Πάνω από δύο μήνες έχουν περάσει από το στρατιωτικό πραξικόπημα στη Μιανμάρ, με το αντιδικτατορικό κίνημα να παραμένει στους δρόμους –παρά τους εκατοντάδες νεκρούς και τους χιλιάδες τραυματίες– και με το στρατό να κλιμακώνει την επιθετικότητά του.
Μόνο κατά τη διάρκεια του σαββατοκύριακου 27 και 28 Μαρτίου πάνω από εκατό άνθρωποι σκοτώθηκαν, ενώ ο συνολικός αριθμός των νεκρών έχει ξεπεράσει τους 550.
Το κίνημα ωστόσο εξακολουθεί να επιδεικνύει σημαντικές αντοχές, αλλά και ευρηματικότητα, αφού μαζί με τις μαζικές απεργίες και διαδηλώσεις, εφευρίσκει πρωτότυπα μέσα διαμαρτυρίας. Τις τελευταίες ημέρες για παράδειγμα, ο κόσμος ζωγραφίζει πασχαλινά αυγά με συνθήματα ενάντια στη στρατιωτική δικτατορία.
Ένα σύντομο διάλειμμα δημοκρατίας
Η Μιανμάρ –μέχρι το 1989 γνωστή ως Βιρμανία– ήταν βρετανική αποικία μέχρι το 1948. Από τις αρχές της δεκαετίας του 1960 και για πάνω από 50 χρόνια, τη χώρα κυβερνούσαν στρατιωτικές δικτατορίες, ενώ στις πρώτες εκλογές που διοργανώθηκαν το 2015, νικήτρια αναδείχτηκε η επικεφαλής του κόμματος «Εθνική Ένωση για τη Δημοκρατία» Αούνγκ Σαν Σοούου Κιγί, που σήμερα για μεγάλο τμήμα του πληθυσμού της χώρας θεωρείται σύμβολο του αγώνα για τα δημοκρατικά δικαιώματα και της ειρηνικής αντίστασης στους στρατιωτικούς.
Στην πραγματικότητα η Κιγί, από το 2015 μέχρι και τον περασμένο Φλεβάρη όταν ανατράπηκε από το στρατό, δεν αμφισβήτησε ποτέ ουσιαστικά την ανάμιξη του στρατού στην πολιτική ζωή της χώρας. Έτσι, οι στρατιωτικοί μπόρεσαν με σχετική ευκολία να βρουν την ευκαιρία να επιστρέψουν και επίσημα στην εξουσία. Ισχυρίστηκαν ότι η Κιγί κέρδισε με νοθεία τις τελευταίες εκλογές (του Νοέμβρη του 2020) και γι’ αυτό την ανέτρεψαν.
Σήμερα η χώρα βρίσκεται σε «κατάσταση έκτακτης ανάγκης» μέχρι τις επόμενες εκλογές που ο στρατός υπόσχεται ότι θα διεξαχθούν σε ένα χρόνο από την ανατροπή της Κιγί. Όμως ο κόσμος καταλαβαίνει ότι ο στρατός δεν πήρε την εξουσία απλά για να την ξαναδώσει πίσω σε ένα χρόνο και έτσι τους τελευταίους δύο μήνες η χώρα βρίσκεται σε διαρκή κινηματικό αναβρασμό, ενώ κάθε μορφή διαμαρτυρίας απαντάται από το στρατό με ακραία βία.
Δολοφονική βία ενάντια στο κίνημα
Το Σάββατο 27 Μαρτίου η στρατιωτική κυβέρνηση υπό τον δικτάτορα, στρατηγό Μιν Αούνγκ Χλάινγκ, είχε διοργανώσει εορταστικές εκδηλώσεις για την εθνική ημέρα των ενόπλων δυνάμεων.
Την ώρα που οι πραξικοπηματίες φωτογραφίζονταν σε παρελάσεις και πάρτι, ο στρατός δολοφονούσε πάνω από εκατό ανθρώπους του κινήματος ανάμεσά στους οποίους και παιδιά, στην πιο αιματηρή ημέρα από το πραξικόπημα της 1ης Φλεβάρη μέχρι σήμερα. Κάποιοι από αυτούς σκοτώθηκαν σε διαδηλώσεις, κάποιοι άλλοι ακόμη και μέσα στα σπίτια τους. Την επομένη μέρα, ομάδες του στρατού επιτέθηκαν μέχρι και στις κηδείες των ανθρώπων που είχαν σκοτωθεί στις 27/3.
