Tου Νίκου Αναστασιάδη
Η Μέση Ανατολή μοιάζει αυτή την περίοδο ξανά έτοιμη να τυλιχτεί στις φλόγες του πολέμου. Σαν ένα Ελληνικό δάσος μια μέρα με 40 βαθμούς κελσίου και δυνατούς ανέμους, το ερώτημα είναι ποιός από τους ενδιαφερόμενους οικοπεδούχους θα κάνει την πρώτη εμπρηστική ενέργεια.
Σενάρια πολέμου Ισραήλ-Ιράν
Με αφορμή το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν, που όπως λένε οι μεγάλες Ισραηλινές εφημερίδες, προχωράει γρηγορότερα απ’ ότι υπολογιζόταν, έχει ξεκινήσει ένα μπαράζ δημοσιευμάτων και δηλώσεων. Και όπου υπάρχει καπνός, υπάρχει και φωτιά ή πρόθεση να δημιουργηθεί. Πρώην και νυν υψηλόβαθμα στελέχη του στρατού δηλώνουν ότι υπάρχουν προετοιμασίες για άμεση επέμβαση, με ή χωρίς την έγκριση του ΟΗΕ. Ακόμα και ο Υπουργός Άμυνας Εχούντ Μπάρακ χαρακτήρισε το ενδεχόμενο πολέμου “επείγον”, ενώ ο Εφρέμ Χαλέβι, πρώην επικεφαλής της Μοσάντ (μυστικές υπηρεσίες), δήλωσε ότι ο πόλεμος μπορεί να γίνει μέσα στις επόμενες 12 εβδομάδες.
Και με ποιά δικαιολογία;
Ένας πόλεμος δεν μπορεί βέβαια να γίνει επίσημα για λόγους συμφέροντος. Πάντα κάτι θα εφευρεθεί για να τον “δικαιολογήσει”. Τους τελευταίους μήνες βλέπουμε ξανά ένα μπαράζ δημοσιευμάτων που αφορούν το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν. Την ακρίβεια αυτών των δημοσιευμάτων δεν μπορούμε να την ξέρουμε. Ο θρησκευτικός ηγέτης του Ιράν Χαμενεϊ δήλωσε πρόσφατα ότι «το Ιράν δεν θα επιδιώξει ποτέ να αποκτήσει πυρηνικό όπλο, αλλά και δεν θα απεμπολήσει ποτέ το δικαίωμα του ιρανικού λαού στη χρήση της πυρηνικής ενέργειας για ειρηνικούς σκοπούς». Ας μην ξεχνάμε και το φιάσκο με τα όπλα μαζικής καταστροφής που υποτίθεται θα έβρισκαν στο Ιράκ… Όπως και να έχει, το κατεστημένο του Ισραήλ χρησιμοποιεί τον φόβο των πολιτών του από την πιθανότητα να αποκτήσει το Ιράν πυρηνικά για να δημιουργήσει πολεμικό κλίμα.
Από την άλλη, ο Αχμαντινετζάντ και το καθεστώς του Ιράν, χρησιμοποιούν μια “αντιιμπεριαλιστική” γλώσσα για να συσπειρώσουν τους δικούς τους πολίτες ενάντια στο Ισραήλ. Στην πρόσφατη σύνοδο των χωρών του “Κινήματος των ανένταχτων” δήλωσε: "Γίνονται πόλεμοι και φόνοι, όλοι τους δικαιολογημένοι από το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ" και “Οι σημερινοί ηγέτες του κόσμου είναι οι δουλέμποροι του χθες και εξαπολύουν πολέμους, ταπεινώνουν και εξασθενούν έθνη και σκοτώνουν αθώους ανθρώπους… θα πρέπει γι’ αυτό να αγωνιστούμε για μια νέα παγκόσμια τάξη και διαχείριση".
Ο ίδιος δεν έδειξε βέβαια τις ίδιες ευαισθησίες για τον λαό του όταν με αφορμή την νοθεία των εκλογών (που αυτός οργάνωσε) έστειλε στρατό και αστυνομία να καταπνίξουν την γνήσια λαϊκή εξέγερση που ακολούθησε…
Επιπτώσεις στην ευρύτερη περιοχή
Το ενδεχόμενο μιας νέας σύρραξης στην περιοχή είναι λοιπόν αρκετά σοβαρό. Δεν πρέπει να θεωρηθεί όμως και δεδομένο. Το κυρίαρχο κομμάτι του Ισραηλινού κατεστημένου θέλει να επανεπιβεβαιώσει την κυριαρχία του στην περιοχή, δίνοντας ένα μάθημα στο Ιράν. Η ηγεσία του Ιράν προσπαθεί να παίξει έναν ανεξάρτητο ρόλο στην περιοχή, χρησιμοποιώντας την δύναμη από το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο που κατέχει, για να αμφισβητήσει την πρωτοκαθεδρία του Ισραήλ.
