Μια αντίληψη που έχει διαδοθεί πλατιά τον τελευταίο καιρό με αφορμή τη συζήτηση για το Μακεδονικό είναι η αντίληψη ότι το όνομα είναι δευτερεύουσας σημασίας στην αντιπαράθεση με την γειτονική χώρα, και ότι το βασικό ζήτημα είναι ο «αλυτρωτισμός» που υπάρχει στο Σύνταγμα και στην πολιτική της.
Τι είναι αλυτρωτισμός
Ως αλυτρωτισμός ορίζεται η εθνικιστική κίνηση που επιδιώκει την απελευθέρωση όλων των υπόδουλων ομοεθνών και την προσάρτηση εδαφών, τα οποία στη διάρκεια της ιστορίας κατείχε ή υποτίθεται ότι κατείχε το κράτος που τα διεκδικεί.
Με άλλα λόγια πολιτική αλυτρωτισμού υιοθετεί ένα κράτος που θέλει να παρέμβει στις εσωτερικές υποθέσεις ενός άλλου κράτους με σκοπό την απόσπαση εδαφών.
Προφανώς μια τέτοια επιθετική και εθνικιστική πολιτική πρέπει να είναι καταδικαστέα. Οι λαοί των Βαλκανίων έχουν πληρώσει πολύ βαρύ φόρο αίματος με πολέμους και εθνικές εκκαθαρίσεις για τέτοιες πολιτικές που προωθούν εθνικιστικοί κύκλοι σε κάθε χώρα.
Υπάρχουν στοιχεία για αλυτρωτικές πολιτικές της ΠΓΔΜ;
Όσο και να ψάξαμε, δεν καταφέραμε να βρούμε πειστικές αποδείξεις ότι στο Σύνταγμα ή σε άλλα επίσημα κείμενα της ΠΓΔΜ (όπως σχολικά βιβλία) υπάρχουν στοιχεία που να προτρέπουν τον πληθυσμό σε επιθετικές κινήσεις. Αυτό από μόνο του προκαλεί ερωτήματα: είναι δυνατόν, τόσοι «σκοπιανοφάγοι» που έχουν αφιερώσει τόσο χρόνο για να μας πείσουν ότι κινδυνεύουμε, να μην μπορούν να παρουσιάσουν κάποια χτυπητά αποσπάματα κειμένων που να αποδεικνύουν την άποψη τους;
Κυκλοφορούν πάρα πολλά δημοσιεύματα που έχουν πολύ εντυπωσιακούς τίτλους όπως «σχολικά βιβλία γεμάτα μίσος για τους Έλληνες», «διδάσκουν αλυτρωτισμό στα σχολικά βιβλία», ενώ γενικά στη δημόσια συζήτηση θεωρείται περίπου ως δεδομένο ότι υπάρχουν αλυτρωτικές αναφορές στη Σύνταγμα («βρίθει αλυτρωτικών αναφορών το Σύνταγμα της ΠΓΔΜ», «αλυτρωτισμός και διεκδικήσεις στο σύνταγμα των Σκοπίων» είναι κάποιοι από τους πιο γνωστούς τίτλους δημοσιευμάτων). Μόνο που αποδείξεις ως προς τα πιο πάνω δεν παρουσιάζονται!
Το «γκρίζο» Σύνταγμα
Όσον αφορά το σύνταγμα, η συζήτηση επικεντρώνεται σε δύο άρθρα. Το άρθρο 3 που λέει ότι:
«τα σύνορα της Δημοκρατίας της Μακεδονίας μπορούν μόνον να αλλάξουν σε συμφωνία με το Σύνταγμα και την αρχή της ελεύθερης βούλησης», όπως επίσης και «σε συμφωνία με τους γενικώς αποδεκτούς διεθνείς κανόνες».
Μια δήλωση που οι εθνικιστές στη χώρα μας υποστηρίζουν ότι είναι επιθετική μια και μιλά για αλλαγή συνόρων.
Όμως, στην ίδια παράγραφο δηλώνεται ρητά ότι η χώρα δεν έχει εδαφικές αξιώσεις έναντι οποιουδήποτε γειτονικού κράτους. Εξάλλου, και στο ελληνικό σύνταγμα υπάρχει αναφορά για δυνατότητα αλλαγής συνόρων, που ορίζεται ότι μπορεί να γίνει με την ψήφο και των 300 βουλευτών – μήπως αυτό σημαίνει αλυτρωτισμό από ελληνικής πλευράς;
Το άλλο υποτίθεται «γκρίζο» άρθρο του Συντάγματος της ΠΓΔΜ είναι το άρθρο 49 που λέει πως
«η Δημοκρατία φροντίζει για το καθεστώς και τα δικαιώματα των ατόμων εκείνων που ανήκουν στο Μακεδονικό λαό σε γειτονικές χώρες, όπως επίσης και για τους εκπατρισμένους Μακεδόνες, συνδράμει στην πολιτιστική ανάπτυξη και προωθεί τους δεσμούς με εκείνους».
