Του Κυριάκου Χάλαρη
Με τη φράση «η Αθήνα νίκησε – μένει να πληρωθεί ο λογαριασμός» και παρόμοιες άλλες τα διεθνή ΜΜΕ συνόψισαν τον τελικό απολογισμό των ολυμπιακών αγώνων της Αθήνας. Και είναι αλήθεια ότι μετά την τελετή λήξης κυριαρχεί μια αίσθηση επιτυχίας για ένα μεγάλο κομμάτι του κόσμου, κυρίως στην Αθήνα. Η καλή διοργάνωση των αγώνων, τα ελληνικά μετάλλια, τα καινούρια έργα και το γενικότερο κλίμα κατά τη διάρκεια των ολυμπιακών με τις συναυλίες και τις εκδηλώσεις στο κέντρο της πόλης, έδωσαν την αίσθηση μιας μεγάλης γιορτής που ίσως και να άξιζε τελικά το τεράστιο κόστος της. Αυτή η αίσθηση της «εθνικής επιτυχίας», τροφοδοτήθηκε και από τα ξένα ΜΜΕ, που όλο το προηγούμενο διάστημα αμφισβητούσαν και απαξίωναν «τη δυνατότητα μιας μικρής χώρας να διοργανώσει αξιοπρεπείς ολυμπιακούς αγώνες». Έτσι, η «καλή» διεξαγωγή των αγώνων ήταν κατά κάποιο τρόπο η απάντηση σε όλους αυτούς.
Καθώς το πάρτι τελείωσε όμως και μετά το πρώτο διάστημα ευφορίας, τα πραγματικά ζητήματα που αφορούν τους ολυμπιακούς αγώνες θα μπαίνουν όλο και πιο έντονα και θα ζητούν απαντήσεις. Ποιο είναι για παράδειγμα το πραγματικό κόστος των αγώνων και ποιος θα το πληρώσει; Τι θα γίνουν τα τεράστια γήπεδα που φτιάχτηκαν και πως θα συντηρούνται; Τι θα γίνει με τα νέα συστήματα ασφάλειας (κάμερες, ζέπελιν κλπ); Άξιζε η ταλαιπωρία τόσων και τόσων εργαζομένων την περίοδο των αγώνων (για να μη μιλήσουμε για τα θύματα των ολυμπιακών εργοταξίων); Και στο τέλος τέλος πόσο θα ωφεληθεί ο ελληνικός αθλητισμός και τι έγινε με εκείνα τα περίφημα ολυμπιακά ιδανικά;
Ποιος θα πληρώσει το λογαριασμό;
Οι εξαγγελίες των διοργανωτών ότι αυτοί οι Ολυμπιακοί Αγώνες θα είναι διαφορετικοί επειδή επιστρέφουν στη χώρα που γεννήθηκαν και ότι η Αθήνα θα τους δώσει τη χαμένη τους δόξα αποδείχθηκαν μια τεράστια απάτη. Για άλλη μια φορά αποδείχθηκε ότι οι ολυμπιακοί αγώνες είναι μια γιορτή των πολυεθνικών που χρησιμοποιούν τον αθλητισμό για να μεγαλώσουν τα κέρδη τους. Το συνολικό κόστος των αγώνων σύμφωνα με εκτιμήσεις του υφυπουργού οικονομικών Π. Δούκα θα πλησιάσει τα 8 δις ευρώ τριπλασιάζοντας το αρχικό τους κόστος. Έτσι ενώ είναι γνωστό ότι οι ολυμπιακοί αγώνες έφεραν τεράστια κέρδη για κατασκευαστικές εταιρίες, εταιρίες τηλεπικοινωνιών, χορηγούς κλπ, το λογαριασμό θα κληθούν να πληρώσουν οι εργαζόμενοι στην Ελλάδα και να τον ξεπληρώνουν για πολλά χρόνια ακόμα.
Σε σχέση με τις ολυμπιακές εγκαταστάσεις και τα μεγάλα γήπεδα που φτιάχτηκαν είναι κοινή ομολογία ότι φτιάχτηκαν για τις 17 ημέρες των ολυμπιακών και η περαιτέρω αξιοποίηση των περισσότερων είναι αδύνατη. Σύμφωνα με μελέτη του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας το κόστος συντήρησης και λειτουργίας των ολυμπιακών εγκαταστάσεων μπορεί να φτάσει τα 84 εκατ. ευρώ ετησίως! Και επειδή εννοείται ότι δεν πρόκειται να γεμίζουν κάθε μέρα κόσμο στάδια όπως το ‘σπίτι της άρσης βαρών’ στη Νίκαια (εδώ ούτε στους ολυμπιακούς δεν γέμιζαν), η κυβέρνηση σκέφτεται να τα παραχωρήσει σε ιδιώτες.
