Η 27η σύνοδος κορυφής του ΟΗΕ για το κλίμα, COP27, στο αιγυπτιακό θέρετρο Σαρμ ελ Σέιχ έληξε δύο ημέρες αργότερα από ό,τι είχε αρχικά προγραμματιστεί, την Κυριακή 20/11.
Αφού οι διαπραγματεύσεις έφτασαν μια ανάσα από την ολοκληρωτική κατάρρευση, η συνάντηση τελικά κατάφερε να καταλήξει σε κάποια συμφωνία.
Η συμφωνία αυτή βρίσκεται πιο «πίσω» ακόμη και από τους εντελώς ανεπαρκείς στόχους που τέθηκαν στην περσινή σύνοδο COP26 στη Γλασκόβη, πολύ πίσω από τη συμφωνία του Παρισιού του 2015, πόσο μάλλον από τις πραγματικές ανάγκες που απαιτεί σήμερα η αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης.
Στην πραγματικότητα, τα μέτρα για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής γίνονται κάθε χρόνο όλο και λιγότερο αποτελεσματικά. Η κλιματική κρίση προχωράει ολοταχώς καταστρέφοντας στον δρόμο της το περιβάλλον και τα μέσα διαβίωσης εκατομμυρίων ανθρώπων σε ολόκληρο τον κόσμο.
Την ίδια ώρα, οι ηγέτες του παγκόσμιου καπιταλισμού είτε έχουν βαλτώσει στις εσωτερικές τους διαμάχες και ανταγωνισμούς, είτε δεν ενδιαφέρονται καν για το θέμα, καθώς το μόνο που τους απασχολεί είναι να διατηρήσουν και να αυξήσουν τα κέρδη των μεγάλων πολυεθνικών επιχειρήσεων.
Η κατάσταση θυμίζει όλο και περισσότερο τη μπάντα που έπαιζε μουσική την ώρα που ο Τιτανικός βυθιζόταν.
Πλήρης αποτυχία
Η αποτυχία της συνάντησης COP27 περιγράφηκε ίσως με τον πιο γλαφυρό τρόπο στην ομιλία του Αλόκ Σάρμα, προέδρου της COP26 (που είχε γίνει στην Γλασκόβη, τον προηγούμενο χρόνο), ο οποίος είπε ανάμεσα σε άλλα, επικρίνοντας το κείμενο της συμφωνίας:
«“Είναι απαραίτητο να περιορίσουμε δραστικά τις εκπομπές αερίων ρύπων ως το 2025, όπως μας λέει η επιστήμη” – δεν υπάρχει σε αυτό το κείμενο.
»“Χρειαζόμαστε μια καθαρή συνέχεια στη σταδιακή μείωση του άνθρακα” – δεν υπάρχει σε αυτό το κείμενο.
»“Χρειαζόμαστε σαφή δέσμευση για τη σταδιακή κατάργηση όλων των ορυκτών καυσίμων” – δεν υπάρχει σε αυτό το κείμενο.
»Όσο για το κείμενο για την ενέργεια, αμβλύνθηκε κι αυτό μέσα στα τελευταία λεπτά.
»Φίλοι μου, είχα πει και στη Γλασκώβη ότι ο στόχος του 1,5 βαθμού ήταν εντελώς αποδυναμωμένος. Δυστυχώς, παραμένει σε μηχανική υποστήριξη».
Όμως, ακόμη και αυτή η εκτίμηση είναι υπερβολικά αισιόδοξη.
Είναι πλέον κοινός τόπος στους επιστήμονες που ασχολούνται με το περιβάλλον ότι ο στόχος να μην ξεπεράσει η άνοδος της θερμοκρασίας του πλανήτη τον 1,5 βαθμό Κελσίου, ενώ θεωρητικά είναι ακόμη εφικτός, είναι ρεαλιστικά απίθανο να επιτευχθεί.
Όπως το έθεσε το οικονομικό περιοδικό «Economist», από τους πλέον ακραιφνείς εκπροσώπους του διεθνούς κεφαλαίου:
«Ο κόσμος θα χάσει τη μάχη για τον στόχο του 1,5 βαθμού Κελσίου. Πρέπει να αντιμετωπίσουμε αυτό το γεγονός».
Το περιβόητο «ταμείο ζημιών και απωλειών»…
Αυτό που οι ίδιοι οι καπιταλιστές παρουσιάζουν ως τη μόνη «αισιόδοξη» εξέλιξη, είναι το νέο Ταμείο Ζημιών και Απωλειών που συμφωνήθηκε να δημιουργηθεί στη συνάντηση. Ως ζημιές και απώλειες, προσδιορίζονται οι καταστροφές που προκαλούνται από την «ανθρωπογενή κλιματική αλλαγή». Με βάση αυτό το σκεπτικό, γίνεται λόγος για την αποζημίωση των αναπτυσσόμενων χωρών, στις περιπτώσεις κατά τις οποίες αντιμετωπίζουν φυσικές καταστροφές που προκαλούνται από τις ενέργειες των πλούσιων, βιομηχανικά ανεπτυγμένων χωρών. Αυτές δηλαδή που ευθύνονται για τις εκπομπές αερίων ρύπων που βρίσκονται πίσω από αυτές τις καταστροφές…
Είναι χαρακτηριστικό ότι μόνο το τελευταίο διάστημα το Πακιστάν έχει πληγεί από καταστροφικές πλημμύρες με τουλάχιστον 1.700 νεκρούς, ενώ στον Νίγηρα η ακραία ξηρασία έχει καταστρέψει το 40% της σοδιάς δημητριακών αφήνοντας τουλάχιστον 2,5 εκατομμύρια πεινασμένους.
