Συνέντευξη με το σύντροφο Δώρο Μιχαήλ, μέλος της CWI στην Κύπρο
Γύρω στα μέσα Οκτώβρη οι Τουρκοκύπριοι (τ/κ) κατέβηκαν σε νέες μαζικές κινητοποιήσεις – απεργία και μια μεγάλη διαδήλωση στη Λευκωσία ενάντια στο καθεστώς του Ντεντκάς. Η νέα αυτή κινητοποίηση αποτελεί συνέχεια των μαζικών κινητοποιήσεων, γενικών απεργιών και μαζικών διαδηλώσεων που είδαμε στη Βόρεια Κύπρο τους πρώτους μήνες του χρόνου που διανύουμε. Μιλήσαμε με το σύντροφο Δώρο Μιχαήλ, από τη Λευκωσία, για τη σημασία της νέας αυτής κινητοποίησης των τ/κ.
Σύντροφε Δώρο ποια ήταν τα βασικά αιτήματα της νέας κινητοποίησης των τ/κ;
Το κεντρικό αίτημα της κινητοποίησης αφορούσε τις εκλογές της 14ης Δεκέμβρη και ήταν η διαμαρτυρία της αντιπολίτευσης για το γεγονός ότι ο Ντενκτάς καταφεύγει στο "κόλπο" της εγγραφής νέων ψηφοφόρων στους εκλογικούς καταλόγους (περίπου 11.000 υπολογίζονται).
Πίσω απ’ αυτή την κινητοποίηση βρίσκεται βέβαια η γενικότερη άνοδος της ριζοσπαστικοποίησης των τ/κ λαϊκών στρωμάτων, η οποία αναπτύσσεται εδώ και 3 με 4 χρόνια, και πήρε τεράστιες διαστάσεις στη διάρκεια του τελευταίου χρόνου. Η φτώχεια που επικρατεί στο Βορρά σε σχέση με το Νότο, η έλλειψη ελευθερίας και η καταπίεση βασικών δημοκρατικών και πολιτικών δικαιωμάτων, δημιούργησε με την πάροδο του χρόνου μια εκρηκτική κατάσταση που στρέφεται ενάντια στον Ντενκτάς, και υπέρ της λύσης του Κυπριακού.
Από ποιες δυνάμεις αποτελείται η αντιπολίτευση; Ποιες είναι οι πολιτικές της αναφορές;
Ένα από τα βασικά αντιπολιτευτικά σχήματα ονομάζεται "Ειρήνη και Δημοκρατία" και αποτελεί συσπείρωση τριών βασικά κομμάτων: του κόμματος της "Κοινοτικής Απελευθέρωσης" του Ακιντζί, που είναι το μεγαλύτερο, του "Πατριωτικού Κόμματος" του Iτζιάν και του "Σοσιαλιστικού Κόμματος".
Από ιδεολογική/πολιτική σκοπιά το "Ειρήνη και Δημοκρατία" είναι εντελώς ανομοιογενές. Επικεφαλής του είναι ο Ακκιντζί. Oι δημοσκοπήσεις του δίνουν μεταξύ 15 και 20%.
Στην αντιπολίτευση ανήκουν ακόμα δύο κόμματα.
Το ένα είναι το "Ρεμπουπλικανικό Κόμμα", με ηγέτη τον Ταλάτ (το μεγαλύτερο κόμμα με ποσοστά πάνω από 30%) και το δεύτερο είναι το "Λύση και Ευρωπαϊκή Ένωση" (ποσοστό κάτω από το 10%), ένα εντελώς καινούργιο κόμμα που δημιούργησε ο πρόεδρος του εμποροβιομηχανικού επιμελητηρίου στο Βορρά, ο Αλί Ερέλ.
Το εμποροβιομηχανικό επιμελητήριο, και ο Αλί Ερέλ προσωπικά, είχαν παίξει κεντρικό ρόλο στις κινητοποιήσεις των αρχών της τρέχουσας χρονιάς, αποτελώντας βασική συνισταμένη του κινήματος "Αυτή η χώρα είναι δική μας" που είχε πρωτοστατήσει στις κινητοποιήσεις.
