Διαβάστε το τέταρτο και τελευταίο μέρος του άρθρου για την ιστορία του αμερικανικού εμφυλίου πολέμου, του συντρόφου Τζέιμς Μακ Κέιμπ, από το site της «Σοσιαλιστικής Εναλλακτικής», αδελφής οργάνωσης του «Ξ» στις ΗΠΑ. Μπορείτε να διαβάσετε τα τρία προηγούμενα μέρη εδώ, εδώ και εδώ.
Ανασυγκρότηση: Επανάσταση και Αντεπανάσταση
«…Αυτές είναι στιγμές που δοκιμάζουν τις ψυχές των ανθρώπων. Χωρίς αμφιβολία, θα ακούσετε έναν μεγάλο αριθμό ιστοριών σχετικά με την κατάσταση αυτής της χώρας, η σημερινή ατυχής κατάσταση της οφείλεται εξ ολοκλήρου στην προδοσία, οι πλούσιοι πάντα προδίδουν τους φτωχούς…»
Χένρι Τζόι Μακ Κράκεν
[Η περίοδος που ονομάστηκε «Ανασυγκρότηση» (Reconstruction) στην αμερικάνικη ιστορία είναι η περίοδος μετά το τέλος του Αμερικάνικου Εμφυλίου Πολέμου, δηλαδή από το 1865 μέχρι το 1877, και ουσιαστικά αναφερόταν στην προσπάθεια ανασυγκρότησης των Νοτίων περιοχών μετά την ήττα τους από τους Βόρειους]
Το καλοκαίρι του 1865 οι Αφροαμερικάνοι του Νότου άρχισαν να οργανώνουν πολιτικές συγκεντρώσεις. Απαιτούσαν το δικαίωμα να κατέχουν γη, να φέρουν όπλα, να υπηρετούν ως ένορκοι, να ψηφίζουν, να έχουν πρόσβαση στη δημόσια εκπαίδευση κοκ. Σε μια σειρά περιοχές κατέλαβαν τις φυτείες, μοίρασαν τη γη μεταξύ τους και εγκαθίδρυσαν τις δικές τους μορφές διοίκησης. Οι φυτείες ορυζώνων σε τμήματα των ακτών της Τζόρτζια και της Νότιας Καρολίνα εγκαταλείφθηκαν από τους ιδιοκτήτες τους κατά την διάρκεια του Πολέμου. 40.000 πρώην σκλάβοι πήραν ο καθένας από 40 στρέμματα γης και άρχισαν να καλλιεργούν για λογαριασμό τους. Σχημάτισαν επίσης ένοπλες πολιτοφυλακές για να υπερασπιστούν το νέο τρόπο ζωής τους.
Ο Τίνις Κάμπελ ήταν ένας από τους χιλιάδες Αφροαμερικάνους που ταξίδεψαν από το Βορρά για να συμμετάσχουν στον αγώνα της απελευθέρωσης. Ο Κάμπελ και η σύζυγος του Αριέτ ήρθαν στο νησί της Αγίας Αικατερινής στις ακτές της Τζόρτζια από το Νιού Τζέρσεϊ. Είχε υπάρξει δραστήριο μέλος των Abolitionists (κίνημα ενάντια στη δουλεία – από την αγγλική λέξη abolition που σημαίνει κατάργηση – της δουλείας) και πολιτικός ακτιβιστής κατά τη διάρκεια του πολέμου, ενώ βοήθησε και στην οργάνωση της αναδιανομής της γης στο νησί, τη δημιουργία σχολείων και την οργάνωση μιας πολιτοφυλακής 275 ανδρών για την υπεράσπιση του. Σύντομα μετά την κατάληψη της γης, έφτασε διαταγή από την Ομοσπονδιακή κυβέρνηση, που απαιτούσε να παραδοθεί η γη πίσω στον πρώην ιδιοκτήτη της, Τζέικομπ Ουάλμπεργκ. Η κυβέρνηση έστειλε μαύρα ομοσπονδιακά στρατεύματα στο νησί το Γενάρη του 1866 και η πολιτοφυλακή αρνήθηκε να ανοίξει πυρ εναντίον τους. Η γη του νησιού επιστράφηκε στον Ουάλμπεργκ, ο οποίος υπέγραψε συμβάσεις εργασίας με τους εποίκους.