Την ίδια ώρα ολόκληρο το κέρας της Αφρικής (ανατολική χερσόνησος που περιλαμβάνει τις χώρες Τζιμπουτί, Αιθιοπία, Ερυθραία και Σομαλία) βρίσκεται επίσης αντιμέτωπο με μια μακρόχρονη, καταστροφική ξηρασία, που σκοτώνει ανθρώπους και ζώα και οδηγεί εκατομμύρια στη μετανάστευση.
Αυτά είναι μόνο λίγα από τα παραδείγματα των καταστροφών που έχουν σπείρει οι ισχυροί του πλανήτη απορρυθμίζοντας το κλίμα του. Με αυτό το δεδομένο, είναι σίγουρα σωστό να καλούνται να πληρώσουν για την αντιμετώπιση κάποιων από τις καταστροφές που προκαλούν οι ιμπεριαλιστές και οι ηγέτες των ισχυρών, πλούσιων χωρών. Όμως η συμφωνία στην οποία κατέληξαν στην COP27 για το συγκεκριμένο θέμα, δεν περιέχει κανέναν λόγο πανηγυρισμού για τους λαούς του Παγκόσμιου Νότου.
Το Ταμείο Ζημιών και Απωλειών εξακολουθεί να μην είναι τίποτα περισσότερο από… μια απλή ιδέα, καθώς στην COP27:
- δεν διευκρινίστηκε ποιες χώρες θα συμβάλουν με κεφάλαια, ή πόσο μεγάλα θα είναι αυτά,
- δεν διευκρινίστηκε ποιες χώρες θα λάβουν αυτά τα κεφάλαια ως αποζημιώσεις ή οικονομική βοήθεια και σε ποια βάση θα διανεμηθούν,
- δεν συμφωνήθηκε συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα για την ανάπτυξη του Ταμείου,
- δεν αναφέρθηκε τι θα συμβεί εάν τα κεφάλαια αυτά δεν συμφωνηθούν από κυρίαρχα εθνικά όργανα (για παράδειγμα, οι Ρεπουμπλικάνοι στις ΗΠΑ που ελέγχουν και τη Γερουσία και τη Βουλή των Αντιπροσώπων έχουν ήδη εκφράσει θέσεις ενάντια στη συμφωνία και είναι απίθανο να την ψηφίσουν),
- δεν διευκρινίστηκε ποια θα είναι η σχέση αυτού του νέου Ταμείου με προηγούμενα ταμεία (για παράδειγμα το Ταμείο Προσαρμογής που είχε δημιουργηθεί σε προηγούμενη φάση, αλλά μέχρι σήμερα παραμένει σε μεγάλο βαθμό δυσλειτουργικό).
Είναι καθαρό ότι δεν υπάρχει καμία βεβαιότητα σχετικά με αυτό το νέο ταμείο – υπάρχει μόνο ο… λόγος των παγκόσμιων ηγετών ότι θα δημιουργηθεί (ίσως, κάποια στιγμή).
Αλλά αυτό το ταμείο στην πραγματικότητα δεν αφορά το περιβάλλον και δεν αμβλύνει την κλιματική κρίση! Στην πραγματικότητα είναι άσχετο με το πρόβλημα!
Γιατί ακόμη και αν αυτό το ταμείο τελικά δημιουργηθεί, δεν υπάρχει τρόπος να εξαφανίσεις ένα πρόβλημα απλά πετώντας λίγα λεφτά σ’ αυτούς που πληρώνουν τις συνέπειες (πάντα οι πιο φτωχοί). Αν η κλιματική αλλαγή δεν αντιμετωπιστεί εγκαίρως, ο πλανήτης θα βιώνει όλο και περισσότερες καταστροφές. Αυτές οι καταστροφές δεν θα μπορέσουν να μετριαστούν με την αποζημίωση των θυμάτων με μερικά δολάρια (ακόμη και αν αυτά τα δολάρια φτάσουν ποτέ στον προορισμό τους).
Οι καπιταλιστές και οι διεφθαρμένες κυβερνήσεις που λειτουργούν ως υπάλληλοί τους, έχουν αποδείξει ξανά και ξανά ότι καταλαβαίνουν μόνο ένα πράγμα: το χρήμα.
Όμως το να πληρώνεις προσπαθώντας να εξασφαλίσεις τη σιωπή των θυμάτων σου, δεν μπορεί ούτε να αποτρέψει, ούτε να κουκουλώσει το έγκλημα. Η κλιματική κρίση και οι συνέπειές της είναι ήδη παρούσες, απειλώντας τη ζωή στον πλανήτη και το σύστημα του κέρδους συνεχίζει να σφυρίζει αδιάφορα.