Όσον αφορά το θέμα της ασφάλειας με τις κάμερες, τα ζέπελιν και τους λοιπούς μηχανισμούς παρακολούθησης που κατέκλυσαν την Αθήνα, θα γίνει προσπάθεια να αποκτήσουν μόνιμο χαρακτήρα. (για το Ζέπελιν υπήρχε σκέψη να το ανεβάσουν στη Θεσσαλονίκη ενόψει ΔΕΘ). Τα ίδια πάνω κάτω ισχύουν και με τις εργασιακές σχέσεις. Οι ανατροπές που έγιναν με το πρόσχημα των ολυμπιακών, η εντατικοποίηση και η ελαστικοποίηση των σχέσεων εργασίας τείνουν να πάρουν και αυτές σταδιακά μόνιμο χαρακτήρα.
Τα «καλά» των ολυμπιακών
Μείωση της ανεργίας, μεγάλα έργα, γιορτές και συναυλίες σε ολόκληρη την Αθήνα, μεγάλα γήπεδα που θα φέρουν πιο κοντά τους νέους στον αθλητισμό, ανάδειξη των ιδανικών των αγώνων ήταν τα βασικά ‘καλά’ που πρέπει να αποκομίσουμε σύμφωνα με τους διοργανωτές και τους απολογητές των ολυμπιακών αγώνων.
Για ποια μείωση της ανεργίας όμως μπορούμε να μιλάμε όταν η πλειονότητα των θέσεων εργασίας που προσφέρθηκαν την περίοδο των αγώνων ήταν προσωρινές και αμέσως μετά τη λήξη και των παραολυμπιακών αναμένεται να ξεσπάσει μεγάλο κύμα πρώην απασχολούμενων και να γεμίσει τα γραφεία του ΟΑΕΔ;
Όσον αφορά τα μεγάλα έργα όπως είναι το μετρό, ο προαστιακός, η αττική οδός κλπ, είναι γεγονός ότι ήταν απαραίτητα σε μια πόλη όπου ζουν τόσα εκ. άνθρωποι. Γιατί όμως χρειαζόμασταν ολυμπιακούς αγώνες για να γίνουν όλα αυτά τα αυτονόητα για κάθε ευρωπαϊκή μεγαλούπολη; Η Αθήνα χρειαζόταν έργα υποδομής, αναπλάσεις, συγκοινωνιακό δίκτυο ούτως ή άλλως εδώ και δεκαετίες. Το μετρό για παράδειγμα για το οποίο πανηγυρίζαμε το 2001 είναι αυτονόητο για τους κατοίκους των μεγαλουπόλεων της υπόλοιπης Ευρώπης, ακόμα και των Βαλκανίων εδώ και δεκαετίες. Το πρόσχημα των ολυμπιακών αγώνων έδωσε τη δυνατότητα στους μεγαλοεργολάβους να εκβιάζουν με τις ημερομηνίες λήξης των έργων και με αυτόν τον τρόπο να ανεβάζουν σε τεράστια ύψη το κόστος τους.
Το ίδιο αυτονόητο με τα στοιχειώδη έργα υποδομής θα έπρεπε να είναι για τον κάθε ένα και η ανθρώπινη ζωή στην πόλη. Η καθαριότητα στους δρόμους, οι αναπλάσεις, οι πεζοδρομήσεις, οι συναυλίες στις πλατείες, θα πρέπει να εντάσσονται σε ένα ελάχιστο πλαίσιο λειτουργίας του κάθε δήμου και όχι να αποτελούν προνόμιο μόνο για τους κατοίκους του κέντρου της Αθήνας και αποκλειστικά μόνο για τις 17 ημέρες των ολυμπιακών αγώνων.
Τέλος σε σχέση με τα νέα γήπεδα που θα φέρουν πιο κοντά τους νέους στον αθλητισμό, η πραγματικότητα είναι τελείως διαφορετική. Τα μεγάλα γήπεδα μπορούν να λειτουργήσουν σαν μαζικό θέαμα και όχι σαν κίνητρο για άθληση. Σε αυτή την κατεύθυνση μπορεί να βοηθήσει η δημιουργία στοιχειώδους αθλητικής υποδομής σε κάθε δήμο και γειτονιά και η ενίσχυση των τοπικών αθλητικών σωματείων. Οι κυβερνήσεις του ΠΑΣΟΚ και της ΝΔ προτίμησαν να επενδύσουν σε σωματεία παραγωγής πρωταθλητών όπως αυτό του προπονητή κ. Τζέκου επιχορηγώντας το με 10άδες εκ. ευρώ αντί να ενισχύσουν τον μαζικό συνοικιακό αθλητισμό.
Ομως δεν θα μπορούσε να ήταν διαφορετικά. Ο καπιταλισμός και οι κυβερνήσεις του δεν θα ήταν ποτέ δυνατό να απαλλάξουν τον αθλητισμό από την κερδοσκοπία (ούτε και από το ντόπινγκ και τον εθνικισμό – δες σχετικά άρθρα στην ίδια σελ).
Αν θέλουμε να υπάρχουν αθλητικά ιδεώδη, αν θέλουμε μαζικό αθλητισμό για την κοινωνία, τότε το σύστημα του αδίστακτου κέρδους πρέπει να καταργηθεί.