Τα τρία αυτά κόμματα έχουν συμφωνήσει πως ανεξάρτητα από τις μεταξύ τους διαφορές, θα συνεργαστούν μετεκλογικά με στόχο την αντικατάσταση του Ντενκτάς από συνομιλητή και τη διευθέτηση του Kυπριακού στη βάση του σχεδίου Aνάν και ένταξη μιας επανενωμένης Kύπρου στην Eυρωπαϊκή Ένωση (1η Mαΐου 2004).
Πως είναι το εκλογικό σύστημα, έτσι ώστε να μπορεί να νικήσει η αντιπολίτευση αλλά ο Ντεντκάς να μην πέφτει αυτόματα;
Το σύστημα είναι προεδρικό. Ο Ντενκτάς παραμένει πρόεδρος ακόμα κι αν χάσει την πλειοψηφία στη Βουλή. Οι εκλογές που γίνονται στις 14 Δεκέμβρη είναι γενικές εκλογές, για το κοινοβούλιο.
Ο Ντεντκάς, πρέπει να σημειώσουμε, έχει δηλώσει πως αν χάσει τις εκλογές θα "επιβάλει βέτο". Τώρα τι σημαίνει αυτό… Με όσους τ/κ μίλησα κανείς δεν μπόρεσε να μου απαντήσει τι ακριβώς εννοεί ο Ντενκτάς με την "επιβολή βέτο". Το σίγουρο είναι ότι ισοδυναμεί με περαιτέρω περιστολή των δημοκρατικών δικαιωμάτων και ελευθεριών. Κάτι τέτοιο βέβαια θα μπορεί πιθανά να δημιουργήσει τις προϋποθέσεις για ακόμα πιο μεγάλες κοινωνικές εκρήξεις στο Βορρά.
Ποια είναι σήμερα η κατάσταση των σχέσεων ανάμεσα στις δυο κοινότητες μετά το άνοιγμα των συνόρων εδώ και πάνω από 6 μήνες;
Οι σχέσεις ανάμεσα στους τ/κ και τους ε/κ παραμένουν θερμές. Η επικοινωνία ανάμεσα στις δύο πλευρές είναι διαρκής, παρότι έχουν μειωθεί οι αριθμοί των ε/κ που επισκέπτονται το Βορρά μετά το αρχικό μεγάλο κύμα.
Αναπτύσσονται πολλές πρωτοβουλίες προσέγγισης και σύσφιξης των σχέσεων των δυο κοινοτήτων. Οι ε/κ και οι τ/κ που πριν από 30 χρόνια ζούσανε μαζί, βρίσκουν σήμερα την ευκαιρία πολλών κοινών εκδηλώσεων που στοχεύουν στη δημιουργία των συνθηκών για να "πέσει το τείχος".
Ένας σημαντικός αριθμός τ/κ, 4 με 5 χιλιάδες, έχουν βρει δουλειές στο Νότο και πηγαινοέρχονται καθημερινά από τη μία πλευρά στην άλλη. Αυτό το καθημερινό πήγαινε-έλα αρχίζει να θυμίζει λίγο Παλαιστίνη – όπως δηλαδή οι Παλαιστίνιοι περνούσαν (πριν από την Ιντιφάντα) στο Ισραήλ το πρωί για να δουλέψουν και επιστρέφανε το απόγευμα στα σπίτια τους.
Είναι σημαντικό επίσης ότι είχαμε την πρώτη απεργία στο Νότο με αίτημα οι τ/κ να πληρώνονται και να έχουν ίσα δικαιώματα με τους ε/κ, η οποία στέφθηκε με επιτυχία.
Η αριστερά τι ρόλο παίζει σε όλα αυτά;
Θλιβερό, είναι η απάντηση.
Το ΑΚΕΛ είναι σήμερα στην κυβέρνηση μαζί με το ΔΗΚΟ του Τάσου Παπαδόπουλου (και το Κίνημα Σοσιαλδημοκρατών) και η πολιτική που εφαρμόζει αποτελεί ένα κράμα συγκαλυμμένου εθνικισμού και αντεργατικών πολιτικών.
