Του Per-Ake Westerlund. Μετάφραση: Φοίβος Γούζιος
Στις 10/4, στις εκλογές στο Νεπάλ οι μαοϊκοί πέτυχαν μια πολύ σημαντική νίκη, παρά τις προβλέψεις των Αμερικανών για χαμηλά ποσοστά του ΚΚΝ(Μ). Τώρα, ανήσυχοι, αναμένουν τη στάση που θα κρατήσουν οι Μαοϊκοί. Οι εργαζόμενοι και φτωχοί στο Νεπάλ περιμένουν πολλά. Όμως οι Μαοϊκοί, που αποτελούν την πιο μεγάλη πολιτική δύναμη, δηλώνουν πως δεν πρόκειται να προχωρήσουν σε ανατροπή του καπιταλισμού!
Μετά τις εκλογές του περασμένου μήνα οι Μαοϊκοί παίρνουν το 33% των ψήφων και των εδρών του κοινοβουλίου και αποτελούν το μεγαλύτερο πολιτικό κόμμα στο ΝΕΠΑΛ. Το κόμμα του «Κογκρέσου» και το Κομμουνιστικό Κόμμα του Νεπάλ – Ενωμένοι Μαρξιστές Λενινιστές (ΚΚΝ-ΕΜΛ), τα δύο κόμματα που κυριαρχούσαν στις κυβερνήσεις από το 1990 και μετά, παίρνουν μαζί τις μισές έδρες από αυτές που παίρνουν οι το Κομμουνιστικό Κόμμα του Νεπάλ – Μαοϊκοί (ΚΚΝ-Μ).
Ο ηγέτης του ΚΚΝ-Μ Πούσπα Καμάλ Νταχάλ- γνωστός ως «Πρατσάντα» (ο “τρομερός”!) – είναι ο πιο πιθανός υποψήφιος για την Προεδρία του Νεπάλ. Μόνο μερικά χρόνια πριν, η κυβέρνηση είχε εκδόσει μια αμοιβή 5 εκ. ρουπιών για αυτόν που θα τον έβρισκε “νεκρό η ζωντανό”. Ακόμα νωρίτερα, πριν το ξεκίνημα του «Λαϊκού Πολέμου» (αντάρτικο) το 1996, το κόμμα ήταν ακόμα πολύ μικρό και μετά δυσκολίας κατάφερνε να οργανώσει κάποιες ανοιχτές εκδηλώσεις. Έχουν επίσης περάσει μόνο τρία χρόνια από τότε που ο Βασιλιάς Γκιανέντρα κατάργησε την κυβέρνηση και το κοινοβούλιο με πραξικόπημα, σε μία προσπάθεια να επανεγκαθιδρύσει απόλυτη μοναρχία.
Το Κογκρέσο και το ΚΚΝ-ΕΜΛ, που κυβερνούσαν προηγουμένως, είναι τώρα σε βαθιά κρίση. Ο ενθουσιασμός και οι ελπίδες είναι τώρα πλατιά διαδεδομένα στο Νεπάλ.
Οι Μαοϊκοί θεωρούνται υπέρμαχοι της αγροτικής μεταρρύθμισης και έγιναν πολύ δημοφιλείς από το γεγονός ότι διέγραψαν τα χρέη των φτωχών οικογενειών στις περιοχές που έλεγχαν την περίοδο του αντάρτικου.
Τα χρόνια του αντάρτικου αλλά και των κοινωνικών εκρήξεων
Οι Μαοϊκοί ξεκίνησαν τον «Λαϊκό Πόλεμο» όπως ονόμασαν το αντάρτικο τους τον Φλεβάρη του 1996, αλλά ειδικά μετά το 2001 η πρόθεσή τους ήταν να φτάσουν σε μία συμβιβαστική λύση. Οι Μαοϊκοί και η κυβέρνηση ξεκίνησαν μια σειρά επαφών και διαλόγου με την κυβέρνηση την περίοδο του 2001-2003. Αυτά κατέληξαν σε αδιέξοδο. Αξιοποιώντας τον “πόλεμο κατα της τρομοκρατίας” των ΗΠΑ, μετά το 2001, η κυβέρνηση του Νεπάλ ζήτησε και πήρε βοήθεια από τις ΗΠΑ, τη Βρετανία, την Ινδία και την Κίνα για να χτυπήσει το μαοϊκό αντάρτικο. Αποκορύφωμα αυτής της κατασταλτικής πολιτικής ήταν το πραξικόπημα του βασιλιά το 2005. Το βασιλικό πραξικόπημα ήρθε ως απάντηση, από τη μια, στην αδυναμία της κυβέρνησης να αντιμετωπίσει το μαοϊκό αντάρτικο και, από την άλλη, σε ένα δυναμικό μαζικό κίνημα που τον Απρίλη του 2004 είχε προκαλέσει μαζικές διαδηλώσεις, με συγκρούσεις και πάνω από 10 νεκρούς, στην πρωτεύουσα Κατμαντού.
