Άρθρο της Σύνταξης από το νέο τεύχος του «Ξ» (τ. 515, 4-19 Ιούνη)
Η άρση της καραντίνας βρίσκει την ελληνική κοινωνία σε μια νέα πραγματικότητα. Ο φόβος για την πανδημία μετατρέπεται σιγά σιγά σε φόβο για την επόμενη μέρα, με τις προβλέψεις για την πορεία της ελληνικής οικονομίας να θυμίζουν τα πρώτα μνημονιακά χρόνια. Ήδη, ότι νομοθετήθηκε την περίοδο του lockdown στο όνομα της προστασίας από τον ιό τείνει να μετατρέπεται στην καινούρια «κανονικότητα».
Οι αλλαγές στις εργασιακές σχέσεις είναι το πρώτο από αυτά. Από 15 Ιούνη απελευθερώνονται πλήρως οι απολύσεις, η εκ περιτροπής απασχόληση γίνεται καθεστώς ενώ, όπως παραδέχθηκε ο υπουργός Εργασίας Γιάννης Βρούτσης θα υπάρξει προσαρμογή προς τα κάτω τόσο στο δώρο Χριστουγέννων όσο και στο επίδομα άδειας των εργαζομένων που μπαίνουν σε ειδικό καθεστώς.
Το Οικονομικό Επιμελητήριο Ελλάδας στα τέλη Μάη δημοσιοποίησε μια έκθεση σοκ για τις εξελίξεις που προβλέπονται για τους εργαζόμενους το επόμενο διάστημα. Σύμφωνα με αυτή πάνω από 1,7 εκατομμύρια εργαζόμενοι θα επηρεαστούν από την οικονομική κρίση άμεσα ή έμμεσα. Στην έκθεση γίνεται λόγος για φαύλο κύκλο οικονομικής δραστηριότητας – απασχόλησης – εισοδήματος – κατανάλωσης που θα έχει ως αποτέλεσμα απολύσεις, μεγαλύτερη ευελιξία στην αγορά εργασίας και θα φτάνει ως και την εκτίναξη των κόκκινων δανείων.
Ήταν μέσα στην πανδημία επίσης που ψηφίστηκε ο περιβαλλοντοκτόνος νόμος Χατζηδάκη και που η Νίκη Κεραμέως έφερε το αντιδραστικό πολυνομοσχέδιο για την Παιδεία.
Την ίδια ώρα οι εκτιμήσεις για την πορεία της ελληνικής οικονομίας σχεδόν κάθε εβδομάδα αναθεωρούνται προς το χειρότερο. Η αρχική αισιοδοξία του Γ. Στουρνάρα, Διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδος, για μηδενική ανάπτυξη έχει πάει περίπατο με τον ίδιο να την αναθεωρεί προς το χειρότερο κατά 4 μονάδες (4% ύφεση) λίγες μέρες μετά και κατά 6 μονάδες λίγες μέρες αργότερα. Η Κομισιόν, πολύ πιο αξιόπιστη, προβλέπει ύφεση για την ελληνική οικονομία στο 9,7%, τη χειρότερη από όλα τα κράτη μέλη της ΕΕ.
Με αυτά τα σενάρια να παίζουν καθημερινά στον διεθνή τύπο η ελληνική κυβέρνηση είδε με τεράστια ανακούφιση το πακέτο διάσωσης που ανακοίνωσε η ΕΕ, παρόλο που τίποτα δεν έχει ξεκαθαρίσει ακόμα οριστικά σε σχέση με αυτό. Το σχέδιο με το όνομα «Next Generation EU», που παρουσίασε η πρόεδρος της Κομισιόν, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, φαίνεται εκ πρώτης όψης εντυπωσιακό μια και ρίχνει στο τραπέζι 750 δις ευρώ στην ευρωπαϊκή οικονομία εκ των οποίων 500 θα είναι επιχορηγήσεις και 250 δάνεια. Το «Next Generation EU» πλαισιώνει ένα συνολικό πακέτο που σε βάθος 7ετίας φτάνει τα 1,85 τρις ευρώ. Από το «Next Generation EU» στην Ελλάδα αντιστοιχούν 33,5 δις ευρώ περίπου σε δάνεια και επιχορηγήσεις, ποσό που αντιστοιχεί στο 18% του ελληνικού ΑΕΠ. Σε αυτή τη βάση είναι που εδώ και μια βδομάδα οι συστημικές εφημερίδες και τα κανάλια πανηγυρίζουν με τον αντιπρόεδρο της κυβέρνησης Άδωνη Γεωργιάδη να μην κρατιέται, δηλώνοντας ότι η οικονομία πηγαίνει «καλύτερα από το αναμενόμενο» και ότι «μπροστά μας διαγράφεται ένα λαμπρό μέλλον»!
