Την Παρασκευή 28/1/2022, οι έκτακτοι εργαζόμενοι της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας στην Κω πραγματοποίησαν στάση εργασίας και παράσταση διαμαρτυρίας έξω από τα γραφεία της υπηρεσίας, με απόφαση του Πανελλήνιου Σωματείου Εκτάκτων του ΥΠΠΟΑ. Η ανακοίνωση του σωματείου, όπως αυτή είχε προταθεί από τα μέλη του που εργάζονται στην Κω, αφορούσε στις καθυστερήσεις των καταβολών των μισθών στους υπαλλήλους.
Σύμφωνα με τους εργαζόμενους, η εν λόγω καθυστέρηση δεν είναι ένα μεμονωμένο περιστατικό. Απεναντίας, είναι κάτι το οποίο το βιώνουν συστηματικά. Από τη στιγμή που οι υπάλληλοι τηρούν από την πλευρά τους τη συμφωνία που έχουν υπογράψει με το Υπουργείο παρέχοντας συστηματικά τις υπηρεσίες τους δεν έχει καμία δικαιολογία το Υπουργείο να μην τηρεί τη συμφωνία, μη καταβάλλοντας τους μισθούς. Στη συνέχεια, ακολουθεί συνέντευξη με τον Φίλιππο Λαδιά, αρχαιολόγο και έκτακτο εργαζόμενο στην αρχαιολογική υπηρεσία της Κω.
Τη συνέντευξη πήρε η σ. Σοφία Χατζηφούντα.
- Φίλιππε, για πόσο μεγάλες καθυστερήσεις μιλάμε;
Οι καθυστερήσεις στις οποίες αναφερόμαστε δεν είναι λίγων ημερών ή ενός μήνα, ούτε και αφορούν ένα μόνο έργο (μπορούν να φτάσουν μέχρι και 5-6 μήνες). Πρόκειται για ένα πρόβλημα το οποίο έχει διάρκεια στον χρόνο και βάσει του τρόπου με τον οποίο λειτουργεί το σύστημα θα συνεχίσει να υφίσταται όσο δεν κάνουμε κάτι, προκειμένου αυτό να αλλάξει και να βελτιωθεί η κατάσταση.
- Τι κινήσεις είχατε κάνει πριν την εν λόγω κινητοποίηση για τα απλήρωτα δεδουλευμένα;
Πριν κινηθούμε με το σωματείο, αναφορικά με το έργο στο οποίο εργάζομαι προσωπικά, προηγήθηκε επικοινωνία με τους άμεσα προϊσταμένους – υπεύθυνους του έργου, το οποίο είναι δημοσίου φορέα. Εν ολίγοις, ενημερώθηκαν τα αρμόδια πρόσωπα τόσο στα γραφεία της Εφορείας στην Κω όσο και στα κεντρικά στη Ρόδο. Καθίσταται αυτονόητο πως αυτό περιλαμβάνει και το λογιστήριο της ΕΦΑ (Εφορεία Αρχαιοτήτων) Δωδεκανήσου. Τον περασμένο μήνα μάλιστα είχαμε επικοινωνήσει αρκετές φορές για να προχωρήσουν οι διαδικασίες των πληρωμών. Επιπροσθέτως, επικοινωνία υπήρξε με τη ΔΕΥΑΚ, υπηρεσία ύδρευσης που δεσμεύει τα κονδύλια για να πληρωθούμε εμείς. Εν συνεχεία και αφού δεν καταβλήθηκαν οι μισθοί, επικοινωνήσαμε με γραφεία του Υπουργείου Ανάπτυξης, πέραν δηλαδή της ΕΦΑ και της ΔΕΥΑΚ, φτάσαμε μέχρι τη Γενική Γραμματεία του Υπουργείου Ανάπτυξης. Εν τέλει, όσες φορές έχουμε πληρωθεί στο παρελθόν, από εκεί δόθηκε η λύση. Κάτι αντίστοιχο, βάσει της ενημέρωσης που υπάρχει, έχει γίνει από τους συναδέλφους στα υπόλοιπα έργα. Επομένως, έχει προηγηθεί από όλους επικοινωνία με τους υπεύθυνους τους και με το λογιστήριο.
Και για να κλείσω την απάντησή μου στο ερώτημά σας, τρεις εργάσιμες ημέρες λοιπόν πριν τη στάση εργασίας, η Υπηρεσία μας είχε ενημερωθεί από το Σωματείο Εκτάκτων Υπαλλήλων του ΥΠΠΟΑ για τις μη καταβολές των μισθών.
