Της Χριστίνας Ζιάκκα
Με την ψήφιση του νόμου «Τροποποίηση του κώδικα ελληνικής ιθαγένειας και άλλες διατάξεις» θα προκύψει άμεσα ανακούφιση για 10άδες χιλιάδες παιδιά μεταναστών που γεννήθηκαν ή μεγάλωσαν εδώ και τις οικογένειες τους. Κι από ότι φαίνεται αυτός ο νόμος (μαζί με τους νόμους για το σύμφωνο συμβίωσης, το σωφρονιστικό σύστημα, την ανθρωπιστική κρίση, τους ανασφάλιστους κ.λ.π.) θα είναι ένα από τα θετικά πράγματα που υλοποιήθηκαν από την κυβέρνηση μέχρι σήμερα.
Κανονικά και από μια κυβέρνηση της Αριστεράς, αυτή η ανακούφιση θα έπρεπε να ήταν καθολική, για όλα τα παιδιά των μεταναστών και τους οικογένειες τους – όμως δεν θα είναι όπως θα εξηγήσουμε παρακάτω. Γιατί ο νέος νόμος λύνει μεν μια σειρά προβλήματα, δεν καταφέρνει όμως να μην γεννήσει νέα.
Το μεταναστευτικό, το αντιρατσιστικό κίνημα, η Αριστερά και τα ίδια τα παιδιά της β’ γενιάς, θα χρειαστεί να παραμείνουν στις επάλξεις. Να καταγράψουν τα προβλήματα, να επικαιροποιήσουν τις διεκδικήσεις τους, να μην αφήσουν μόνα τους τα θύματα των όποιων αδικιών, να απαιτήσουν συγκεκριμένες δεσμεύσεις, εναλλακτικές προτάσεις και χρονοδιαγράμματα.
10 χρόνια περιπετειών
Για την ιστορία θυμίζουμε πως τα τελευταία 2,5 χρόνια 10άδες χιλιάδες οικογένειες μεταναστών βάδιζαν στα τυφλά για το ποιο θα ήταν το μέλλον των παιδιών τους στην χώρα που διάλεξαν να ζήσουν και να τα αναθρέψουν.
Ήταν το Νοέμβρη του 2012 όταν η κυβέρνηση Σαμαρά κατάργησε τον νόμο 3838/2010 (γνωστό ως «νόμο Ραγκούση») με βάση την διαρροή της απόφασης του ΣΤΕ πως ο νόμος ήταν αντισυνταγματικός. Αντικατάσταση δεν έφερε ποτέ σαν να μην αποτελούσε υποχρέωση ενός ευνομούμενου κράτους…
Μέχρι το 2010 δεν υπήρχε κανένας απολύτως νόμος που να τους αναγνωρίζει το δημοκρατικό τους δικαίωμα στην ελληνική υπηκοότητα – ήταν τα παιδιά «φαντάσματα». Ο νόμος Ραγκούση άνοιξε για πρώτη φορά μια χαραμάδα. Με πολλά προσχώματα, δυσκολίες και αγκυλώσεις πήραν την υπηκοότητα μόλις 9.175 παιδιά μέχρι την ακύρωση του, ενώ είχαν κατατεθεί λιγότερες από 20.000 αιτήσεις – σε ένα σύνολο όπως υπολογίζονταν τότε 200.000 παιδιών.
Τύποι και ουσία
Οι τρόποι για να αποκτήσει κάποιος την ελληνική υπηκοότητα είναι τρεις:
- Η πολιτογράφηση που αφορά ενήλικες αλλογενείς –ανάμεσα στις άλλες προϋποθέσεις απαιτείται παράβολο 700 ευρώ(!!) – από τα πιο ακριβά στην Ε.Ε.
- Η απόκτηση υπηκοότητας από συγγενείς Ελλήνων που γεννήθηκαν στο εξωτερικό (σ.σ. δεν απαιτείται καν να έχουν ζήσει στην Ελλάδα ή να μιλούν την γλώσσα και πρόκειται για εφαρμογή του επονομαζόμενου «δίκαιου του αίματος»).
- Ο τρίτος τρόπος είναι αυτός που ρυθμίζεται από το νέο νόμο και αφορά την απόκτηση ελληνικής υπηκοότητας με βάση τα κριτήρια: γέννηση, διαμονή και εκπαίδευση.
