Φωτογραφία από συνέλευση απεργών μεταλλωρύχων. Στο προεδρείο, από αριστερά
ο Alec Thraves (Σοσιαλιστικό Κόμμα, CWI Μ. Βρετανίας) μεταφέρει διεθνείς
χαιρετισμούς και αλληλεγγύη. Δίπλα του ο Mametlwe Sebei, στέλεχος
του DSM («Κίνημα του Δημοκρατικού Σοσιαλισμού», CWI Ν. Αφρικής) και
μέλη της απεργιακής επιτροπής.
Ο ηρωικός αγώνας των ανθρακωρύχων της χώρας, την στιγμή που γράφεται αυτό το άρθρο, βρίσκεται σε κρίσιμη καμπή. Μετά την αύξηση κατά 22% στους μισθούς των εργαζομένων της εταιρείας Lonmin οι εργαζόμενοι στα υπόλοιπα ορυχεία συνέχισαν τις απεργιακές κινητοποιήσεις.
Όμως, η ανοιχτά προδοτική στάση της Εθνικής Ένωσης των Ανθρακωρύχων (NUM) και τα καλέσματα της κυβέρνησης για «επιστροφή στη δουλειά», οδήγησαν την εργοδοσία σε πλήρη αποθράσυνση. Στα ορυχεία χρυσού Gold Fields οι απεργοί επέστρεψαν στην δουλειά μετά από 1500 απολύσεις «παραδειγματισμού» αλλά οι κινητοποιήσεις συνεχίζονται σε άλλα ορυχεία, όπως των εταιρειών AngloGold Ashanti και Anglo American Platinum (η μεγαλύτερη εταιρεία εξόρυξης πολύτιμων μετάλλων στον κόσμο).
Σύμφωνα με το πρακτορείο Reuters (23/10) 35.000 εργαζόμενοι επιμένουν στην απεργία ενώ ένας αντίστοιχος αριθμός έχει επιστρέψει, εκβιαστικά, στο πόστο του.
Απάνθρωπες συνθήκες ζωής για την εργατική τάξη
Ο αγώνας των ανθρακωρύχων δεν αφορά μόνο τη δίκαιη απαίτηση για αυξήσεις των μισθών. Είναι ένας αγώνας ενάντια στις απάνθρωπες συνθήκες ζωής που επικρατούν στη χώρα, για την πλειοψηφία της κοινωνίας.
Η Νότια Αφρική είναι από τις χώρες με τις μεγαλύτερες ταξικές αντιθέσεις: το πλουσιότερο 10% του πληθυσμού καρπώνεται το 60% του συνολικού εισοδήματος ενώ το φτωχότερο 50% κερδίζει λιγότερο από το 8%. Η ανεργία στους νέους φτάνει το 50% κι ένας μέσος εργάτης αμείβεται με 1,6 ευρώ την μέρα!
Τα χιλιάδες μεταλλικά υπόστεγα–«εργατικές κατοικίες», που οι φτωχοί εργαζόμενοι αποκαλούν «σπίτια», βρίσκονται δίπλα στα ορυχεία αλλά και μέσα στις μεγάλες πόλεις, όπως το Γιοχάνεσμπουργκ και το Κέιπ Τάουν. Όσο για ηλεκτρισμό, τρεχούμενο νερό, συνθήκες υγιεινής και δρόμους, ούτε λόγος. Η καθημερινή ζωή αυτών των ανθρώπων περιορίζεται αυστηρά στην επιβίωση.
Αυτή η κατάσταση αποτελεί και την «πρώτη ύλη» για φαινόμενα όπως ο αλκοολισμός, η χρήση ναρκωτικών ουσιών και η πορνεία. Αποτελεί όμως και την «πρώτη ύλη» για την όξυνση της ταξικής πάλης και την αλλαγή της κοινωνίας.