- Ανάφερες παραπάνω ότι το έργο στο οποίο εργάζεσαι είναι της ΔΕΥΑΚ. Μπορείς να μας εξηγήσεις τι σημαίνει συνεργασία της ΕΦΑ με κάποιον φορέα και πώς λειτουργείτε εσείς σαν έκτακτο προσωπικό σε αυτά τα έργα;
Η πρόσληψή μας γίνεται μέσα από προκήρυξη που αναρτάται από την εκάστοτε ΕΦΑ. Οι προκηρύξεις αυτές βγαίνουν με βάση ανάγκες που προκύπτουν από έργα που πρέπει να πραγματοποιήσει η ΔΕΥΑΚ. Η ΔΕΥΑΚ, από την πλευρά της, πρέπει να εκτελέσει τα έργα μέσα σε ένα ορισμένο χρονοδιάγραμμα και σε περιοχές όπως είναι η Κως, όπου παρουσιάζεται έντονο αρχαιολογικό ενδιαφέρον, απαιτείται επίβλεψη από αρχαιολόγο, καθώς και άλλες ειδικότητες της αρχαιολογικής υπηρεσίας. Εν περιλήψει, το κονδύλι για τα έργα αυτά είθισται να πιστώνεται από το Υπουργείο Ανάπτυξης στη ΔΕΥΑΚ και από εκεί το προβλεπόμενο ποσό πηγαίνει, μέσω του ΥΠΠΟΑ, στην ΕΦΑ. Η διαδικασία αυτή είναι στην πραγματικότητα υπερβολικά περίπλοκη, με πολλή γραφειοκρατία και με ότι αυτό συνεπάγεται. Εφόσον η διαδικασία είναι γνωστό ότι είναι πολύπλοκη, θα έπρεπε οι υπεύθυνοι να έχουν προνοήσει ώστε να καταβάλλονται οι μισθοί στην ώρα τους. Επειδή λοιπόν κάτι τέτοιο δε συμβαίνει και δεν έχει επιδειχθεί πρόθεση σχετικά με αυτό, φτάσαμε στο σημείο να κινητοποιηθούμε διεκδικώντας το αυτονόητο, τα δεδουλευμένα μας.
- Πώς στελεχώνονται τα έργα για τα οποία συζητάμε;
Συνήθως σε κάθε έργο υπάρχουν ένας με δύο αρχαιολόγοι και δύο με τρεις εργατοτεχνίτες. Οι αριθμοί, ωστόσο, είναι κατά προσέγγιση, καθώς εξαρτάται από τις ανάγκες του εκάστοτε έργου. Οι εργατοτεχνίτες, ως επί το πλείστον, είναι ντόπιοι ενώ οι αρχαιολόγοι στην Κω προέρχονται σχεδόν εξ ολοκλήρου από άλλες περιοχές της Ελλάδας, για να καλύψουν τις ανάγκες του νησιού σε προσωπικό.
Εν πάσει περιπτώσει, η υπηρεσία είναι υποστελεχωμένη, ιδιαίτερα όσον αφορά την ειδικότητα των εργατοτεχνιτών και των συντηρητών. Το υψηλό κόστος ζωής και οι μεγάλες καθυστερήσεις καταβολής των μισθών, που σε ορισμένες περιπτώσεις αγγίζουν τους πέντε και έξι μήνες, τους αποτρέπει από το να κάνουν αίτηση στην υπηρεσία και τους οδηγεί στην αναζήτηση εργασίας σε άλλους επαγγελματικούς τομείς, οι οποίοι χαρακτηρίζονται από μεγαλύτερη σταθερότητα.
Συμπληρωματικά στα προαναφερθέντα, άλλο ένα πρόβλημα που καλούμαστε συνολικά να αντιμετωπίσουμε, είναι ότι λόγω της υποστελέχωσης που υφίσταται, πολλές βασικές ειδικότητες δεν υπάρχουν καθόλου. Σπάνια θα δει κανείς μηχανικό ή σχεδιαστή για παράδειγμα. Παράλληλα, τα ζητήματα της μισθοδοσίας καλούμαστε πολλές φορές να τα λύσουμε μόνοι μας, όπως αναφέραμε στην αρχή, με πολύ κόπο. Πρόκειται για μία διαδικασία με την οποία δε θα έπρεπε να ασχολούμαστε εμείς αλλά το προσωπικό της υπηρεσίας που έχει προσληφθεί για να εκτελέσει τα συγκεκριμένα καθήκοντα και να καλύψει τις σχετικές ανάγκες.
- Πώς είναι η επιβίωσή σας σε αυτές τις συνθήκες;
Είναι ιδιαίτερα δύσκολο για κάποιον να πάρει την απόφαση να έρθει εδώ, γιατί οι προκηρύξεις είναι για θέσεις μικρής διάρκειας, μερικών μόλις μηνών με τη δυνατότητα ανανέωσης η οποία εξαρτάται αποκλειστικά από την ταχύτητα περάτωσης του έργου. Οι ανανεώσεις αυτές, σε πολλές περιπτώσεις πάνε από μήνα σε μήνα. Χωρίς να έχουμε ούτε εμείς εικόνα της διάρκειας, είναι δύσκολο να εξασφαλίσουμε κατάλυμα ενώ κάποια διαμερίσματα που διατίθενται για λίγους μήνες είναι πολύ ακριβά και διαθέσιμα μέχρι την έναρξη της τουριστικής σεζόν.