Έτσι προβλέπει πως υπηκοότητα δικαιούνται όσα παιδιά μεταναστών:
- Έχουν απολυτήριο Λυκείου και πτυχίο ΑΕΙ ή ΤΕΙ.
- Έχουν ολοκληρώσει την εννιάχρονη υποχρεωτική εκπαίδευση ή έχουν πάει Γυμνάσιο και Λύκειο.
- Έχουν γεννηθεί στην Ελλάδα, έχουν εγγραφεί στην Α’ Δημοτικού, συνεχίζουν να φοιτούν στο σχολείο όταν κάνουν την αίτηση για την υπηκοότητα και επιπλέον, έστω ο ένας γονιός έχει νόμιμη διαμονή στην Ελλάδα πέντε χρόνια πριν από τη γέννηση του παιδιού, ενώ και οι δύο γονείς πρέπει να έχουν νόμιμη διαμονή την στιγμή της αίτησης για την υπηκοότητα.
Δεν απαιτεί όμως απλά οι γονείς να είναι νόμιμοι αλλά να έχουν και συγκεκριμένες άδειες παραμονής. Όπως: άδεια επί μακρόν διαμένοντος (5ετία), άδεια διαμονής αόριστης ή δεκαετούς διάρκειας, άδεια διαμονής δεύτερης γενιάς (5ετία), άδεια διαμονής μέλους οικογένειας Έλληνα ή πολίτη της Ε.Ε.
Δικαίωμα να ζητήσουν υπηκοότητα για τα παιδιά τους έχουν ακόμα οι αναγνωρισμένοι πρόσφυγες, όσοι έχουν καθεστώς επικουρικής προστασίας, ή ταυτότητα ομογενή.
Η υπουργός Τ. Χριστοδουλοπούλου διευκρίνισε πως ο νέος νόμος προσπαθεί να σεβαστεί τον τύπο της απόφασης του ΣτΕ το 2013, για να μην ακυρωθεί εκ νέου. Δεν αμφιβάλουμε καθόλου για την πρόθεση. Μόνο που στο όνομα του τύπου χάνεται πολλή από την ουσία…
«Αμαρτίες» κυβερνήσεων –και όχι των γονέων– παιδεύουσι τέκνα
Έτσι το αυτοτελές δημοκρατικό δικαίωμα δεκάδων χιλιάδων παιδιών καταλήγει να κινδυνεύει εξαιτίας περιπλοκών στο νομικό καθεστώς των γονιών τους.
Εξηγούμαστε. Η νομιμότητα και των δύο γονιών την στιγμή της αίτησης για την υπηκοότητα του ανήλικου παιδιού τους, για πολλές οικογένειες αποτελεί απλώς ευσεβή πόθο.
Ο ΣΥΡΙΖΑ (και η κυβέρνηση) ξέρει πως η νόμιμη διαμονή εξαρτάται από την ύπαρξη σύμβασης εργασίας, συγκεκριμένου αριθμού ενσήμων, βεβαιώσεις εργοδότη κ.λ.π. Άπιαστα πράγματα δηλαδή σε εποχή βαθιάς κρίσης, όχι μόνο για μετανάστες γονείς αλλά και για Έλληνες!
Ας κάνει τον κόπο το υπουργείο Μετανάστευσης και ας δώσει πλήρη στοιχεία για το πόσοι παλιοί νόμιμοι μετανάστες έχασαν την άδεια παραμονής εξαιτίας της ανεργίας ή της σκανδαλώδους αυθαιρεσίας της εργοδοσίας. Κι ας κάνει ακόμα ένα κόπο να μας πει πόσοι απ’ αυτούς έχουν οικογένεια και παιδιά.
Ο νέος νόμος μάλιστα κάνει διακρίσεις ακόμα και ανάμεσα σε νόμιμους μετανάστες γονείς και τελικά και στα παιδιά τους!! Νόμιμοι μετανάστες γονείς που πληρούν το κριτήριο του χρόνου της διαμονής, αλλά έχουν διετή άδεια εργασίας, ή άδεια για εξαιρετικούς ή ανθρωπιστικούς λόγους, ή απλώς βεβαίωση πως κατέθεσαν τα χαρτιά τους, εξαιρούνται! Δηλ. δεν μπορούν να ζητήσουν υπηκοότητα για τα παιδιά τους!!