Όμως, αμέσως παρακάτω δηλώνει ότι
«κατά την άσκηση αυτής της μέριμνας, η Δημοκρατία δεν θα παρεμβαίνει στα κυριαρχικά δικαιώματα άλλων κρατών ή στις εσωτερικές τους υποθέσεις».
Δεν είναι καθαρό ότι από τα άρθρα αυτά δεν προκύπτουν οποιουδήποτε είδους εδαφικές διεκδικήσεις και αλυτρωτισμός; Τι να πούμε… με την ίδια λογική το γεγονός ότι η Ελλάδα έχει Γενική Γραμματεία Απόδημου Ελληνισμού που υπάγεται στο Υπουργείο Εξωτερικών μπορεί να θεωρηθεί ότι υποκρύπτει «αλυτρωτισμό»…
Τα «βιβλία του μίσους»
Άλλο επιχείρημα, για το οποίο επίσης δεν βρήκαμε πειστικά στοιχεία όσο και να ψάξαμε, είναι ότι καλιεργείται μίσος για τους Έλληνες στα σχολικά βιβλία της ΠΓΔΜ. Στα υποτίθεται «αποκαλυπτικά» δημοσιεύματα που κυκλοφορούν, οι συντάκτες μας «ενημερώνουν» για το μίσος που διασπείρεται, αλλά όταν έρχεται η ώρα να παραθέσουν αποσπάσματα… δεν τα παραθέτουν.
Φυσικά και τα βιβλία ιστορίας της ΠΓΔΜ είναι απ’ ότι φαίνεται γεμάτα με αναφορές στο Μακεδονικό έθνος σαν κάτι ενιαίο, που υπήρχε σχεδόν… από πάντα. Και παρουσιάζεται και ο Μέγας Αλέξανδρος σαν κομμάτι αυτού του έθνους και οι σημερινοί κάτοικοι της ΠΓΔΜ σαν, ούτε λίγο ούτε πολύ, απόγονοι του Μεγαλέξανδρου, κοκ. Φυσικά όλα αυτά αποτελούν στην καλύτερη περίπτωση ανακρίβειες και στη χειρότερη παραμύθια. Όμως άλλο οι μύθοι και άλλο ο αλυτρωτισμός…
Κάτι τέτοιο βέβαια συμβαίνει με τα σχολικά βιβλία όλων σχεδόν των χωρών, στα οποία γίνεται προσπάθεια το κάθε έθνος να παρουσιαστεί σαν κάτι που υπήρχε αυτούσιο από την απαρχή του κόσμου… Τέτοιοι «εθνικοί μύθοι» είναι συστατικά στοιχεία κάθε καπιταλιστικού κράτους το οποίο είναι χτισμένο πάνω στον εθνικισμό. Ο καπιταλισμός είναι συνυφασμένος με τον εθνικισμό – αυτός είναι ένας κανόνας στον οποίο δεν υπάρχουν εξαιρέσεις. Το ίδιο συμβαίνει με την ελληνική ιστορία όπως παρουσιάζεται στα σχολικά βιβλία στην Ελλάδα. Οι σημερινοί Έλληνες παρουσιάζονται σαν απευθείας απόγονοι του Περικλή, του Αριστοτέλη και του Μεγαλέξανδρου, παρότι δεκάδες λαοί πέρασαν από το γεωγραφικό μας χώρο και υπήρξαν πάρα πολλές προσμίξεις.
Με τα παραπάνω δεν προσπαθούμε να πούμε ότι δεν υπάρχει εθνικισμός που πολλές φορές οδηγεί και στην παράνοια στην πλευρά της ΠΓΔΜ. Προσπαθούμε να πούμε ότι κάτι τέτοιο ή παρόμοιο υπάρχει σε κάθε χώρα, και δεν παρουσιάζεται κανένα στοιχείο που να δείχνει ότι στην διπλανή χώρα αυτά τα εθνικιστικά στοιχεία έχουν επιβάλλει τον επεκτατισμό σαν επίσημη κρατική πολιτική.
Έτσι και αλλιώς τα σύνορα δεν χαράζονται από τα Συντάγματα
Όπως και να έχει βέβαια, πρέπει να πούμε ότι τα σύνορα κατά κανόνα χαράσσονται με πολέμους. Κανένας πόλεμος δεν χρειάστηκε κάποια εγγραφή σε κάποιο Σύνταγμα για να ξεκινήσει.
Καταλαβαίνουμε βέβαια ότι σε αρκετούς συμπολίτες μας υπάρχουν φόβοι για την πιθανότητα πολεμικών αναφλέξεων στην περιοχή με βάση αυτά που γίνονται τα τελευταία χρόνια στα Βαλκάνια, την Μέση Ανατολή, την Βόρεια Αφρική, κτλ. Πρέπει να πούμε όμως, ότι αυτοί οι φόβοι δεν έχουν στη συγκεκριμένη περίπτωση καμία ρεαλιστική βάση. Η ΠΓΔΜ δεν πρόκειται να ξεκινήσει πόλεμο με την Ελλάδα για μια σειρά από λόγους.
