Πάνω από το 70% των Βέλγων εργαζομένων απέργησαν στις 9 Νοεμβρίου! Δύο από τα τρία μεγαλύτερα συνδικάτα της χώρας κάλεσαν την απεργία, απαιτώντας να μπει πλαφόν στις τιμές της ενέργειας. Το δεύτερο σημαντικό αίτημα της απεργίας ήταν η επικαιροποίηση του μηχανισμού της αυτόματης τιμαριθμικής αναπροσαρμογής, ώστε να καλύπτει τον πραγματικό ρυθμό αύξησης του κόστους ζωής.
Η απεργία επηρέασε σημαντικά ολόκληρη τη χώρα, ενώ ορισμένοι τομείς έκλεισαν εντελώς: απεργούσαν τα εργοστάσια, τα μέσα μαζικής μεταφοράς, τα αεροδρόμια, οι σιδηρόδρομοι, τα νοσοκομεία, τα σχολεία, τα μέσα μαζικής ενημέρωσης, τα ταχυδρομεία, οι πυροσβέστες, τα σούπερ μάρκετ, ακόμη και η αστυνομία. Είναι βέβαια σημαντικό να αναφερθεί ότι η συμμετοχή δεν ήταν η ίδια στις διάφορες περιοχές της χώρας, με το νότιο κομμάτι να συμμετέχει πιο ενεργά. Ωστόσο, δύο σημαντικά φλαμανδικά λιμάνια, της Αμβέρσας και της Γάνδης, έκλεισαν εντελώς. Ακυρώθηκε πάνω από το 60% των πτήσεων στο αεροδρόμιο των Βρυξελλών, όπου η συμμετοχή στην απεργία ήταν 70%. Την ίδια στιγμή, το αεροδρόμιο του Σαρλερουά έκλεισε εντελώς. Επιπρόσθετα, αξίζει να σημειωθεί ότι απεργούσαν και οι έμποροι λιανικής και οι ελεύθεροι επαγγελματίες, πράγμα που δεν συμβαίνει καθόλου συχνά στο Βέλγιο!
Φτωχοποίηση της βελγικής κοινωνίας
Υπάρχουν συγκεκριμένοι λόγοι που οδήγησαν στη μεγάλη συμμετοχή στην απεργία και την αδιαμφισβήτητη επιτυχία της.
Σύμφωνα με τα πιο πρόσφατα στοιχεία από επίσημες αρχές, το 25% στις Βρυξέλλες, μεταξύ 15,8% και 18,8% στη Βαλλονία και λίγο κάτω από το 10% των ανθρώπων στη Φλάνδρα βρίσκονται ακριβώς στο όριο της φτώχειας ή κάτω από αυτό. Ο πληθωρισμός καλπάζει με ρυθμό άνω του 12%, ενώ οι αυξήσεις των μισθών και των επιδομάτων μόλις που αγγίζουν το 2%. Οι λογαριασμοί ενέργειας και οι τιμές των βασικών αγαθών έχουν εκτοξευθεί στα ύψη και μια μέση οικογένεια δυσκολεύεται πολύ να τα βγάλει πέρα.
Αυτή η γενική απεργία ήρθε ως συνέχεια των επιτυχημένων δράσεων των συνδικάτων που οργανώθηκαν τον Σεπτέμβριο και τον Ιούνιο. Από την αρχή του έτους, τα συνδικάτα μάζευαν υπογραφές, ζητώντας από το Ομοσπονδιακό Κοινοβούλιο να ξεκινήσει συζήτηση με στόχο την αναθεώρηση του μηχανισμού υπολογισμού της ΑΤΑ. Ο υπάρχων νόμος είναι σε ισχύ από το 1996 και ρυθμίζει σε ετήσια βάση την αναπροσαρμογή των μισθών ανάλογα με τις τιμές του πληθωρισμού. Αλλά το σύστημα αυτό του υπολογισμού απέχει πολύ από το να καλύπτει τις σημερινές ανάγκες και στην ουσία αποβαίνει επωφελής για τους εργοδότες και τις μεγάλες εταιρείες. Μέχρι στιγμής έχουν συγκεντρωθεί περισσότερες από 100.000 υπογραφές, γεγονός που ξεπέρασε κατά πολύ τις προσδοκίες των συνδικάτων. Ήδη από τον Σεπτέμβριο και ακόμη περισσότερο τώρα, η θέσπιση ανώτατου ορίου στις τιμές της ενέργειας έχει προστεθεί ως πρώτη προτεραιότητα στη λίστα των αιτημάτων. Ακολουθούν τα αιτήματα για αύξηση των επιδομάτων, φορολόγηση των κερδών των μεγάλων εταιρειών και μεγαλύτερη ενίσχυση των επιδομάτων για τις μετακινήσεις.