Και οι χρυσοπληρωμένοι γραφειοκράτες των Συνδικάτων
Η κυβέρνηση του ANC (Εθνικό Αφρικανικό Κογκρέσο) τα πρώτα χρόνια της εξουσίας της, υλοποίησε ένα σύντομο αναπτυξιακό πρόγραμμα με κάποια, περιορισμένα φιλολαϊκά μέτρα, για να στραφεί όμως γρήγορα σε νεο- φιλελεύθερες πολιτικές, συμπεριλαμβανομένης της ιδιωτικοποίησης των εταιρειών ύδρευσης και ηλεκτρισμού. Με αυτόν τον τρόπο ενέτεινε την εξαθλίωση της εργατικής τάξης. Με την λήξη του Απαρτχάιντ και την ιστορική εκλογή του ANC στην εξουσία το 1994, σύντομα γεννήθηκε μια ελίτ Νοτιοαφρικανών καπιταλιστών και γραφειοκρατών.
Την ίδια στιγμή που οι ανθρακωρύχοι απεργούσαν για να κερδίσουν τα βασικά, η κοινή γνώμη είχε συγκλονιστεί και από την αποκάλυψη πως ο Πρόεδρος της χώρας, Ζούμα, ξόδεψε για την ανακαίνιση της κατοικίας του 200 εκατομμύρια Ραντ, (περίπου 18 εκατομμύρια ευρώ). Τα έξοδα αυτά, περιλαμβάνουν ένα ελικοδρόμιο και δύο γήπεδα ποδοσφαίρου για να παίζουν μπάλα οι σωματοφύλακές του!
Η διαφθορά αποτελεί κανόνα και για την συνδικαλιστική γραφειοκρατία. Στην περίπτωση των ανθρακωρύχων, μπροστά στην πρόκληση ο πρόεδρος της NUM να αμείβεται με 105.000 ραντ (περίπου 9.000 €) τον μήνα, ένας μεγάλος αριθμός εργαζομένων είχε αρχίσει να εγκαταλείπει το σωματείο. Το ίδιο σωματείο που δεν έκανε τίποτα για να στηρίξει το αίτημα των εργαζομένων να αμείβονται με 12.500 ραντ τον μήνα (1100 €)!
Αλλά οι μισθολογικές διαφορές, μπροστά στην καταδίκη της απεργίας και την ενθάρρυνση της αιματηρής καταστολής από την πλευρά της ηγεσίας του NUM, φαντάζει σαν «πταίσμα».
Η σφαγή του Αυγούστου και η προδοσία της NUM
Αυτό που συνέβη τον Αύγουστο στην εταιρεία Lonmin δείχνει πως η ηγεσία του NUM «αδειάζοντας» κυριολεκτικά τους εργαζόμενους, τάχθηκε με το μέρος της διοίκησης, η οποία, εντελώς πραξικοπηματικά, αποφάσισε την αύξηση στους μισθούς μιας μικρής «ελίτ» εργαζομένων. Το συνδικάτο (NUM) δεν έκανε τίποτα γι αυτό και φυσικά, δεν βγήκε μπροστά για να διεκδικήσει αυξήσεις και για τους υπόλοιπους.
Οι εργαζόμενοι, μπροστά σε αυτή την στάση, δημιούργησαν μια δική τους, ανεξάρτητη επιτροπή αγώνα, ζητώντας αυξήσεις στα 12.500 ραντ . Το Συνδικάτο αρνήθηκε να στηρίξει το αίτημα και η διοίκηση αρνιόταν έστω και μια συνάντηση για διαπραγματεύσεις. Τότε ήταν που ξεκίνησε και η απεργία. Μια απεργία που, χωρίς την στήριξη των NUM και Cosatu (η αντίστοιχη ΓΣΕΕ) κρίθηκε παράνομη, με τις συνέπειες που ακολούθησαν.