Στρατιωτικά δεν υπάρχει καμία σύγκριση με την Ελλάδα. Ενδεικτικά δείτε τον παρακάτω πίνακα – τα στοιχεία μιλάνε από μόνα τους:
Πηγή: globalfirepower
Σε οικονομικό επίπεδο, η Ελλάδα είναι πολύ πιο ανεπτυγμένη από την ΠΓΔΜ. Η χώρα μας έχει 20 φορές μεγαλύτερο ΑΕΠ, ενώ είναι μέσα στους 5 πιο σημαντικούς εμπορικούς εταίρους της ΠΓΔΜ, και 7η σε άμεσες ξένες επενδύσεις.
Σε επίπεδο διεθνών σχέσεων, η Ελλάδα, παρά τα προβλήματα της, αποτελεί μία σταθερή χώρα, ενώ η ΠΓΔΜ έχει σοβαρά εσωτερικά προβλήματα που αφορούν τις εντάσεις με την πολυπληθή Αλβανική μειονότητα (το 25% του πληθυσμού) στην οποία υπάρχουν δυνάμεις που έχουν θέσει κατά περιόδους θέμα αποχώρησης και ένωσης με το Κοσσυφοπέδιο και την Αλβανία.
Τέλος, για να γίνει ένας πόλεμος θα πρέπει να υπάρχει ντόπιος πληθυσμός που να στηρίζει την χώρα που θα κάνει την επέμβαση. Ακόμα και ο πιο ισχυρός στρατός στον κόσμο, ο αμερικάνικος, δεν μπόρεσε να «στεριώσει» σε χώρες που έκανε επέμβαση ακριβώς επειδή δεν στηριζόταν από τον ντόπιο πληθυσμό. Στην Ελλάδα δεν υπάρχει τέτοια πιθανότητα καθώς στην ελληνική Μακεδονία δεν υπάρχουν «πατήματα» για την ΠΓΔΜ. Ακόμα και οι πληθυσμοί στις περιοχές της Φλώρινας, της Πέλλας, κτλ στους οποίους υπάρχει ένα σημαντικό ποσοστό Σλαβομακεδόνων κατ’ αρχήν είναι πάρα πολύ μικροί αριθμητικά και κατά δεύτερο δεν έχουν καμία διάθεση να εμπλακούν σε μια τέτοια περιπέτεια.
Προσπαθούμε παραπάνω να απαντήσουμε σε επιχειρήματα που ακούγονται πολύ συχνά, ειδικά από χείλη εθνικιστών, αλλά για την αποκατάσταση της πραγματικότητας, πρέπει να πούμε ότι ανάμεσα στις δύο χώρες, ήταν ο ελληνικός εθνικισμός που λειτούργησε επιθετικά: από το 1992, όταν ανέκυψε το ζήτημα της συγκρότησης του γειτονικού μας κράτους, αρνήθηκε κάθε λογική συμβιβαστική λύση και απαίτησε την αποκλειστική χρήση του ονόματος Μακεδονία, διοργάνωσε συλλαλητήρια με επίσημη κρατική υποστήριξη (υποχρεωτική συμμετοχή μαθητών, φαντάρων, δημοσίων υπαλλήλων κλπ) έκανε εμπάργκο, κοκ. Ο ελληνικός εθνικισμός λοιπόν, που πρώτος κινήθηκε επιθετικά, προσπαθεί να μας πείσει ότι βρίσκεται σε άμυνα…
Πως θα παλέψουμε τους «εθνικισμούς»
Ο μόνος τρόπος για να παλέψουμε τον εθνικισμό και την επιθετικότητα και στις δύο χώρες είναι προωθώντας την φιλία μεταξύ των λαών. Οι κυβερνήσεις στον καπιταλισμό πάντα θα ανασύρουν τον εθνικισμό όταν αυτός υπηρετεί τα συμφέροντα τους. Και παρόλο που σήμερα ένα πολεμικό σενάριο μεταξύ των δύο χωρών είναι εντελώς απίθανο, μακροπρόθεσμα θεωρητικά δεν μπορεί να αποκλειστεί ανάλογα με την εξέλιξη των ισορροπιών στην ευρύτερη περιοχή – αυτό βέβαια δεν έχει καμία σχέση με το αν υπάρχει ή δεν υπάρχει σήμερα «αλυτρωτισμός» στο Σύνταγμα ή στα σχολικά βιβλία, κοκ.
Οι κυβερνήσεις όμως για να προχωρήσουν σε πολεμικές επιχειρήσεις χρειάζονται το λαό με το μέρος τους (η κάθε μια τον δικό της). Εκεί είναι που πρέπει να επενδύσουμε. Για όλους αυτούς που ειλικρινά ανησυχούν για το μέλλον της περιοχής, ο καλύτερος τρόπος να το εξασφαλίσουν δεν είναι να συνταχτούν με τον εθνικισμό της χώρας τους, αλλά αντίθετα να του γυρίσουν την πλάτη προωθώντας την φιλία και την συνεργασία των λαών.
#Συλλαλητήριο #Μακεδονικό