Το θέμα δεν είναι βέβαια τόσο απλό. Η περιοχή βρίσκεται σε μια έκρυθμη κατάσταση, και ακόμα και τα αστικά επιτελεία βλέπουν ότι μια τέτοια επέμβαση μπορεί να πυροδοτήσει ευρύτερη ανάφλεξη που να μην μπορεί να ελεγχθεί και να γυρίσει μπούμεραγκ στους “διοργανωτές” της. Στο Ιράκ, μετά από σχεδόν 10 χρόνια διαρκούς περίπου πολέμου υπάρχει μια κόπωση, αλλά η κατάσταση παραμένει ρευστή. Στο Αφγανιστάν, ο αμερικάνικος στρατός ακόμα δεν μπορεί να ελέγξει πλήρως την κατάσταση, ακόμα και μετά την αριθμητική ενίσχυση των δυνάμεων κατοχής. Η Συρία βρίσκεται σε μια αιματηρή διαμάχη, ο Λίβανος στα πρόθυρα παρόμοιας κατάστασης, η Γάζα μια ανοιχτή πληγή και παραδίπλα η Αίγυπτος χωνεύει ακόμα την εμπειρία της επανάστασης που είχε. Αυτό το πάζλ, που συμπληρώνεται από τον νέο ρόλο που θέλει να παίξει η Τουρκία, το άλυτο Κουρδικό ζήτημα και την θρησκευτική πτυχή των συγκρούσεων (στις περισσότερες χώρες ο διαχωρισμός μεταξύ Σιιτών και Σουνιτών παίζει καθοριστικό ρόλο στις εξελίξεις) δημιουργεί την ανοιχτή προοπτική οι συγκρούσεις να γενικευτούν, και να αντιμετωπίσουμε μια περιφερειακή σύρραξη, με εκατοντάδες χιλιάδες νεκρούς και εκατομμύρια πρόσφυγες.
Ένας παράγοντας που περιπλέκει τις εξελίξεις είναι η έλλειψη οργανωμένων και μαζικών επαναστατικών αριστερών δυνάμεων που στηριγμένες στις ιδέες του μαρξισμού να δώσουν εναλλακτική λύση στα αντιδραστικά καθεστώτα της περιοχής. Παράλληλα τμήματα της αριστεράς στην Ελλάδα και διεθνώς στη βάση της σταλινικής θεωρίας των σταδίων και ενός ανεκδιήγητου αντιιμπεριαλισμού καταλήγουν στην υποστήριξη καθεστώτων τύπου Ασαντ και Αχμαντινετζάντ και παλαιότερα του Καντάφι, στηριγμένα στην απίστευτη λογική – που καμία σχέση δεν έχει με τον μαρξισμό και τον διεθνισμό – ότι «όποιος πολεμάει εναντίον των Αμερικάνων και του ΝΑΤΟ είναι φίλος μου»..
Μπορούμε να κάνουμε κάτι εδώ;
Στην Ελλάδα, αλλά και σε όλη την Ευρώπη, πρέπει να ξεκινήσουν άμεσα εκστρατείες από τα κόμματα της αριστεράς και τα μαχητικά συνδικάτα ενάντια στην πιθανότητα ενός νέου πολέμου στην περιοχή. Το αντιπολεμικό κίνημα που είχε αναπτυχθεί πριν τον τελευταίο πόλεμο στο Ιράκ το 2003 άφησε σημαντικές παρακαταθήκες. Πάνω απ’ όλα άφησε την κατανόηση ότι για να μπορέσουμε να σταματήσουμε έναν πόλεμο, εκτός από τις διαδηλώσεις χρειάζονται απεργίες και παρεμπόδιση της πολεμικής μηχανής σε κάθε χώρα (αποκλεισμοί αεροδρομίων, λιμανιών, κτλ). Χρειάζεται επίσης ένα διεθνώς συντονισμένο κίνημα που να ταρακουνήσει τους καπιταλιστές στις χώρες του ιμπεριαλιστικού κέντρου, και να τους αναγκάσει σε υποχώρηση.