Από την επιτροπή εξελέγησαν αντιπρόσώποι με σκοπό να επισκεφθούν τα γραφεία της NUM που βρίσκονται πολύ κοντά σ’ ένα αστυνομικό τμήμα. Καθώς πλησίαζαν τα γραφεία, έπεσαν και οι πρώτοι πυροβολισμοί με τα πρώτα θύματα του αγώνα. Οι υπόλοιποι εργαζόμενοι, που ζητούσαν απλά μια συνάντηση με τη διοίκηση, μετακινήθηκαν στον χώρο των ορυχείων για ασφάλεια. Εκεί, σε μια κυριολεκτική ενέδρα 3.000 αστυνομικών, δολοφονήθηκαν δεκάδες απεργοί. Η τραγωδία της Μαρικάνα είναι η «περίληψη» της σκληρότητας του νοτιοαφρικάνικου καπιταλισμού.
Αξιοθαύμαστη αντοχή και οργάνωση απεργιακών επιτροπών
Οι ανθρακωρύχοι είχαν προδοθεί από το συνδικάτο τους, τη NUM, από την Συνομοσπονδία Cosatu (όπου ανήκει η NUM). Η σφαγή της Μαρικάνα και γενικότερα η οξυμένη ταξική πάλη στην χώρα, «ατσάλωσαν» τους απεργούς που αποφάσισαν να παρακάμψουν τις απειλές της διοίκησης και να δημιουργήσουν τις δικές τους συντονιστικές απεργιακές επιτροπές. Οι επιτροπές αυτές εξαπλώθηκαν γρήγορα σε όλα τα ορυχεία της περιοχής Ράστενμπεργκ και λάμβαναν μηνύματα από πολλές επαρχίες της χώρας για συναντήσεις και κοινό συντονισμό! Έτσι δημιουργήθηκε Εθνική Απεργιακή Επιτροπή και η πρώτη συνάντηση πραγματοποιήθηκε με αντιπροσώπους από όλα τα μεταλλεία της χώρας.
Ένα νέο εργατικό κόμμα είναι απαραίτητο κι εφικτό
Η έκβαση του αγώνα στους χώρους που αγωνίζονται ακόμη δεν είναι εγγυημένη. Όμως, ο τρόπος οργάνωσης των ανθρακωρύχων και η αποφασιστικότητά τους, αποτελεί έμπνευση για τους εργατικούς αγώνες διεθνώς.
Το DSM («Κίνημα του Δημοκρατικού Σοσιαλισμού» , τμήμα της CWI στη Ν. Αφρική) έπαιξε και παίζει πρωταγωνιστικό ρόλο στον συντονισμό των απεργιακών επιτροπών κι έφερε τα μηνύματα της διεθνούς αλληλεγγύης στο προσκήνιο, εμπνέοντας κι ενθαρρύνοντας τους ηρωικούς απεργούς.
Η τελική έκβαση αυτού του αγώνα θα έχει σημαντικό αντίκτυπο στην εργατική τάξη της χώρας συνολικά. Οι τεράστιες κινητοποιήσεις, που έφεραν κοντά, για πρώτη φορά, εργαζόμενους από πολλές περιοχές, άνοιξαν και μια σημαντική ευκαιρία: οι Συντονιστικές Επιτροπές να μην «σβήσουν» αλλά να προχωρήσουν ένα μεγάλο βήμα παραπέρα. Να συγκροτήσουν, δηλαδή, ένα νέο πολιτικό φορέα, χτισμένο από τους ίδιους τους εργαζόμενους, με δημοκρατική λειτουργία, που να μπορεί να εμπνεύσει και να μπει μπροστά στους εργατικούς αγώνες που έρχονται.
Στη Νότια Αφρική της βίας και της διαφθοράς κάτι τέτοιο είναι επιτακτική ανάγκη. Πολύ περισσότερο όμως, ο βαθμός συνειδητοποίησης της εργατικής τάξης εκεί, το κάνει εφικτό. Σε αυτή την προσπάθεια το DSM θα δώσει πολύ μεγάλη ενέργεια την επόμενη περίοδο.