Η αστική τάξη, με τη δύναμη που πήγαζε από τη νικηφόρα της πορεία, ήταν πρόθυμη να μεταφέρει στις δυτικές περιοχές που είχαν καταληφθεί από την Ομοσπονδιακή κυβέρνηση σε αγροτικές, μεταλλευτικές και άλλες επιχειρήσεις. Το να κατασχέσει όμως την περιουσία των πλούσιων του Νότου και να την παραδώσει στα χέρια των φτωχών, ήταν κάτι που θα δημιουργούσε πολύ κακό προηγούμενο.
Αν και η Ρεπουμπλικανική κυβέρνηση υπερασπιζόταν τα δικαιώματα των πρώην δουλοκτητών στη γη που κατείχαν, χρησιμοποιούσε τις μάζες των μαύρων και των φτωχότερων λευκών, μαζί με τη δύναμη των Ομοσπονδιακών στρατευμάτων για να κρατήσει τους πρώην Συνομοσπονδιακούς (σημ: των Πολιτειών του Νότου που αποσχίστηκαν από τις ΗΠΑ) μακριά από την προσπάθεια πολιτικής οργάνωσης κατά τη διάρκεια των μεταπολεμικών χρόνων. Το Κογκρέσο ενέκρινε τη 14η τροποποίηση του Συντάγματος που έδινε υπηκοότητα σε όσους είχαν γεννηθεί στις ΗΠΑ, καθώς και την εξουσία στην Ομοσπονδιακή κυβέρνηση να καθορίζει το ποιοι έχουν δικαίωμα ψήφου στην κάθε Πολιτεία ξεχωριστά.
Οι Ριζοσπάστες Ρεπουμπλικάνοι πέτυχαν να κερδίσουν την πλειοψηφία και στα δυο σώματα του Κογκρέσου στις εκλογές του 1866. Το Κογκρέσο στη συνέχεια ενέκρινε μια σειρά νομοθετικών Πράξεων Ανασυγκρότησης, η πρώτη εκ των οποίων χώριζε την παλαιά Συνομοσπονδία σε πέντε στρατιωτικές περιοχές. Το 1869, πέρασε η 15η Τροποποίηση του Συντάγματος, που απαγόρευε κάθε περιορισμό στο δικαίωμα ψήφου «εξαιτίας της φυλής, τους χρώματος ή της προηγούμενης κατάστασης υποτέλειας».
Πολλοί από τους νέους πολιτικούς ηγέτες στο Νότο προέρχονταν από τις τάξεις των Νότιων Ενωτικών (σημ: όσων δηλαδή ήταν μεν από το Νότο αλλά είχαν ταχθεί ενάντια στη δουλεία) μαύρων και λευκών ακτιβιστών που προέρχονταν από το Βορρά, βετεράνων του στρατού της Ένωσης (των Πολιτειών του Βορρά) και Βόρειων επιχειρηματιών που είχαν εγκατασταθεί στο Νότο.
Ο Τίνις Κάμπελ εκλέχτηκε στο Κογκρέσο ως γερουσιαστής στη Τζόρτζια το 1868, μαζί με περισσότερους από 2.000 μαύρους άνδρες, οι οποίοι κατείχαν εκλεγμένα αξιώματα κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 1870. Αυτές οι κυβερνήσεις Ανασυγκρότησης ίδρυσαν το πρώτο δημόσιο σχολικό σύστημα στο Νότο. Κατάργησαν την ποινή της φυλάκισης για χρέη και τις διατάξεις που όριζαν ότι για να έχει κάποιος το δικαίωμα του εκλέγειν και του εκλέγεσθαι έπρεπε να κατέχει μια ορισμένη περιουσία. Ωστόσο, η αποτυχία τους να διανείμουν τη γη στους πρώην σκλάβους και τους φτωχούς λευκούς, οδήγησε σε ένα σύστημα στο οποίο οι φτωχοί αγρότες ήταν αναγκασμένοι να ενοικιάζουν κομμάτια γης, γεγονός που φόρτωνε χρέη στις πλάτες τους.