Ταυτόχρονα αυξάνονται τα περιστατικά φίμωσης του τύπου με τις συλλήψεις δημοσιογράφων να πληθαίνουν, ενώ ο Ερυθρός Σταυρός καταγγέλλει τραυματισμούς, συλλήψεις και επιχείρηση τρομοκράτησης εργαζομένων του που προσπαθούν να βοηθήσουν τους τραυματίες. Παράλληλα πυκνώνουν οι βομβαρδισμοί και οι καταστροφές σπιτιών πολιτών στην επαρχία Καγίν στα σύνορα με την Ταϊλάνδη. Στη συγκεκριμένη περιοχή κυριαρχεί η εθνική μειονότητα των Κάρεν που αυτό το διάστημα δέχεται σφοδρή επίθεση από το στρατιωτικό καθεστώς, μια επίθεση που έχει ήδη οδηγήσει χιλιάδες ανθρώπους να γίνουν πρόσφυγες στη γειτονική χώρα.
Το απεργιακό κύμα και η εκτόξευση των τιμών
Οι εργατικοί αγώνες αποτελούν μια σχετικά πρόσφατη εξέλιξη για τη Μιανμάρ, καθώς το δικαίωμα στην απεργία και τον συνδικαλισμό κατοχυρώθηκε μόλις πριν δέκα χρόνια. Στα εργοστάσια, τις υπηρεσίες και άλλους χώρους εργαζομένων, κινητοποιούνται φρέσκα στρώματα, με μεγάλη συμμετοχή των γυναικών και της νεολαίας.
Ιδιαίτερα στον τομέα της ένδυσης, όπου κυριαρχούν μεγάλες πολυεθνικές εταιρείες όπως η H&M, η Benetton, η Calvin Klein, η Fruit of the Loom, η North Face, η Marks & Spencer και άλλες, απασχολούνται εκατοντάδες χιλιάδες άνθρωποι, κατά κανόνα γυναίκες νεαρής ηλικίας, ακριβώς δηλαδή τα στρώματα που ριζοσπαστικοποιούνται με γρήγορους ρυθμούς το τελευταίο διάστημα. Έτσι, δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι στις απεργιακές κινητοποιήσεις βρίσκονται μπροστά κατά κύριο λόγο εργαζόμενες από τον συγκεκριμένο κλάδο, που ήδη από το 2019 βρισκόταν σε απεργιακό αναβρασμό, ο οποίος ανακόπηκε από την πανδημία. Ο κλάδος της ένδυσης δεν είναι όμως ο μόνος χώρος που κινητοποιείται. Στις μεγάλες απεργίες που έχουν διοργανωθεί τους τελευταίους δύο μήνες, είχαν σημαντική παρουσία οι εργαζόμενοι του τομέα της Υγείας, της Εκπαίδευσης, αλλά και οι εργαζόμενοι στις τράπεζες, τα λιμάνια, τους σιδηροδρόμους, κλπ, συγκροτώντας ένα κίνημα στο οποίο εμφανίζονται επαναστατικά στοιχεία.
Η οργή απέναντι στο στρατιωτικό καθεστώς που αναπτύσσεται δεν αφορά μόνο στην καταστολή και τη στέρηση των δημοκρατικών ελευθεριών, αλλά και με το βιοτικό επίπεδο που κατρακυλάει όλο και περισσότερο κάθε μέρα που περνάει, λόγω και της μεγάλης αύξησης των τιμών των προϊόντων. Για παράδειγμα, στην πόλη Γιανγκόν η τιμή του φοινικέλαιου έχει ανέβει κατά 20% από την επιβολή της δικτατορίας μέχρι σήμερα και των καυσίμων κατά 50% μόνο μέσα στον Μάρτη. Στη φτωχή βόρεια επαρχία Κατσίν το φοινικέλαιο είναι πλέον πάνω από 30% ακριβότερο.
Φοβούνται το κίνημα
Η επιθετικότητα του στρατού και της άρχουσας τάξης της χώρας, που στην περίπτωση της Μιανμάρ σε μεγάλο βαθμό ταυτίζονται, δεν πηγάζει από τον φόβο τους για την Κιγί καθαυτή ή για το κόμμα της, αλλά από τον φόβο απέναντι στην ίδια την κοινωνία –ιδιαίτερα τους νέους εργαζόμενους– και το πως αυτή μπορεί να επηρεαστεί από τις σημαντικές κινηματικές εξελίξεις που είδαμε το τελευταίο διάστημα σε γειτονικές χώρες όπως η Ταϊλάνδη και το Χονγκ Κονγκ. Εξάλλου, το ίδιο το κίνημα της Μιανμάρ βρισκόταν σε ανοδική πορεία πριν χτυπήσει τη χώρα η πανδημία.
Σήμερα, δύο ολόκληρους μήνες μετά το πραξικόπημα, η κοινωνία της Μιανμάρ αποδεικνύει με την αποφασιστικότητα και την επιμονή της ότι αυτοί που ελέγχουν τη χώρα έχουν κάθε λόγο να τη φοβούνται. Επόμενο βήμα είναι να καταφέρει να ανατρέψει τη μισητή δικτατορία μέσα από συντονισμένους αγώνες των εργαζομένων, της νεολαίας, των εθνικών μειονοτήτων και κάθε καταπιεσμένου στρώματος που ασφυκτικά υπό το σκληρό στρατιωτικό καθεστώς.