Παρόλα αυτά, η εξουσία του βασιλιά έληξε μέσα σ’ ένα μόλις χρόνο από την «Απριλιανή Επανάσταση» του 2006, ένα μαζικό κίνημα που κατέλαβε εξ απροόπτου όλα τα κόμματα, συμπεριλαμβανομένων και των Μαοϊκών. Το Νοέμβρη του ίδιου χρόνου, όλα τα κόμματα, μαζί και οι Μαοϊκοί, συμφώνησαν σε μία Επτακομματική Συμμαχία η οποία εγκαθίδρυσε την κυβέρνηση συνασπισμού.
Ποιο μοντέλο για το Νεπάλ;
Το Νεπάλ είναι μία πολύ φτωχή χώρα και κατατάγεται 158η σε σύνολο 179 χωρών στο κατά κεφαλήν ΑΕΠ, σύμφωνα με την Παγκόσμια Τράπεζα. Ο κρατικός προϋπολογισμός είναι μόνο 1.2 δις δολάρια, 30% από τα οποία είναι οικονομική βοήθεια από τη Δύση. Εκατοντάδες χιλιάδες νέων ανθρώπων δεν μπορούν να βρουν δουλειά, και 80% δουλεύουν ακόμα στο γεωργικό τομέα. Το ένα τρίτο του πληθυσμού των 27-29 εκατομμυρίων, ζουν με λιγότερο από ένα δολάριο τη μέρα.
Ο Μπαμπουράμ Μπαταράι, δεύτερος στην ηγεσία του ΚΚΝ-Μ θέλει να ακολουθήσει το κινέζικο καπιταλιστικό μοντέλο, αλλά λέει ότι το «γερασμένο φεουδαρχικό σύστημα» θα μειώσει τις πιθανότητες για «γρήγορη οικονομική ανάπτυξη». Δεν διστάζει να πει ποιόν δρόμο θα πάρει:
«Όταν θα ανασυγκροτήσουμε το κράτος και συμπεριλαμβάνοντας τον ιδιωτικό τομέα, θα γίνει δυνατό να καταφέρουμε γρήγορη οικονομική ανάπτυξη. Θα βάζαμε σε εφαρμογή μία μεταβατική οικονομική πολιτική για ένα ενδιάμεσο διάστημα που θα περιλάμβανε συνεργασία δημόσιου και ιδιωτικού τομέα… Άρα, θα προσπαθήσουμε να προσελκύσουμε ντόπιες και ξένες επενδύσεις…. Από την πλευρά μας, πρέπει να προσφέρουμε ασφάλεια στους επενδυτές και να δημιουργήσουμε ένα ελκυστικό περιβάλλον για τους ντόπιους και τους ξένους κεφαλαιούχους».
Οι Μαοϊκοί δεν υποστηρίζουν την σχεδιασμένη οικονομία
«Το κράτος θα παίζει ένα ρόλο διευκόλυνσης. Το κράτος δεν μπορεί να παρέμβει στις επιχειρηματικές δραστηριότητες. Θα ενθαρρύνει τους επενδυτές να αυξήσουν την παραγωγικότητα και να δημιουργήσουν ευκαιρίες απασχόλησης».
Σε μια ακόμα πιο εκπληκτική δήλωση, ο Μπαταράι λέει:
«Και επίσης, πιστεύω ότι θα είμαστε ικανοί να λύσουμε τις διαφορές μεταξύ των εργαζομένων και των εργοδοτών».
Δεν επεκτείνεται στο πως θα πραγματοποιηθεί αυτό. Η πάλη ανάμεσα στην αστική τάξη, τους καπιταλιστές και την εργατική τάξη είναι η κύρια πολιτική διαμάχη στην καπιταλιστική κοινωνία. Δεν είναι ένα «τεχνικό» πρόβλημα που μία κυβέρνηση μπορεί να λύσει, ειδικά εάν αυτή η κυβέρνηση δεν παίρνει καθαρά το πλευρό της εργατικής τάξης.
Η μαρξιστική προσέγγιση
Οι αληθινοί Μαρξιστές, σε αντίθεση με τους Μαοϊκούς και τους Σταλινικούς, θα ακολουθούσαν το παράδειγμα του Λένιν και της Ρώσσικης Επανάστασης. Θα είχαν σαν διακηρυγμένο στόχο, βασιζόμενοι στην μικρή αλλά αποφασιστικής σημασίας εργατική τάξη, σε συνεργασία ασφαλώς με τα αγροτικά και τα υπόλοιπα λαϊκά στρώματα, την συνέχιση του προγράμματος για το σοσιαλιστικό μετασχηματισμό της κοινωνίας και την εξάπλωση των ιδεών της επανάστασης στους εργάτες και αγρότες των γειτονικών χωρών και παραπέρα.
Αν προσωρινοί τακτικοί ελιγμοί και συμβιβασμοί στην εφαρμογή του προγράμματος αυτού ήταν απαραίτητοι, τότε αυτοί δεν θα έπρεπε να μείνουν κρυφοί, ή να παρουσιαστούν σαν κάτι άλλο. Θα έπρεπε ανοιχτά να εξηγθούν και να συζητηθούν στο κόμμα και ανάμεσα στις οργανωμένες μάζες του λαού.