Αντιφάσεις των συνδικάτων
Δεδομένων των έκτακτων οικονομικών αναγκών της κοινωνίας και της πίεσης των εργαζομένων προς τα συνδικάτα για δράση, είναι εκπληκτικό το γεγονός ότι δεν έγινε καμία διαδήλωση, ούτε σε κεντρικό επίπεδο (στις Βρυξέλλες), ούτε σε τοπικό επίπεδο. Οι παραδόσεις στις τρεις περιφέρειες της χώρας είναι διαφορετικές και διαδηλώσεις καλούνται πολύ συχνότερα στη Βαλλονία και τις Βρυξέλλες απ’ ό,τι στη Φλάνδρα. Ωστόσο, στο παρελθόν έχει συμβεί να καλούν τα συνδικάτα σε κεντρική διαδήλωση στις Βρυξέλλες και να συμμετέχουν απεργοί και από τις άλλες πόλεις. Μια πολύ επιτυχημένη διαδήλωση ήταν ένα από τα βασικά στοιχεία της ημέρας δράσης τον Ιούνιο και θα ήταν λογικό να επαναληφθεί. Μια διαδήλωση θα ήταν απαραίτητη για να ακουστούν καλύτερα τα αιτήματα της απεργίας στην κοινωνία και να συμβάλει στην ανάπτυξη δεσμών μεταξύ των διαφόρων εργατικών στρωμάτων. Συν τοις άλλοις, θα μετέδιδε μια μαχητική ατμόσφαιρα στους δρόμους και θα ενθάρρυνε την υπόλοιπη κοινωνία να αγωνιστεί.
Φυσικά, οργανώθηκαν πολλές τοπικές δράσεις και απεργιακές φρουρές (περισσότερες από 34 μόνο στη Φλάνδρα). Το συνδικάτο του δημόσιου τομέα των Βρυξελλών (CGSP/ACOD) κάλεσε σε διαμαρτυρία στα κεντρικά γραφεία του κύριου παρόχου ενέργειας στο Βέλγιο (Engie), το ίδιο συνδικάτο οργάνωσε άλλη μια διαμαρτυρία στην Αμβέρσα, ενώ στη Λιέγη στήθηκε ένα συσσίτιο στα κεντρικά γραφεία ενός τοπικού παρόχου ενέργειας (Resa). Όμως, χωρίς διαδήλωση, ο αντίκτυπος αυτών των επιτυχημένων δράσεων ήταν σημαντικά περιορισμένος.
Παραδόξως, οι μικροέμποροι και οι ελεύθεροι επαγγελματίες έκαναν τη διαφορά. Εκτός από τη συμμετοχή τους στην απεργία, η τοπική ένωσή τους στη Λιέγη διοργάνωσε διαμαρτυρία μπροστά από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο στις Βρυξέλλες, επειδή «εκεί λαμβάνονται όλες οι αποφάσεις».