Σημειώστε πως πολλοί μετανάστες που έχασαν τη δουλειά τους και δεν μπορούσαν να ανανεώσουν αλλιώς γιατί δεν είχαν ένσημα πήραν καθεστώς για εξαιρετικούς ή ανθρωπιστικούς λόγους, το οποίο όμως έχει μονοετή ή διετή διάρκεια. Κι ακόμα πως πολλοί δεν έχουν 5ετή ή 10ετή άδεια παραμονής γιατί πολύ απλά δεν έπιαναν τα ψηλά εισοδηματικά κριτήρια του νόμου –σε εποχή κρίσης– ή δεν είχαν τα 700 ευρώ παράβολο.
Υπάρχει όμως ακόμα μια κατηγορία γονιών μεταναστών και παιδιών –για τους οποίους ο νέος νόμος δεν λεει τίποτα! Είναι αυτοί που ήρθαν στην Ελλάδα και γέννησαν τα παιδιά τους μετά το 2005. Πιθανότατα μάλιστα τα παιδιά τους φοιτούν στα σχολεία με όλους τους συνομηλίκους τους.
Αυτοί είναι οι άνθρωποι που δεν μπόρεσαν να ενταχθούν σε καμιά διαδικασία νομιμοποίησης, γιατί δεν υπήρξε καμιά εδώ και 10 χρόνια!!
Αυτοί είναι οι άνθρωποι «φαντάσματα» της δικής μας εποχής.
Παλεύουμε ώστε:
- Να αποσυρθούν από το νόμο οι διακρίσεις μεταξύ νόμιμων γονιών. Να αρκεί η όποια άδεια παραμονής ή η βεβαίωση.
- Τα εισοδηματικά κριτήρια και τα παράβολα για την απόκτηση της 5ετούς και 10ετούς άδειας παραμονής να μειωθούν δραστικά. Κανένα παράβολο πάνω από 100 ευρώ.
- Υπηκοότητα σε όλα τα παιδιά ανεξάρτητα από το καθεστώς των γονιών, με μόνα κριτήρια την γέννηση, την εκπαίδευση και κάποιο συγκεκριμένο χρονικό όριο παραμονής –νόμιμης ή όχι.
Η σχολική διαρροή είναι κοινωνικό φαινόμενο και όχι επιλογή
Το δεύτερο πρόβλημα ουσίας είναι η σχολική διαρροή. Σύμφωνα με τα στοιχεία του υπουργείου Παιδείας πολύ μεγάλο μέρος της σχολικής διαρροής αφορά σε παιδιά μεταναστών.
Ιδιαίτερα τα τελευταία 5 χρόνια των μνημονίων, της κρίσης, της μαζικής φτωχοποίησης, της ανεργίας, αλλά και του κλεισίματος χιλιάδων σχολικών μονάδων, το φαινόμενο ενισχύθηκε. Ανήλικα παιδιά μπαίνουν στην αρένα της επιβίωσης της οικογένειας. Αυτά τα παιδιά, έτσι κι αλλιώς θύματα ενός βάρβαρου συστήματος, θα υποστούν μια ακόμα διάκριση. Θα βρεθούν απομονωμένοι από συνομηλίκους τους με τους οποίους δεν τους χωρίζει τίποτα παρά μια ή δύο τάξεις του σχολείου.
Μα θα πει κάποιος πως για αυτά τα παιδιά ακόμα και αν αποκλειστούν από το νέο νόμο, παραμένει ανοικτή η πόρτα της πολιτογράφησης όταν ενηλικιωθούν. Ακόμα κι έτσι όμως για λόγους κοινωνικής δικαιοσύνης, θα πρέπει να γίνουν άμεσα τόσες και τέτοιες αλλαγές στο νόμο για την πολιτογράφηση ώστε να προσαρμοστεί στις ανάγκες.
Παλεύουμε ώστε:
- Να γίνει απλούστερη και συντομότερη η πολιτογράφηση για όσα παιδιά αποκλειστούν από το νέο νόμο.
- Να μειωθεί το παράβολο της πολιτογράφησης από 700 στα 100 ευρώ.