Είναι σίγουρο πως κάποιοι θα υποστηρίζουν πως οι Μαοϊκοί έχουν μια “κρυφή τακτική” και μόνο “εμφανίζονται” σαν φιλο-καπιταλιστες για να ξεγελάσουν τον εχθρό (την αστική τάξη και τους ιμπεριαλιστές). Ακόμα και αυτό αν συνέβαινε (που δεν έχουμε κανένα λόγο να το πιστέψουμε) και πάλι πρόκειται για σοβαρό λάθος. Γιατί δεν πρόκειται να ξεγελάσουν κανέναν εχθρό και το μόνο που θα καταφέρουν θα είναι να μπερδέψουν τα λαϊκά στρώματα των οποίων τη στήριξη έχουν ανάγκη.
Παρόλα αυτά και παρά τον σχετικά μικρό του πληθυσμό, σε σχέση με τη γειτονική Ινδία και την Κίνα, τα γεγονότα στο Νεπάλ θα έχουν μια σημαντική επιρροή στην Ασία, θέτοντας το παράδειγμα της μαζικής πάλης για την ανατροπή μιας σκληρής μοναρχίας. Η νίκη των μαοϊκών παρα την πλήρη ανεπάρκεια του προγράμματός τους φανερώνει τα αδιέξοδα του καπιταλισμού, την αδυναμία του ιμπεριαλισμού και τις τεράστιες δυνατότητες που υπάρχουν για επαναστατικές ανατροπές.
________________
Kυβερνήσεις και καπιταλιστές ανησυχούν για το τι μοντέλο διακυβέρνησης θα ακολουθήσουν οι Μαοϊκοί τώρα. Πιο διορατικοί αναλυτές όμως, τονίζουν πως οι Μαοϊκοί "αντιπροσωπεύουν τη «νέα τάση», όπως έδειξε η διαλλακτική ομιλία του ηγέτη των Μαοϊκών, Πρατσάντα, μετά τη νίκη" κατέληξε το ειδησεογραφικό πρακτορείο Ρόιτερς.
Ενώ το υπέρ-καπιταλιστικό Εκόνομιστ τόνισε πως:
«υπάρχει η βάση για να είμαστε ενθουσιασμένοι»
καθώς οι Μαοϊκοί
«είναι πάνω απ’ όλα εθνικιστές, όχι αριστεροί»
με οικονομικές πρακτικές που
«φαίνονται πολύ φιλελεύθερες»
Στις 21 Απριλη οι διεθνείς οικονομικές ειδήσεις ανέφεραν ότι:
«Το χρηματιστήριο του Νεπάλ ανέκαμψε καθώς οι συμβιβαστικοί αντάρτες δεσμεύθηκαν να προωθήσουν μια καπιταλιστική οικονομία υπέρ της βιομηχανίας»
________________
«Το καλύτερο για τον βασιλιά θα ήταν να αποχωρήσει με κομψότητα για να ανοίξει τον δρόμο στη δημοκρατία»
λέει ο Μπαμπουράμ Μπαταράι δεύτερος στην ιεραρχία του κόμματος μετά τον «Πρασάντα». Ο Μπαταράι τονίζει πως είναι σίγουρος για την επίτευξη του στόχου, που είναι η κατάργηση της μοναρχίας και η άνοδος του κόμματός του στην εξουσία.
Και ο σοσιαλισμός;
Ο στόχος αυτός παραμένει «μακροπρόθεσμα», λέει στη «Λε Μοντ», όμως στο μεταξύ η προτεραιότητα θα δοθεί σε μια «μεταβατική πολιτική» στην οποία θα κυριαρχήσει η «καπιταλιστική επανάσταση».
Με άλλα λόγια, οι μαοϊστές θέλουν να εγκαθιδρύσουν στο Νεπάλ τον καπιταλισμό!
«Δεν θα εθνικοποιήσουμε τη βαριά βιομηχανία και θα σεβαστούμε την επιχειρηματική ελευθερία», ανακοίνωσε ο Μπαταράι.
Οι ηγέτες του ΡCΝ-Μ συναντήθηκαν ήδη με τους επικεφαλής της Ομοσπονδίας Βιομηχανίας και Εμπορίου του Νεπάλ.
«Τους καθησυχάσαμε και είναι έτοιμοι να δουλέψουν μαζί μας», λέει ο Μπαταράι.
Μα δεν πρόκειται για κατάφωρη παραβίαση της μαρξιστικής-λενινιστικής ορθοδοξίας;
«Καθόλου. Ο Μαρξ, ο Ένγκελς και ο Λένιν έχουν ήδη γράψει πάνω στο θέμα», εξηγεί. «Ανάμεσα στη φεουδαρχία και τον σοσιαλισμό, υπάρχει ο καπιταλισμός. Αλλά στο Νεπάλ δεν υπάρχει ακόμη καπιταλισμός, άρα πρέπει να τον αναπτύξουμε».
("Μαοϊστής υπέρ του καπιταλισμού" του Γιώργου Αγγελόπουλου, τα ΝΕΑ, 21.4.08.)
