Στις 20 Σεπτέμβρη μια ταινία σταθμός θα κάνει παγκόσμια πρεμιέρα, με ταυτόχρονη προβολή σε περίπου 30 σημεία στην Ελλάδα και περισσότερα από 1000 σημεία σε όλο τον πλανήτη. Η ταινία Freedom for Birth.
Του Ρολάνδου Παύλου(1)
Η ταινία γυρίστηκε με αφορμή τη σύλληψη και καταδίκη τον Οκτώβρη 2010 της Ουγγαρέζας μαίας Άγκνες Γκέρεμπ σε φυλάκιση 2 χρόνων (μετατράπηκε μετά από αγώνες σε κατ’ οίκον περιορισμό) και 10 χρόνια αφαίρεση της άδειας άσκησης επαγγέλματος γιατί πραγματοποιούσε τοκετούς στο σπίτι.
Η Άγκνες είχε βοηθήσει γύρω στις 3,500 παιδιά να γεννηθούν στο σπίτι, είχε διεκδικήσει και είχε πετύχει την κατοχύρωση του δικαιώματος του πατέρα να είναι παρόν στη γέννα και είχε δημιουργήσει κέντρο εκπαίδευσης μαιών. Όμως, η ουγγρική αστυνομία της φόρτωσε κατηγορίες για 2 ανθρωποκτονίες και 3 επικίνδυνες σωματικές βλάβες, σε επιπλεγμένους τοκετούς που είχε στο παρελθόν. Στην πραγματικότητα, μόνο ένα από τα ζευγάρια των οποίων το παιδί γεννήθηκε με επιπλοκή συμφωνούσαν με τις κατηγορίες. Το ουγγρικό κράτος αρνούμενο να παρέχει νομική κάλυψη στους τοκετούς στο σπίτι, οδήγησε τις μαίες στην παρανομία. Εκτός από την Άγκνες, άλλες 5 μαίες αντιμετώπισαν κατηγορίες.
Μια Ουγγαρέζα μητέρα που είχε γεννήσει το πρώτο της παιδί με την Άγκνες και ήταν έγκυος στο δεύτερο της, η Άννα Τερνόφσκι, αποφάσισε να προσφύγει στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, που εξέδωσε τον Μάρτιο 2011 μια ιστορική απόφαση που κατοχυρώνει το δικαίωμα της μητέρας να επιλέγει ελεύθερα τις συνθήκες τοκετού της.
Ακολούθησε συνέδριο για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα στον Τοκετό στις 31 Μάη 2012 στη Χάγη, που συγκέντρωσε κοινωνιολόγους, μαίες, νομικούς, μητέρες και ακτιβιστές απ’ όλο τον κόσμο, που μέσα σε ένα κλίμα αγωνιστικότητας και ενθουσιασμού μελέτησαν τις σοβαρές συνέπειες αυτής της απόφασης.
Τα ποσοστά των καισαρικών και των ιατρικοποιημένων τοκετών αυξάνονται σταθερά. Όλο και περισσότερο επικρατεί στα μαιευτήρια μια τεχνοκρατική αντίληψη που βλέπει τον τοκετό ως ασθένεια, ως μια δυσλειτουργία του γυναικείου σώματος, αντί ως μια κατά κανόνα φυσιολογική διαδικασία για την οποία το γυναικείο σώμα είναι προγραμματισμένο. Ο Π.Ο.Υ. θέτει ως στόχο οι καισαρικές να καλύπτουν ένα ποσοστό 10-15% των τοκετών (τα ιατρικά συγγράμματα δικαιολογούν 5-10%), όμως στις περισσότερες χώρες του κόσμου τα ποσοστά είναι πολύ ψηλότερα.
Η καισαρική αυξάνει τη νεογνική θνησιμότητα, αυξάνει τις πιθανότητες για αναπνευστικά προβλήματα, για σύνδρομο αιφνίδιου θανάτου των νεογνών, για αποτυχία θηλασμού (με ότι αυτό συνεπάγεται), ακόμα και για αυτοκτονία στην μετέπειτα ζωή. Για τη μητέρα, αυξάνονται οι κίνδυνοι για θρομβοφλεβίτιδα, αιμορραγία, λοιμώξεις, συμφύσεις κλπ. Οι κίνδυνοι αυτοί συνήθως δεν αναφέρονται στη μητέρα, ενώ αντίθετα οι κίνδυνοι επιπλοκών του φυσιολογικού τοκετού υπερτονίζονται.