Το ΑΚΕΛ, προσπάθησε από την πρώτη στιγμή να ρίξει πάγο στην διακίνηση Eλληνοκυπρίων στο βορρά με τη δικαιολογία ότι η επίδειξη διαβατηρίων συνιστά αναγνώριση του κράτους Nτενκτάς.
Είναι χαρακτηριστικό ότι ενώ ακόμα και ο ΔΗΣΥ (η Δεξιά, του Κληρίδη) στις γραμμές του οποίου δραστηριοποιείται το μεγαλύτερο κομμάτι της ε/κ ακροδεξιάς, έχει επισκεφθεί με επίσημη αντιπροσωπεία τη Βόρεια Κύπρο, το ΑΚΕΛ επίσημα αρνείται να περάσει, παρά το γεγονός ότι το έχει πράξει η συντριπτική πλειοψηφία της κομματικής του βάσης και μεγάλο ποσοστό των μελών της Kεντρικής Eπιτροπής (προσωπικά).
Από την άλλη διάφοροι κλάδοι εργαζομένων έχουν αρχίσει να νοιώθουν τις συνέπειες της ένταξης της Κύπρου στην Ε.Ε. και στρέφονται σε κινητοποιήσεις.
Είναι χαρακτηριστική η πολυήμερη απεργία των φορτηγατζήδων που παρέλυσε την οικονομία, η μεγάλη αναταραχή που υπάρχει αυτή την εποχή στους πατατοπαραγωγούς, που απειλούνται με μαζική "συνταξιοδότηση", στους λιμενεργάτες κ.ά.
Το γενικό κλίμα απέναντι στην Ε.Ε. αρχίζει να γίνεται αρνητικό, στο Νότο, σε συνδυασμό και με τις νέες φορολογίες που επιβλήθηκαν και που εκτίναξαν πολλές τιμές στα ύψη.
Έτσι η ε/κ αριστερά, όντας στην κυβέρνηση, στρέφεται ενάντια στις απεργιακές κινητοποιήσεις, στηρίζει την Ε.Ε. απέναντι στην αμφισβήτησή της από τα λαϊκά στρώματα, ενώ είναι αναγκασμένη να εφαρμόζει και τη σκληρή πολιτική της Eυρώπης Φρούριο όσον αφορά στους μετανάστες και αιτητές ασύλου.
Η κατάσταση στο Βορρά είναι διαφορετική, έτσι δεν είναι;
Ναι. Στο Βορρά, σ’ αντίθεση με το Νότο, υπάρχει μαζική και ένθερμη υποστήριξη στην ένταξη στην Ε.Ε. και υπέρ του σχεδίου Ανάν. Η ερμηνεία γι’ αυτό είναι το ότι οι τ/κ θέλουν απελπισμένα να ξεφύγουν από τη σημερινή τους κατάσταση και γι’ αυτό είναι φυσιολογικό να "πιάνονται" από οτιδήποτε νοιώθουν ότι μπορεί να τους βοηθήσει σ’ αυτό το στόχο.
Το γεγονός όμως ότι στρέφονται στην Ε.Ε. και στις ΗΠΑ (το σχέδιο Ανάν είναι αμερικανικής και βρετανικής έμπνευσης, όπως ξέρουμε) για να βρουν λύση στα προβλήματά τους αποτελεί ένα σκληρό ράπισμα για τις ηγεσίες της αριστεράς και ιδιαίτερα για το ΑΚΕΛ.
Είναι η αδυναμία, ή καλύτερα, η άρνηση του ΑΚΕΛ να προσφέρει στους τ/κ την προοπτική ενός κοινού αγώνα ε/κ και τ/κ για μια κοινή πατρίδα, ενάντια στους καταπιεστές και τις αστικές τάξεις και στις δύο πλευρές του νησιού, που αφήνει μετέωρους τους τ/κ και τους στρέφει στους ιμπεριαλιστές.
Παρότι η τ/κ αριστερά έχει "ελαφρυντικά" σε σχέση με το ΑΚΕΛ, γιατί ζει και λειτουργεί σε συνθήκες μεγάλης καταπίεσης και γιατί τα ποσοστά της είναι πολύ χαμηλότερα απ’ αυτά του ΑΚΕΛ, και πάλι διαπράττει κατά τη γνώμη μας πολύ σοβαρά λάθη.