Πολύ συχνά τα διαμερίσματα ενοικιάζονται αποκλειστικά σε εκπαιδευτικούς, στρατιωτικούς και αστυνομικούς καθώς οι δικές τους συμβάσεις είναι πολύ μεγαλύτερης διάρκειας. Το επάγγελμα του αρχαιολόγου είναι στη «μαύρη λίστα», καθώς οι συμβάσεις είναι μικρής διάρκειας, δεν πληρώνονται τακτικά και ταυτόχρονα εργαζόμενοι αναγκάζονται να παραιτηθούν λόγω των δυσκολιών επιβίωσης που αντιμετωπίζουν. Όπως αντιλαμβάνεστε, οι προβληματικές αυτής της κατάστασης προκαλούν μία αλυσιδωτή αντίδραση που έχει άμεσο αντίκτυπο στην εκάστοτε τοπική κοινωνία.
Βέβαια, καθώς η Κως εντάσσεται στις λεγόμενες περιοχές παραμεθορίου, υπάρχει βάσει θεσμικού πλαισίου μία μικρή αύξηση μισθού. Ωστόσο, η ζωή σε ένα νησί όπως η Κως το οποίο αποτελεί σημαντικότατο τουριστικό προορισμό, είναι γενικά ακριβή και όλα τα παραπάνω σε συνδυασμό με τις καθυστερήσεις των μισθών αποτελούν αποτρεπτικό παράγοντα για έναν άνθρωπο στο να επιλέξει να έρθει και να εργαστεί εδώ. Αυτό φυσικά, επεκτείνεται, άλλοτε σε μεγαλύτερο και άλλοτε σε μικρότερο βαθμό και σε άλλους τομείς. Δεν αφορά μόνο στη συγκεκριμένη υπηρεσία, αλλά μπορεί κάλλιστα να συσχετιστεί με τις υποδομές υγείας, εκπαίδευσης και ούτω καθεξής, που στελεχώνονται σε πολύ μεγάλο ποσοστό από ανθρώπους προερχόμενους από άλλες περιοχές της χώρας.
- Δεν ακούμε συχνά για τα παραπάνω προβλήματα στα ΜΜΕ… Πως ενημερώνεστε για αυτά τα προβλήματα στον χώρο σας;
Δυστυχώς είμαστε σε μια χώρα στην οποία υπάρχουν πάρα πολλά κακώς κείμενα και λίγα από αυτά βγαίνουν προς τα έξω και γνωστοποιούνται. Στον χώρο μας, ο πιο άμεσος τρόπος να γνωστοποιηθεί σε μας μια τέτοια κατάσταση είναι μέσω συζητήσεων μεταξύ συναδέλφων, μέσα από τα σωματεία μας, όπως για παράδειγμα είναι ο Σ.Ε.Κ.Α., που δημοσιεύει συχνά κείμενα τέτοιου περιεχομένου. Αυτό σημαίνει ότι τα σωματεία ενημερώνονται από τα μέλη τους και αναρτούν σχετικές ανακοινώσεις.
Η γνωστοποίηση βέβαια δεν αρκεί από μόνη της για να αλλάξει κάτι. Για τον λόγο αυτό οι εργαζόμενοι κινητοποιούμαστε, με στάσεις εργασίας και άλλες μορφές δράσεων προσπαθώντας να ταρακουνήσουμε τα νερά και να κλονίσουμε τα θεμέλια ενός συστήματος το οποίο επιζητά ανελλιπώς την εξαθλίωση της κοινωνίας, ενισχύοντας και στηρίζοντας ταυτόχρονα όλους εκείνους τους φορείς και τους θεσμούς, που παρά τις αντίξοες συνθήκες, εξακολουθούν να διεκδικούν ένα φωτεινότερο μέλλον.
- Σε άλλες Εφορείες Αρχαιοτήτων έχεις εικόνα τι γίνεται;
Το πρόβλημα είναι πανελλαδικό. Σε ορισμένες συνεργάζονται περισσότερο και σε άλλες λιγότερο ώστε να λυθούν τα προβλήματα. Εμείς δεν κινητοποιούμαστε για να στοχοποιήσουμε την Υπηρεσία στην οποία εργαζόμαστε. Αντιθέτως, παλεύουμε για να λυθούν τα προβλήματά της. Υπερασπιζόμαστε τη δουλειά μας και το έργο μας, για λογαριασμό της. Το πρόβλημα είναι πολυδιάστατο και ζητούμενο δεν είναι να τα βάλλουμε την Υπηρεσία. Διεκδικούμε και επιζητούμε τη συνεργασία μαζί της, ώστε μέσω της συνεργασίας αυτής να εφαρμοστούν οι μέγιστες δυνατές λύσεις σε ήδη υπάρχοντα προβλήματα.
- Πώς θα κινηθείτε στο μέλλον;
Αυτό θα εξαρτηθεί σε κάθε περίπτωση, από την ανταπόκριση της Υπηρεσίας. Θα συζητηθεί από τη συνέλευσή μας, θα αποφασίσουμε και θα κινηθούμε ανάλογα.