Συρία: Tο αιματοκύλισμα συνεχίζεται
“Ισοπαλία” είναι προς το παρόν το αποτέλεσμα στις μάχες των αντικαθεστωτικών με το στρατό του Ασάντ. Ο “Ελεύθερος Συριακός Στρατός” φαίνεται ότι έχει πρόσβαση σε στρατιωτικό εξοπλισμό που του επιτρέπει να συνεχίσει τις μάχες, αλλά αποδεικνύεται επίσης ότι η πτώση του Ασάντ δεν είναι εύκολη. Το τίμημα βέβαια αυτής της σύγκρουσης το πληρώνει ο Συριακός λαός, που ήδη μετράει πάνω από 25.000 νεκρούς και 150.000 εκτοπισμένους (με βάση εκτιμήσεις του ΟΗΕ).
Μια εξέγερση που εκτροχιάστηκε
Όταν ξεκινούσε πριν 18 μήνες η εξέγερση ενάντια στο καταπιεστικό καθεστώς του Ασάντ, στα πλαίσια των “αραβικών επαναστάσεων” εκείνης της περιόδου, ίσως κανείς δεν φανταζόταν ότι θα καταλήξει σε μια τέτοιας έκτασης αιματοχυσία. Στην αρχή, η εξέγερση περιλάμβανε μεγάλες διαδηλώσεις στις μεγάλες πόλεις, που κατάγγειλαν τον αντιδημοκρατικό χαρακτήρα του καθεστώτος, και είχαν ευρεία λαϊκή αποδοχή, τουλάχιστον σε ένα κομμάτι του πληθυσμού.
Το καθεστώς απάντησε με σκληρή καταστολή και μαζικές δολοφονίες στις διαδηλώσεις, που εξαγρίωσαν ένα κομμάτι του κινήματος, το οποίο προσπάθησε να εξοπλιστεί.
Τα όπλα φαίνεται ότι βρέθηκαν, αλλά για να παρθούν υπήρχαν και πολιτικές σκοπιμότητες που έπρεπε να τηρηθούν. Η Τουρκία, η Σαουδική Αραβία, και άλλα κράτη της περιοχής, με την στήριξη των μεγάλων ιμπεριαλιστικών δυνάμεων, για να υπηρετήσουν τα γεωστρατηγικά τους συμφέροντα ήταν διατεθειμένες να εξοπλίσουν τους αντικαθεστωτικούς. Η δέσμευση φυσικά αφορούσε την μετά Ασάντ εποχή, και την προοπτική να αντικατασταθεί το σημερινό καταπιεστικό καθεστώς με ένα άλλο, που απλά θα αλλάξει τις συμμαχίες του, προσκολλούμενο σε νέους προστάτες.
Μια ηχηρή απουσία
Ο λόγος που οι εξελίξεις στην Συρία (και στην Λιβύη) ήταν διαφορετικές από αυτές της Τυνησίας και της Αιγύπτου, παρόλο που είχαν περίπου κοινή εκκίνηση, είναι η απουσία του οργανωμένου εργατικού κινήματος. Στην Τυνησία και στην Αίγυπτο, παρά τις αδυναμίες και των εκεί κινημάτων, η μαζική παρουσία κόσμου που ήταν οργανωμένος σε κάποιου είδους σχήμα (είτε αριστερές οργανώσεις, είτε συνδικάτα, είτε “λαϊκές επιτροπές” στις γειτονιές) έδινε μια πιο δημοκρατική και αποφασιστική μορφή στον αγώνα, μην αφήνοντας τον να εκφυλιστεί. Στην Συρία και στην Λιβύη, η απουσία τέτοιων παραδόσεων για πολλά χρόνια, άφησε ακόμα και τους ανιδιοτελείς αγωνιστές έκθετους στην παρέμβαση των “μεγάλων δυνάμεων” που προφανώς προσπαθούν να στρέψουν κάθε κίνημα προς την κατεύθυνση που τους συμφέρει.
Ο μόνος τρόπος να σταματήσει αυτή η αιματοχυσία στην Συρία είναι οι εργαζόμενοι και τα λαϊκά στρώματα, κυρίως στις πόλεις, να δημιουργήσουν ένοπλες επιτροπές υπεράσπισης των περιοχών τους, οι οποίες να είναι δημοκρατικά εκλεγμένες και ανακλητές, να έχουν διαθρησκευτικό και πολυφυλετικό χαρακτήρα και να παλέψουν για την ανατροπή του Ασάντ και την προστασία από κάθε ιμπεριαλιστική επέμβαση. Κάτι τέτοιο, στην εποχή της τεράστιας διεθνιστικής αλληλεγγύης, θα βρει ανταπόκριση και σε γειτονικές χώρες της περιοχής, σταματώντας έτσι και την προοπτική μιας γενικευμένης περιφερειακής σύρραξης.