Το γεγονός για παράδειγμα ότι το Σοσιαλιστικό Κόμμα έχει ενταχθεί σε ένα κοινό σχήμα στη βάση ενός προγραμματικού πλαισίου εντελώς αστικού, το οποίο αναιρεί προηγούμενες βασικές θέσεις του κόμματος, αποτελεί για μας σοβαρό λάθος. Για παράδειγμα, το Σ.Κ. στο Βορρά διαφωνεί, στο πρόγραμμά του, με το σχέδιο Ανάν και με την ένταξη στην Ε.Ε. αλλά το σχήμα Ειρήνη και Δημοκρατία έχει σαν κεντρικά του συνθήματα την υποστήριξη στο σχέδιο Ανάν και την ένταξη στην Ε.Ε.
Λείπει, έτσι, κι από το Νότο και από το Βορρά, μια ταξική προσέγγιση στο Κυπριακό από την αριστερά.
Η δική μας η θέση είναι η αριστερά στις δύο πλευρές του νησιού, δηλαδή το ΑΚΕΛ στο Νότο, και το Σοσιαλιστικό, το Κοινοτικής Απελευθέρωσης και το Ρεμπουπλικανικό στο Βορρά, να σπάσουν τις διάφορες συνεργασίες που έχουν με τις αστικές τάξεις των εθνοτήτων τους και να συνεργαστούν μεταξύ τους. Να παλέψουν για τα κοινά προβλήματα, να παλέψουν για την ειρήνη και για μια κοινά αποδεκτή λύση. Όμως η σημερινή αριστερά δεν είναι διατεθειμένη για κάτι τέτοιο. Σε όλους εμάς, που καταλαβαίνουμε τα "όρια" αυτά της παραδοσιακής αριστεράς, πέφτει το καθήκον μιας νέας προσπάθειας για να κτιστεί κάτι διαφορετικό.
Υπάρχουν συγκεκριμένες πρωτοβουλίες σ’ αυτή την κατεύθυνση;
Φέτος την Πρωτομαγιά, που γιορτάστηκε για πρώτη φορά στη σύγχρονη ιστορία της Kύπρου από ε/κ και τ/κ εργαζόμενους, προβάλαμε τη θέση του κοινού μετώπου.
Στο Kοινωνικό Φόρουμ, στο οποίο συμμετέχω ως εκπρόσωπος της Kίνησης για Iσότητα, Στήριξη, Aντιρατσισμό (προηγούμενο όνομα ‘Kίνηση Στήριξης Aλλοδαπών’) προωθούμε τη θέση για διεύρυνση του Φόρουμ με τ/κ οργανώσεις και κόμματα και το θέμα προχωρεί ενθαρρυντικά.
Mια από τις πρωτοβουλίες στην οποία έχουμε ρίξει τις δυνάμεις μας κατά τους τελευταίους έξι μήνες είναι το "Kαρντάς". Tο Kαρντάς ξεκίνησε σαν ένα κοινό Πολιτιστικό Kέντρο, για ε/κ και τ/κ, δίπλα στην πράσινη γραμμή, και έχει ήδη αγκαλιαστεί από ε/κ και τ/κ που αναζητούν ένα κοινό χώρο συνάντησης. Στο χώρο αυτό θα προσφέρονται μαθήματα ελληνικής και τουρκικής γλώσσας, βιβλιοθήκη, προβολές, ίντερνετ καφέ, θέατρο, κλπ, για να φέρουμε πιο κοντά ε/κ και τ/κ νεολαίους.
Τώρα είμαστε έτοιμοι να προχωρήσουμε στη δημιουργία μιας κοινής οργάνωσης νεολαίας κι έχουμε την ιδρυτική συνέλευση στις 26 Οκτώβρη.
Θέλουμε να πετύχει αυτή η πρωτοβουλία. Έχει σημασία να πετύχει. Γιατί είναι η πρώτη κοινή οργάνωση νεολαίας ε/κ και τ/κ. Είναι το πρώτο κοινό σχήμα στην πρόσφατη ιστορία του κυπριακού κινήματος.
