχουσας τάξης απέναντι σε ένα «νέο» σχηματισμό όπως τον ΣΥΡΙΖΑ είναι, σε μια πρώτη περίοδο, η μετωπική σύγκρουση με στόχο να τον «εξοντώσει», αν είναι δυνατό. Αλλά μόλις καταλάβει πως δεν μπορεί να το καταφέρει αυτό (γιατί τα εργατικά στρώματα τον στηρίζουν παρά τις προσπάθειες της άρχουσας τάξης να τον υποσκάψει) αλλάζει τακτική και τον «αγκαλιάζει», δηλαδή τον προσεγγίζει με στόχο «να τα βρούμε…» για το «κοινό καλό…», κοκ. Απώτερος στόχος της άρχουσας τάξης είναι να τον πιέσει «εξηγώντας» του πως «δεν θα μπορούν να γίνουν επενδύσεις… και θα κλείσουν εργοστάσια κι επιχειρήσεις» και να τον υποχρεώσει να ακολουθήσει σαν κυβέρνηση τις πολιτικές που θα υπηρετούν τα δικά της συμφέροντα. Τότε, η κυβέρνηση της Αριστεράς θα βρεθεί ανάμεσα στη Σκύλα και τη Χάρυβδη. Θα πρέπει να διαλέξει:
α) Είτε θα συγκρουστεί μετωπικά με το κεφάλαιο, προχωρώντας σε εθνικοποιήσεις, μετατρέποντας τον δημόσιο τομέα σε βασικό μοχλό για επενδύσεις και ανάπτυξη της οικονομίας, θέτοντας την οικονομία στην υπηρεσία των αναγκών της κοινωνίας και ανοίγοντας έτσι το δρόμο σε μια κοινωνία σοσιαλιστική.
β) Είτε θα υποταχθεί στην πίεση του κεφαλαίου εγκαταλείποντας στην πραγματικότητα τις ανάγκες της κοινωνίας και τα οράματα της Αριστεράς.
Το δεύτερο αυτό σενάριο έχει δυστυχώς παιχτεί πάρα πολλές φορές στην ιστορία της Αριστεράς, και στην Ελλάδα και διεθνώς.
Μπορεί το μεγάλο κεφάλαιο να αναπτύξει πραγματικά την οικονομία;
Γιατί όμως γίνεται αυτή τη συζήτηση, μπορεί να ρωτήσει κάποιος; Ο Αλέξης Τσίπρας υπόσχεται πως μπορεί να λύσει τα προβλήματα, να δώσει δουλειά στους ανέργους, να επαναφέρει τους χαμηλούς μισθούς και τις συντάξεις σε αξιοπρεπή επίπεδα, να φτιάξει ξανά την Υγεία, την Παιδεία και το κοινωνικό κράτος, και μάλιστα χωρίς να αμφισβητήσει τη σχέση της χώρας με την ΕΕ και το ευρώ – τότε πού είναι το πρόβλημα; Γιατί τόση κριτική και γιατί οι αναφορές σε «δεξιά» πορεία;
Η απάντηση στα πιο πάνω ερωτήματα είναι ότι δεν θα μπορέσει να κάνει αυτά που υπόσχεται ο Αλέξης Τσίπρας αν δεν έρθει σε σύγκρουση με την κυριαρχία του κεφαλαίου, κι αν δεν δημιουργήσει τις προϋποθέσεις για την ανατροπή αυτής της εξουσίας. Γιατί;
Γιατί για να γίνουν αυτά που επιδιώκει η ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ θα πρέπει να μπει η οικονομία σε τροχιά ανάπτυξης και μάλιστα δυναμικής. Πώς θα γίνει αυτό; Με το χρέος να λειτουργεί και να γονατίζει την οικονομία για τα επόμενα 20 χρόνια (τουλάχιστον) όπως προβλέπουν οι ίδιοι οι «σοφοί» του ΔΝΤ και της ΕΕ και με τις τράπεζες και όλες τις σημαντικές επιχειρήσεις στα χέρια του μεγάλου κεφαλαίου, αυτό είναι αδύνατο!
Το κεφάλαιο θα επενδύσει μόνο όταν πρόκειται να αποκομίσει κέρδη. Για να μπορεί να αποκομίσει κέρδη, θα πρέπει οι μισθοί να μείνουν καθηλωμένοι εκεί που είναι, το κοινωνικό κράτος διαλυμένο, όπως είναι, οι εργασιακές σχέσεις μεσαιωνικές, όπως τις έχουν διαμορφώσει, κοκ. Πώς θα λύσει αυτό το γόρδιο δεσμό η σημερινή ηγετική πλειοψηφία στον ΣΥΡΙΖΑ; «Πείθοντας» τα κεφάλαια να έρθουν στη χώρα μας χωρίς να τους προσφέρει κέρδη;
Στο ερώτημα αν είναι δυνατό το μεγάλο κεφάλαιο να κάνει τις μεγάλες επενδύσεις που απαιτούνται για να ξαναμπεί η ελληνική οικονομία σε τροχιά γοργής ανάπτυξης και να αποκατασταθεί το βιοτικό επίπεδο και τα δικαιώματα, η απάντηση είναι ένα ηχηρό όχι! Όσοι υποστηρίζουν το αντίθετο λένε απλά ψέματα! Τους διαψεύδουν τα ίδια τα γεγονότα. Γεγονότα όπως:
1. Από το ξεκίνημα της διεθνούς κρίσης το 2008, το μεγάλο κεφάλαιο δεν επενδύει πουθενά στον πλανήτη! Στα ταμεία των πολυεθνικών της Ευρώπης υπολογίζεται πως αυτή τη στιγμή κάθονται ανεκμετάλλευτα κοντά στα 3 τρισ. ευρώ. Αντίστοιχα είναι τα ποσά στις ΗΠΑ – και σε διεθνές επίπεδο υπολογίζεται ότι πάνω από 7 τρισ. «κάθονται» ανεκμετάλλευτα! Πρόκειται για μια πρωτοφανή κατάσταση – το μεγάλο κεφάλαιο διεθνώς όχι μόνο δεν δανείζεται για να επενδύσει, αλλά ακόμα κι αυτά που έχει στην άκρη δεν τα επενδύει! Ο λόγος που δεν επενδύει το κεφάλαιο είναι γιατί δεν υπάρχουν αγορές να απορροφήσουν την επιπλέον παραγωγή που θα προκύψει.