Την πραγματικότητα όμως πρέπει να τη δούμε πίσω από τις γραμμές των πρωτοσέλιδων του φιλοκυβερνητικού τύπου. Είναι αλήθεια ότι το ποσό που πρότεινε η Κομισιόν είναι μεγάλο για τα δεδομένα της ΕΕ, καθώς το «Next Generation EU» αντιστοιχεί στο 5% περίπου του ευρωπαϊκού ΑΕΠ. Είναι πολύ χαμηλότερο βέβαια από το αντίστοιχο πρόγραμμα των ΗΠΑ οι οποίες μπροστά στην οικονομική κρίση που έρχεται ανακοίνωσαν πακέτα στήριξης συνολικού ύψους 2 τρις δολαρίων που αντιστοιχούν στο 10% του ΑΕΠ. Ωστόσο έτσι και αλλιώς υπάρχουν αρκετά θολά σημεία που μένει να ξεκαθαριστούν.
Πρόκειται για ένα σχέδιο που είναι ακόμα στα χαρτιά και η διαδικασία έγκρισής του από τα ευρωπαϊκά κοινοβούλια θα χρειαστεί κόπο και χρόνο, ειδικά αν σκεφτεί κανείς τον σκεπτικισμό των χωρών του Βορρά. Ενδεικτική η τοποθέτηση της «σκληρής» Ολλανδίας μετά την ανακοίνωση του σχεδίου: «Οι θέσεις [διαφορετικών χωρών] απέχουν πολύ μεταξύ τους και απαιτείται ομοφωνία· συνεπώς οι διαπραγματεύσεις θα πάρουν χρόνο». Στην καλύτερη περίπτωση η εφαρμογή του σχεδίου θα ξεκινήσει το 2021, όταν τα σημάδια της κρίσης θα είναι ήδη αρκετά εμφανή. Τα δε κονδύλια θα δοθούν υπό «αυστηρές προϋποθέσεις», δηλαδή με αυστηρή επιτήρηση μνημονιακού τύπου. Επιπλέον η χρηματοδότηση θα δίνεται τμηματικά μέσα σε τρία χρόνια και θα περνά από ευρωπαϊκά φίλτρα που θα καθορίζουν τί πρέπει να χρηματοδοτηθεί και τί όχι με τους μεγάλους παίχτες να έχουν φυσικά τον πρώτο λόγο (αεροπορικές, αυτοκινητοβιομηχανίες, τουριστική βιομηχανία). Όλα τα παραπάνω κάνουν το ευρωπαϊκό σχέδιο να μοιάζει όλο και λιγότερο ειδυλλιακό από όσο θέλουν να πιστεύουν τα ελληνικά αστικά επιτελεία.
Πέρα από όλα αυτά όμως το σχέδιο πάσχει και στην ουσία του. Πρόκειται για την προσπάθεια της ΕΕ να ξεπεράσει την κρίση με τα ίδια νεοφιλελεύθερα εργαλεία. Χρηματοδοτεί το μεγάλο κεφάλαιο προκειμένου να μην χάσει τα κέρδη του, με τη μεταφυσική σχεδόν προσδοκία ότι αυτά θα μετατραπούν σε πραγματικές επενδύσεις στην παραγωγή, που με τη σειρά της θα φέρει την ανάπτυξη. Και την ίδια ώρα δίνει μεσοπρόθεσμα άλλη μια ώθηση στο ελληνικό χρέος που πλέον κινείται στο 184% του ΑΕΠ χωρίς τα σημάδια της οικονομικής κρίσης να έχουν ακόμα αποτυπωθεί πάνω του. Είναι το ίδιο έργο που βλέπουμε να παίζεται χρόνια στην Ελλάδα με τις αλλεπάλληλες ανακεφαλαιοποιήσεις των τραπεζών που υποτίθεται μετά θα επένδυαν στην πραγματική παραγωγή, κάτι που φυσικά ποτέ δεν συνέβη. Με λίγα λόγια, όχι, η ΕΕ δεν έγινε φιλανθρωπικός οργανισμός και εξακολουθεί να υπηρετεί τα ίδια συμφέροντα, παρά το «φιλικό» προσωπείο που έχει βάλει λόγω της κρίσης.
Η λειτουργία της σελίδας xekinima.org και του “Ξ” βασίζεται αποκλειστικά στην οικονομική ενίσχυση μελών και φίλων. Στηρίξτε κι εσείς την προσπάθειά μας, έστω και με ένα μικρό ποσό ή γραφτείτε συνδρομητές στην ηλεκτρονική έκδοση της δεκαπενθήμερης εφημερίδας μας!