Οι στατιστικές δείχνουν ότι οι ιατρικοποιημένοι τοκετοί (είτε με τεχνητή πρόκληση ωδινών είτε με καισαρική) πραγματοποιούνται όχι στη βάση επιστημονικά αποδεκτής ιατρικής τεκμηρίωσης, αλλά με κοινωνικά και δυστυχώς οικονομικά κριτήρια. Ψηλότερα ποσοστά παρεμβατικών τοκετών παρατηρούνται στα ιδιωτικά μαιευτήρια, σε περιπτώσεις ιδιωτικής ασφάλισης, σε ημεδαπές μητέρες και σε εργάσιμες ώρες (Μόσιαλος 2003).
Η χορήγηση συνθετικής οξυτοκίνης, που τείνει να χορηγείται πλέον ως ρουτίνα προκειμένου να προκληθεί ή να επιταχυνθεί ο τοκετός, οδηγεί σε βιαιότερες και λιγότερο αρμονικές συσπάσεις της μήτρας σε σχέση με τις προκαλούμενες από τη φυσική οξυτοκίνη, με αποτέλεσμα την αύξηση των πιθανοτήτων δυστοκίας και τραυματισμού. Παρομοίως, η καθήλωση της επιτόκου στο κρεβάτι, η διαρκής παρενόχληση της με ψηλαφήσεις, με θορύβους και μηχανήματα παρακολούθησης κλπ εμποδίζουν την ομαλή εξέλιξη του τοκετού. Τελικό αποτέλεσμα είναι να αυξάνονται οι καισαρικές.
Ο φόβος του νοσηλευτικού προσωπικού για την πιθανότητα επιπλοκών οδηγεί μέσα από τις πολλαπλές παρεμβάσεις στην παρεμπόδιση της φυσιολογικής διαδικασίας του τοκετού, με αποτέλεσμα να καθιστά αυτές τις επιπλοκές πιο πιθανές. Έτσι, πολλοί γυναικολόγοι επιλέγουν την καισαρική ως την πιο «ασφαλή» μέθοδο τοκετού.
Απέναντι σε αυτή την κατάσταση η απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων έθεσε μια σοβαρή βάση για να διεκδικήσουν οι γυναίκες το δικαίωμα στην επιλογή. Πώς όμως το δικαίωμα αυτό θα ασκηθεί σε συνθήκες πραγματικής ελευθερίας; Πώς θα εξασφαλιστεί ότι η γυναίκα γνωρίζει τους κινδύνους και τα πλεονεκτήματα της κάθε επιλογής; Έχει δικαίωμα η γυναίκα να αμφισβητήσει την άποψη του γιατρού για τις συνθήκες τοκετού; Έχει δικαίωμα ο γιατρός να επικαλεστεί τα συμφέροντα του αγέννητου παιδιού προκειμένου να πραγματοποιήσει μια ιατρική πράξη σε αντίθεση με τη θέληση της μητέρας; Στην επιλογή ενός επεμβατικού τοκετού ποια συμφέροντα υπερτερούν, αυτά της μητέρας ή του αγέννητου παιδιού; Πώς θα εξασφαλιστεί δίκαιη αντιμετώπιση για τις μαίες και τα καθήκοντα τους, απομακρύνοντας την παρωχημένη προκατάληψη της «μαμμής»; Πώς θα μπορούσε να βοηθήσει η πολιτεία τους τοκετούς στο σπίτι (και συνολικά τους φυσικούς τοκετούς) να έχουν την καλύτερη δυνατή τεχνική, νομική, κοινωνική και οικονομική υποστήριξη, ώστε να μειωθούν οι κίνδυνοι στην ακραία περίπτωση επιπλοκών;
Αυτά τα ερωτήματα δεν μπορούν να απαντηθούν ακαδημαϊκά. Η απάντηση τους είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με την ανάπτυξη ενός παγκόσμιου κινήματος που διεκδικεί πίσω τον τοκετό! Ενός κινήματος που διεκδικεί πίσω το δικαίωμα η γυναίκα να ορίζει το δικό της σώμα!
Στα πλαίσια αυτού του κινήματος, οργανώνονται και οι προβολές της ταινίας Freedom for Birth, που φιλοδοξούν να προκαλέσουν έντονες συζητήσεις(2). Δεν πρόκειται για μια εκδήλωση «ειδικών», αλλά για μια εκδήλωση με πρωταγωνιστές τις ίδιες τις γυναίκες! Μην τη χάσετε!
__________