Η Λευκή Τρομοκρατία και η προδοσία της άρχουσας τάξης
Η ηγεσία των πρώην δουλοκτητών Συνομοσπονδιακών ίδρυσε λευκές παραστρατιωτικές οργανώσεις, όπως η Ένωση Λευκών και η Κου Κλουξ Κλαν σε μια προσπάθεια να εμποδίσει τους Αφροαμερικάνους και τους λευκούς Ρεπουμπλικάνους να οργανωθούν πολιτικά. Εξαπέλυσαν μια εκστρατεία που περιλάμβανε δολοφονίες και εκφοβισμό, ενώ η Κου Κλουξ Κλαν έθεσε ως νούμερο ένα στόχο τα σχολεία των μαύρων, βάζοντας τους μαζικά φωτιά.
Ο συντηρητισμός της αστικής τάξης του Βορρά αποκρυσταλλώθηκε όταν οι εργάτες του Παρισιού πήραν την εξουσία και σχημάτισαν την πρώτη εργατική κυβέρνηση στην ιστορία με την Παρισινή Κομμούνα το 1871. Αυτά τα γεγονότα έφεραν τρόμο στις καρδιές των εκπροσώπων της αστικής τάξης και κάθε κίνηση προς ριζοσπαστικές μεταρρυθμίσεις έλαβε τέλος. Η προσέγγιση τους προς τους πρώην Συνομοσπονδιακούς ήταν πλέον συμβιβαστική. Ο Ρεπουμπλικάνος Ρούθερφορντ Μπ. Χέιζ εκλέχτηκε Πρόεδρος το 1887. Την επομένη της εκλογής του, πληροφόρησε τις κυβερνήσεις των πολιτειών του Νότου ότι δεν μπορούσε πλέον να ανταποκριθεί στα αιτήματα τους για ομοσπονδιακά στρατεύματα που να προστατεύουν το δικαίωμα ψήφου για τους μαύρους. Τα περισσότερα ομοσπονδιακά στρατεύματα αποσύρθηκαν από το Νότο, γεγονός που επέτρεψε στη Κου Κλουξ Κλαν να εξαπολύσει ένα όργιο τρομοκρατίας. Ο Χέιζ προειδοποίησε μια αντιπροσωπεία Αφροαμερικάνων από τη Νότια Καρολίνα πως «...η χρήση στρατιωτικών δυνάμεων στις αστικές υποθέσεις ήταν απεχθής για το πνεύμα των Αμερικάνικων θεσμών και θα πρέπει να λάβει τέλος αν είναι δυνατόν…». Παρά την «απέχθεια» του, ο Χέιζ δε δίστασε τέσσερις μήνες αργότερα να χρησιμοποιήσει τα Ομοσπονδιακά στρατεύματα για να καταστείλει τη Μεγάλη Απεργία των Σιδηροδρομικών στις Μεσοδυτικές Πολιτείες.
Έχοντας εδραιώσει την κυριαρχία της στη χώρα, η αστική τάξη στράφηκε ενάντια στους εργαζομένους και τους φτωχούς που προσπαθούσαν να φτάσουν τη Δεύτερη Επανάσταση ως το τέλος, και από τότε έγινε ο πιο σκληρός αντίπαλος της προόδου και της δημοκρατίας.
Οι πρώην Συνομοσπονδιακοί ανέκτησαν την πολιτική εξουσία σε ολόκληρο το Νότο και επέβαλλαν τους νόμους διαχωρισμού των μαύρων από τους λευκούς που έμειναν γνωστοί ως νόμοι Τζίμ Κρόου. Παράλληλα, φρόντισαν οι μαύροι πολίτες να χάσουν όλα τα πολιτικά αξιώματα που κατείχαν. Γενικά, οι νόμοι διαχωρισμού του Τζιμ Κρόου, απέδωσαν τις πόλεις στους λευκούς και τη ζωή στα χωράφια στους μαύρους ως δουλοπάροικους.
Οι βόρειες επιχειρήσεις σιδηρόδρομων, ξυλείας και μεταλλευμάτων εξασφάλισαν τα συμφέροντα τους μέσω ενός διαιρεμένου και πάμφτωχου πληθυσμού που αποτελούσε μια πλούσια πηγή φτηνών εργατικών χεριών. Τα κέρδη αυξήθηκαν. Από εκείνη τη στιγμή και έπειτα, οι Αφροαμερικάνοι στο Νότο μετατρέπονταν σε αποδιοπομπαίο τράγο κάθε φορά που η οικονομία έκανε κοιλιά. Μεταξύ των ετών 1882 και 1930, κάθε φορά που έπεφτε η τιμή του βαμβακιού, αυξανόταν και ο αριθμός των Αφροαμερικάνων που έπεφταν θύματα λυντσαρίσματος στις Πολιτείες που παρήγαγαν βαμβάκι.