2. Οι πολιτικές λιτότητας που βλέπουμε να εφαρμόζονται στην πιο οξεία τους μορφή στην Ελλάδα, στην πραγματικότητα εφαρμόζονται παντού, σε όλο τον πλανήτη. Παντού το επιχείρημα είναι το ίδιο: να μειωθεί το κόστος για να αυξηθεί η ανταγωνιστικότητα. Όμως το τελικό αποτέλεσμα είναι να συρρικνώνεται η αγοραστική δύναμη σε διεθνές επίπεδο. Αυτό μεγεθύνει το πρόβλημα της αδυναμίας απορρόφησης της οποιασδήποτε πάρα πέρα παραγωγής.
3. Η «πολιτική» του να στηριχτεί η ανάκαμψη της ελληνικής οικονομίας σε εξαγωγές, μέσα από τη μείωση του κόστους παραγωγής και την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας, σκοντάφτει σε έναν επιπλέον παράγοντα: η διεθνής οικονομία είναι στη χειρότερη κρίση από το 1929 και δεν διαφαίνεται πουθενά καμία δυνατότητα να επιστρέψει σε δυναμικούς ρυθμούς ανάπτυξης. Το διεθνές περιβάλλον είναι έτσι εξαιρετικά πιο δυσμενές για την Ελλάδα σήμερα απ’ ότι για άλλες χώρες σε συνθήκες παρόμοιας κρίσης όπως πχ την Αργεντινή το 2002, ή τις χώρες της Ν. Α. Ασίας μετά την κρίση του 1997.
4. Αλλά ακόμα και αν υπάρχουν ξένα κεφάλαια τα οποία ψάχνουν για χώρες στις οποίες υπάρχουν «ευκαιρίες» για επενδύσεις, το ερώτημα παραμένει: γιατί να έρθουν στην Ελλάδα και να μην πάνε στη Βουλγαρία όπου οι μισθοί είναι πολύ πιο κάτω από τους ελληνικούς η ακόμα «καλύτερα» στη Ρουμανία όπου είναι ακόμα πιο χαμηλοί; Στο τέλος-τέλος, με την παγκοσμιοποίηση της οικονομίας στην οποία ζούμε σήμερα, όσο η Κίνα προσφέρει μισθούς 100 δολ. το μήνα με 10, 12 ή και 16 ώρες δουλειά την ημέρα, χωρίς ασφάλιση και χωρίς δικαιώματα, οι μισθοί και τα δικαιώματα θα χτυπιούνται παντού. Τα περί ανάπτυξης και ευημερίας θα είναι παραμύθια που φτιάχνει η άρχουσα τάξη ακριβώς για να χτυπά μισθούς και δικαιώματα.
Με βάση τα πιο πάνω, όχι μόνο το μεγάλο ξένο κεφάλαιο, δεν πρόκειται να έρθει στην Ελλάδα να κάνει σοβαρές και μεγάλες επενδύσεις, αλλά ούτε το ελληνικό που «καλοκάθεται» στην Ελβετία (σε 200 δις € το υπολογίζει το γερμανικό περιοδικό Στερν3, σε 600 δισ. € το ανεβάζουν άλλοι), δεν πρόκειται να έρθει, αλλά ούτε και το ελληνικό κεφάλαιο που βρίσκεται στη χώρα (Μπόμπολας, Αλαφούζος, Κόκκαλης, Λάτσης κλπ) δεν πρόκειται να πάρει σοβαρά ρίσκα και να κάνει μεγάλες επενδύσεις μέσα σε ένα τόσο ρευστό περιβάλλον στην Ελλάδα και διεθνώς.
__________
Σημειώσεις
1 ΕΘΝΟΣ 20/1/2013, (http://www.ethnos.gr/article.asp?catid=22767&subid=2&pubid=63769168).
2www.xekinima.org, 3/2/2013, «Συνέντευξη στη ΝΕΤ: η ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ πιο βαθιά στο δρόμο των συμβιβασμών» (https://xekinima.org/arthra/view/article/synenteyksi-sti-net-i-igesia-toy-syriza-pio-bathia-sto-d/)
3 Διαβάστε «Οι πλούσιοι πλουσιότεροι και οι φτωχοί φτωχότεροι Αυτός είναι ο καπιταλισμός», www.xekinima.org 18/1/2013 (https://xekinima.org/arthra/view/article/oi-ploysioi-ploysioteroi-kai-oi-ftoxoi-ftoxoteroi-ayt/)