Αυτό που προκαλεί ακόμη μεγαλύτερη εντύπωση είναι ότι σε ορισμένες περιπτώσεις άτομα που εργάζονται στα συνδικάτα που καλούσαν σε απεργία… δεν είχαν δικαίωμα να απεργήσουν! Τα συνδικάτα στο Βέλγιο είναι οργανισμοί με δικούς τους εργαζόμενους. Συνήθως πριν τις απεργίες, υπάρχει εσωτερική ενημέρωση για τα ραντεβού που καλούνται, ώστε οι εργαζόμενοι των συνδικάτων να μπορέσουν να συμμετέχουν σε αυτά. Αυτή τη φορά, όμως, τέτοιες πληροφορίες δεν διακινήθηκαν εσωτερικά. Παράλληλα, υπήρξε προτροπή στους εργαζόμενους να δείξουν κατανόηση γιατί… «αφού υπάρχουν ήδη πολλές αργίες τον Νοέμβριο, οι εργαζόμενοι των συνδικάτων πρέπει να εργαστούν για να στηρίξουν τους απεργούς»! Ένας εκπρόσωπος του συνδικάτου CSC/ACV δήλωσε στην ολλανδόφωνη τηλεόραση ότι «η χώρα δεν είναι κλειστή, θέλουμε να απεργήσουμε σε ορισμένα μέρη και να στείλουμε ένα μήνυμα στην κυβέρνηση και τα αφεντικά» – ακόμη και ορισμένα μέσα ενημέρωσης έδωσαν μια πιο μαχητική εικόνα της απεργίας…
Πως συνεχίζουμε;
Και τα δύο αυτά στοιχεία αποδεικνύουν ότι τα επίσημα συνδικάτα στο Βέλγιο δεν ανταποκρίνονται στα καθήκοντά τους. Σε μια συγκυρία όπως η σημερινή, όταν η οικονομική και η ενεργειακή κρίση πλήττουν σκληρά τους ανθρώπους της εργατικής τάξης, το μόνο που κάνουν είναι να σέρνονται για να καλέσουν σε γενική απεργία, αλλά μόλις και μετά βίας κάνουν τα βασικά για να έχει επιτυχία η απεργία. Λες και στην πραγματικότητα δεν επιθυμούσαν να γίνει η απεργία… Και όμως, έγινε και ήταν πετυχημένη!
Είναι περισσότερο από προφανές ότι οι άνθρωποι της εργατικής τάξης, που υποφέρουν από τις συνέπειες της κρίσης, συνειδητοποιούν την ανάγκη να αγωνιστούν. Αυτό που πραγματικά χρειάζεται όμως είναι να υπάρξουν δομές του κινήματος που θα οργανώσουν αυτόν τον αγώνα, θα συντονιστούν με τους εργαζόμενους των άλλων χωρών και θα αγωνιστούν για αξιοπρεπείς μισθούς που να αντιστοιχούν στο κόστος ζωής και για μια δίκαιη κατανομή του πλούτου στην κοινωνία. Για τον σκοπό αυτό είναι απολύτως αναγκαία η εθνικοποίηση των κύριων τομέων της οικονομίας (κυρίως του ενεργειακού τομέα), οι οποίοι να λειτουργούν με κοινωνικό και εργατικό έλεγχο.
Λαμβάνοντας υπόψη το γεγονός ότι τα υπάρχοντα συνδικάτα απέχουν πολύ από το να αναλάβουν αυτό το καθήκον λόγω της γραφειοκρατικοποίησής τους, οι εργαζόμενοι πρέπει να τα πιέσουν σκληρά, αλλά και να αναλάβουν πρωτοβουλίες για νέες δομές, ικανές να οργανώσουν αποτελεσματικά αυτόν τον αναγκαίο αγώνα. Επιπλέον, αυτές οι δομές θα πρέπει να επεξεργαστούν ένα συγκεκριμένο σχέδιο για κλιμάκωση με νέες δράσεις και απεργίες. Ωστόσο, φαίνεται ότι θα πρέπει επίσης να απαιτήσουν να επιτρέπεται στους εργαζόμενους των συνδικάτων να απεργούν και να καλούνται και διαδηλώσεις και την ημέρα της απεργίας…