«Δεν μπορείς να έχεις καπιταλισμό χωρίς ρατσισμό» Mάλκολμ Χ
Παρότι τα περισσότερα μέτρα διαχωρισμού του συστήματος Τζιμ Κρόου καταργήθηκαν χάρη στο μαζικό κίνημα της δεκαετίας του 1960, πολλά είναι αυτά που δεν έχουν αλλάξει για τους μαύρους στις ΗΠΑ μέχρι και σήμερα. Ο θεσμικός ρατσισμός είναι ενσωματωμένος στον ιστό του αμερικάνικου καπιταλισμού. Η ανεργία των μαύρων εξακολουθεί να είναι διπλάσια από αυτή των λευκών, όπως ήταν και το 1963, όταν εκατοντάδες χιλιάδες πήραν μέρος στην ιστορική Πορεία στην Ουάσιγκτον. Οι ΗΠΑ αυτή τη στιγμή φυλακίζουν μεγαλύτερο ποσοστό του μαύρου πληθυσμού από ότι η Νότια Αφρική στο απόγειο του Απαρτχάιντ και ένας μαύρος άνδρας δολοφονείται κάθε 28 ώρες από κάποιον αστυνομικό ή ρατσιστή. Το σύστημα καταστρέφει το βιοτικό επίπεδο των εργαζομένων και συνολικά των φτωχών, έχοντας καταδικάσει 49 εκατομμύρια Αμερικάνους να ζουν στη φτώχεια, συμπεριλαμβανομένων 16,2 εκατομμυρίων παιδιών. Ανάμεσα στους πληθυσμούς των Αφροαμερικάνων και των Λατίνων, σχεδόν ένα στα τρία παιδιά κινδυνεύει από την πείνα. [σημ: στοιχεία του 2013]
Η Δεύτερη Αμερικάνικη Επανάσταση ήταν μια αποφασιστική νίκη για την ανθρώπινη πρόοδο. Το μεγαλύτερο εμπόδιο για περαιτέρω πρόοδο όμως, δεν είναι πλέον το δουλοκτητικό σύστημα, αλλά η Αμερικάνικη αστική τάξη. Τα ακραία επεισόδια φτώχειας, πολέμων και περιβαλλοντικής καταστροφής εντείνονται, καθώς η κοινωνία στην ουσία κάνει βήματα προς τα πίσω. Μόνο ένα πλατύ κίνημα της εργατικής τάξης, της νεολαίας και των φτωχών μπορεί να φέρει την αλλαγή που χρειάζεται η κοινωνία. Η εργατική τάξη πρέπει να οργανωθεί, προκειμένου να συνειδητοποιήσει την τεράστια δύναμη που κατέχει.
Στις ΗΠΑ αυτή τη στιγμή υπάρχει ένα διαρκώς αυξανόμενο, αλλά ακόμη χαμηλό επίπεδο σοσιαλιστικής και ταξικής συνείδησης και οι δυνάμεις που παλεύουν για μια σοσιαλιστική εναλλακτική στο σάπιο σύστημα του καπιταλισμού είναι ακόμη μικρές. Παρόλα αυτά, καμιά μάχη δεν είναι εκ των προτέρων καταδικασμένη σε αποτυχία. Οι περισσότεροι, κοιτώντας την ιστορία εκ των υστέρων, μιλάνε για το υποτιθέμενο «αναπόφευκτο» να έχει η ιστορία την εξέλιξη που είχε. Τίποτα όμως δεν είναι γραμμένο σε πέτρα.
Χωρίς την αυτοθυσία των Abolitionists στη μάχη τους ενάντια στο δουλοκτητικό σύστημα πριν τον Εμφύλιο Πόλεμο, ο Νότος θα κέρδιζε.
Ας θυμόμαστε πάντα τα αθάνατα λόγια του Φρέντερικ Ντάγκλας: «Χωρίς αγώνα, δεν υπάρχει πρόοδος».
